လူ႕ အခြင္႔အေရး

လူ႕ အခြင္႔အေရးႏွင္႔ ပတ္သက္ေသာ အယူအဆ၁၈ ရာစုကထဲက ဥေရာပ၌ စတင္အေျခပ်ိဳးၿပီး တစစတိုးတက္ခဲ႔သည္။ ၁၉၄၅ ခု ေရာက္မွ ကုလသမဂၢေၾက ညာခ်က္စာတမ္း၌ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ခ႔ဲသည္။ လူ႕ အခြင္႔အေရး ျဖစ္ေပၚလာ ရျခင္းမႇာ အဓိကအေျခခံ အေၾကာင္းတရား သုံးခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

၁။ လူ႕ဖြဲ႔စည္းပံုတရားဥပေဒသည္ လူကျပ႒ာန္းေသာ ဖြဲ႔စည္းပံုတရားဥပေဒျဖစ္ သည္၊ တစ္ေယာက္ေသာတန္ခုိး႐ွင္ ဖန္ဆင္း႐ွင္ႏွင္႔မဆုိင္။
၂။ လူသားတိုင္း၌ တန္းတူ အခြင္႔အေရး႐ွိသည္ ။
၃။ လူသားတိုင္း ကုိယ့္ၾကမၼာကို ကိုယ္တိုင္ဖန္တည္းခြင္႔ ရွိသည္။

လူ႕ အခြင္႔အေရးက အေနာက္မွာ အစပ်ိဳးခဲ႔သည္ကားမွန္၏...
သို႔ေသာ္......
ဗုဒၶစာေပကို ေစာင္းငဲ႔ၾကည္႕ေသာအခါ........
၁။ နံပါတ္တစ္ အခ်က္ကို အဂၢညသုတ္ႏွင္႔ ဇာတ္ေတာ္အခ်ိဳ႕တြင္ေတြ႔ရ၏၊
လူတန္းစား သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းျခင္းသည္ မဟာျဗဟၼာႏွင္႔ မဆိုင္
လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အဆင္႔ဆင္႔ေျပာင္းလဲမႈ၊တိုးတက္လာမႈတို႔ႏွင္႔သာဆိုင္သည္။( D.III.92)

၂။ နံပါတ္ႏွစ္ အခ်က္ကို ဝါေသ႒သုတ္၌ေတြ႔ရသည္၊လူအခ်င္းခ်င္း အဆင္႔ အတန္း ခြဲျခားမူကို ယင္းသုတ္၌ ဘုရား႐ွင္က ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ ခဲ႔သည္။ (Sn.594-611)

၃။ နံပါတ္သုံး အခ်က္ကိုမူ တို္က္႐ုိက္မေတြ႔ရ၊ သို႔ေသာ္ ေဒသနာအားျဖင္႔ ထင္႐ွား ၏။ လူတိုင္း၊သတၱဝါတိုင္း မိမိအသက္ကို ခ်စ္ျမတ္ႏုိး၏၊ ေဟာညႊန္သည႔္အတိုင္း လိုက္နာလွ်င္ လူတိုင္း သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ႏုိင္၏။(ဤအခ်က္ကို မဟာသတိ ပ႒ာန သုတ္၌ ေတြ႔ရ၏။)

သို႔ေသာ္......
ဗုဒၶဘာသာႏုိင္ငံမ်ား၌ လူ႕အခြင္႔အေရးသမိုင္းႏွင္႔ပတ္သက္၍သိပ္မစြံလွေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရ၏။
ဝမ္းနည္းဖြယ္ ေကာင္လွသည္။ ။

Ref: A-Z. Buddhism.

Read more

ဘာသာတရားမ်ား၊ အေပါ႔စေတစီ၊ ဘာသာကူးေျပာင္းျခင္း

"ဆူဒန္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ဟာ ခရစ္ယန္ ဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသားကို လက္ထပ္ဖို႔အတြက္ အစၥလာမ္ဘာသာကို စြန္႔ခဲ့တယ္ ဆိုၿပီး ႀကိဳးမိန္႔ခ် ခံခဲ့ရပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ သူ႕ရဲ႕ လက္ထပ္ထိမ္းျမားမႈက တရားမဝင္ဘူးလို႔ တရား႐ုံးက မွတ္ ယူတဲ့အတြက္ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္မႈနဲ႔ ႀကိမ္ဒဏ္ အခ်က္ ၁၀၀ က်ခံေစရမယ္လို႔လည္း အမိန္႔ခ်ပါတယ္" (ဘီဘီစီ)

"Apostasy"ဟူသည့္အဂၤလိပ္ဘာသာစကားသည္ "Apostata" ဟူေသာ ဂရိစကားမွ ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္ၿပီး"ဖဲခြာထြက္ျခင္း"ဟု အဓိပါၸယ္ရွိသည္။ အာရပ္ဘာသာျဖင္႔ "Riddhah" ျဖစ္ၿပီး "ေက်ာခိုင္းျခင္း"ဟု အဓိပါၸယ္ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ "Apostasy"ဟူသည္ ကိုးကြယ္မႈဘာသာတစ္ခုကို စြန္႔ၿပီး အျခား ဘာသာထဲ ဝင္ေရာက္သြားမႈကို ဆိုလိုေလသည္။ ဗုဒၶဘာသာက"Apostasy" ႏွင္႔ပတ္သက္ၿပီး အယူအဆ အစြဲမရွိသလို ေဒ သနာအေထာက္အထားအားျဖင္းလည္း တင္းမာမႈလုံးဝမရွိေပ။ ဘာသာ ကူးေျပာင္းမႈဟူသည္ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ကပင္ လုံးဝလြတ္လပ္ခြင္႔ေပး ထားသည္႔ ပုဂၢလိကေရြးခ်ယ္မႈတစ္ခုသာျဖစ္ၿပီး ယင္းႏွင္႔ဆက္စပ္သည့္ အထင္ရွားဆုးသာဓကမွာ သုနကၡတၱအေၾကာင္းပင္ျဖစ္သည္။

ဓမၼႏွင္႔ဗုဒၶအေပၚ ေက်နပ္မႈမရွိေတာ႔သည့္ သုနကၡတၱက ဗုဒၶဘာသာကို စြန္႔ခြာလိုေၾကာင္းလာေရာက္ေလ်ွာက္ထားရာ ဘုရားရွင္က
"သုနကၡတၱ၊ လာလွည့္၊ ငါ႔ တရားနဲ႔အညီေနလွည့္လို႔ သင္႔ကို ငါ ဘုရားရွင္က ဖိတ္ေခၚခဲ႔ဖူးသလား"
"မဖိတ္ေခၚခဲ႔ပါ"
"ဒါဆို သင္ကိုယ္တိုင္ကေရာ ဘုရားအဆုံးအမနဲ႔အညီ ေနခြင္႔ျပဳပါလို႔ေတာင္း ခံခဲ႔ဖူးသလား"
"မေတာင္းခံဖူးပါ"
"ေမာဃပုရိသ၊ သို႔ျဖစ္လ်င္ သင္က ဘာကိုစြန့္ခြာစရာလိုေနလို႔လဲ။ အရင္ ကကို သင္႔မွာ မရွိခဲ႔" ဟု မိန္႔ၾကားခဲ႔သည္။

မိမိဘာသာကုိ စၸန္႔လႊတ္သၸားသည့္အတၸက္ ပစ္ဒဏ္ေပးရမည္၊ ငရဲေရာက္ သၸားလိမ့္မည္လုိ႔ ဘုရား႐ႇင္ ဘယ္တုန္းကမႇ မမိန္႔ခဲ႔ဖူး ေပ။
ဘာသာကူးေျပာင္းသၸားျခင္းေၾကာင္ တရားစြဲအေရးယူျခင္း၊ ေသဒဏ္ ခ်မွတ္ျခင္း၊ ေက်ာက္ခဲျဖင္႔ နံရိုး အေခ်ာင္းေခ်ာင္းက်ိဳးေအာင္ ထုရိုက္ျခင္း၊ ႀကိမ္ဒဏ္ေပးျခင္းမ်ိဳးစသည္ ဘယ္ ဗုဒၶဘာသာႏုိင္ငံမႇာမႇ မ႐ႇိခဲ႔သလို အျခားဘာသာေတြမွာလည္း ရွိဟန္မတူ(သို႔)မၾကားသိရေပ။

သီဟနာဒ
Ref: A Guide to Buddhism by S. Dhammika.

Read more

ASTROLOGY- ( နကၡတၱပညာ)

Astrology ( ေဇာတိသတၱ “သို႔” နကၡတၱဝိဇၨာ) ဆိုတာ နကၡတ္တာရာတို႔ရဲ႕ တည္ရွိေနပံုနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး လူတစ္ေယာက္ရဲ့ စိတ္ေနစရိုက္နဲ႔ ဘဝပန္းတိုင္အေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိေစတယ္လို႔ ယံုၾကည္တဲ့ပညာရပ္တစ္ခုပါ။ ဒီယံုၾကည္မႈက ဗုဒၶဘာသာရဲ့ အေျခခံအဆံုးအမ ေတာ္ေတာ္မ်ားနဲ႔ ဆန္႔က်င္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာအရ လူတစ္ေယာက္ရဲ့ စိတ္ေနစရိုက္နဲ႔ ဘဝပန္းတိုင္ဆိုတာ ကံသံုးပါးအေပၚမွာပဲ အေျခခံပါတယ္။ ရဟန္း၊ သီလရွင္ေတြကို နကၡတၱပညာနဲ႔ အျခားေသာ ေဝဒဆိုင္ရာပညာေတြ မျပဳလုပ္ၾကဖို႔ ဘုရားရွင္က တားျမစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြကို မဂ္၊ ဖိုလ္မွ ဖီလာျဖစ္တဲ့အတတ္ (တိရစာၧန ဝိဇၹာ) ေတြလို႔ သတ္မွတ္ေတာ္မူပါတယ္။ (D-1, 8)

    ဇာတ္ေတာ္တစ္ခုထဲမွာ နကၡတၱပညာရဲ့ အညႊန္းအတိုင္း မွီခိုေနထုိင္ျခင္းဟာ ရူးသြပ္မႈတစ္ခုသာျဖစ္တယ္လို႔ မိန္႔ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ( Ja-1, 258)

    ယုတၱိက်က်ေျပာရရင္ ၁၉၃၀- ခုမတိုင္ခင္ တြက္ခ်ခဲ့တဲ့ နကၡတၱပညာေဟာကိန္းေတြဟာ မမွန္ႏိုင္ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ ပလူတိုျဂိဳလ္ကို ၁၉၃၀- ခုမွ စတင္ေတြ႔ရွိခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အဲဒီအခ်ိန္အထိ ပလူတိုကုိ ျဂိဳဟ္တစ္ခုအေနနဲ့ အသိအမွတ္ မျပဳခဲ့ရလို႔ပါ။ ၁၉၃၀- ေနာက္ပိုင္းမွာ တြက္ခ်က္ခဲ့တာေတြလည္း မမွန္ႏိုင္ျပန္ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၅- ခုႏွစ္မွာ အျခားျဂိဳဟ္သစ္တစ္ခု ထပ္ေတြ႔ခဲ့ရၿပီး အဲဒီျဂိဳဟ္ကိုလည္း ထည့္သြင္းမစဥ္းစားရေသးလုိ႔ပါ။
    ဗုဒၶဘာသာ အဆံုးအမနဲ႔မညီေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံေတြက လူေတြက အဲဒီနကၡတၱပညာကို ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ ရဟန္းေတာ္ေတြကိုယ္တိုင္ကေတာင္ ေဗဒင္ေဟာေျပာမႈေတြ ရွိေနတတ္ျပန္ပါတယ္။

Read more

Apprecition (ေက်နပ္ဝမ္းေျမာက္မႈ)

ပါဠိလို ေမာဒနာဟာ တစ္စံုတစ္ရာ တစ္ေယာက္ေယာက္ရဲ့ေကာင္းကြက္ကို ၾကည့္ျပီး ေပ်ာ္ရႊင္ရတဲ့ ဝမ္းေျမာက္မႈတစ္မ်ိဳးပါ။ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့စိတ္ဓာတ္ျဖစ္ျပီး ေက်းဇူးတရား၊ မုဒိတာတရားေတြနဲ ့ အနီးကပ္ ဆက္ဆံမႈရွိပါတယ္။ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာျဖစ္ေစတဲ့အျပင္ ကိုယ့္စိတ္တို ့ကိုလည္း တက္ၾကြလာေစပါတယ္။
                ဘုရားရွင္က အခ်က္ေလးခ်က္နဲ ့ ရွင္းျပေတာ္မူတယ္။
                ၁။ ကိုယ့္ရဲ့ အားသာခ်က္
                ၂။ သူတစ္ပါးရဲ့ အားသာခ်က္
                ၃။ လူသားတစ္ေယာက္အျဖစ္ ဖြားျမင္ခဲ့ရျခင္း
                ၄။ ေက်နပ္စရာ အခြင့္အလမ္းေတြ ရရွိေနျခင္း တိုနဲ ့ ပတ္သက္လို ့ ဝမ္းေျမာက္မိေစဖို  ့ပါ။
               ကိုယ့္အားနည္းခ်က္ေတြကို ထိမ္းသိမ္းရာမွာ ဒီဓမၼနဲ ့ လက္ေတြ ့က်င့္သံုးေက်ာ္လႊားနုိင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အားငယ္စိတ္ေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ဖို ့ ကိုယ့္ရဲ့ကိုယ္က်င့္သီလကို ျပန္လွန္သံုးသပ္မိဖို ့ ဘုရားရွင္က ဆံုးမေတာ္မူပါတယ္။ (သီလာႏုႆတိ) လူက တစ္ခါတစ္ခါ ဒါကို ေမ့ေနတတ္တယ္။
            ဒီဘဝမွာလည္း ေက်နပ္
            ေနာင္ဘဝမွာလည္း ေက်နပ္
            ႏွစ္ဘဝလံုးမွာလည္း ေက်နပ္
            ေကာင္းမႈေတြကို ျပဳမိ၊ စဥ္းစားသံုးသပ္မိသူေတြဟာ ႏွစ္ဘဝလံုးေက်နပ္
            (Dhp.16)
            ေအးျငိမ္းမႈကို ျမင္ရ၊ ၾကားရတဲ့အခါ၊ သူတစ္ပါးေတြရဲ့ ၾကင္နာမႈ၊ ေကာင္းမႈေတြကို စဥ္းစားမိတဲ့အခါ ဒီအခါေတြမွာ ကိုယ္တုိင္လည္း ေက်နပ္မႈ၊ အားက်မႈ စတဲ့ခံစားခ်က္ေတြနဲ ့ ျပည့္ႏွက္ေနတတ္ပါတယ္။ တကယ္ သဒၶါတရားနဲ ့ျပည့္စံုတဲ့သူတစ္ေယာက္ဆိုရင္ သူတစ္ပါးရဲ့ ဒီလို ဂုဏ္ပုဒ္ေတြကို ၾကည့္ရင္ “ငါလည္းပဲ သာရိပုတၱ အရွင္၊ ေမာဂၢလာအရွင္၊ ေခမာအရွင္၊ ဟတၳက ဥပါသကာ၊ ဥဇ           ဥပါသိကာ တို ့ကို ျဖစ္ခ်င္လိုက္တာလို ့” အားက်မႈေတြလည္း ျဖစ္ေစနုိင္တယ္လို ့ ဘုရားရွင္က မိန္ ့မွာပါတယ္။ (A.1, 88)

Read more

Ananda(အာနႏၵ)

           အာနႏၵ(အရွင္)ကဘုရားရွင္ရဲ႕ ဦးရီးေတာ္အမိေတာဒနရဲ႕သားျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ ေႏွာင္းပိုင္း (၃၅) ႏွစ္ကာလတစ္ေလွ်ာက္လုံး အလုပ္အေကၽြးရဟန္းတစ္ပါးျဖစ္ခဲ႔ၿပီး ရဟန္းရွင္လူပရိသတ္ရဲ႕ ခ်စ္ျမတ္ႏိ္ုးျခင္းအခံရဆုံး ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးလည္းျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။

သာရိပုတၱအရွင္ဟာ ပညာကိုကိုယ္စားၿပဳၿပီး ေမာဂၢလာန္အရွင္ဟာ တန္ခိုးဣဒိၶပတ္ကို ကိုယ္စားျပဳတယ္ဆိုရင္ အာနႏၵအရွင္ဟာ ၾကင္နာမႈႏႈးညံ႔သိမ္ေမြ ့မႈနဲ႕ေမတၱာတရားကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။

        ဘုရားရွင္ကပင္ အရွင္ရဲ႕ေမတၱာထုံတဲ႔ကံသုံးပါး (ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မေနာကံ)ကို ခ်ီးက်ဴးေတာ္မူခဲ႔ရပါတယ္။ (ဒီဃ၊၂၊၁၄၄)
         ဆိုလိုတာကေတာ့ လိုအပ္သူအတြက္ အကူအညီေပးဖို႕ အၿမဲတမ္းအဆင္သင့္ျဖစ္ေနတက္တယ္။ ဘယ္ သူနဲ႕ပဲေျပာေျပာ သိမ္သိမ္ေမြ႕ေမြ႕ေျပာတယ္။ သတၱဝါေတြရဲ႕အက်ိဳးကိုလိုလားတယ္။
        အာနႏၵ(အရွင္)ဟာ တစ္ခ်ိဳ႕ဂုဏ္ပုဒ္ေတြမွာ ဘုရားရွင္နဲ႕ေတာင္ဆင္ဆင္တူတယ္လို႕ ဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္တိုင္ျမြတ္ဟခဲ႔ပါတယ္။ ရဟန္းရွင္လူပရိသတ္က အရွင့္ကုိေတြ႕ရင္ေက်နပ္ၾကတယ္။ အရွင္ရဲ႕တရားေတာ္ ေတြကိုႏွစ္ျခိဳက္ၾကတယ္။ ပရိသတ္ရဲ႕ရင္တြင္းအပူေတြကို ေအးျငိမ္းေစႏိုင္တယ္။ (ဒီဃ၊၂၊၁၄၄)ပထမသဂၤါယနာမွာ အရွင္ဟာ အဓိက အေရးပါဆုံးရဟန္းေတာ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
         ဘုရားရွင္နဲ႕အတူတကြ နီးနီးကပ္ကပ္အတူသီတင္းသုံးခဲ့ရၿပဲီး ဘရားရွင္ရဲ႕ေဒသနာေတာ္ေတြကို လုံးေစပတ္ေစ့အမွတ္ရေတာ္မူခဲ့လို႕ သဂၤါယနာတင္စဥ္မွာ သူကုိယ္တိုင္ႏႈတ္နဲ႕ရြတ္ဆိုၿပီး အားလုံးထံလက္ဆင့္ကမ္း ေပးေတာ္မူခဲ့တယ္။ သုတၱန္တစ္ခုအစခ်ီတိုင္း " Thus have I heard”  (ဧဝံ ေမသုတံ) ဆိုတဲ့ စကားေတာ္ေလးပါတယ္။ ဒါဟာအရွင္ျမတ္ရဲ႕ ႏႈတ္ထြက္စကားေလးေပါ့။ (ဗုဒၶဘာသာတတိုင္းရဲ႕ အသည္းစြဲစကားေလးတစ္ခြန္းပါ။ ဧဝံေမသုတံ-စာျပန္သူ)
*Great Disciples of the Buddha, Nyanaponika Thera and Hellmuth Hecker, 1997

Read more

AMBEDKAR, BHIMRAO

Bhimrao Amberdkar  ဟာ 1891 ခုမွာအိႏိၵယႏိုင္ငံ ဇာတ္နိမ့္မိသားစုမွာေမြးဖြားခဲ႔ပါတယ္။ အေျခခံပညာသင္ယူၿပီးေနာက္ အဂၤလန္နဲ႕အေမရိကကိုပညာသင္သြားဖို႕ စေကားလာရခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ အလြန္ထက္ျမက္တဲ့ ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္ျဖစ္လာခဲ႔တယ္။ အဲ႔ဒိေနာက္ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာ လူမႈျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အသံက်ယ္က်ယ္ေအာ္ဟစ္ေတာင္းဆိုခဲ႔သူလည္းျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ဟိႏၵီေတြရဲ႕ဇာတ္ခြဲျခားမွဳစနစ္ကို ေဝဖန္ရွဳပ္ခ်ျခင္းပါဘဲ။
         အိႏိၵယလြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံမူ ေရးဆြဲေရးမွာ ဥကၠ႒အျဖစ္ပါဝင္ခဲ႔တယ္။ ဟိႏၵီေတြၾကားမွာ လူတန္းစားညီမွ်ေရးၾကိဳပမ္းခ်က္ကုိရရွိဖို႕ ႏွစ္မ်ားစြာၾကိဳးစာခဲ႔ၿပီး မေအာင္ျမင္တဲ႔ေနာက္မွာေတာ့ သူဟာ 1956 ခုႏွစ္မွာ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ဖို႕ဆုံးျဖတ္ခဲ႔တယ္။ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာရွိတဲ႔လူထုၾကီးလည္းသူနဲ႕ အတူ သရဏဂုံသုံးပါခံယူၿပီး ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြျဖစ္လာခဲ့ၾကတယ္။
        ဝမ္းနည္းေၾကကြဲစရာပါ၊ အဲဒီ့လႈပ္ရွားမႈစၿပီး လအနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲ သူဟာဆုံးပါးသြားခဲ႔ရွာပါတယ္။ ဒီေန႕အိႏိၵယမွာဗုဒၶဘာသာဝင္ ( ၈ )မီလ်ံရွိပါတယ္။ အိႏိၵယမွာျပန္လည္ရင္သန္လာတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအတြက္ သူ႕ ကိုဂုဏ္ျပဳၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။


 Ambedkar and Buddhism, Sangharakshita, 1986*

Read more