(ဆင္ျမဴယယ္ ဖီးလစ္ ဟန္တင္တန္)
(အခ်ဳပ္။ ။ ကမၻာ႔ႏိုင္ငံေရးကို (၁)ယူနီဗာဆယ္ စတိတ္စ္၊ (၂) ႏွစ္ျခမ္းေသာ ကမၻာ၊ (၃) ၁၈၄ႏိုင္ငံ၊ (၄) ကေမာက္ကမကမၻာ ဆိုတဲ႔ ပါရာဒိုင္းေလးခုစလုံး ရဲ႕ ေကာက္ခ်က္ေတြကို ျငင္းပယ္လိုက္ၿပီး "စီဗီလိုက္ေဇးရွင္းပါရာဒိုင္း" အသစ္ကို ဟန္တင္တန္ ဆြဲၾကည့္လိုက္ပုံပါ။ ကမၻာ႔ႏိုင္ငံေရးကိုစိတ္ဝင္စားရင္ ဒီေန႔ ယူကရိန္းနဲ႔ ရုရွားၾကားက ခ႐ိုင္းမီးယား(ခရီးမီးယားလို႔လည္း အသံ ထြက္တယ္) ျပႆနာနဲ႔ ဟန္တင္တန္ရဲ႕ ေကာက္ခ်က္ကို ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ ၾကဖို႔ ေက်ာ္ခြၿပီး တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။)
ဒီ ပါရာဒိုင္းေတြကိုၾကည့္ရွဳၿပီး အနာဂတ္ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြကိုလည္း ထုတ္ ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘယ္ကိစၥအတြက္ ဘယ္ပါရာဒိုင္းကို အသံုးျပဳမယ္ဆိုတာ
သိရင္ ပိုၿပီးတိက်တဲ့အေျဖကိုရရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင္႔ ႏိုင္ငံေတာ္မ်ား ပါရာဒိုင္း ကိုၾကည့္ၿပီး ဂၽြန္ မီယာေ႐ွးမာ (John Mearsheimer)က ဒီလို သံုးသပ္ခဲ့ပါတယ္။
"ႏိုင္ငံေတာ္မ်ားပါရာဒိုင္း"က ၫႊန္ျပေနတာကိုၾကည့္ရင္ ႐ုွ႐ွားနဲ႔ယူကရိန္းၾကား မွာ လံုျခဳံေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပႆနာအႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ေတာ့မလို႐ွိေနပါ
တယ္။ နယ္ေျမခ်င္းဆက္စပ္၊ အဆီးအတားလည္းမ႐ွိတဲ့ ႐ု႐ွားနဲ႔ယူကရိန္းလို ပါ၀ါႀကီးႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ လံုျခံဳေရးအတြက္ အစိုးရိမ္လြန္ၿပီး စစ္တပ္အင္အား ၿပဳိင္ဆိုင္တပ္ဆင္လာမႈေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ႏိုင္ငံလုံးဟာ ဒီအ ၾကပ္အတည္းကို ေက်ာ္လႊားၿပီးအတူတကြ ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ ဘယ္လိုေန ထိုင္ရမယ္ဆိုတာကိုလည္း သေဘာေပါက္ေကာင္း ေပါက္လာႏုိင္ပါတယ္။ သူတို႔သေဘာေပါက္လာမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဒါဟာ အထူးအဆန္း တစ္ခုေ တာ့ ျဖစ္ေနပါလိမ္႔မယ္" Note-16
စီမီလိုက္ေဇးရွင္းကို အေျခခံၿပီးခ်ဥ္းကပ္ၾကည့္တဲ့ အျမင္က သူတို႔အၾကား ရင္းရင္းႏွီးႏွီးရွိတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ၊ လူမႈေရးနဲ႔(အျပန္အလွန္လက္ထပ္မႈ စသည္) သမိုင္းေၾကာင္းဆိုင္ရာအခ်က္အလက္ေတြကို ၾကည့္သလို ယူကရိန္း အေရွ႕ ပိုင္းက ေအာ္သိုေဒါက္(စ္)ေတြနဲ႔ ယူကရိန္းအေနာက္ပိုင္းက ယူနီယိတ္ေတြ (Uniate) ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ ကြဲျပားေနတာကိုလည္း ႐ႈျမင္ပါတယ္။ "ႏိုင္ငံေတာ္ မ်ားပါရာဒိုင္း"ရဲ႕ အဓိကအခ်က္က ႏိုင္ငံေတာ္ "စည္းလုံးညီညြတ္ေရးနဲ႔ ကိုယ္ ပိုင္ဝိေသသလကၡဏာ" ရရွိပုိင္ဆိုင္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြရရွိဖို႔ကလည္း ႏိုင္ငံတိုင္းအတြက္ သမိုင္းတစ္ေလ်ွာက္လုံး အေရးႀကီး တဲ႔အခန္းက႑မွာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို John Mearsheimer က လ်စ္လ်ဴရွဳခဲ႔တယ္။
"ႏိုင္ငံေတာ္မ်ားပါရာဒိုင္း"ကိုအေျခခံၾကည့္တဲ႔အျမင္က႐ု႐ွားနဲ႔ယူကရိန္းၾကားမွာ စစ္ပြဲျဖစ္ႏုိင္တယ္လို႔မီးေမာင္းထိုးျပေနခ်ိန္မွာ စီမီလိုက္ေဇးရွင္းကို အေျခ ခံၿပီးၾကည့္တ့ဲအျမင္ကေတာ့ ႐ု႐ွားနဲ႔ယူကရိန္းစစ္ျဖစ္ဖို႔ထက္ ယဥ္ေက်းမႈကို အေျခခံၿပီး ယူကရိန္းႏွစ္ျခမ္းကြဲထြက္သြားမယ္လို႔ ပိုၿပီးၫႊန္ျပေနပါတယ္။ အဲသလိုႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားမယ္ဆိုရင္ ခ်က္ကိုစလိုေဗးကီးယားမွာျဖစ္ပြားခ့ဲတာ ထက္ အၾကမ္းဖက္မႈပိုမ်ားၿပီး ယူဂိုစလားဗီးယားေလာက္ေတာ႔ ေသြးထြက္ သံယိုမႈ ႐ွိမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ခန္႔မွန္းျပေနပါတယ္။
မတူညီတ့ဲခန္႔မွန္းမွဳေတြေၾကာင့္ မတူညီတ့ဲေပၚလစီေတြ ေပၚေပါက္လာစရာ လည္း ႐ွိေနႏိုင္ျပန္ပါတယ္။ မီယာေ႐ွးမားရဲ႕ "ႏိုင္ငံေတာ္မ်ားပါရာဒိုင္း"အေျခ ခံ ခန္႔မွန္းမႈအရ ႐ု႐ွားနဲ႔ယူကရိန္းအၾကားစစ္မက္ျဖစ္ပြားဖို႔႐ွိၿပီး ႐ု႐ွားက ယူက ရိန္းကို ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ခန္႔မွန္းထားပါတယ္၊ သူ႔ရဲ႕ဒီခန႔္မွန္းခ်က္က အႏုျမဴ လက္ နက္ပိုင္ဆိုင္လာေအာင္အားထုတ္ဖို႔႔ ယူကရိန္းကိုလည္း အားေပးေနျပန္ပါတယ္။
စီမီလိုက္ေဇး႐ွင္းအေျခခံ႐ႈျမင္သုံးသပ္မႈက ႐ု႐ွားနဲ႔ယူကရိန္းတို႔ရဲ႕ ညီညြတ္ေရးကိုတြန္းအားေပးတယ္။ အႏုျမဴလက္နက္ပိုင္ဆိုင္ဖို႔အစီအစဥ္ကို လက္ေလွ်ာ့ၿပီး ယူကရိန္းရဲ႕ စည္းလုံးညီညႊတ္ေရးနဲ႔လြတ္လပ္ေရးကို အေထာက္ အ ကူျဖစ္ေစမယ့္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈကို အဓိကထားေဆာင္႐ြက္ဖို႔ ယူကရိန္း ကို တိုက္တြန္းေနပါတယ္္။ ေနာက္ၿပီးယူကရိန္းႏွစ္ျခမ္းကဲြထြက္မသြားေအာင္ အေရးေပၚအစီအမံေတြ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လမ္းညႊန္ျပေနျပန္ပါတယ္။
စစ္ေအးလြန္ကာလမွာျဖစ္ပြားခဲ့တ့ဲ အေရးတႀကီးကိစၥေတြဟာစီမီလိုက္ေဇး႐ွင္း အေျခခံအျမင္နဲ႔ သဟဇာတျဖစ္ၿပီး ဒီအျမင္ကိုအေျခခံၿပီး ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြကိုလည္းထုတ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ခန္႔မွန္းသုံးသပ္မႈေတြထဲမွာ ဒါေတြပါ၀င္ပါတယ္။
ဆက္ရန္
