လူပီသဖို႔ ငိုရမယ္ ၃ (I cry, therefore I am)

မ်က္ရည္ဆိုတာ အထဲမွာ ဟန္လုပ္ၿပီးက်တဲ့မ်က္ရည္ ရွိတယ္ဆိုတ့ဲမွတ္တမ္း မွတ္ရာေတြ ေတြ႔ရျပန္ပါတယ္။

“ေယာက်ၤားဆုံးလို႔ ရွိဳက္ႀကီးတငင္ ငိုတတ္တဲ့ဇနီးဟာ မၾကာခင္ ေနာက္ တစ္ ပင္ ထူေတာ့မယ္ဆိုတာကို ျပသေနသလုိပဲ” လို႔ အိန္ဂ်လာအက္စတိန္းက သူမရဲ့ ေဒးလီးေမးလ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေဆာင္ပါးထဲ ထည့္ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။

ေရွးေဟာင္း ဂရိတရားရံုးေတြမွာေတာ့ ေယာက်ၤားရဲ့အမွဳႏိုင္ဖို႔ အငိုသန္တဲ့ ဇ နီးေတြကို တရားသူႀကီးေတြေရွ႕ ရွိဳက္ႀကီးတငင္ ငိုေၾကြးဖို႔ ေရွ႕ထိုးေပးတတ္ ၾကပါတယ္။ ဇနီးရဲ့မ်က္ရည္ဟာ ေယာက်ၤားရဲ့အမွဳကို သက္သာေစတတ္ပါ တယ္။

၁၇-၁၈ ရာစုက ျပင္သစ္မွာ ေရးခဲ့၊ ေရပန္းစားခဲ့တဲ့ ျပဇာတ္ေတြဟာ ေၾကကြဲ ဝမ္းနည္းစရာေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနခဲ့တယ္။ အဲဒီတုန္းက အႏုပညာခံကလည္း ပရိသတ္မ်က္ရည္က်ေလေလ ျပဇာတ္ေကာင္းတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေလေလဆိုတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဒီအယူအဆကို လက္မခံၾကေတာ့ဘူး။ ပရိ သတ္မ်က္ရည္ခ်ဴရင္းနဲ႔ သိပ္မစြံတဲ့ အႏုပညာကို လူထုေရွ႕ခ်ျပျခင္းပဲ လို႔ေတာင္ ေဝဖန္လာၾကတယ္။

မ်က္ရည္ဟာ လူ႕ယဥ္ေက်းမွဳ အစကတည္းက ရွိခဲ့တာပါ။ ဘီစီ ငါးရာစုက ထြန္းကားခဲ့တဲ့ ဂရိယဥ္ေက်းမွဳရဲ့ မ်က္ရည္က်ခန္းက အထူးသျဖင့္ နတ္ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီယြန္နီးစပ္(Dionysus) ဆိုတဲ့ နတ္ ပါ ။ ေၾကကြဲဝမ္းနည္းစရာ ကဗ်ာနဲ႔ ေတးသီခ်င္းေတြဟာ ဘာသာေရးနဲ႕ဆက္ႏြ ယ္ၿပီး ေပၚေပါက္လာခဲ့တာပါ။
အခုထိေတာင္မွ ဝမ္းနည္းစရာ ဇာတ္လမ္းေတြကိုၾကည့္ၿပီး မ်က္ရည္က်ရ တာဟာ အရသာတစ္မ်ိဳးလို႔ ထင္ျမင္ေနၾကဆဲပါ။(ဒီအခ်က္ကို ေဟာလိဝုဒ္ ရုပ္ရွင္ထုတ္လုပ္သူေတြ၊ ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာေတြ၊ တီဗီဇာတ္လမ္းတြဲ ရုိက္ သူေတြ၊ ေနာက္ဆံုးသတင္းေၾကာ္ျငာသူေတြကေတာင္ ေကာင္းေကာင္းႀကီး သိၾကပါတယ္။)

ငိုေၾကြးျခင္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လက္ခ်ာေပးေနစဥ္မွာ ဘယ္လိုအႏုပညာပံုစံဟာ မ်က္ရည္က်ေစႏုိင္သလဲ၊ လက္ေခ်ာင္းေထာင္ျပပါလို႔ စာသင္ခန္းထဲမွာ ေမး ခဲ့ဖူးပါတယ္။

(၈၀) ရာခိုင္ႏွံဳးက ေတးဂီတေၾကာင့္လို႔ေျပာၿပီး ဝတၱဳေၾကာင့္လုိ႔ ေျပာသူက (၇၄) ရာခိုင္ႏွဳံး ရွိပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ရာခိုင္ႏွံဳးက ရုတ္တရက္ႀကီး ထိုးက် သြားတယ္။ ကဗ်ာေၾကာင့္ဆိုသူက (၄၃) ရာခိုင္ႏွံဳး၊ ေနာက္ဆံုး ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပု၊ ဗိသုကာပညာေၾကာင့္ မ်က္ရည္က်ရပါတယ္ဆိုသူေတြက ၁၀- ရာခုိင္ႏွံဳး ကေန ၂၂- ရာခိုင္ႏွံဳးပဲ ရွိပါတယ္။

ဒီသုေတသနမွာ ဘာေၾကာင့္ရုပ္ရွင္ကို မထည့္ရတာလဲလို႔ မၾကာမၾကာ အေမးခံရတယ္။ ရုပ္ရွင္ၾကည့္ရင္း ခံစားရတယ္ဆိုတာ အမ်ားအားျဖင့္ ဂီတေၾကာင့္ပါ။ သက္ေသအေနနဲ႔ၾကည့္ခ်င္ရင္ မစၥတာ မိုက္ကယ္ ဟာဇာနာ ဗီရွပ္ရဲ့ အသံတိတ္ရုပ္ရွင္ကားတစ္ကားျဖစ္တဲ့ “The Artist” ကို ၾကည့္ႏိုင္ပါ တယ္။ ဒီဇာတ္ကားဟာ မႏွစ္က အကယ္ဒမီဆုေပးပြဲမွာ အေကာင္းဆံုး ဓာတ္ ပံု ဆု ရခဲ့တာပါ။ ဘာဆို ဘာသံမွ မၾကားရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ခံစားခ်က္ ကေတာ့ ျမင့္ေနၾကရတယ္။ အဲဒါ ဂီတသံေၾကာင့္ပါ။

ရုပ္ပုိင္းအေနနဲ႔ၾကည့္ရင္ ငိုတယ္ဆိုတာ larynx နဲ႔ pharynx ဆိုတဲ့ ပလိပ္ျပား ပါဝင္တဲ့ ဝင္ေလ၊ ရွိဳက္ေလတစ္မ်ိဳးပါ။ ငိုျခင္းဟာ စကားေျပာျခင္းကို ရပ္ တန္႔ေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငိုတဲ့အခါ ရွိဳက္သံပါလာၾကတာပါ။ ဒီအခ်က္က ဘာသာစကားပညာရွင္ေတြနဲ႔ မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္ေတြအတြက္ ငိုေၾကြးျခင္း ဟာ ဘာသာစကားေတြ မထြန္းကားမီကတည္းက ရွိေနခဲ့တာဆိုတဲ့ ေကာက္ ခ်က္ကို ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

စိတ္ထဲမွာ ဝမ္းနည္းရတာနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ဒီမ်က္ရည္က က်လာရတာလဲ ဆို တဲ့ေမးခြန္းကိုေျဖဖို႔ ျပႆနာရွိေနဆဲပါ။

လူ႔ယဥ္ေက်းမွဳ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ မ်က္ရည္ဟာ ဘိုင္အိုေလာ္ဂ်ီအရ မ်က္လံုးကို စြတ္စိုေစရံုသာမက စိတ္တင္းက်ပ္မွဳရဲ့ ျပယုဂ္၊ လူမွဳေရး အေႏွာင္ အဖြဲ႔ရဲ့ သေကၤတအေနနဲ႔ အၿမဲရွိေနခဲ့ပါတယ္။

အဇၥ်တၱအသိ တိုးပြါးလာျခင္း၊ ကိုယ့္အတၱကို ထူေထာင္လာျခင္း၊ ကမၻာေျမ ဘယ္လိုစတင္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ပံုျပင္ေတြေျပာၾက၊ နားေထာင္ၾကျခင္း၊ လူသားဘယ္လို စတင္ေပၚေပါက္လာတယ္၊ ေသၿပီးတဲ့ေနာက္ဘဝ၊ သူမ်ားရဲ့ ခံစားခ်က္ကို နားလည္ေပးႏိုင္ျခင္း စတာေတြဟာ လူသားလို႔ေခၚလို႔ ရေအာင္ ေျပာင္းလဲေပးလိုက္တဲ့ ဦးေႏွာက္နဲ႕ အာရံုေၾကာဆိုင္ရာရဲ့ အဓိက အစိတ္အပိုင္း တစ္ပိုင္းျဖစ္ေနပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခါ တစ္ရွဴးေပပါကို ေဆာင္ထား၊ ဒါမွမဟုတ္ သူငယ္ခ်င္းရဲ့ ပခံုးေပၚမွာ မွီၿပီးငို၊ ဒါမွမဟုတ္ ရုပ္ရွင္ၾကည့္ရင္းနဲ႔ ငိုၾကည့္ပါ။ ၿပီးေတာ့မွ ခဏ ငိုတာရပ္၊ ၿပီးေတာ့ ငါဘာေၾကာင့္ ငိုမိတာပါလိမ့္၊ ငိုျခင္းရဲ့ အဓိပၸါယ္က ဘာပါလိမ့္လို႔ စဥ္းစားၾကည့္လိုက္ပါ။

တကယ္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ" Love to cry and cry to love " ေတြပါ။

(The writer is an emeritus professor of behavioural neurology and a consultant neuropsychiatrist at the Institute of Neurology, University College London, and the author of the forthcoming book: Why Human’s Life to Cry; Tragedy, Evolution and the Brain.)

 ဇင္ေဝေသာ္

Read more

Things kids say

Dad ။ ။ So what's your favorite food?
Child ။ ။ Rice. You can eat it and the rest you just stick under the table.

Seven-year-old ။ ။ Computers are for games. Except when Dad does them, then it’s called work.

Mum (to a child busily writing on a computer):
Mum ။ ။ What are you doing?
Child ။ ။ Writing a story.
Mum ။ ။ What's it about?
Child ။ ။ I don't know. I can't read.

Teacher။ ။ What's the capital of France?
Child ။ ။ F.

 ကမ္းလက္ 

Read more

လူစိမ္းမွ လူရင္းသို႔ ( ၇ း ၂ )

လီကြမ္းယု ရဲ႕ Hard Truths ကေန အခုတေလာ ေရပန္းစားေနတဲ႔ စကၠဴျဖဴ စီမံကိန္းကို အထိုက္အေလ်ာက္ ထင္ဟပ္ေစတဲ႔ အခန္း ၇ ကို တင္ေပးလိုက္ ပါတယ္။

ေမး ။ ။ စင္ကာပူးရီးယန္းေတြ ႏိုင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စုိးရိမ္ တာတစ္ခုက သူတို႔က PR ကိုသာ ယူၿပီး စီတီဇင္ခံယူတဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္း က ေတာ္ေတာ္ နည္းေနတဲ့ ကိစၥပဲ။

ေျဖ ။ ။ အဲဒါ မွန္တယ္။ ငါတို႔လည္း ဒီအတြက္ ပူေနရတယ္။

ေမး ။ ။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ မ်ားလာတာကို အေျခခံၿပီး စင္ကာပူ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းမွာ ဘာေတြ ဘယ္လို ေျပာင္းလဲလာေနသလဲ။

ေျဖ ။ ။ ငါ့အျမင္ကေတာ့ စင္ကာပူးရီးယန္းေတြ ပိုႀကိဳးစားခ်င္လာေအာင္ ဆြေပးေနတယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ေကာင္းတာေပါ့။ တို႔က သူတို႔ကို ေနရာခြဲၿပီး ထားမယ္ဆိုရင္ သူတို႔က တို႔အေပၚလႊမ္းမိုးတာထက္ တို႔က သူတို႔အေပၚ လႊမ္းမိုးတာက ပိုမ်ားမွာေပါ့။ အေျပာင္းအလဲ သိပ္ႀကီးႀကီးမားမား မျဖစ္ပါဘူး။ သူတို႔ ကေလးေတြက စင္ကာပူးရီးယန္းေတြ ျဖစ္ကုန္မယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ သူတို႔စင္ကာပူးရီးယန္း မျဖစ္ႏိုင္ရမွာလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို မျမင္မိဘူး။

တ႐ုတ္ျပည္ကလာတဲ့ တရုတ္မိဘေတြ ၿငီးတြားတာကို ငါ ၾကားရတယ္။
“ၾကည့္၊ ငါ့သားက ေက်ာင္းမွာ တ႐ုတ္စာ မသင္ခ်င္ဘူး။ အဂၤလိပ္စာ တစ္ခုတည္းကိုပဲ အာရံုစုိက္ႏိုင္ေအာင္လို႔” တဲ့။
အိမ္မွာေတာ့ သူက မန္ဒရင္း ေျပာမွာေပါ့။ SAP (SAP – Special Assistance Plan) ေက်ာင္း တက္ၿပီးေနာက္ေတာ့ သူက ႀကိဳးစားၿပီး လိုက္ေနမွာ မဟုတ္ေတာ့့ဘူး။ သူက ထိပ္တန္းေနရာမွာ ရခ်င္တာ။ စင္ကာပူက ကေလးေတြ ေတြးသလို သူကလည္း ေတြးတယ္။
“တရုတ္စာကိုပဲ နင္းကန္လုပ္ေနရင္ေတာ့ က်န္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြကို ႐ွံဳးမွာပဲ။ သူတို႔ထက္သာဖို႔ အေရးႀကီးတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ အဂၤလိပ္၊ သိပၸံ၊ သခ်ၤာ၊ အပိုသခ်ၤာ၊ ဖီးစစ္၊ ဘိုင္အိုေလာ္ဂ်ီေတြမွာ ေတာ္ေနမွ ရမယ္။ ဒါမွ အမွတ္ရမယ္” လို႔ေတြးတယ္။


ေမး ။ ။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ စင္ကာပူးရီးယန္းေတြ ေပါင္းစည္းေပးေရး ကေရာ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။

ေျဖ ။ ။ အဲဒါက ငါတို႔ တကယ္ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျပႆနာပဲ။ တ႐ုတ္ျပည္က လာတဲ့ တရုတ္ေတြနဲ႔ ငါတို႔ ေဒသခံတ႐ုတ္ေတြက သိပ္ၿပီး အေစးမကပ္လွဘူး။ ဒီေတာ့ သူတို႔အခ်င္းခ်င္းပဲ သူတို႔ အုပ္စု ဖြဲ႔ေနၾကတယ္။ ေျမာက္ပိုင္း အိႏၵိယနဲ႔ တမီး(လ္)နာဒူးကလာတဲ့ လူေတြေတာင္ပါေသး။ သူတို႔က သူတို႔ ကိုယ္သူတို႔ ဒီက အိႏၵိယန္းေတြထက္ ဇာတ္ပိုျမင့္တယ္လို႔ ထင္ေနၾကတာ။ ဒီေတာ့ ေပါင္းစပ္လို႔ မရျပန္ဘူး။ ငါတို႔ေက်ာင္းေတြရဲ႕မူေၾကာင့္ ေနာက္မ်ိဳးဆက္ကေတာ့ တသားတည္း ျဖစ္ သြားလိမ့္မယ္။ လက္ရွိလူေတြက ေလးဆယ္ေက်ာ္၊ ငါးဆယ္ေက်ာ္ေတြေပါ့။ သူတို႔က ေနမယ္ဆို ၁၀ ႏွစ္၊ ၂၀၊ ၃၀၊ ၄၀ ေနၾကရမွာေပါ့။ တို႔က သူတို႔ကို တတ္ႏိုင္သ၍ တသားတည္းျဖစ္ေအာင္ ကူညီရမွာ။ ေရဒီယိုလိုင္း ၉၅.၈ ကို ငါနားေထာင္ၾကည့္တယ္။ သူတို႔က တ႐ုတ္ျပည္ကေန ေရာက္လာတဲ့ လူ လတ္ပိုင္းတစ္ေယာက္ကို မင္ဒရင္းလို အင္တာဗ်ဴး ေနၾကတယ္။

သူကေျပာတယ္
“ဘယ္လိုလုပ္ တသားတည္းျဖစ္လို႔ ရမွာတုန္း၊ ကြ်န္ေတာ္လည္း ႀကိဳးစားေန တာပဲ။ ဒါေပမဲ့ စားတဲ့အစားအစာက မတူ၊ ခ်က္ပံုျပဳတ္ပံုက မတူ၊ အေလ့အ က်င့္က မတူ၊ ဘယ္လို လုပ္မွာလဲ။ ကြ်န္ေတာ့ ကေလးေတြကေတာ့ ေက်ာင္း တက္ေနၾကတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ လိုခ်င္တဲ့ပံုစံ ေရာက္လာမွာပဲ။ ကြ်န္ေတာ္က ေန႔ခ်င္းညခ်င္းႀကီး ဘယ္လိုလုပ္ ေျပာင္းလဲယူလို႔ ရမွာလဲ” တဲ့။
သူက အမွန္ေတြ ေျပာေနတာ။

ဟုတ္တယ္။ တို႔က သူ႔ကို ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ေျပာင္းယူလို႔မရဘူး။ ဒါေပမဲ့ ႀကိဳး စားရမယ္။ သူတို႔ကို ခြဲပစ္ရမယ္။ သူတို႔က အိမ္ေဟာင္းေတြကို ဝယ္၊ ၿပီးေတာ့ ျပန္ေရာင္း။ ေနာက္ဆံုး သူတို႔အခ်င္းခ်င္းပဲ ျပန္စုၿပီး ေပါင္းေနၾက မယ္ဆိုရင္ ငါတို႔ေတာ့ ျပႆနာပဲ။ သူတို႔အခ်င္းခ်င္း သူတို႔ဘာသာစကားနဲ႔ ပဲ ေျပာေနၾကမွာ။ အဂၤလိပ္လို ေျပာေနၾကမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ HDB မွာ ေနထိုင္တဲ့လူေတြရဲ့ ပရုိဖိုင္းကို ၾကည့္ၿပီး သူတို႔ကို ခြဲျခားေပးထားတယ္။

သူတို႔ အိမ္နီးခ်င္းေတြက စင္ကာပူးရီးယန္းေတြ၊ စင္ကာပူးရီးယန္းေတြက ပိုမ်ားတယ္ဆိုရင္ သူတို႔ကေလးေတြကလည္း စင္ကာပူးရီးယန္းေလးေတြ လို ပဲ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု စုၿပီး ေနတတ္သြားမွာေပါ့။

လူမႈေရးအင္ဂ်င္နီယာဟာ ေတာ္ေတာ္အေရးႀကီးတဲ့ ပညာရပ္ပဲ။ သူတို႔ သေဘာနဲ႔ သူတို႔သာ လႊတ္ထားလို႔ကေတာ့ အဲဒီေပါင္းစည္းေရး ဆိုတာႀကီး အတြက္ ျပႆနာတက္ၿပီသာ မွတ္ေပေတာ့။ ဒါကို ေကာင္းေကာင္း မကိုင္ တြယ္ႏိုင္ရင္ ေနာက္မ်ိဳးဆက္ကလည္း သူတို႔လူမ်ိဳးစုေလးနဲ႔ သူတို႔႔ပဲ ေနေန ၾကမွာ။ ဒါေၾကာင့္မိုလို႔ တိုက္ေတြမွာ ဘယ္လူမ်ိဳးအတြက္ အခန္း ဘယ္ေ လာက္ဆိုတဲ့ ကိုတာစနစ္နဲ႔ ငါတို႔ခ်ေပးထားတာ။


ေမး ။ ။ စီတီဇင္ (ႏိုင္ငံသား) အသစ္ေတြကို ျဖန္႔ခြဲၿပီးထားဖို႔ အေၾကာင္းေျပာခဲ့တယ္။ တကယ္တမ္း ျဖစ္ေနတာက တိုက္ခန္းေတြမွာ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ စုေနၾကတ့ဲ အိမ္ေတြက ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို မ်ားေနတာ။

ေျဖ ။ ။ ငါတို႔ ထိန္းလို႔မရတာက အိမ္ခန္းငွားတဲ့ကိစၥပဲ။ အိမ္ပိုင္ရွင္ေတြကို အိမ္ခန္းငွားခြင့္ ျပဳထားၾကတယ္။ ဒါဆို သူတို႔အပိုဝင္ေငြ ရတာေပါ့။ အိမ္ခန္း ငွားထားတဲ့ စာရင္းေတြအထိ လို္က္ဖို႔ဆိုတာက်ေတာ့ မလြယ္လွေတာ့ ဘူးေလ။ တခ်ိဳ႕က တစ္အိမ္လံုး ငွားတယ္။ တခ်ိဳ႕က အခန္းပဲ ငွားတယ္။ ဒါေတြကို ဘယ္လိုသြား ထိန္းခ်ဳပ္မလဲ။ သူတို႔ အိမ္ဝယ္စဥ္မွာပဲ ငါတို႔က … သူက စင္ကာပူးရီးယန္း အေဟာင္း၊ သူက အသစ္၊ သူက ပါမင့္နင့္(န္) ရက္ ဆီးဒင့္ (အျမဲေနထိုင္ခြင့္ရသူ)၊ သူကေတာ့ ခဏလာေနသူ စသျဖင့္ ခြဲၿပီး ထိန္းေပးထားလို႔ရတာ။ ဝယ္ၿပီး သူတို႔က ျပန္ငွွားတာက်ေတာ့ တို႔ဘာမွ လုပ္လို႔မရဘူး။ ဒီက အေရာင္းအဝယ္ သေဘာတရားလည္း ပါေကာင္းပါႏိုင္ ပါတယ္။ တကယ္ေနေတာ့မယ္ဆိုရင္ လက္ရွိအိမ္ကို ေရာင္းၿပီး၊ ေစ်းက်ေန တုန္း အိမ္အသစ္ကို ျပန္ဝယ္ လုပ္ေနၾကပံုရပါတယ္။

ဒါဆို ေရြးစရာလမ္းက ဘာျဖစ္မလဲ။ ႏိုင္ငံရဲ့ စီးပြြားေရးက်သြားၿပီဆိုရင္ နံပါတ္တစ္ ျပန္လုပ္ရတဲ့ကိစၥက စီးပြားေရး ျပန္ေကာင္းလာဖို႔ပဲ မဟုတ္လား။ တိုးတက္မလာဘူးဆိုရင္ မင္းႏိုင္ငံရဲ့ စီးပြားေရးက ေသေနမွာေပါ့။

အသစ္ေရာက္လာတဲ့ ႏုိင္ငံသားေတြ ဒီမွာ အေျခက်ေနေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ သူတို႔အတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြကိုလည္း ဖန္တည္းေပးထားမွ ရတယ္။ မင္း … ၾကည့္၊ ၁၉၉၀ ခုက ေဟာင္ေကာင္ တ႐ုတ္ျပည္ထဲ ျပန္ေရာက္ေတာ့မယ္ ဆိုေတာ့ ကေနဒါကို ေရြ႕ေျပာင္းသြားတဲ့ ေဟာင္ေကာင္လူမ်ိဳးေတြ နည္းတာ မွတ္လို႔။ ဟိုမွာ အခြင့္အလမ္း သိပ္မရွိေတာ့ အဲဒီလူေတြ ေဟာင္ေကာင္ ကို ျပန္ေရာက္လာၾကတယ္။ သူတို႔ မိသားစုေတြကိုေတာ့ ကေနဒါက Toranto၊ Vancouver တို႔မွာ ထားခဲ့ၾကတာေပါ့။ ေဟာင္ေကာင္ကမွ ပိုက္ဆံ ဝင္တဲ့ေနရာကိုး။ သူတို႔ကိုေတာ့ “astronauts” ေတြလို႔ ေခၚၾကတယ္။

ေမး ။ ။ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ၊ လူဦးေရ တိုးပြားႏႈန္းနည္းမွဳကို အေျခခံ ၿပီး ႏိုင္ငံျခားသားေတြ အမ်ားႀကီး အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ ေခၚယူခဲ့့တယ္။ ၿပီးရင္ လူမႈေရး သဟဇာတမက်ျဖစ္ေနတဲ့ ဟန္ခ်က္ကို ဘယ္လိုမ်ား ထိန္းသြားလို႔ ရႏိုင္ပါ့မလဲ။

ေျဖ ။ ။ ေအးေလ … မသက္မသာ ခံစားေနရတာကေတာ့ ရွိေနမွာပဲ။ မန္ဒရင္းစကားကိုပဲ ေလယူေလသိမ္းတစ္မ်ိဳးနဲ႔ ေျပာသံၾကားလိုက္ရင္၊ ဒီက အိႏၵိယန္းေတြရဲ႕ တမီး(လ္) စကား၊ ဟိႏၵီစကားေတြကို ၾကားလိုက္ရင္ တစ္မ်ိဳးေတာ့ ျဖစ္သြားၾကမွာေပါ့ကြာ။ ဒါကေတာ့ ေရွာင္လႊဲလို႔ မရဘူးေလ။

တစ္ခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို
“မင္းရဲ့ေနာက္ဆံုး ဦးတည္ထားတဲ့ေနရာက ဘယ္မွာလဲ”
လို႔ ေမးဖူးတယ္။ သူက ကြ်န္ေတာ္က ၿဗိတိန္က လာတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ၾသစေ တးလ်မွာ ေနမယ္ လို႔ ဆံုးျဖတ္ထားတယ္လို႔ သူကေျဖတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ၾသစေတးလ်ကို သြားမွာလဲဆိုေတာ့ အဲဒီက ပိုေကာင္းလို႔တဲ့။ ၿပီးေတာ့ ဆက္ေျပာတယ္။ ၿဗိတိန္ကို ျပန္သြားရင္ေတာင္ ေနရာေတြကို မမွတ္မိေတာ့ ဘူး။ ဟုိမွာ ပိုလန္သားေတြ၊ အာရွသားေတြ၊ အာရပ္ေတြ၊ အာဖရိကန္ေတြ၊ လူမ်ိဳးေတြက အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနၿပီး အိမ္ကို ျပန္သြားတာေတာင္မွ တစ္စိမ္း တစ္ရံလို ခံစားရတယ္လို႔ ေျပာတယ္။

အခု စီးပြားေရးအက်ပ္မဆိုက္ခင္အထိ ၿဗိတိန္ရဲ့ စီးပြားေရးက ေတာ္ေတာ္ေ ကာင္းခဲ့တာ။ ဒါ့ေၾကာင့္ တျခားဥေရာပႏိုင္ငံေတြက လက္မခံခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံျခား သားေတြကို သူတို႔က လက္ခံလိုက္တာ။
အင္ပါယာ ၿပိဳကြဲသြားၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒီအရွိန္ကို သူတို႔ဘယ္လို ထိန္းထားလို ႔ရမလဲ။ ကုမၸဏီအသစ္ေတြကို လက္ခံ၊ တစ္ကမၻာလံုးက ပညာရွင္ေတြကို ဝင္ လာခြင့္ျပဳ၊ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ေတြေပါ့။ သူတို႔ကို အေျခခ်ေနထိုင္ လာေအာင္ အကူအညီေပး။ ဒါပဲ လုပ္လို႔ရတယ္။

ၿပီးေတာ့ ယူ႐ုိေဒၚလာကို သူတို႔ စသံုးခဲ့ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ အေမရိကန္ ဘဏ္ေတြ လန္ဒန္ကို ေရာက္လာေရာ။ လန္ဒန္ကို စီးပြားေရးအခ်က္ အျခာ ေနရာႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေအာင္ သူတုိ႔ တည္ေဆာက္ယူၾကတယ္။ သူတို႔အားလံုးက အဂၤလိပ္စကားေျပာေတြ၊ အဂၤလိပ္စကားေျပာတဲ့ ေရွ႕ေန၊ အဂၤလိပ္စကားေျပာတဲ့ စာရင္းစစ္။ ဒါေတြက ဘဏ္စစ္စတန္ႀကီးတစ္ခုလံုး ကို ေထာက္ခံေပးထားတာပဲ။ ဒီလိုနဲ႔ အေမရိကန္ေရွ႕ေနနဲ႔ အေကာင့္တင့္ (န္)ေတြ လန္ဒန္မွာ အေျခခ် ေနလိုက္ၾကေရာ။ အခု ေလာေလာဆယ္ေတာ့ သိပ္မေကာင္းလွဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျပန္ေကာင္းလာမွာ။

ဒါေတြကိုၾကည့္ၿပီး ေကာက္ခ်က္တစ္ခု ငါခ်လိုက္တယ္။
ၿဗိတိသွ်ေတြ စီးပြားေရးတက္လာတာဟာ ကမၻာထဲကို တိုးဝင္လိုက္လို႔။

ေမး ။ ။ စင္ကာပူးရီးယန္းေတြ ႏိုင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စုိးရိမ္ တာတစ္ခုက သူတို႔က PR ကိုသာ ယူၿပီး စီတီဇင္ခံယူတဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္း က ေတာ္ေတာ္ နည္းေနတဲ့ ကိစၥပဲ။

ေျဖ ။ ။ အဲဒါ မွန္တယ္။ ငါတို႔လည္း ဒီအတြက္ ပူေနရတယ္။

“လူစိမ္းမွ လူရင္းသို႔ (၇ း ၁)”

 ဇင္ေဝေသာ္

Read more

ရလာဒ္

ေမး း။ ။ ျပည္လုံးကၽြတ္ အေတြးအေခၚ ႏွီးေႏွာဖလယ္ပြဲ အစည္းအေဝးႀကီး ရဲ႕ရလာဒ္က ဘာေတြပါလဲ။

ေျဖ ။ ။ ကိုယ္ပိုင္ ယုံၾကည္မႈ အယူအဆေတြနဲ႔ စည္းေဝးပြဲကို ေရာက္လာ ခဲ႔ၿပီး သူတစ္ပါးရဲ႕ ယုံၾကည္မႈေတြနဲ႔ အိမ္ျပန္ခဲ႔ရတဲ႔ ရလာဒ္ပါ။

( ခဏ၊ အႏၱရာယ္ရွိတယ္၊ ဒါက ၿပီးသြားစ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ရဲ႕ ျပည္လုံးကၽြတ္ အစည္း အေဝးႀကီးနဲ႔ မဆိုင္ပါ၊ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ပ်က္လုံးပါ )

 ဇင္ေ၀ေသာ္

Read more

လုပ္ခ်င္ရာ လုပ္ရရင္ ေပ်ာ္တာပဲ (သိပၸံတဲ့လား … ပ်င္းေတာင္ ပ်င္းေသး …)

ကုိယ္လုပ္ခ်င္တာ လုပ္ေနရရင္ ေပ်ာ္တာပဲလုိ႔ ေျပာရင္ ျဖစ္ကတတ္ ဆန္း ေျပာတာလုိ႔ ထင္စရာ ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဘာမွ မကြဲပါဘူး။ စိတ္ပညာသိပၸံကလည္း ႀကီးႀကီး က်ယ္က်ယ္ေတြ ကိုးကားၿပီး ေနာက္ ဆုံးေတာ႔ ဒီအတုိင္းပဲ ေျပာတာပါ။ အရြယ္ေရာက္ၿပီး သူေတြမွာ ဘယ္သူေတြ အေပ်ာ္ရႊင္ဆုံးလဲလုိ႔ စစ္တမ္းေ ကာက္ေတာ့ ကုိယ့္ဝါသနာနဲ႔ အကုိက္ဆုံး အလုပ္ကို လုပ္ေနရ သူေတြဟာ အေပ်ာ္ရႊင္ရဆုံး ပုဂၢဳိလ္ ေတြပါ။ တျခား ေပ်ာ္ရႊင္စရာေတြ ရွိေပမဲ့ ေရ ရွည္ ေပ်ာ္ရႊင္ရတာကေတာ့ ဝါသနာနဲ႔ အလုပ္ တစ္ထပ္တည္း က်ေနျခင္းလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ဒါၿပီး ဘယ္သူေတြဟာ မေပ်ာ္ရႊင္ရဆုံးလည္း ဆုိရင္ ဆန္႔က်င္ဘက္ ကုိ ေတာင့္တသူ ေတြလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ နည္းနည္း ႐ႈတ္သြားမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီလုိပါ။ ဆရာဝန္လည္း ျဖစ္ခ်င္၊ ေသြးသံရဲရဲလည္း မျမင္ခ်င္၊ ေရွ႕ေနလည္း လုပ္ခ်င္၊ လူမႈေရး ျပႆနာေတ ြ ကုိလည္း မႀကံဳခ်င္၊ ဒါမ်ိဳးေတြေပါ့။ လူမႈေရး နယ္ပယ္မွာလည္း ခင္ပြန္းေကာင္းေတာ့ ျဖစ္ခ်င္၊ ေကာင္မ ငယ္ငယ္ေလးေ တြ ေတြ႕ရင္လည္း လုိက္စားခ်င္ (ဇနီးလည္း ဒီအတုိင္းပဲေပါ့)။ ရန္ကုန္မွာ လည္းေနခ်င္ မိုးတြင္းမွာ မိုးမ်ားတာ မႀကိဳက္၊ မႏၱေလးမွာလည္းေနခ်င္ ေႏြရာ သီ ပူလြန္းတာကို သေဘာမေတြ႔၊ ဒါမ်ိဳးေတြပါ။
ဒါေတြဟာ ဆန္႔က်င္ဘက္ကုိ ေတာင့္တတာမ်ိဳးျဖစ္လုိ႔ အဲသလုိ ပုဂၢဳိလ္ေတြ ဟာ အလုိမက်၊ မေပ်ာ္ရႊင္ရဆုံး ပုဂၢဳိလ္ေတြလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

သူတုိ႔ သိပၸံဆုိလုိ႔သာ ပံလုိက္ရတာပါ။ သိပ္ေတာ့ မထူးျခားပါဘူး။ ျမန္မာေတြ ရဲ႕ ေန႔စဥ္သုံးစကားေတြ ထဲမွာေတာင္ ဒီအဓိပၸါယ္မ်ိဳးေတြက အမ်ားႀကီး ရွိပါ တယ္။

ဟုိတခ်ိန္ကေတာ့ သုေတသန လုပ္ၾကတယ္ဆုိရာမွာ လူမႈေရးျပႆနာ၊ စိတ္ ဆင္းရဲစရာေတြ ဘာ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလဲဆုိတာကုိ ဦးတည္ၿပီး သုေတသန လုပ္ၾကတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ႔ ေျပာင္းျပန္ လွန္လာၾကတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ပုိၿပီး လက္ေတြ႕က်လာၾကတယ္လုိ႔ ဆုိရပါလိမ့္မယ္။ အခု သုေတသန ျပဳ လုပ္ေနၾကတာက ဘာေၾကာင့္ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကရသလဲ ဆုိတာပါ။ ဒီအထဲမွာ အီလီႏိြဳက္တကၠသုိလ္က ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ဒီယင္နာ (Deiner) တုိ႔ က ေရွ႕တန္းက ပါဝင္ပါတယ္။

" ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ေနတတ္သူဟာ က်န္းမာေရး ပုိေကာင္းတယ္။ တီထြင္ ဖန္တီးမႈ စိတ္ကူးစိတ္သန္း ပုိေကာင္းတယ္။ အလုပ္လုပ္ရာမွာ လည္း ေရွ႕ေရာက္တယ္။ ေနာက္ဆုံး အစားေၾကခ်က္မႈ စစ္စတန္ေတာင္ သူမ်ားေတြထက္ ပုိေကာင္းတယ္ " လုိ႔ သူကဆုိပါတယ္။

ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔
“တီထြင္ ဖန္တီးတတ္တဲ့ အႏုပညာရွင္ႀကီးေတြ အားလုံးလုိလုိကေတာ့ ဆင္း ဆင္းရဲရဲပဲ ေနသြားၾကရတာ မဟုတ္လား” ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳး ေမးစရာ ရွိပါ တယ္။ ဒီအယူအဆက ေရွးေဟာင္းအယူအဆ၊ ေခတ္ကုန္သြားၿပီလုိ႔ သူက ရွင္းျပ တယ္။ ဒီေနရာမွာ ထူးဆန္းမႈ အရွိဆုံးက ေလာကႀကီးကို ပုိၿပီး သိသြားတဲ့ လူဟာ ပုိၿပီး ပညာရွိေပမဲ့ သူမ်ားေလာက္ မေပ်ာ္ႏုိင္ေတာ့ဘူးဆုိတဲ့ စကားပါ။ (The people who see the world clearly are wiser but sadder)။ ဒီစကားကေတာ႔ ေတာ္ေတာ္သဘာဝက်ပါတယ္။ ရင္႔က်က္သြားရင္ ေပ်ာ္စ ရာေနရာမွာ သိမ္သိမ္ေမြ႕ေမြ႕ၾကည္ႏူးမိတာေလာက္နဲ႔ ၿပီးသြားႏိုင္ပါတယ္။ sadder ဆိုတဲ႔ စကားကကို ဝမ္းနည္းမႈ ( ေသာက၊ ပရိေဒဝ )ဆိုတာထက္ ကရုဏာဖက္ကို ခပ္ႏြယ္ႏြယ္ပါ။

အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ဒီေနရာမွာ လူတန္းစားႏွစ္မ်ိဳး ခြဲထားလုိ႔ ရပါတယ္ ။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ေနတတ္တဲ့သူနဲ႔ ခပ္တည္တည္ ေနတတ္တဲ့သူပါ။
ဒီေနရာမွာ ဥပမာေမးခြန္းတစ္ခုနဲ႔ သူဟာ ဘယ္အထဲမွာ ပါဝင္သလဲဆုိတာ သိဖုိ႔ လုပ္လုိ႔ ရႏုိင္တယ္လုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“ဒီအတန္း (အုပ္စုထဲမွာ) မင္းဟာ အေတာ္ဆုံးလုိ႔ ထင္ပါသလား” ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းကုိသာ ေမးၾကည့္ပါ။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ေနတတ္သူက ဒီေမးခြန္း မ်ိဳးကုိ သိပ္ၿပီး ေရးႀကီးခြင္က်ယ္ စဥ္းစားမေနဘဲ “မွန္တာေပါ့” လုိ႔ ေျဖလိမ့္ မယ္။ ခပ္တည္တည္သမားကေတာ့ သူ႔စကား မွားသြားမွာ စုိးတာနဲ႔ “မဟုတ္ပါဘူး” လုိ႔ ေျဖလိမ့္မယ္။

ဒီေမးခြန္းကုိ ေမးတဲ့ ဆရာကုိယ္တုိင္ကကုိ ဉာဏ္စမ္း၊ စိတ္စမ္းတဲ့ သေဘာ မ်ိဳးနဲ႔ပဲ ေမးတာပါ။ မွားလုိ႔ ဘာမွ မျဖစ္သလုိ မွန္ရင္လည္း ဘာမွ မရပါဘူး။ အရင္တခ်ိန္က ဆုိရင္ေတာ့ “No” ေျဖတဲ့ ခပ္တည္တည္သမားကုိ ခ်ီးက်ဴးၾက မွာ ျဖစ္ေပမဲ့ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ေမးခြန္းကုိ ေပါ့ေပါ့ ပါးပါး ပဲ ေျဖတတ္သူကုိ ပုိၿပီး အမွတ္ေပးထားသလုိလုိ ရွိပါတယ္။ စိတ္ပညာသေဘာအရ “Yes” ေျဖသူေတြဟာ ပုိၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္ရတတ္တယ္လုိ႔ ဆုိၾကပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္မွန္းေတာ့ မသိပါဘူး။ အေမရိကန္ပညာရွင္ေတြက သီလရွင္ေတြ ကုိ သုေတသန လုပ္ရတာလည္း ေတာ္ေတာ္ ဝါသနာ ပါပါတယ္။ အတိတ္ေမ့ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အရင္ဆုံး သီလရွင္ေတြကုိ သုေတသန လုပ္သလုိ အသက္ရွည္၊ မရွည္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း သီလရွင္ေတြကုိပဲ အရင္ သုေတသန လုပ္ၾကည့္ၾကတယ္။ သူတုိ႔ အဆုိအရ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ေနတတ္တဲ့ သီလရွင္ေတြက (ဘယ္သူမွ နာတာရွည္ေရာဂါ၊ အက္ဆီးဒင့္ စသည္ မျဖစ္ရင္) ခပ္တည္တည္ ေနတတ္ တဲ့ သီလရွင္ေတြထက္ ေျခာက္ႏွစ္ကေန ဆယ္ႏွစ္အထိ အသက္ ပုိရွည္ ရွည္ ေနရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
စီးပြားေရး နယ္ပယ္ထဲမွာလည္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ ပါးပါး ေနတတ္၊ ေျပာတတ္ သူေတြက ပုိၿပီး စိတ္ခ်ရတဲ့ အလုပ္ရွင္၊ အလုပ္သမားေတြ ျဖစ္ေနတတ္ တာ ေတြ႔ရတယ္။ လစာလည္း ပုိရတတ္တယ္။ အလုပ္ အကူး အေျပာင္းမွာ လည္း သူမ်ားထက္ ပုိၿပီး လြယ္ကူေခ်ာေမြ႔ တတ္ပါတယ္လုိ႔ ေဒါက္တာ ဒီယင္နာက သူ႔ေဒတာကုိ ထုတ္ျပပါတယ္။

ေပ်ာ္ရႊင္မႈဆုိတာ ေငြနဲ႔ ဝယ္ယူလုိ႔ မရဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေငြေၾကးျပည့္စုံသူေတြက မျပည့္စုံသူေတြထက္ ပုိၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္ရတာကုိလည္း ျငင္းလုိ႔ေတာ့ မရျပန္ဘူး။ အေမရိကန္သူေဌးေတြဟာ သာမန္လူေတြထက္ (နည္းနည္းပဲျဖစ္ျဖစ္) ပုိေပ်ာ္ရတယ္လုိ႔ ေငြေၾကးနဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကိုလည္း သူက ဆက္စပ္ျပတယ္။
ဘယ္သူက ပုိေပ်ာ္တယ္၊ မေပ်ာ္ဘူးဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ရွင္းမရေသး တဲ့ ျပႆနာေတြလည္း ကမၻာမွာ ရွိေနဆဲပါ။ အရင္ဆုံး အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ အမ်ိဳး သား ဘယ္သူက ပုိၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္ၾကသလဲ။ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကတဲ့ ေနရာမွာ အတူတူပဲ လုိ႔ ဆုိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မေပ်ာ္ရႊင္ၾကတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ က ႏွစ္ဆပုိၿပီး စိတ္ညစ္တတ္တယ္လုိ႔ ဆုိထားျပန္ပါတယ္။

(ဆက္ရန္)

 ဇင္ေဝေသာ္

Read more