ကိုယ္က်င္႔တရားေရးရာနဲ႔ ဥပေဒအားျဖင္႔ သာတူညီမ်ွ ရွိမႈ

ဒီအခ်က္ႏွစ္ခုဟာ လူ႔အခြင္႔အေရးကေန ကြဲထြက္လာတဲ႔ ေခါင္းစဥ္ငယ္ ႏွစ္ ခုျဖစ္ ပါတယ္။ သူတို႔က

(က) ကိုယ္က်င္႔တရားအားျဖင္႔ သာတူညီမ်ွ ရွိမႈ Morally equality နဲ႔
(ခ) ဥပေဒအားျဖင္႔ သာတူညီမ်ွ ရွိမႈ Legally equality လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။

ဒီ ႏွစ္ခ်က္ဟာ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အသက္လို႔ ေျပာရင္လည္း ရပါလိမ္႔မယ္။ ကိုယ္ က်င္႔တရားဆိုရာမွာ ဘာသာေရးေလာင္းရိပ္နဲ႔ ဆက္စပ္တာရွိသလို မဆက္ စပ္တာလည္း ရွိေနႏိုင္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ႔ လမ္းေပၚေရာက္ရင္ လမ္း ဥေဒအတိုင္း လူတိုင္း လိုက္နာတာကို ကိုယ္က်င္႔တရားအားျဖင္႔ သာတူညီမ်ွ ရွိမႈလို႔ ဆိုတာပါ။ ဘယ္သူမွ ခၽြင္းခ်က္ မရွိဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး၊ ဘုန္းႀကီး၊ ဆင္း ရဲ သား၊ ေခါင္းရြက္ေဈးသည္ အားလုံး လမ္းေပၚေရာက္ရင္ လမ္းဥေဒရွိတယ္ ဆိုတဲ႔အသိရွိရင္ အဲ႔ဒီ လူ႕အဖြဲ႔အစည္း ဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ထိုက္တန္ပါၿပီ။

ေမာ္ရယ္ ပ်က္စီးျခင္း

တစ္ေယာက္ေယာက္က လမ္းဥေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္ရင္ ေမာ္ရယ္ စ ပ်က္တယ္ လို႔ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ လူ႕အဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုလုံးရဲ႕ ေမာ္ရယ္ေတာ႔ မပ်က္စီးေသးပါဘူး။ လူ႕အဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုလုံးရဲ႕ ေမာ္ရယ္ပ်က္စီးတာက သူတို႔လည္း မလိုက္နာၾကဘူး၊ ငါတို႔လိုက္နာေနလို႔ေရာ ဘာထူးမွာလဲ ဆိုၿပီး ေနာက္လူကပါ လမ္းဥေဒကို ဆက္ၿပီး ခ်ိဳးေဖာက္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ႔ လူ႕အဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုလုံးရဲ႕ ေမာ္ရယ္ပါ ပ်က္စီးသြြားပါေတာ႔တယ္။ (အထူးအဆန္းေတာ႔မဟုတ္ပါဘူး၊ ျမန္မာေတြေျပာတဲ႔ မုိးခါးေရ ကိစၥမ်ဳိးပါ)

ေမာ္ရယ္ပ်က္ရင္ လီဂယ္နဲ႔ထိမ္း

တစ္းဦး၊ တစ္ေယာက္္ ေမာ္ရယ္ပ်က္မႈက လူ႕ အဖြဲ႔အစည္းတိုင္းမွာ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာရင္ ထိမ္း ထားႏိုင္တာက ဥပေဒနဲ႔ အညီ အျပစ္ေပး အေရးယူ မႈ ပါ။ ဒီလို အျပစ္ေပး အေရးယူရာမွာလည္း သာတူညီမ်ွ ရွိေနမွ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ သရုပ္သကန္ ေပၚလာပါတယ္။
ဒါေပမဲ႔ အျပစ္ေပး အေရးယူမႈဆိုရာမွာေတာ႔ ေရးထားတဲ႔ ဥပေဒေရာ ေရး မ ထားတဲ႔ ဥပေဒေတြပါ ပါဝင္ပတ္သက္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါကို ကာကြယ္ဖို႔ ဥပေဒ ကိုယ္တိုင္ကကို အေလ်ွာ႔အတင္း ရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ ေထာင္ဒဏ္ သုံးႏွစ္မွ ငါးႏွစ္အထိ ဆိုတာမ်ိဳးပါ။ မခ်ိဳးေဖာက္သင္႔သူက ခ်ိဳးေဖာက္ရင္ အႀကီးေလးဆုံးျပစ္ဒဏ္မ်ိဳး ေပးရပါတယ္။ ဒါကို အီးကြဲ မျဖစ္ ဘူးလို႔ ယူဆဖို႔ ခက္သြားပါတယ္။
ကားတိုက္မႈခ်င္း တူေပမဲ႔ အျပစ္ဒဏ္ မတူႏိုင္ဘူးဆိုတဲ႔ သာဓကပါ (သုံးႏွစ္ျဖစ္ ခ်င္ျဖစ္မယ္၊ ငါးႏွစ္ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။)

ဒီမွာ "မခ်ိဳးေဖာက္သင္႔သူက ခ်ိဳးေဖာက္ရင္" ဆိုတာ ရွိလာျပန္ပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ႔ သာဓကေတြကေတာ႔
*ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမ က တပည္႔ကို မေတာ္၊ မေလ်ာ္ ျပဳမူတာမ်ိဳး
*ရဲ အရာရွိက လာဘ္စားတာမ်ိဳး
*ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တစ္ေယာက္က ျပည္သူကို အႏိုင္က်င္႔တာမ်ိဳး
*ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက ဆူပူမႈျဖစ္ေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္တာမ်ိဳးေတြ ဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေမာရယ္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆန္႔က်င္ေနလို႔ "မခ်ိဳးေဖာက္သင္႔သူက ခ်ိဳးေဖာက္ရင္" လို႔ အၾကမ္းဖ်င္းဆိုလို႔ရသြားပါတယ္။

ဥပေဒအားျဖင္႔ သာတူညီမ်ွ မရွိမႈ

ဒါ မရွိေတာ႔ဘူးဆိုရင္ေတာ႔ အဲ႔ဒီ လူ႕အဖြဲ႔အစည္း ဟာ ပ်က္းစီးပါေတာ႔တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ႔ ေမာ္ရယ္ပ်က္ရင္ လီဂယ္နဲ႔ထိမ္းထားႏိုင္ေပမဲ႔ လီဂယ္ (တရားစီရင္ေရး) ပ်က္ရင္ ေမာ္ရယ္နဲ႔ ထိမ္းဖို႔ အေတာ္ႀကီး ခက္သြားလို႔ပါ။ ဒါေၾကာင္႔ လူ႕ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ တန္ဖိုးဟာ လီဂယ္ (တရားစီရင္ေရး) ရဲ႕ လက္ ထဲျပန္ေရာက္သြားပါေတာ႔တယ္။ သံသယ မရွိပါနဲ႔။ ဒါ႔ေၾကာင္႔ ကမၻာ႔ပညာေရး ကိုၾကည္႔ရင္ ေရွ႕ေနျဖစ္ဖို႔ ခက္တာေပါ႔။

ဗုဒၶဘာသာေတြက ဘာမွ မလိုပါဘူး၊ ဟိရိနဲ႔ ဩတၱပၸ (အရွက္နဲ႔ အေၾကာက္) ရွိရင္ရပါၿပီလို႔ မၾကာမၾကာ ကိုးကားေျပာဆိုတတ္ၾကပါတယ္။ မွန္ပါတယ္။ တကယ္႔ စိတ္ေကာင္းရွိသူေတာ္စဥ္ေတြအတြက္ေတာ႔ ဒါဆိုရပါၿပီ။ ဒါေပမဲ႔ ဒီ ဟိရိနဲ႔ ဩတၱပၸ (အရွက္နဲ႔ အေၾကာက္) က လူသားဆီ အလြယ္ မေရာက္ တတ္ေတာ႔ ဒါေတြ ေရာက္လာဖို႔ ဥပေဒေတြ၊ ႀကိမ္ေတြ၊ ေထာင္ေတြနဲ႔ ထိမ္းေၾကာင္းေပးရပါတယ္။
ဒါ႔ေၾကာင္႔ ဘာသာေရး အားသန္သူက ဟိရိနဲ႔ ဩတၱပၸ ေျပာခ်ိန္မွာ ဒီမို ကေရစီ စနစ္က
Morally equality နဲ႔
Legally equality လို႔ေျပာပါလိမ္႔မယ္။ က်ေနာ္ကေတာ႔ Morally equality ဟာ ဟိရိျဖစ္ၿပီး Legally equality ဟာ ဩတၱပၸ လို႔ ယူဆမိပါတယ္။ ဒါကို ျပန္ခ်ဳပ္ရင္ တစ္ဦးခ်င္းစီ တာဝန္ယူမႈ၊ တာဝန္ေက်မႈ "Individual responsibility" ဆိုတာပဲ ျပန္ေတြ႔ရပါတယ္။