အစၥလာမ္ဘာသာမွာ ေသြးေခ်ာင္းစီး နယ္စည္းမ်ား ရွိတယ္ (၂)


(Islam's Bloody Borders)

"အစၥလာမ္ဘာသာရဲ႕ သမုိင္းတေလ်ာက္လုံးကုိ ျပန္ၾကည့္မိတုိင္း မြတ္စလင္ေ တြဟာ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ေနထုိင္ဖုိ႔ ျပႆနာေတြ အၿမဲရွိေနတတ္ တယ္ဆုိတာ ေတြ႔ရပါမယ္"
(ဟန္တင္တန္)

(၁၉) ရာစုတေလ်ာက္လုံး ႐ုရွားေတြဟာ အာရွအလယ္ပုိင္းမွာရွိတဲ့ မြတ္စ လင္ေတြကုိ ထိမ္းခ်ဳပ္ႏုိင္ဖုိ႔ စစ္အင္အားသုံးၿပီး ေျဖရွင္းလာခဲ့တယ္။ ၁၉၈၀ - ခုႏွစ္ေတြအတြင္းမွာ အာဖဂန္နဲ႔ ႐ရွားေတြအၾကား စစ္ပြဲႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ႐ုရွားေတြ တပ္ဆုတ္ခဲ့ရတယ္။ အဲဒီေနာက္ တာဂ်စ္ကစၥတန္မွာ လက္ရွိအစုိးရ ကုိ ေတာ္လွန္ေနတဲ့ အစၥလာမ္မစ္သူပုန္ေတြအၾကား ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲေတြမွာ ႐ုရွားတပ္က အစုိးရကုိ စစ္ေရးအကူအညီေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။

တ႐ုတ္ျပည္ ရွင္က်န္း (Xinjiang) မွာလည္း ဝီဂါး (Uighur) နဲ႔ အျခားမြတ္စ လင္ေတြဟာ တ႐ုတ္ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ၿပီး ဆုိဗီယက္ကေန ခြဲထြက္လာ တဲ့ သူတုိ႔နဲ႔ လူမ်ိဳးစုတူ၊ ဘာသာတူ အျခားလူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရး တုိးျမွင့္ခဲ့ ၾကပါတယ္။
အိႏၵိယကြ်န္းဆြယ္မွာလည္း ပါကစၥတန္နဲ႔ အိႏၵိယတုိ႔အၾကား သုံးႀကိမ္တုိင္တုိင္ စစ္ပြဲ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြက ကက္ရွ္မီးယားအစုိးရကုိ အာ ခံတယ္။ ေနာက္မွ ဝင္ေရာက္ေနထုိင္လာတဲ့ မြတ္စလင္ေတြက အာသံမွာ ရွိ တဲ့ ေဒသခံလူထုနဲ႔ လူမ်ိဳးစုတုိက္ပြဲ ဆင္ႏြဲတယ္။ အိႏၵိယတစ္ျပည္လုံးမွာ မြတ္ စလင္နဲ႔ ဟိႏၵဴေတြၾကားက အၾကမ္းဖတ္မႈေတြဟာ မၾကာမၾကာ ျဖစ္ပြားေလ့ ရွိတယ္။ အဲဒီပဋိပကၡေတြကုိလည္း အိႏၵိယထဲမွာရွိတဲ့ ဘာသာႏွစ္ခုစလုံးရဲ႕ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ေတြက ေသြးထုိးလႈံ႔ေဆာ္ ေပးေနခဲ့ၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာေတာ့ လူနည္းစု ဗုဒၶဘာသာေတြက အဆင့္အတန္း ခြဲျခားလုိ႔ ဆုိၿပီး အမ်ားစု မြတ္စလင္ေတြကုိ ဆႏၵျပေနၾကတယ္။ တခ်ိန္းတည္းမွာပဲ ျမန္မာျပည္ထဲမွာေတာ့ လူနည္းစု မြတ္စလင္ေတြက အမ်ား စု ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ အဆင့္အတန္းခြဲတယ္ဆုိၿပီး ဆႏၵျပေနၾကျပန္ပါ တယ္။
မေလးရွားနဲ႔ အင္ဒုိနီးရွားမွာေတာ့ စီးပြားေရး လက္ဝါးႀကီးအုပ္လုိ႔ဆုိၿပီး အဲဒီမွာ ရွိေနတဲ့ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြကုိ အမ်ားစု မြတ္စလင္ေတြက အၾကမ္းဖတ္မႈေတြ မၾကာမၾကာ ျပဳလုပ္ေနၾက ျပန္ပါတယ္။ ထုိင္းႏုိင္ငံေတာင္ပုိင္းမွာလည္း ဗုဒၶ ဘာသာအစုိးရကုိ မြတ္စလင္ အၾကမ္းဖတ္သမားေတြက ခြဲထြက္ေရး ေတာင္း ဆုိေနၾကပါတယ္။
တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဖီလစ္ပုိင္ေတာင္ပုိင္းမွာ ကက္သုိလစ္ျပည္သူနဲ႔ ကက္သုိ လစ္အစိုးရဆီက လြတ္လပ္ေရးဆုိၿပီး မြတ္စလင္ေတြက ေတာင္းဆုိေနၾကျပန္ ပါတယ္။
အင္ဒုိနီးရွားမွာေတာ့ လူနည္းစု ကက္သုိလစ္ဘာသာဝင္ အေရွ႕တီေမာ လူမ်ိဳးေတြဟာ မြတ္စလင္အစုိးရရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈေအာက္မွာ ႐ုန္းကန္ေနၾကရပါတယ္။
အေရွ႕အလယ္ပုိင္းမွာ ဂ်ဴးႏုိင္ငံ တည္ေထာင္လုိက္တဲ့အခ်ိန္ကစလုိ႔ အာ ရပ္ေတြနဲ႔ ဂ်ဴးေတြအၾကား ပဋိပကၡေတြ ဆက္တုိက္ ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီး စစ္ပြဲေလး ႀကိမ္ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ပါလက္စတုိင္းေတြက အစၥေရးဥပေဒကုိ မလုိက္နာဘူး။ လက္ဘႏြန္မွာလည္း မရြန္ႏုိင္ (Maronite) ခရစ္ယန္ေတြဟာ ရွီယစ္နဲ႔ အျခားမြတ္စလင္ေတြအၾကားမွာ ႏိုင္ေျခမရွိတဲ့ တုိက္ပြဲေတြ ဆင္ေနရတယ္။

အီသီယုိပီးယားမွာ ေအာ္သုိေဒါက္ အမ္ဟာရ (Amhara) လူမ်ိဳးေတြက မြတ္စ လင္ေတြကုိ ဖိႏွိပ္ခဲ့လုိ႔ဆုိၿပီး အုိ႐ိုမုိ (Oromo) မြတ္စလင္ေတြက အီသီယုိ ပီး ယားနဲ႔ တုိက္ပြဲဝင္ေနၾကတယ္။
အာဖရိက တစ္တုိက္လုံးကုိ ၿခံဳၾကည့္ရင္ ေျမာက္ပုိင္းမွာ အာရပ္ေတြနဲ႔ မြတ္စ လင္ေတြၾကားမွာ ပဋိပကၡမ်ိဳးစုံ ျဖစ္ေနခဲ့သလုိ ေတာင္ပုိင္းမွာလည္း ခရစ္ယန္ လူမည္းေတြအၾကား ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ေသြးထြက္သံယုိ အမ်ားဆုံး မြတ္စလင္နဲ႔ ခရစ္ယာန္ေတြၾကားက စစ္ပြဲကေတာ့ ဆူဒန္ မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ႔ စစ္ပြဲပါ။ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္ၿပီး ေသဆုံးဒဏ္ရာ ရမႈေတြကလည္း သိန္းခ်ီ ရွိပါတယ္။

ႏုိင္ဂ်ီးရီးယားရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးကလည္း ေျမာက္ပုိင္းမွာရွိတဲ့ ဖူလာနီ ေဟာစာ (Fulani-Hausa) မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ေတာင္ပုိင္းရွိ ခရစ္ယာန္ မ်ိဳးႏြယ္စုေတြ အၾကား ပဋိပကၡေတြက လႊမ္းမုိးထားပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ အၾကမ္းဖတ္မႈ၊ တစ္ခါတစ္ခါ စစ္တပ္က ဝင္ထိန္းမႈေတြ ရွိခဲ့ၿပီး စစ္ပြဲတစ္ႀကိမ္ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ခ်က္ (Chad) ႏုိင္ငံ၊ ကင္ညာႏုိင္ငံနဲ႔ တန္ဇန္းနီးယားႏုိင္ငံေတြမွာလည္း အလား တူ မြတ္စလင္ ခရစ္ယာန္စစ္ပြဲေတြ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။
မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ အျခား ကက္သုိလစ္၊ ပ႐ုိတက္စတင့္၊ ေအာ္သုိေဒါက္၊ ဟိႏၵဴ၊ တ႐ုတ္၊ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ဆက္ဆံေရးဟာ ေနရာတုိင္းမွာပဲ အဆင္မေျပမႈေတြ ျဖစ္ပြားေနေလ့ ရွိပါတယ္။

အတိတ္ကုိ ျပန္ၾကည့္ရင္ အဲသလုိ အဆင္မေျပမႈေတြကတဆင့္ အၾကမ္းဖက္ မႈေတြအထိ ျဖစ္သြားခဲ့တယ္ဆုိတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ၁၉၉၀ - ခုႏွစ္ေတြမွာ အ ၾကမ္းဖက္မႈေပါင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။
အစၥလာမ္ဘာသာရဲ႕ သမုိင္းတေလ်ာက္လုံးကုိ ျပန္ၾကည့္မိတုိင္း မြတ္စလင္ေ တြဟာ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ေနထုိင္ဖုိ႔ ျပႆနာေတြ အၿမဲရွိေနတတ္ တယ္ဆုိတာ ေတြ႔ရပါမယ္။
ဒီမွာ ေစာဒကတက္လာႏုိင္တာက အခု မြတ္စလင္နဲ႔ မြတ္စလင္ မဟုတ္သူေတြၾကားမွာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားေနသလုိ အျခား စီဗီလုိက္ေဇး ရွင္းေတြ ၾကားမွာလည္း ျဖစ္ေနတာပဲဆုိတဲ့ အယူအဆပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီေစာဒက,က မမွန္ပါဘူး။ မြတ္စလင္ေတြဟာ ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႕ ငါးပုံတစ္ပုံပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၉၀ - ခုေတြအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြထဲမွာ မြတ္စလင္ စီဗီလုိက္ေဇးရွင္းက အျခား စီဗီလုိက္ေဇးရွင္းက လူေတြထက္ အမ်ားႀကီး ပုိလြန္ေနပါတယ္။

ဆက္ရန္
ဇင္ေဝေသာ္

အစၥလာမ္ဘာသာမွာ ေသြးေခ်ာင္းစီး နယ္စည္းမ်ား ရွိတယ္


"မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ စစ္မက္လုိလားမႈနဲ႔ အၾကမ္းဖတ္မႈေတြဟာ (၂၀) ရာစုေႏွာင္း ပုိင္း ပဋိပကၡေတြရဲ႕ သက္ေသခံ အခ်က္အလက္ေတြျဖစ္တယ္ ဆုိတာ မြတ္ စလင္ေတြေရာ မြတ္စလင္မဟုတ္သူေတြပါ ဘယ္သူမွ ျငင္းဆန္ လုိ႔ မရႏုိင္ပါ ဘူး"

(ဟန္တင္တန္)

အစၥလာမ္ဘာသာမွာ ေသြးေခ်ာင္းစီး နယ္စည္းမ်ား ရွိတယ္
(Islam's Bloody Borders)

အုပ္စုမ်ားအၾကားျဖစ္ပြားတဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ နယ္ေျမအျငင္းပြားမႈစစ္ပြဲေတြဟာ သမုိင္းရဲ႕ အစိတ္အပုိင္း တစ္ခုပါ။ အေရအတြက္နဲ႔ ေျပာရရင္ စစ္ေအးကာလ အတြင္းမွာ လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡစစ္ပြဲေပါင္း (၃၂) ပြဲ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အာရပ္ အစၥေရး နယ္ေျမအျငင္းပြဲမႈတုိက္ပြဲ၊ အိႏၵိယနဲ႔ ပါကစၥတန္၊ ဆူဒန္က မြတ္စလင္ နဲ႔ မြတ္စလင္မဟုတ္သူမ်ား၊ သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွာ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ တမီးလ္မ်ား၊ လက္ဘႏြန္က ရွီယိုက္စ္နဲ႔ မရြန္ႏုိက္ မြတ္စလင္ေတြအၾကား ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

၁၉၄၀ နဲ႔ ၁၉၅၀ - ခုႏွစ္ေတြအၾကား ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲေတြရဲ႕ တစ္ ဝက္ေက်ာ္ေက်ာ္ဟာ အုိင္ဒင္တတီ (ကုိယ္ပုိင္အမွတ္အသား) နဲ႔ ပတ္သက္ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပုိင္း ဆယ္စုႏွစ္ေတြအတြင္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္း စစ္ေတြရဲ႕ ေလးပုံသုံးပုံဟာ လူမ်ိဳးစုအခ်င္းခ်င္း ယွဥ္ၿပိဳင္ အႏုိင္လုရာက ျဖစ္ လာခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ၁၉၅၀ နဲ႔ ၁၉၈၀ - ခုေတြၾကားမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲအေရ အတြက္က သုံးဆေတာင္ ပုိမ်ားသြားခဲပါတယ္။ ပါဝါလုမႈၾကားမွာ အဲသေလာက္ မ်ားျပားတဲ့ စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္ခဲ့တာကုိပဲ (ပညာရွင္အခ်ိဳ႕က) အာ႐ုံ သိပ္မစုိက္ခဲ့ၾကပါဘူး။ စစ္ေအးကာလအၿပီး သုံးေရာင္စုံ ကြဲျပားသြားမႈရဲ႕ ရလဒ္လုိ႔ မွတ္ယူခဲ့ၾကတယ္။

စစ္ေအးတုိက္ပြဲႀကီး အၿပီးမွာေတာ႔ အုပ္စုတြင္း ျဖစ္ပြားတဲ့ ပဋိပကၡေတြ ပုိမ်ား လာပါတယ္။ ဒီေလာက္ ကာလအတြင္းမွာ အဲသေလာက္မ်ားမ်ား စစ္ပြဲေ တြ ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတာ သမုိင္းမွာ မရွိခဲ့ဖူးပါဘူး။
လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡေတြ၊ နယ္ေျမအျငင္းပြားမႈ စစ္ပြဲေတြကုိ ကမၻာ့ စီဗီလုိက္ေဇးရွင္း ႀကီး အားလုံးက အညီအမွ် ေမြးထုတ္ေပးလုိက္တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အဓိက ေျမလုတုိက္ပြဲႀကီးေတြဟာ ယခင္ ယူဂုိစလားဗီးယားက ခြဲထြက္သြား တဲ့ ဆာ့ဗ္ေတြနဲ႔ ခ႐ုတ္ (ခ႐ုိေအးရွား) အၾကား၊ သီရိလကၤာမွာ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ တမီးလ္လူမ်ိဳးေတြအၾကားမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲေတြပါ။ အဲဒါေတြေလာက္ အၾကမ္းဖက္မႈ မမ်ားတဲ့ မြတ္စလင္ မဟုတ္သူေတြၾကားမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြလည္း ေနရာတခ်ိဳ႕မွာ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ယူေရွးရွား (ဥေရာပ၊ အာရွ) ကေန အာဖရိကအထိ နယ္ေျမ အျငင္းပြား မႈ အေျခခံ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အထင္ကရ ပဋိပကၡေတြကေတာ့ မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ မြတ္ စလင္မဟုတ္သူေတြၾကားမွာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရး အျမင္အရ တစ္ ကမၻာလုံးဆုိင္ရာ စီဗီလုိက္ေဇးရွင္း ပဋိပကၡဟာ အေနာက္နဲ႔ အေနာက္မဟုတ္ သူေတြၾကားမွာ (West and the rest) ျဖစ္ၿပီး ျပည္တြင္းအဆင့္မွာေတာ့ ပဋိပကၡေတြဟာ အစၥလာမ္နဲ႔ အစၥလာမ္ မဟုတ္သူေတြၾကားမွာ ျဖစ္ေနပါေတာ့ တယ္။ မြတ္စလင္နဲ႔ မြတ္စလင္ မဟုတ္သူေတြၾကားက မုန္းတီးမႈ၊ အၾကမ္းဖက္ မႈေတြဟာ ျပင္းထန္လွသလုိ ေနရာအႏွံ႔အျပားမွာလည္း ရွိေနပါတယ္။ ေဘာ့ စနီးယားမွာဆုိရင္ မြတ္စလင္ေတြဟာ ေအာ္သုိေဒါက္(က္) ဆဗ္လူမ်ိဳးေတြ နဲ႔ ေသြးေခ်ာင္းစီးစစ္ပြဲ တုိက္ခဲ့ၾကၿပီး ကက္သုိလစ္ ခ႐ုိေအးရွားလူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ရန္မီး ထပ္ပြားခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ကုိဆုိဗုိမွာဆုိရင္လည္း အယ္လ္ေဘးနီးယား မြတ္စလင္ေတြဟာ ဆဗ္အစုိးရကုိ မေက်နပ္လုိ႔ စင္ၿပိဳင္ေျမေအာက္အစုိးရ ဖြဲ႔ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအုပ္စုႏွစ္ခုၾကားမွာ ျဖစ္ပြားလာႏုိင္တဲ့ အၾကမ္းဖတ္မႈေတြဟာ မနည္းမေနာ ျဖစ္လိမ့္မယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။

အယ္လ္ေဘးနီးယား အစုိးရနဲ႔ ဂရိအစိုးရေတြၾကားမွာလည္း ႏွစ္ႏုိင္ငံအတြင္း မွာ ရွိေနတဲ့ သူတုိ လူနည္းစုေလးေတြ႔ရဲ႕ အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အၿမဲ တမ္း တက်က္က်က္ ျဖစ္ေနတယ္။ တူရကီနဲ႔ ဂရိေတြကလည္း သမုိင္း တေလ်ာက္လုံး ဦးသူေဆာ္မယ္ တကဲကဲပါပဲ။ ဆုိက္ပရပ္မွာ ၾကည့္ျပန္ေတာ့ တူရကီမြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ဂရိ ေအာ္သုိေဒါက္ေတြရဲ႕ ရန္လုိအမုန္းထားမႈက အမွ်င္တန္းလုိ႔ ေနပါတယ္။ ေကာ္ေကးဆပ္ဘက္ကုိ ၾကည့္ေတာ့ တူရကီေတြနဲ႔ အာေမးနီးယန္းေတြၾကားမွာလည္း နဂါႏုိ ကရာဘက္ (Nagorno Karabakh) ကုိ သိမ္းပုိက္ႏုိင္ဖုိ႔ စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။

ေကာ့ေကးဆပ္ ေျမာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ႐ုရွားျပည္ထဲကေန လြတ္လပ္ေရး ရဖုိ႔ ဆုိၿပီး ေခ်ခ်င္း (Chechens) ေတြ၊ အန္ဂုရွ္ (Ingush) ေတြနဲ႔ အျခား မြတ္စလင္ေတြ တုိက္ပြဲဆင္ေနခဲ့ၾကတာ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ရာေလာက္ ၾကာေနခဲ့ ပါၿပီ။ ေသြးထြက္သံယုိမႈ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲကေတာ့ ၁၉၉၄ - ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ႐ုရွားနဲ႔ ေခ်ခ်င္းတုိ႔အၾကားက စစ္ပြဲပါ။ အန္ဂုရွ္မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ေအာ္သုိေဒါက္ အာ့စက္ရွန္း (Ossetian) ေတြၾကား မွာလည္း စစ္ပြဲက ျဖစ္ေနခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ေဗာ္လဂါျမစ္ဝွမ္းမွာလည္း တာတာ မြတ္စလင္ေတြဟာ ၁၉၉၀ ႏွစ္ဦးပုိင္းေတြ ကတည္းကစလုိ႔ ႐ုရွားေတြနဲ႔ တုိက္ ခုိက္လာခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္ပုိင္းမွာ ႐ုရွားနဲ႔ စိတ္မပါ့တပါ သေဘာတူညီမႈ ရယူ ခဲ့ၾကပါတယ္။

(ဆက္ရန္)
ဇင္ေဝေသာ္