(သ "ႀကီး" ကို မရိုက္တတ္သျဖင္႔ သ "ေလး" ျဖင္႔သာ စပယ္လင္လုပ္ခဲ႔ ရသည္၊ စပယ္လင္ပညာရွင္တို႔ ခြင္႔လႊတ္ၾကပါကုန္)
ကၽြႏ္ုပ္တို႔အားလုံးသည္ ေလာကဓမ္ရွစ္ပါး ႏွစ္ဖက္ခြဲကန္သည့္ ေဘာလုံးပြဲမွာ ေဘာလုံးအျဖစ္ပါဝင္ခြင္႔ ရထားၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ေတာ္ေတာ္အကန္ ခံၾကရ၏။
ေလာကဓမ္ရွစ္ပါးက လူမ်ားမဟုတ္၊ သဘာဝတရားမ်ားသာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္း သဘာဝတရားမ်ားသည္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ကိုယ္တိုင္ ဝန္းက်င္ႏွင္႔ ပူးေပါင္းပုံေဖာ္ထားသည့္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ကိုယ္ပြားမ်ားလည္း ျဖစ္ၾကသည္။
ေလာကဓမ္တရားတို႔က ကၽြႏ္ုပ္တို႔ကို ပယ္ပယ္နယ္နယ္ကန္ေနၾကေသာ္ လည္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔နာက်င္ေစရန္(သို႔)ေျမာက္ကားကားႀကီးျဖစ္ေစရန္ ေစ တနာဆိုး၊ ေစတနာေကာင္းမ်ား ရွိဟန္ေတာ႔မတူပါ။ သူတို႔ခ်င္း အႏိုင္ရ ရွိေရးအတြက္သာ ျပင္းျပင္တစ္ခါ သာသာတဖုံ နည္းမ်ိဳးစုံကန္ေနျခင္းဟု ယုံၾကည္မိပါ၏။
သဲေသာင္ေဘာလုံးပြဲႏွင္႔ ဆင္ဆင္တူ ၎ေဘာလုံးသမားမ်ာ၏ ကာ႐ိုက္တာ ကို ဤ၌ အေသးစိတ္မေရးႏိုင္ေသးပါ။
ေဘားလုံး သြက္ေလေလ ကစားသမားမ်ားက သေဘာက်ေလေလျဖစ္သည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔အားလုံးသည္ အလြန္သြက္ၿပီး နီကီတို႔အက္ဒီဒက္တို႔ အရွဳးံေပး ရေလာက္သည့္ ေဘာလုံးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထိုအထဲတြင္ပင္ ပို၍သြက္ေသာ၊ မကန္ခင္က ေရြ႕ေနတတ္ေသာေဘာလုံးမ်ားလည္း ေတြ႔ရတတ္ပါသည္။
ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ ေဘာလုံးအေနနဲ႔ပါဝင္ရင္း ကြင္းအျပင္ေရာက္သြားသည့္အခါ ဆက္ၿပီးအကန္ခံရသည့္ ေဘာလုံးကို ေဘးကေန ေအာ္ဘဇာ႔ဗ္(Observe) လုပ္ေနရသည့္အခါလည္း ရွိတတ္ျပန္၏။ ထိုအခါ အကန္ခံေနရရွာသည့္ ေဘာလုံးကို ကိုယ္ခ်င္းစာမိ၏။ ေဘာလုံးအသစ္မ်ားက (အကန္မခံရေသးသျဖင္႔) "ဒါေလးမ်ားကြာ" ဟုထင္တတ္ၾကသည္။ အမွန္တကယ္အကန္ခံလိုက္ရမွ ေဆာက္တည္ရာမရ၊ စေတးတပ္တင္မိ သည္အထိ ျဖစ္သြားတတ္၏။ ထို ေဘာလုံးမ်ိဳးကို ေလာကဓမ္ကစားသမားမ်ားက အလြန္အမင္း သေဘာ က်ေလသည္။ သြက္သည္ကိုး။
စိတၲံ ယသ နကမၸတိ
ကန္ေသာ္လည္း မေရြ႕ေတာ႔သည့္ ေဘာလုံးမ်ားလည္း ရွိေလသည္။ ထိုေဘာလုံးမ်ားကို ေလာကဓမ္ေဘာလုံးကစားသမားမ်ားက မႀကိဳက္ ၾကေတာ႔။ ထိုအခါ အကန္ခံရျခင္းမွ လြတ္သြား(သို႔)နည္းသြားေတာ႔သည္။ အေၾကာင္းရွိက နည္းနည္းေတာ႔ (ဝမ္းေတာ္လားျခင္း၊ သူခိုးအရိုက္ခံရျခင္း စသည္)အကန္ခံရေသးသည္။ သို႔ေသာ္ မေရြ႕။ မေရြ႕သျဖင္႔ ဆက္မကန္ ၾကေတာ႔။
ထို႔ေၾကာင္႔ ဘုရား ရဟႏၲာအရွင္ျမတ္တို႔သည္သာ ေဘာလုံးဘဝမွ လြတ္ေျမာက္သြားသူတို႔ျဖစ္ၾကေလေတာ႔သည္။ က်မ္းဂံႏွင္႔အညီ ဆိုေနျခင္းျဖစ္သည္။ ရီဇြန္ေနဘယ္လည္းျဖစ္ ပရက္တီကယ္လည္းက်၏။ တနည္း က်သည္ထင္၏။
ယင္းကို မဂၤလသုတ္မွာ ေတြ႔ႏိုင္၏။ "စိတၲံ ယသ နကမၸတိ၊ အေသာကံ၊ ဝိရဇံ၊ ေခမံ၊ ဧတံ မဂၤလမုတၲမံ" ဟု ဘုရားရွင္ ကြန္ကလူးရွင္း(Conclusion)ခ်ေတာ္မူ၏။
