အမွန္တကယ္ ေပ်ာ္္ရႊင္ၾကသူမ်ား ( ၂ ) (ဗုဒၶဘာသာ စိတ္ပညာရႈေထာင့္)

 အမွန္တကယ္ ေပ်ာ္္ရႊင္ၾကသူမ်ား (၁)  မွအဆက္

ဗုဒၶဘာသာကေျပာသည့္ “ေသာမနႆ၊ ပီတိ၊ သုခ” စေသာ ေဝါဟာရတို႔ကို ယေန႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ(happiness) ဟု ျခံဳငံုသံုးစြဲထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
          သာမာန္ပုဂၢိဳလ္တို႔အတြက္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို-
          ၁။ Sensual Level (အာရံုခံစားမႈအဆင့္)
          ၂။ Ethical Level (အက္သစ္ အဆင့္)
          ၃။ Spiritual Level (စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ) ဟု
 ေခတ္ပညာက သံုးမ်ိဳးခြဲျပသည္။ အခ်ိဳ႕ကလည္း Ethical Level (အက္သစ္ အဆင့္) ႏွင္႔ Spiritual Level  ကို တစ္ခုတည္းေပါင္းယူၿပီး Spiritual ေပ်ာ္႐ႊင္မႈဟု ဆိုၾကသည္။ အဘိဓမၼာသေဘာႏွင့္ ကိုက္ညီသည္ဟု ဆိုရေပမည္။ ဗုဒၶဘာသာက ေရွးဦးစြာ ေလာဘမူစိတ္ရွစ္ပါးကို ျပသည္။ ရွစ္ပါးအနက္ ပထမေလးပါးက ေပ်ာ္ရႊင္မႈႏွင့္ တိုက္ရိုက္ပတ္သက္သည္။ ေလာဘစိတ္တို႔ကို Sensual Level ေပ်ာ္ရႊင္မႈဟု ဆိုရေပလိမ့္မည္။

          ေလာဘသည္ အကုသိုလ္စိတ္ဟု ဆိုရေသာ္လည္း လူ႔အဖြ႔ဲအစည္း၌ ေလာဘကင္း၍ကား မရေပ။ အေျပာ၊ အေဟာ၌ ကင္းေသာ္လည္း လက္ေတြ႔၌ ေလာဘမကင္းႏိုင္။ ေလာဘသည္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကိုရေစ၏( ေသာမနႆႏွင့္ယွဥ္၏ဟူလို)။ အဘိဓမၼာကေတာ့ ေလာဘႏွင့္ေပ်ာ္သမွ်သည္ အကုသိုလ္ဟုုဆို၏။ သို႔ေသာ္ ေဒါသႀကီးသူႏွင့္စာလွ်င္ ေလာဘႀကီးသူကမွ ဘဝေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ရႏိုင္သည္။ ေလာကႀကိဳးဆြဲရာကို ကရင္း အဆင့္အတန္းရွိေသာ လက္ရွိဘဝကို ရႏိုင္သည္။ ဤသို႔ ဆိုသျဖင္႔ ေလာဘႀကီးျခင္းသည္ ေကာင္း၏ ဟု ဆိုလိုသည္မဟုတ္ေၾကာင္း သိေစလိုပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ေတြ႔ကရ လူ ႏွင္႔ ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားတတ္သူထက္ မေနမနား အားထုတ္ေနေသာ ေပါက္ေဖာ္ႀကီးကမွ  တိုက္နဲ႔ ကားနဲ႔ ေနရေသးသည္ ဟု ျဖစ္သၫ္။

          အရိယာမျဖစ္ေသးလွ်င္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ရွာေဖြစုေဆာင္းမႈႏွင့္ဆိုင္ေသာ ေလာဘကို အလြန္အမင္း အဆိုးမျမင္အပ္ေပ။ ဆႏၵ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ပန္းတိုင္၊ ထိုပန္းတိုင္ေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားမႈေလာဘစသည္တို႔က သီအုိရီအရ ခြဲျခား၍ရေသာ္လည္း လက္ေတြ႔အားျဖင့္ ျခားနားခ်က္က က်ဥ္းေျမာင္းလွသည္။

          ဦးပုညျပန္ေရးသည့္ ေရသည္ျပဇာတ္ကို ျပန္ၾကည့္ႏိုင္သည္။
          ေရသည္ေယာက်္ားဇာတ္လမ္း၏ သခၤန္းစာအခ်ဳပ္သည္ လုပ္အားတန္ဖိုးျဖစ္သည္။ ေငြတမတ္ကိုမစြန္႔ႏိုင္ေသာ တဏွာ (သို႔) ေလာဘ မဟုတ္ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မိမိရပ္တည္ေရး၊ မိသားစုရပ္တည္ေရးအတြက္ မေနမနားအားထုတ္သူမ်ားကုိ ေလာဘႀကီးသူ၊ ကိေလသာထူေျပာသူဟု မထင္သင့္၊ မေျပာသင့္ေပ။ ဇာတ္ေတာ္ထဲမွာပင္ ၎ေရသည္ေယာက်္ားကို အျပစ္မဆိုခဲ့ေပ။

          ဤ၌ ဘုရားရွင္မိန္႔သည့္ ခ်မ္းသာေလးမ်ိဳးကို ငဲ့ေစာင္းၾကည့္ရေပေတာ့မည္။ စည္းစိမ္ဥစၥာ လံုေလာက္စြာရွိျခင္း၊ ထိုစည္းစိမ္ကို ခြဲျခားေဝဖန္သံုးစြဲျခင္း၊ ေၾကြးၿမီကင္းစင္ျခင္း၊ အတိတ္ျပန္ၾကည့္ရင္းအျပစ္ကင္းမႈကိုနားလည္မိျခင္းတို႔သည္ခ်မ္းသာျခင္းတရားဟု ေဟာခဲ့သည္။ထို႔ေၾကာင့္ ေငြေၾကးဥစၥာလံုေလာက္စြာရွိသူမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကရသည္။ အနည္းဆံုး စိုးရိမ္ပူပန္မႈကို နည္းပါးေစသည္။

          ရဟန္းမ်ားကိုေပးေသာ ၾသဝါဒကို လူသားက လိုက္၍မရႏုိင္။ ရဟႏၱာမ်ားကိုေပးေသာ ၾသဝါဒကို ပုထုဇဥ္ရဟန္း မလိုက္ႏိုင္။ အခ်ိန္ႏွင္႔ ပါရမီ အႏု အရင္႔ လိုသည္။   ဤကိစၥကို သေဘာမေပါက္္လွ်င္ မရိုးသားမႈျဖစ္သြားႏိုင္ျပန္သည္။ 

          မည္သို႔ဆုိေစ စားခ်င္တာ စားေနရ၊ သြားခ်င္ရာ သြားေနရ၊ ေတြ႔ခ်င္သူကို ေတြ႔ခြင့္ရျခင္း
စသည္တို႔သည္ ေပ်ာ္ရြႊင္မႈအမွန္ပင္ ျဖစ္သည္။ ကုသိုလ္လား၊ အကုသိုလ္လားကိစၥကို အသာထားၿပီး လူသားမ်ားအေနျဖင့္ ခံစားမႈအဆင့္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအမွန္ ရွိသင့္သည္။ ဤသည္မွာ Sensual Level Happiness ျဖစ္သည္။ ဤကိစၥကို “ေလာဘ၊ ကိေလသာ၊ ငရဲ၊ ဘုရားေမ့ တရားေမ့” စသည့္ စကားလံုးတို႔ျဖင့္ နာနာက်ည္းက်ည္း မယူဆသင့္ဟု ထင္သည္။ လူသည္ လူသာျဖစ္သည္။ ကာမဘံုသားျဖစ္သည္။ ကာမကို အျပစ္ျမင္လွ်င္ ေကာင္းသည္။ ထိုကာမကို မယုတ္မလြန္ သံုးစြဲမွီဝဲျခင္းေၾကာင့္ေတာ့ အျပစ္ဆိုရန္ ခက္လွသည္။ ညေနစာစားေသာ ေလာဘေၾကာင့္ လူဆိုးတစ္ေယာက္မျဖစ္ႏိုင္၊ သီခ်င္းအေပၚ စြဲလန္းစြာနားေထာင္မႈေၾကာင့္ လူဆိုးမျဖစ္ႏုိင္။ မိမိ၏ သမာဓိကို ထိခိုက္ေစေသာ္လည္း သူတစ္ပါးကို မထိခိုက္ေသာ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈ တို႔သည္ အပါယ္ကို မေရာက္ေစႏိုင္။

          အစြန္းေရာက္ ဘာသာေရးအယူအဆသည္ မျပည့္မစံုေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ျဖစ္ေစသည္။အခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ ေလာဘရွိသူသည္ လုိခ်င္ေသာအရာကို ရခိုက္ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ျဖစ္ေစသည္။ ေလာဘစိတ္ ေသာမနႆေဝဒနာသေဘာတြင္ ဒိ႒ိႏွင့္တြဲ၍ပါလာေသာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ ဒိ႒ိမပါေသာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈဟု ႏွစ္မ်ိဳးျပန္ခြဲျပသည္။ မိစၦာဒိ႒ိႏွင့္အတူ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈျဖစ္လွ်င္ေတာ့ ေလာက၊ သံသရာ ပို၍အျပစ္ႀကီးသည္။ ဒိ႒ိ(အပါယဂမနိယ) သည္ အပါယ္က်ေစႏိုင္ေသာ သတၱိလည္းရွိေနသည္။

          မည္သို႔ျဖစ္ေစ ကာမနယ္္တြင္ လိုခ်င္တာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရေနလွ်င္ ထိုသူတို႔သည္ ေပ်ာ္ရႊင္သူတို႔ျဖစ္သည္။ အရိယာ မ ျဖစ္ေသးသူႏွင္႔ ဟန္မေဆာင္တတ္သူတိုင္း မိမိေတာင္႔တေသာ အရာမ်ား ရလွ်င္ ေပ်ာ္႐ႊင္၏။ မရေသာ္ စိတ္ညစ္ၾကရ၏။ ထို႔ေၾကာင္႔ အာရုံခံစားမႉ ဆိုင္ရာ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈအတြက္ လိုအင္ဆႏၵ အထိုက္ အေလ်ာက္  ျပည့္ သူတို႔သည္ ေပ်ာ္႐ႊင္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ ဟု ေလာကီဆန္ဆန္ ေကာက္ခ်က္ ခ်ႏိုင္သည္။

          Sensual Level Happiness ၿပီးလွ်င္ Ethical Level ကိုလည္း ၾကည့္ႏိုုင္ပါသည္။ ဗုဒၶအဘိဓမၼာက “မဟာကုသိုလ္စိတ္ရွစ္ပါး” ဟု ဆိုသည္။ ယင္းတြင္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ( ေသာမနႆ) ေလးပါး ပါဝင္သည္။ သာမာန္လူမ်ား ကုသိုလ္ျပဳရင္း ေက်နပ္ေပ်ာ္ရႊင္မႈမွန္သမွ်ကိုအျပစ္ကင္းေသာ၊ကုသိုလ္ရေသာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈဟုဆိုရမည္။သူတဖက္သားကိုကူညီရင္း၊ပရဟိတေဆာင္ရြက္ရင္း ေပ်ာ္ရႊင္တတ္သူမ်ား၌ ဤကုသိုလ္အေပ်ာ္မ်ား အျဖစ္မ်ားသည္ဟု ေယဘုယ်မွတ္ယူႏိုင္သည္။ ဘုရားရွင္ေဟာေသာ လူ႔ခ်မ္းသာေလးမ်ိဳးအနက္-

          စည္းစိမ္ဥစၥာကို ခြဲျခားေဝဖန္ သံုးစြဲျခင္း-
          အျပစ္ကင္းေသာအမႈတို႔ကို စဥ္းစားရင္း ဝမ္းေျမာက္ရျခင္း-

တို႔ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ေနသည္။ ယင္းကိုပင္ Dedicated Happiness ဟု သံုးစြဲၾကသည္ကို ေတြ႔ရျပန္သည္။ ကေလးတစ္ေယာက္ကို ေမြးျမဴ၊ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးၿပီး ထိုကေလးႀကီးပြါးခ်မ္းသာတာကိုၾကည့္ရင္း ေပ်ာ္ရႊင္ရမႈ၊ တပည့္မ်ားကို ေစတနာအျပည့္ျဖင့္ သင္ၾကားေပးၿပီး ထုိကေလးမ်ား ပညာစံုၾကေသာအခါ ၾကည္ႏူးရတတ္ေသာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ စသည္တို႔ပင္ျဖစ္သည္။သာမာန္လူသားတို႔အတြက္ အျမင့္ျမတ္ဆံုး ရရွိႏိုင္ေသာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈျဖစ္္သည္။ ဤအခ်က္ကိုေထာက္ဆလွ်င္ ဆင္းရဲပင္ ဆင္းရဲဲျငားေသာ္လည္း စိတ္ရင္းေကာင္းသူမ်ားက ပို၍ေပ်ာ္ရႊင္ေသာဘဝကို ရႏိုင္၊ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ၾကသည္။

          မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္ကမူ ရဟန္းသာမေဏမ်ား ၾကည့္လိုက္၍ မ်က္ႏွာရႊင္ေနလွ်င္ ေသာမနႆျဖင့္ ပဋိသေႏၶယူခဲ့သူ၊ ခပ္တည္တည္ႀကီး အျမဲတမ္းေနလွ်င္ ဥေပကၡာျဖင့္ပဋိသေႏၶေနသူဟုပင္တိတိက်က်ၾသဝါဒေပးခဲ့သည္။ ေသာမနႆအားေကာင္းၿပီး အေကာင္းဖက္မွရွဳျမင္တတ္သူတို႔သည္လည္း ေပ်ာ္ရႊင္မႈဘဝကိုရၾကသည္။ ယင္းတို႔ကိုပင္ Spiritual Level Happiness ဟု အမည္တပ္လိုက တပ္လို႔ရသည္။

          သို႔ေသာ္ ဗုဒၶဘာသာအေနျဖင့္ဆိုရလွ်င္ Spiritual Level ေပ်ာ္ရႊင္မႈသည္ သမာဓိႏွင့္ (သို႔) စ်ာန္ႏွင့္ ဆိုင္သည္ဟု ဆိုရမည္။
          လူပုဂၢိဳလ္တို႔က ဆရာေတာ္မ်ား တည္ၾကည္သြားလွ်င္ သမာဓိေၾကာင့္၊ အၿပံဳးမ်ားေသာ ဆရာေတာ္ကို ကလက္သည္ဟု ထင္တတ္ၾကသည္။ စာေပႏွင့္ အနည္းငယ္ ေခ်ာ္ေနသည္ထင္သည္။ သမာဓိတရားသည္ ေနာက္ဆံုးစ်ာန္အထိမေရာက္မီ (သုတၱန္အဆို စတုတၳစ်ာန္၊ အဘိဓမၼာအလို ပဥၥမစ်ာန္ကို ေနာက္ဆံုးစ်ာန္ဟု ဆိုလိုသည္) ပီတိ၊ သုခတို႔ႏွင့္ အတူရွိေနသည္။ အဂၤလိပ္က ပီတိကုိ “Joy” ဟု ဘာသာျပန္တတ္ၾကၿပီး ေသာမနႆကို “Happiness” ဟုပင္ အမ်ားအားျဖင့္ ဘာသာျပန္ၾကသည္။ သုခ၏ ဆန္႔က်င္ဖက္က ဒုကၡျဖစ္ေနသျဖင့္ မဆိုးဟုထင္သည္။

         ယဥ္ေက်းမႈေၾကာင့္ဟုထင္သည္၊ ႏိုင္ငံျခားသား ရဟန္းေတာ္မ်ားက လူပရိသတ္ေရွ႕မွာ ၿပံဳးၿပံဳးရႊင္ရႊင္ စကားေျပာ၊ တရားေဟာၾကသည္။ ျမန္မာရဟန္းေတာ္၊ ထုိင္းရဟန္းေတာ္တို႔က မ်က္ႏွာတည္တည္ျဖင့္ တရားေဟာၾကသည္။ ဓမၼကို အေလးဂရုျပဳျခင္းဟု ဆိုလိုသည္။ ယဥ္ေက်းမႈကိစၥက က်ယ္ဝန္းရႈပ္ေထြးသျဖင့္ မေျပာေတာ့ေပ။ Spiritual Level ေရာက္သည့္တိုင္ ရဟန္း၊ လူသည္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ပင္ ရွိေနတတ္သည္။ သမာဓိေၾကာင့္ “တည္” သည္ဆိုေသာစကားက စာေပႏွင့္ မညီညြတ္။ သူတည္ခ်င္၍ တည္ျခင္းသာျဖစ္ၿပီး သမာဓိႏွင့္ လံုးဝမဆိုင္ဟူူလုိ။

စ်ာန္ဟူသည္ အဘယ္နည္း။
         ျမန္မာစကားျဖင့္ အတိုဆံုးဆိုလွ်င္ သမာဓိ(သို႔) ဧကဂၢတာသည္ စ်ာန္ျဖစ္သည္။ စ်ာန္မွာျပည့္စံုရမည့္ အဂၤါအလြန္ဆံုး ငါးပါးရွိရမည္ဆိုေသာ္လည္း အခ်ဳပ္ကမူ သမာဓိျဖစ္သည္။ ဝိတက္၊ ဝိစာရမပါလည္း စ်ာန္ျဖစ္သည္။ ပီတိမပါလည္း စ်ာန္ေခၚလို႔ရသည္။ သို႔ေသာ္ သမာဓိ(သို႔) ဧကဂၢတာမပါပဲေတာ့ စ်ာန္မျဖစ္။ ဤေဒသနာမွ ဆက္ႏြယ္၍ သံုးသပ္ရလွ်င္ ျပာယာခတ္ေနေသာ ပုဂၢိဳလ္ထက္ စိတ္တည္ၿငိမ္ေသာပုဂၢိဳလ္က အမွန္တကယ္ေပ်ာ္ရႊင္မႈကိုရသည္။ ဤေပ်ာ္ရႊင္မႈက ေရွး Sensual Level, Ethical Level တို႔ထက္ ပိုသာသြားသည္။ ေပ်ာ္ရႊင္မႈက သူ႔စိတ္ထဲမွာပင္ ရွိေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤေပ်ာ္ရႊင္မႈက အေႏွာက္အယွက္နည္းသြားသည္။

         အနည္းငယ္ရွင္းရန္ လိုမည္ထင္သည္။
         ဥပမာအားျဖင့္ Sensual Level ေပ်ာ္ရႊင္မႈက အျခားပုဂၢိဳလ္၊ အရာဝတၱဳတစ္ခုခုကိုမွီ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည္။ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ ခ်စ္ျခင္း၊ ေတြ႔ဆံုျခင္းမွရေသာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈသည္ အျခားတစ္ေယာက္အေပၚမွာ တည္ေနသည္။ ထုိအျခားတစ္ေယာက္က မိမိထင္မွတ္ထားသည့္အတိုင္း မျဖစ္ေသာအခါ စိတ္ညစ္စရာျဖစ္သြားသည္။ သခ်ၤာသေဘာအရေျပာလွ်င္ ထိုေပ်ာ္ရႊင္မႈက ၅၀/၅၀ ရာခိုင္ႏံႈးသာရွိသည္။ Ethical Level မွာလည္း ကုသိုလ္္ဟုဆိုေစ ထိခိုက္လြယ္သည္။ “အလွဴေပး၊ ငရဲရ” ဆုိေသာ ျမန္မာစကားႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္သည္။ ထိုေပ်ာ္ရႊင္မႈကလည္း အျခားပစၥည္း၊ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ခုခုႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၅၀/၅၀ ေပ်ာ္ရႊင္မႈဟုသာ ဆိုရေပမည္။

         စိတ္တည္ၾကည္မႈကို အေျခခံ၍ရလာေသာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈက သူတပါး၊ အျခားပစၥည္းတစ္ခုခုႏွင့္ လံုးဝမသက္ဆိုင္။ မိမိစိတ္ႏွင့္သာ ဆုိင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရာႏံႈးျပည့္ မိမိအေပၚမွာပင္ တည္ေနေတာ့သည္။ မပ်က္စီးႏုိင္ဟုေျပာ၍မရေသာ္လည္း ပ်က္စီးဖို႔ရာခိုင္ႏံႈး အေတာ္နည္းသြားသည္။ မိမိကိုယ္တိုင္ဖ်က္မွသာ ပ်က္ေတာ့မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အမွန္တကယ္ေပ်ာ္ရႊင္ၾကသူမ်ားတြင္ တတိယပုဂၢိဳလ္သည္ သမာဓိရွိသူျဖစ္သြားေတာ့သည္။ သူ၏ ေပ်ာ္ရႊင္မႈပမာဏကေတာ့ သူ႔မွာရွိေသာ သမာဓိႏွင့္ အခ်ိဳးညီညီပင္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။

         “စ်ာန္” ဟူေသာ ေဝါဟာရက ယေန႔အႏုပညာေလာကမွာ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သံုးစြဲေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ ပန္းခ်ီဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာ၊ စာေရးဆရာတို႔က အႏုပညာစ်ာန္ဝင္ေနသည္ဟု တင္စားတတ္ၾကသည္။ တစ္ခုခုအေပၚ အာရံုစူးစုိက္ေနေသာ သမာဓိကို ဆိုလိုၾကသည္။ ထိုအေၾကာင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ မွတ္သားဖြယ္စကား ထုတ္ျပလိုသည္။

         “မည္သည့္ကိစၥမဆို ျပဳမူေဆာင္ရြက္စရာရွိလွ်င္ ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဟူေသာအဆင့္ငါးဆင့္ျဖင့္ တက္ရသည္။

• ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို ဖတ္ရႈရြတ္ဆို၍ စိတ္အာရံုမွာ သြင္းထားလိုက္( ဝိတက္)
• ထိုသို႔ စိတ္အာရံုမွာသြင္းထားေသာ ကဗ်ာကို အဖန္တလဲလဲ ရြတ္ဆိုပြားမ်ားၾကည့္လိုက္(ဝိစာရ)
• ထိုသို႔ ပြားမ်ားေသာအခါ ႏွစ္သက္ၾကည္ႏူးမႈ အရသာတစ္မ်ိဳးေပၚလာမည္(ပီတိ)
• ထိုသုိ႔ ၾကည္ႏူး၊ အရသာထူးေပၚလာခိုက္ ႏွစ္သက္ျခင္းျဖစ္ကာ ခ်မ္းသာလာမည္(သုခ)
• ထိုသုိ႔ ႏွစ္သက္ၾကည္ႏူးခ်မ္းသာေနရေသာ အရသာအေပၚ စိတ္အာရံုတသားတည္းက်ကာ တျခားဘယ္ကိုမွ စိတ္မျပန္႔လြင့္ပဲ တည္တံ့ေနမည္(ဧကဂၢတာ)

ထုိစ်ာန္ငါးပါးမွာ ဘယ္ေနရာမဆို အသံုးခ်ႏိုင္သည့္ ေဖာ္ျမဴလာျဖစ္သည္။

         (ေဒၚခင္မ်ိဳးခ်စ္၊ ႏွစ္သစ္ကူး ခ်စ္ဦးလက္ေဆာင္ ကဗ်ာစာအုပ္ အမွာစာမွ၊ ၁၉၉၈- ဇန္နဝါရီလ)ေဒသနာထံမွ စ်ာန္ကို အႏုပညာထဲေရာက္ေအာင္ ဆြဲထည့္လိုက္ေသာ စကားျဖစ္သည္။ သေဘာတူႏိုင္၏။ မတူပဲလည္း ေနႏိုင္၏။ ေပ်ာ္ရႊင္မႈႏွင့္ သမာဓိသည္ ဆက္စပ္ေနရကား ေပ်ာ္ရႊင္မႈ (ပီတိ) မရွိလွ်င္ သမာဓိရဖို႔လည္းမလြယ္၊ သမာဓိမရွိလွ်င္ စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္မႈလည္း မရႏိုင္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္သည္။ မည္သို႔ျဖစ္ေစ သမာဓိရွိသူ၊ စိတ္တည္သူသည္ အမွန္ေပ်ာ္ရႊင္သူမ်ား ျဖစ္ၾက၏။

         ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကေတာ့ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း (၁၀) မ်ိဳးကို စာရင္းခ်ျပ၏။
         ၁။ ကာမဂုဏ္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ
         ၂။ ပထမစ်ာန္( ရူပစ်ာန္) ေပ်ာ္ရႊင္မႈ
         ၃။ ဒုတိယစ်ာန္(    ။    ) ေပ်ာ္ရႊင္မႈ
         ၄။ တတိယစ်ာန္(    ။    ) ေပ်ာ္ရႊင္မႈ
         ၅။ စတုတၳစ်ာန္(    ။    ) ေပ်ာ္ရႊင္မႈ
         ၆။ ပထမစ်ာန္(အရူပစ်ာန္) ေပ်ာ္ရြင္မႈ
         ၇။ ဒုတိယစ်ာန္(    ။    ) ေပ်ာ္ရႊင္မႈ
         ၈။ တတိယစ်ာန္(    ။    ) ေပ်ာ္ရႊင္မႈ
         ၉။ စတုတၳစ်ာန္(    ။    ) ေပ်ာ္ရႊင္မႈ
         ၁၀။ နိေရာဓသမာပတၱိ သုခ- ဟုျဖစ္သည္။
(Nibbana is the highest bliss- နိဗၺာနံ ပရမံ သုခံ  အဂၤလိပ္ေဆာင္းပါး ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး)

ဤေဒသနာအရဆိုရေသာ္
၁။ Sensual Level Happiness
၂ မွ ၉ အထိသည္ Spiritual Level Happiness
၁၀- သည္ ဝိမုတၱိသုခ Liberational Happiness ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။ 

ထို႔ေၾကာင့္ အမွန္တကယ္ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကသူမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာ ရႈေထာင့္အရ-
၁။ ေဒါသ၊ ဣႆာ၊ မစၦရိယ၊ ကုကၠဳစၥနည္းသူ
၂။ ကာမဂုဏ္ခ်မ္းသာ ခံစားခြင့္ရသူ
၃။ အမ်ားအက်ိဳး၊ ကိုယ့္အက်ိဳးေဆာင္ရြက္ရင္း စိတ္ခ်မ္းသာသူ
၄။ သမာဓိျဖင့္ ခ်မ္းသာသူ
၅။ လြတ္ေျမာက္ျခင္းျဖင့္ ခ်မ္းသာသူ ဟု ငါးမ်ိဳးကြဲသြားေလေတာ့သည္။

         ဝိမုတၱသုခမရမခ်င္း ေရွးခ်မ္းသာေလးခုသည္ တစ္ခုစီ သီးျခားရပ္တည္ေနသည္ဟု ေျပာရန္ရွိသည္။
“ေလာကမရွိပဲ ေလာကုတၱရာမရွိႏိုင္” ဆိုေသာ ပီနန္ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ၾသဝါဒကို ကိုးကားလိုက္ခ်င္၏။ ကာမသုခ ဘာမွန္းမသိပဲ ဝိမုတၱိသုခ လိုခ်င္၍မရႏုိင္ဟု ဆိုလိုသည္။ ကာမသုခသည္ အျပစ္မဟုုတ္။ ယင္းကာမသုခကို အလြဲသံုးစားလုပ္မွ အျပစ္ျဖစ္သည္။ စည္းစိမ္ဥစၥာကံုလံုၾကြယ္ဝျခင္းက စြမ္းအား၊ အာဏာ အခြင့္အေရးရွိျခင္းက စြမ္းအား။ ထိုစြမ္းအားတို႔ကို အလြဲသံုးစားလုပ္က အကုသုိလ္ျဖစ္သည္။

         သီဟနာဒကေတာ့ တိုးတက္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးသား၊ ႏိုင္ငံႀကီးသူမ်ား၊ ကမၻာ့အဆင့္မီေသာ ပညာရွင္မ်ား၊ ကမၻာ့အဆင့္မီေသာ ေငြေၾကးသံုးစြဲသူမ်ားျဖစ္ၿပီးမွ ေလာကုတၱရာကိစၥကို ေဆြးေႏြးျခင္းသည္ ေကာင္း၏ဟုထင္သည္။
ေလာကမရွိပဲ ေလာကုတၱရာမရွိ။ ဝိမုတၱိသုခသည္ ကာမသုခကိုခံစား၊ အဆိုးျမင္ေက်ာ္ျဖတ္ရေသာ ခ်မ္းသာျခင္းျဖစ္၏။ အဆင့္ေက်ာ္၍ မရ။ ရသည္ဟုဆိုေသာ္ ေကာင္းပါ၏။ အျငင္းေတာ့ မပြားလို။

သီဟနာဒ