"ခ်ာခ်ီကလည္း Gaulle လုိပဲ။ သူ႔မိန္႔ခြန္းကုိ သူကုိယ္တုိင္ စီစဥ္ ၿပီး ေျပာတာ။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူ႔မိန္႔ခြန္းေတြက ရင္ထဲကအထိ လႈိက္ၿပီး ဝင္သြား တာ၊ ရင္ထဲက အသံကုိးကြ။ စာေရးဆရာေတြ ေရးေပးတဲ့ မိန္႔ခြန္းအေခ်ာ စားေတြမွ မဟုတ္ တာ။" (လီကြမ္းယု)
ေမး ။ ။ ဒါဆုိ မစၥတာလီက ဘာျဖစ္ခ်င္တာလဲ။
ေျဖ ။ ။ ေရွ႕ေနပဲ ျဖစ္ခ်င္တာ။
ေမး ။ ။ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာ မဟုတ္ဘူးဆုိရင္ ဘယ္လုိျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံေရးေလာကထဲမွာ ရွိေနရတာလဲ။
ေျဖ ။ ။ ငါတုိ႔ ႏုိင္ငံေရးထဲ မဝင္ခဲ့ရင္ ဒီႏုိင္ငံေရးကုိ ဘယ္သူက ဦးေဆာင္ မွာလဲ။ ငါတုိ႔ ရထားတဲ့ ဥပေဒဘြဲ႔ေတြကေရာ ဘယ္မွာသြား အသုံးခ်မွာလဲ။ ငါ့မိတ္ေဆြ Eddie Barker ကုိ ငါေျပာခဲ့တာ ဒီစကားေတြပဲ။ “အက္ဒီ … မင္းသာ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္မၿပိဳင္ရင္ မင္းအစား ကြန္ျမဴနစ္ေတြ ဝင္လာမယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ဝင္လာရင္ မင္းဥပေဒေတြက ဘာအသုံးက်ေတာ့မွာလဲ” လုိ႔။ အထပ္ထပ္ စဥ္းစားၿပီးမွ ငါနဲ႔ေပါင္းဖုိ႔ သူ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တာ။ ႏုိင္ငံလည္း တည္ တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ျဖစ္ေရာ ငါ့အိမ္ဝယ္ထားတဲ့ အေၾကြးေတြ မေပးရေသးဘူး ဆုိၿပီး ႏုိင္ငံေရးက ထြက္ၿပီး ေရွ႕ေနလုပ္ ပုိက္ဆံရွာေတာ့တယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ ဝန္ႀကီးလစာေတြ တုိးေပးဖုိ႔ ငါ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တာ။ မင္း ေျပာတာက ငါက ႏုိင္ ငံေရးသမား ျဖစ္ခ်င္ခဲ့တယ္တဲ့။ အဓိပၸါယ္မရွိလုိက္တာ။ ကဲ … ေနာက္ေမးခြန္းေမး။
ေမး ။ ။ အေလးစားရဆုံး ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား ရွိသလား။
ေျဖ ။ ။ ရွိတယ္။ De Gaulle (ဒီေဂါ)၊ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္၊ ခ်ာခ်ီ။ De Gaulle က တကယ္ ဉာဏ္သြားတဲ့ လူ။ ဆုိလုိတာက သူ႔ႏုိင္ငံက သူမ်ားလက္ေအာက္ မွာ၊ သူက ၾကယ္တစ္ပြင့္ပဲ ရွိေသးတဲ့ ျပင္သစ္ဗုိလ္ေလး။ ၿဗိတိသွ်နဲ႔ အေမရိ ကန္တုိ႔က သူ႔ကုိ ေထာက္ခံတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူ႔မူနဲ႔သူ ေနတာပဲ။ သူ႔ကုိ ၾကည့္ တယ္။ ျပင္သစ္စကားကုိ နားမလည္ေပမဲ့ သူေျပာတဲ့ စကားေတြကုိ ခံစားလုိ႔ ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူ႔ရဲ႕ အတၳဳပၸတၱိကုိလည္း ဖတ္ဖူးတယ္။
(Charles De Gaulle ဟာ ၁၉၅၉ ကေန ၁၉၆၉ ခုအထိ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံရဲ႕ သမၼတပါ။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းက ျပင္သစ္ကုိ နာဇီေတြ လက္ကေန လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ေတာ္လွန္ခဲ့တဲ့ လြတ္လပ္ေသာ ျပင္သစ္တပ္မေတာ္ (Free French Force) ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္။)
ၿဗိတိသွ်နဲ႔ အေမရိကန္တုိ႔က ေျမာက္အာဖရိကကုိ ထပ္ၿပီး သိမ္းပုိက္ေတာ့ အယ္ဂ်ီးရီးယားကုိ သူ သြားခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီမွာ ၾကယ္ေလးပြင့္ အဆင့္ရွိတဲ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ကုိ ေတြ႔ၿပီး သူ႔ကုိ ဒီလုိ ေျပာခဲ့တယ္။
“Giraud … ခင္ဗ်ာဟာ ျပင္သစ္ရဲ႕ စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္တစ္ေယာက္ပါ။ အေမရိကန္ စစ္သားေတြက ဘာအတြက္ အျပင္ကေန ခင္ဗ်ားကုိ ေစာင့္ေရွာက္ေပးေန ရတာလဲ” တဲ့။
(Giraud ဆုိတာကလည္း ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းက Gaulle နဲ႔အတူ ျပင္ သစ္ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးေကာ္မတီရဲ႕ ပူးတြဲဥကၠ႒အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သူပါ (The French Committee of National Liberation)
သူက စိတ္ဓာတ္ အေတာ္မာတဲ့လူ။ အေမရိကန္ေတြ၊ ၿဗိတိသွ်ေတြက ပဲရစ္ ကုိ စစ္ခ်ီေတာ့မယ္ ဆုိေတာ့
“ခင္ဗ်ား မသြားနဲ႔။ ျပင္သစ္ကုိ ကြ်န္ေတာ္ကုိယ္တုိင္ စစ္ခ်ီမယ္” လုိ႔ ေျပာခဲ့တာ။ သတၱိေရာ ဗ်တၱိေရာ ျပည့္စုံတဲ့ လူပဲ။
တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ကေတာ့ ဆုိဗီယက္ျပည္ေထာင္စုလုိၿပိဳကဲသြားမေလာက္ ျဖ စ္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္ႀကီးကုိ ဒီေန႔ ေတြ႔ရတဲ့ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး စီးပြားေရး အခ်က္အခ်ာ ေနရာႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲေပးႏုိင္ခဲ့တဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ပဲ။
ခ်ာခ်ီကေတာ့ သူမ်ားေတြ လက္ေျမွာက္ရမယ့္ အေနအထားမွာ လက္ မေျမွာက္ခဲ့တဲ့လူ။ သူ႔မိန္းခြန္း ေျပာတာကုိ ေရဒီယုိမွာ နားေထာင္ခဲ့ရတယ္။
“သဲေသာင္ျပင္ေတြေပၚမွာ ဆက္တုိက္မယ္။ စစ္ေျမျပင္မွာ ဆက္တုိက္မယ္။ လမ္းေတြေပၚမွာ ဆက္တုိက္မယ္” တဲ့။
သူ႔ၾကည္းတပ္တစ္ဖြဲ႔လုံးက အ႐ႈံးနဲ႔ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရၿပီး Dunkirt ကေန သေဘၤာ နဲ႔ ျပန္ထြက္ေျပးခဲ့ရခ်ိန္မွာ ဒီလုိ စကားမ်ိဳး ေျပာႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတာ မလြယ္ဘူး။ ဂ်ာမန္ေတြကုိ ေတာ္လွန္ႏုိင္ဖုိ႔ ေတာ္႐ုံရဲရင့္မႈနဲ႔ မရဘူး။ သူ႔မွာ သတၱိအျပည့္ ရွိတယ္။ သတၱိတစ္ခုတည္းနဲ႔ေတာ့ မေအာင္ျမင္ႏုိင္ဘူးေပါ့။ အခြင့္ေကာင္းကုိ သူ ေစာင့္ခဲ့ရတယ္။
(ဝင္စတန္ ခ်ာခ်ီက ၁၉၄၀ - ၁၉၄၅၊ ၁၉၅၁ - ၁၉၅၅ ႏွစ္ေတြမွာ ၿဗိတိန္ရဲ႕ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ပါ။ လီ ကုိးကားခဲ့တဲ့ စကားေတြက ခ်ာခ်ီ ေရြးေကာက္ပြဲႏုိင္လို႔ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္အၿပီး ျပည္သူ႔အေဆာက္အဦးမွာ ၁၉၄၀ - ခုက ေျပာခဲ့တဲ့ နာမည္ႀကီး မိန္႔ခြန္းထဲကေန ထုတ္ႏႈတ္ထားတဲ့ စကားေတြပါ)
ေနာက္ဆုံး ဂ်ပန္ေတြက ပုလဲဆိပ္ကမ္းကုိ ဝင္တုိက္ေတာ့ ဂ်ာမန္ေတြက လည္း အေမရိကန္ေတြကုိ စစ္ေၾကညာခဲ့တယ္။ သူလည္း အဲ့ဒီမွာ ဂ်ာမန္ေတြ လက္က လြတ္သြားတယ္။
ေနာက္ ေခါင္းေဆာင္ကေတာ့ Chamberlain (ခ်ိန္ဘာလိန္) ေပါ့။ သူ ေျပာတဲ့ စကားေတြကလည္း ရဲရဲေတာက္ပဲ။ (Neville Chamberlain က ၁၉၃၇ - ၁၉၄၀ ခုႏွစ္မွာ ၿဗိတိန္ရဲ႕ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္။ ဂ်ာမန္ေတြရဲ႕ လက္က လြတ္ေအာင္ဆုိၿပီး ဟစ္တလာနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ယူထားသူပါ)
ဟစ္တလာက ကမၻာကို ခြဲၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ဖုိ႔ သူ႔ကုိ ကမ္းလွမ္းခဲ့ေသးတယ္။ သူက “မလုိခ်င္ဘူး၊ မင္းက အာဏာရွင္၊ ငါ မင္းကုိ တုိက္မယ္” လုိ႔ ေျပာခဲ့တယ္။ သတၱိေကာင္းတဲ့လူပါပဲ။
မင္းက အေမရိကန္ေတြကုိ ေမးရင္ေတာ့ သူတုိ႔က ႐ူ႕စဗဲ့(လ္)လုိ႔ ေျပာၾက မွာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ႐ူ႕စဗဲ(လ္)က အာဏာေရာ ပါဝါေရာ ရွိတဲ့လူကြ။ တစ္ခါက ႐ူ႕စဗဲ့(လ္)က Harrimam ကုိ ေျပာတယ္။
(Averelle Harrimam က အေမရိကန္ေတြရဲ႕ ဥေရာပဆုိင္ရာ အထူး သံတ မန္ပါ)
“ခ်ာခ်ီရဲ႕ မိန္႔ခြန္းေတြ နားေထာင္လုိက္ရင္ စိတ္ဓာတ္ တက္ၾကြစရာေတြ၊ မင္းတုိ႔ မိန္႔ခြန္းေရးတဲ့အဖြဲ႔က ဒါမ်ိဳးေတြ ဘာလုိ႔ ေရးမေပးႏုိင္တာလဲ” တဲ့။
ဟယ္ရီမန္က သူ႔ကို ျပန္ေျပာတယ္။
“ခ်ာခ်ီက သူ႔ေဆးလိပ္ကုိ သူကုိယ္တုိင္လိပ္ၿပီး ေသာက္တာ” တဲ့။ အဲဒါ ျခား နားခ်က္ပဲ။ ခ်ာခ်ီကလည္း Gaulle လုိပဲ။ သူ႔မိန္႔ခြန္းကုိ သူကုိယ္တုိင္ စီစဥ္ ၿပီး ေျပာတာ။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူ႔မိန္႔ခြန္းေတြက ရင္ထဲကအထိ လႈိက္ၿပီး ဝင္သြား တာ၊ ရင္ထဲက အသံကုိးကြ။ စာေရးဆရာေတြ ေရးေပးတဲ့ မိန္႔ခြန္းအေခ်ာ စားေတြမွ မဟုတ္တာ။
ေမး ။ ။ မစၥတာလီ ေလးစားတဲ့ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ အေၾကာင္းကုိ ေျပာခဲ့တယ္ေနာ္။ မစၥတာလီ ကုိယ္တုိ္င္ေရာ လူငယ္ စကၤာ ပူရီယန္းေတြက အဲ့သလုိ အထင္တႀကီး အမွတ္တရ ျဖစ္ေနတာမ်ိဳး မေမွ်ာ္ လင့္ဘူးလား။
ေျဖ ။ ။ မလုိခ်င္ပါဘူး။ ပထမဆုံးအေနနဲ႔ ငါ့ကုိယ္ငါ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ လုိ႔ မသတ္မွတ္ဘူး။ ငါက စိတ္ဓာတ္မာတယ္။ ဇြဲမေလွ်ာ့ဘူး။ ေခါင္းမာမာနဲ႔ လုပ္တတ္တယ္။ ဒါပဲ။ တစ္ခုခု လုပ္ရင္ေတာ့ မရမခ်င္း ေပၿပီး လုပ္ေနတတ္ တဲ့အက်င့္ ရွိတယ္။ ငါ့ကုိ ငါျမင္တာကေတာ့ ဒါပဲ။
က်န္တာေတြက အဓိပၸါယ္မရွိဘူး။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ႏုိင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္လို႔ ကိုယ္ ဘာသာ ထင္တဲ့လူတုိင္း စိတ္ေရာဂါကု ဆရာဝန္နဲ႔ ျပၾကည့္သင့္တယ္။
ၿပီး။ ။
ဇင္ေဝေသာ္
