“လူေတြကို မုန္းတဲ့ေရာဂါ”

        ဂရိဖေလာ္ေဆာ္ဖာ ေဟရာလီတပ္စ္(Heraclitus) က ကြ်န္ေတာ့္ ေဖးဗရိတ္ေတြထဲကတစ္ေယာက္ေပါ့။ သူ႔အိုင္ဒီယာေတြေၾကာင့္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူက တကယ့္ကို လူထူးဆန္းႀကီးျဖစ္ေနလို႔ပါ။ သူ႔မွာ နက္နဲတဲ့ အေတြးအေခၚတစ္ခ်ိဳ႕ရွိတယ္ဆိုတာေတာ့ မျငင္းပါဘူး။ သူဟာ စံျပ စိတ္လက္တစ္သစ္ အဖိုးႀကီးတစ္ေယာက္ပါ။ သူေနခဲ့ရတာကလည္း အူေၾကာင္ေၾကာင္လူေတြ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူသူေတြ၊ ကိုယ္က်င့္တရားပ်က္ေနသူေတြေၾကာင့္ အျမဲစိတ္ေနာက္စရာေကာင္းတဲ့ ေနရာမွာပါ။ ဒါေတြကို မခံႏိုင္ေတာ့တဲ့ေနာက္ဆံုး လူေတြနဲ႔ေဝးရာ ေတာင္တန္းေတြဆီ တစ္ေယာက္တည္း ထြက္သြားခဲ့တယ္။ စားစရာဆိုလို႔ ျမက္နဲ႔ သစ္ရြက္ပဲရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီသဘာဝနဲ႔အတူ ရွင္သန္ေနရတဲ့ လိုက္(ဖ္)စတိုင္က သူ႔ကို သေဘာမတူႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ေရာဂါေတြရၿပီး ၿမိဳ႕ကိုျပန္လာခဲ့ရတယ္။

    ၿမိဳ႕ေရာက္လို႔ ဆရာဝန္ေတြကိုျပၾကည့္ေတာ့လည္း သူ႔ေရာဂါကို ဘယ္သူမွ အမည္မေဖာ္ႏိုင္ဘူး။ ဒါကလည္း အံ့ၾသစရာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူ႔ေရာဂါအေၾကာင္း သူေျပာျပေနတာကကို ပေဟဠိဆန္ဆန္ ရႈပ္ေထြးေနတာကိုး။ ေနာက္ဆံုးအေျဖရွာလို႔မရေတာ့ သူ႔ေရာဂါကို သူကိုယ္တိုင္ကုဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ ႀကိဳးစားပံုကလည္း စိတ္ဝင္စားစရာေတာ္ေတာ္ေကာင္းတယ္။ ႏြားျခံထဲမွာအိပ္ၿပီး ႏြားေခ်းေတြနဲ႔ သူ႔ကိုယ္သူ ဖံုးထားလိုက္တယ္။ သူ႔ေရာဂါေတာ့ ေပ်ာက္မသြားဘူး၊ သူပဲ ေသဆံုးသြားခဲ့ရွာတယ္။ ေတာ္ေတာ္စိတ္မေကာင္းစရာပါ။ လူေတြ အတူတကြ ပူးေပါင္းလက္တြဲေရး၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွာ ဟာမိုနီရွိေရးဆိုတဲ့ ဒႆနေတြနဲ႔ေနခဲ့တဲ့ လူႀကီးတစ္ေယာက္။ အဲသလို ဘဝဆံုးသြားရတာဟာ ေၾကကြဲစရာပါ။

        တကယ္ေတာ့ ေဟရာလီတပ္(စ္) ဟာ misanthrope လုိ႔ေခၚတဲ့ လူတိုင္းကိုၾကည့္မရ၊ လူတိုင္းကို မယံုၾကည္တဲ့ေရာဂါရဲ့ ျပည့္စံုတဲ့ တက္(စ္) ဘုတ္ႀကီးတစ္ခုပါ။ သူလိုပဲ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကေနက်ဥ္ခြါ၊ ျမက္သစ္ရြက္ကိုပဲစား၊ ႏြားေခ်းနဲ႔ျခံဳထားၾကတဲ့လူေတြလည္း ရွိေနႏိုင္တာပါပဲ။

        တစ္ခါက တစ္ေက်ာင္းတည္းအတန္းအတူေနခဲ့ရတဲ့ ေက်ာင္းေနဖက္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္နဲ႔ ေတြ႔ရတယ္။ အတိတ္ကိုသတိရၿပီး အရင္က ေက်ာင္းေနဖက္သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ျပန္ေတြ႔ရရင္ေကာင္းမွာပဲလို႔ သူမကိုေျပာမိေတာ့-

        “ ကြ်န္မေတာ့ တစ္ေယာက္နဲ႔မွ မေတြ႕ခ်င္ဘူး။ ေက်ာင္းေနဖက္ေတြအားလံုးကို ၾကည့္လို႔ကို မရဘူး” လို႔ သူမက ဆိုပါတယ္။
        ေနာက္တစ္ေယာက္က အဂၤလန္ကပါ။ သူ႔မွာ ေသြးတိုးေရာဂါရွိတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ ေသြးတိုးရတယ္ ဆိုတာ ဘယ္ဆရာဝန္မွ အေျဖထုတ္လို႔မရဘူး။

        “ ဘာျဖစ္တယ္ဆိုတာ ငါေတာ့သိတယ္။ အိမ္မွာထိုင္ၿပီး လူေတြအေၾကာင္းကို ထိုင္စဥ္းစားေနတာ။ ဒါနဲ႔ ေဒါသေတြျဖစ္၊ ေသြးေပါင္ေတြတက္ျဖစ္လာတာ။ အေၾကာင္းက အဲဒါပဲလို႔ ” မိတ္ေဆြက ဆိုပါတယ္။
        လူတိုင္းကို ၾကည့္မရတဲ့ေရာဂါ ဘာလို႔ရတာလဲ။လူေတြက တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္မတူေတာ့ ဘာ့ေၾကာင့္ လူေတြကို မုန္းတာလဲ၊ ဘာ့ေၾကာင့္ လူတိုင္းကို မယံုၾကည္ႏိုင္တာလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြ အမ်ားႀကီးကြဲျပားေနႏိုင္တာေပါ့။ ဒီမစ္ဆင္(န္)သေရာပစ္ေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္လို႔  အေတာ္ျပည့္စံုတဲ့အေျဖကိို ေပးခဲ့တာကေတာ့ ေဟရာလိတပ္(စ္)ရဲ့ေနာက္ ႏွစ္တစ္ရာေလာက္မွာေပၚလာတဲ့ ဂရိေတြးေခၚပညာရွင္ ပေလတိုပါပဲ။

        သူက ေျပာတယ္။
        “ ဒီေရာဂါဟာ လူတစ္ေယာက္ကို အၾကြင္းမဲ့ယံုၾကည္၊ အၾကြင္းမဲ့ အားထားရာကေန၊ ဒီလူဟာ ယံုၾကည္စရာမေကာင္းဘူး၊ အားထားစရာမေကာင္းဘူးလုိ႔ ေတြ႔ျမင္လိုက္ရတဲ့အခါေတြမွာ ျဖစ္တာပါ။ အဲဒီကစၿပီး လူေတြ႔တိုင္း မုန္း၊ လူေတြ႔တိုင္း မယံုၾကည္ျဖစ္ေတာ့တာပဲ” တဲ့။

        ဒီေရာဂါဟာ လူတဖက္သားကို သဘာဝမက် အလြန္အမင္းေမွ်ာ္လင့္ထားရာကေန ဒီလိုမျဖစ္လာတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တဖက္သားေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ့္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ကိုုယ္ ဒုကၡေရာက္ရတာပါ။ ဒီလိုေတြျဖစ္လာတဲ့အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႔အမ်ားစုက လူတဖက္သားကုိ အတၱႀကီးသူ၊ ပ်င္းရိသူ၊ ညွာတာမႈ မရွိသူ၊ ေလးေလးနက္နက္မရိွသူ၊ ခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္လူ၊ ေက်းဇူးတရားမသိတတ္သူလို႔ ထင္တတ္ၾကပါတယ္။

        တစ္ခါတစ္ခါ သူမ်ားေၾကာင့္ ကိုယ္စိတ္ပ်က္ရသလို၊ ကိုယ့္ေၾကာင့္သူမ်ား စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ရတာေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါကိုသိထားၿပီး အရွိအတိုင္းပဲ ၾကည့္တတ္ျမင္တတ္တာ ေကာင္းပါတယ္။ စိတ္ထိခိုက္လြယ္တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အေကာင္းျမင္ဝါဒ ေနရာအထားအသို လြဲတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဒါကိုသေဘာမေပါက္ရင္ စိတ္ပ်က္စရာေတြက တုိးတိုးလာၿပီး ေနာက္ဆံုးခါးခါးသီးသီး မုန္းတဲ့အဆင့္ကို ေရာက္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါကို ေရွာင္က်ဥ္ဖို႔ကေတာ့ သူမ်ားဆီက ဘာမွသိပ္မေမွ်ာ္လင့္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြက ကိုယ့္အႀကိဳက္ကို လိုက္ေနၾကမွာမွ မဟုတ္တာ။ တကယ္ဆို ဆိုးဆိုးဝါးဝါးေတာင္ တုံ႔ျပန္တတ္ၾကတာပဲ။

        ဒါေပမယ့္ လူေတြကို ေလးစားထားဖို႔လည္း လုိအပ္ပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ပဲဆိုးဆိုး ေကာင္းကြက္ေလးေတြေတာ့ ကိုယ္စီရွိေနတတ္ၾကတာပဲ။

        ဒီအတြက္ ဒတ္(ခ်္) အေတြးအေခၚပညာရွင္ Baruch Spinoza ကေတာ့ “ ငိုလည္း မေနနဲ႔၊ အရမ္းႀကီးလည္း ေက်နပ္မေနနဲ႔၊ နားလည္ဖို႔သာ ႀကိဳးစား” လို႔ ေျပာထားခဲ့ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ အဓိပၸါယ္ရွိတဲ့စကားပါ။
 
*****

Gary Hayden ရဲ႕ Why some people hate everyone ကို အဆင္ေျပသလို ဘာသာျပန္ထားတာပါ။ တကယ္ေတာ့ ထူးထူးျခားျခားႀကီး မဟုတ္လွပါဘူး။ ဗုဒၶဘာသာအေနနဲ႔ကေတာ့ “ ယံ ပိစၥံ န လဘတိ၊ တမၸိ ဒုကၡံ” ပါပဲ။ ေမွ်ာ္လင့္တာေတြျဖစ္မလာတဲ့အခါနဲ႔၊ မေမွ်ာ္လင့္တာေတြ ျဖစ္လာတတ္တဲ့အခါေတြမွာ ျဖစ္တတ္တာပါပဲ။ တစ္ခုရွိတာက ဗုဒၶစာေပမွာ ေဒါသလို႔ရွိေပမယ့္၊ misanthrope နဲ႔ ထပ္တူက်မဲ့ စကားေတာ့ရွာရခက္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕အဓိပၸါယ္က dislike and mistrust everyone ပါ။ ေဒါသရဲ႕ အျခားနာမည္တစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ အာဃာတနဲ႔ေတာ့ ဆင္တူတယ္လို႔ထင္ပါတယ္။

        မေမွ်ာ္လင့္တာေတြျဖစ္တတ္တာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေၾကကြဲဖြယ္ အျဖစ္အပ်က္ေလးတစ္ခုေလာက္ မွ်ခ်င္ပါတယ္။ (၇၅) က်ပ္တန္ေတြ တရားမဝင္ေၾကျငာခဲ့တဲ့ ဦးစိန္လြင္လက္ထက္ကပါ။ ရွိစုမဲ့စုေငြေတြအားလံုးက (၇၅) က်ပ္တန္ေတြႀကီးပဲဆိုေတာ့ အဖိုးႀကီးတစ္ေယာက္ စိတ္ေဖာက္ျပန္သြားရရွာပါတယ္။ မၾကမ္းပါဘူး၊ ယဥ္ယဥ္ေလးပါ။ ယဥ္လြန္းလို႔ သူ႔ကို္ေတာင္ သနားမဆံုးျဖစ္ၾကရပါတယ္။ စိတ္ေဖာက္ျပန္သြားတဲ့ေနာက္ သူက ဘာစကားမွ မေျပာေတာ့ဘူး။ သူ႔ကိုဘာေမးေမး သူေျပာတာက တစ္ခြန္းထဲပဲ-

        “ စိန္လြင့္ႏွယ္ ေနာက္…တာ”
တဲ့။


 ဇင္ေ၀ေသာ္