ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးမူဝါဒေျပာင္းလဲဖုိ႔ အရွိန္အဟုန္ ေကာင္းေကာင္း ေမာင္းႏွင္ခဲ့ၿပီး ကုိးလေလာက္ အေက်ာ္မွာေတာ့ ေနျပည္ေတာ္ဟာ အသာစီးက ေနရာယူထားပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ေျပာင္းလဲမႈအရွိန္ တုိးျမွင့္ဖုိ႔ မၾကာခင္ကပဲ ထပ္မံ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ နည္းပညာရွင္တုိ႔ရဲ႕ အကူအညီ၊ ေျပာင္းလဲေရးကုိ လုိလားတဲ့ တပ္တြင္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ လာမယ့္ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ဝင္ေငြ သုံးဆ တက္လာပါလိမ့္မယ္ လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ ထားပါတယ္။
သူ႔ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္အတုိင္း အထေျမာက္၊ မေျမာက္ဆုိတာေတာ့ မေသခ်ာေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီအတြက္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ဘယ္ေလာက္ အားထုတ္ေနသလဲဆုိတာကုိေတာ့ အေသအခ်ာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာဟာ ရာစုဝက္ေလာက္ ထိ ေခတ္သစ္ အေရွ႕ေတာင္အာရွရဲ႕ အျပင္စည္းဘက္ကေန ရပ္ၾကည့္ေနခဲ့ရပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ကုိးလကုိ ျပန္ၾကည့္လုိက္မယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ျမန္မာဟာ ပြဲၾကည့္ပရိသတ္ သက္သက္ မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆုိတာ ထင္ရွားလာေနပါတယ္။
ပထမဆုံး အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑ကေတာ့ ျမန္မာရဲ႕ စုိက္ပ်ိဳးေရးက႑ပါ။ ျမန္မာလူထုရဲ႕ (၇၀) ရာခုိင္ႏႈန္းက စုိက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ေနၾကေပမယ့္ ျပည္တြင္းကုန္ထုတ္လုပ္မႈရဲ႕ (၄၀) ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ စုိက္ပ်ိဳးေရးက႑က ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ပါတယ္။ က်န္တဲ့က႑ေတြေအာက္ အမ်ားႀကီး နည္းေနပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဒီက႑ကုိ တုိးတက္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ဒီလုိမဟုတ္ရင္ လူထုႀကီး ေနာက္က် က်န္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာရဲ႕ စီးပြားေရးလည္း တုိးတက္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ စီးပြားေရး အက်ပ္ရုိက္သြားစရာ ရွိပါတယ္။
ဒါၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ အေရးပါတဲ့က႑က ျမန္မာဟာ က်န္တဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံေတြလုိပဲ သဘာဝအရင္းအျမစ္ရဲ႕ က်ိန္စာကုိ ခံေနရပါတယ္။ ျပည္ပပုိ႔ကုန္ေတြေပၚ ရပ္တည္ေနရတဲ့အတြက္ ျမန္မာက်ပ္ေငြ ေဖာင္းပြေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္း ကုန္ထုတ္လုပ္မႈကုိလည္း အႀကီးအက်ယ္ ထိခုိက္ေစပါတယ္။ လတ္တေလာ ျမန္မာရဲ႕ သယံဇာတကုိသာ ၾကည့္ၿပီး ဝင္လာ တဲ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ႔မႈေတြဟာ ျပည္တြင္းကုန္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ျမန္မာက်ပ္ေငြရဲ႕ တန္းဖုိးကို ၿခိမ္းေျခာက္ေန ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္ကလည္း အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြလုိပါပဲ။ ျမန္မာရဲ႕ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး အဓိကဌာနေတြက ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွာတင္ ရွိေနပါတယ္။ ၿမိဳ႕ႀကီးႏွစ္ၿမိဳ႕မွာသာ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥေတြ ေဆာင္ရြက္လုိ႔ ရတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ဟာ အစုိးရပုိင္းနဲ႔ စီးပြားေရးက႑ကုိ အားနည္းေစပါတယ္။ ဒီျပႆနာကုိ ျမန္မာ ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။ ဒီျမန္မာက်ပ္ေငြ ျပႆနာ ကုိ ေျဖရွင္း ဖုိ႔ ေနျပည္ေတာ္က လက္တြန္႔ေနေတာ့ ထုတ္လုပ္သူေတြသာ အက်ိဳးအျမတ္ရၿပီး စားသုံးသူေတြကုိ ထိခုိက္ေစပါလိမ့္မယ္။
ဒီေတာ့ အမွန္တကယ္ အက်ိဳးရွိမွာက ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၲေလးက လူထုေတြပဲ ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ျမင္ႏုိင္တဲ့ အနာဂတ္ေလာက္ ကုိ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာရဲ႕ စီးပြားေရးဟာ အားေကာင္းေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိစၥအဝဝကုိ ၿမိဳ႕ႀကီးႏွစ္ၿမိဳ႕က အုပ္စီး ထားေလေတာ့ အျခားေဒသေတြ မွာ အရင္းအျမစ္ ျပတ္လပ္မႈေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒီကတဆင့္ အရႈပ္ အေထြးျပႆနာေတြ၊ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈေတြ ျဖစ္လာၿပီး အဲ့ဒီအျခားေဒသေတြ ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ စီးပြားေရးကိုထိခုိက္သြားစရာ ရွိေနပါတယ္။
စတုတၳအေနနဲ႔ ေတြ႔ရတဲ့ အခန္းက႑ကေတာ့ ျမန္မာရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ေျပာင္းလဲမႈမွာ အေရးပါတဲ့ နည္းပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႔နဲ႔ ျပည္တြင္းစီးပြားေရးကိုပဲ ေဇာင္းေပးတဲ့ စစ္တပ္ (သုိ႔) စစ္တပ္က အနားယူထားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ႕ ကြဲျပားေနတဲ့က႑ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနည္းပညာရွင္မ်ား အေနနဲ႔က ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးကုိ ႏုိင္ငံျခား တုိက္ရုိက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ႔မႈ (FDI - Foreign Direct Investment) ကတဆင့္ သြားလုိၾကပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ကုိ စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း တစ္ခ်ိဳ႕က သေဘာတူ ခဲ့ၾကတယ္။ ျမန္မာ့စီးပြားေရးကုိ လတ္တေလာ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ စီးပြားေရးသမားေတြကလည္း ဒီအစီအစဥ္ ကုိ ေထာက္ခံ ခဲ့ၾက ပါတယ္။
တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျပည္တြင္းစီးပြားေရးသမားေတြရဲ႕က႑ကုိ ေမ့ထားလုိ႔မရဘူးဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိလည္း တိတိ လင္းလင္း ေဖာ္ျပ လာၾကျပန္ပါတယ္။ ဒီလုိ သေဘာထားေတြ ရွိေနလုိ႔ သူတုိ႔ကို ကုိယ့္အက်ိဳးကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔ပဲ သိသူ၊ အက်င့္ပ်က္သူေတြလုိ႔ ေျပာလုိ႔ မရပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတုိ႔ဟာ စီးပြားေရး ျပဳျပင္တည္ေဆာက္မႈအေပၚမွာ အေလးအနက္ မရွိသူေတြလုိ႔ ေျပာလုိ႔ မရပါဘူး။
ဒီအခ်က္က ေျပာျပတာက နည္းပညာရွင္မ်ားနဲ႔ စစ္တပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြ ၾကားမွာ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးတုိး တက္တိုးတက္ဖို႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈအေပၚ ကြဲျပားေနတဲ့ အယူအဆေလးေတြ ရွိေနတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ ေလာက္ပါ။
ႏုိင္ငံေတာ္ပုိင္ စီးပြားေရးျဖစ္တဲ့ ျမန္မာအီကုိေနာမစ္ေကာ္ပုိေရးရွင္းနဲ႔ ျမန္မာအုိေကာ္ေနာမစ္ ဟုိး(လ္)ဒင္းကို ျမန္မာ အစိုးရက ဆက္ကိုင္တြယ္ ထားမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာ့ စီးပြားေရး ကုိ ေႏွာင့္ေႏွးေစေလမလား၊ ဒါကိုပဲ အစိုးရပိုင္ကေန ပုဂၢလိကပိုင္အျဖစ္ေျပာင္းလဲ ေၾကျငာလုိက္ေလမလား၊ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီစီးပြားေရး အခ်က္အျခာေတြကုိ အစုိးရက ပူးတဲြကုိင္တြယ္ထားေလဦးမလား ဆုိတာကေတာ့ မေရမရာပဲ ရွိေနတုန္းပါ။
ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ရွိတာကေတာ့ အျခား အာစီယံႏုိင္ငံေတြလုိပဲ အေရးႀကီးတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ပုိင္ စီးပြားေရးေတြ ကေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ကပဲ တုိက္ရုိက္ ကြပ္ကဲေနမယ့္သေဘာ ရွိေနပါတယ္။
ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ႔မႈနဲ႔ ျပည္တြင္းစီးပြားေရးတုိ႔အၾကား ဟန္ခ်က္ညီညီထားၿပီး ယွည္ၿပိဳင္မႈ အားေကာင္းတဲ့ စီးပြားေရးမူဝါဒ ကုိ ခ်မွတ္ ထားႏုိင္ရင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္လုိသူေတြကုိ ပုိၿပီး ဆြဲေဆာင္လာႏုိင္ ပါလိမ့္မယ္။ အခု ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ အခန္းက႑ေလးခုကုိ ေထာက္ရင္ ျမန္မာဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အျပင္လူ လုံးဝ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။
သမၼတဦးသိန္းစိန္နဲ႔အဖြဲ႔ဟာ ဒီစိန္ေခၚမႈေတြအတြက္ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနၿပီဆုိတာ သတိထားမိပါတယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ ျမန္မာ ဟာ အိမ္နီးခ်င္း အာစီယံႏုိင္ငံေတြနဲ႔ စီးပြားေရးမွာ အားၿပိဳဳင္လာေနၿပီဆုိတာ တစ္စစ္စ သိသာလာေနပါတယ္။
Ref: Myanmar's parallels with Asian neighbors.
By: Michael J. Montesno
The writer is a visiting research fellow at the Institute of Southeast Asia Studies. ေဆာင္းပါးရွင္ဟာ
"ေဒၚစုကုိ အာရွအေရးေလာက္နဲ႔ ကန္႔သတ္တာ မွားတယ္" ဆုိတဲ့ တုန္႔ျပန္စာေရးတဲ့ အေမရိကန္ ပါေမာကၡတစ္ေယာက္ပါ။
By: Michael J. Montesno
The writer is a visiting research fellow at the Institute of Southeast Asia Studies. ေဆာင္းပါးရွင္ဟာ
"ေဒၚစုကုိ အာရွအေရးေလာက္နဲ႔ ကန္႔သတ္တာ မွားတယ္" ဆုိတဲ့ တုန္႔ျပန္စာေရးတဲ့ အေမရိကန္ ပါေမာကၡတစ္ေယာက္ပါ။
ဇင္ေ၀ေသာ္
