"၁၉၇၃ ခုႏွစ္က နန္းခ်ခံလိုက္ရတဲ့ ေနာက္ဆံုးဘုရင္ မုိဟာမက္ ဇာဟာ ရွာ (Mohammed Zahir Shah) ရဲ႕ေနာက္ စစ္လိုလားတဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြ ၾကား (အာဖဂန္ နစၥတန္မွာ) ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုိတာ တစ္စက္မွ မရွိခဲ့ဖူးပါဘူး။ ...စက္တင္ဘာ (၁၁) မွာ ေၾကကြဲစရာ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတယ္ ဆုိရင္ေတာင္ စစ္ သား ေတြကို အာဖဂန္ထဲ လႊတ္လိုက္တာဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာ အမွား ပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္သာ သူတုိ႔ (အေမရိကန္ေတြ) ေနရာ မွာဆုိရင္ အၾကမ္းဖက္ သမားေတြ ပုန္းခုိစရာ ေနရာမရွိေတာ့ေအာင္ ေန႔ခင္းေၾကာင္ေတာင္မွာ အာဖဂန္ကို ၀င္ၿပီး ဗုန္းႀကဲခ်လိုက္မိမွာပဲ။ ....အာဖဂန္ဟာ ဘယ္ နည္းနဲ႔မွ လမ္းမွန္ေပၚ ေရာက္လာမွာမဟုတ္ဘူး ဆုိတာ သူတုိ႔ သိထား သင့္ တယ္
(လီကြမ္းယု)
ကၽြန္ေတာ္သိတဲ့ အေမရိက
၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ ပထမဆံုး အေမရိကကို ကၽြန္ေတာ္ ေရာက္ဖူးခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိ ယ ကမၻာစစ္ၿပီးလို႔ မၾကာ ေသးတဲ့ ကာလေပါ့။ ဥေရာပရဲ႕ စီးပြားေရး တစ္ ၀က္က ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ပံုက်ေနတယ္၊ ၿဗိတိန္ရဲ႕ ပါ၀ါကလည္း အဆင္း ပိုင္းကို ေရာက္ေနခ်ိန္၊ တ႐ုတ္ဆုိရင္ တက္လာဖုိ႔ အရိပ္အေရာင္ေတာင္ မ သန္းေသးပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္ ကတည္းကကို ကၽြန္ေတာ္ေတြ႔ခဲ့သမွ် အေမရိ ကန္ေတြဟာ သူတုိ႔ကိုယ္သူတုိ႔ ယံုၾကည္မႈအျပည့္ ရွိေနၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ၿဗိတိန္က ပိုင္ဆုိင္ထားခဲ့တဲ့ ကမၻာ့ထိပ္သီးပါ၀ါကို သူတုိ႔ ဆီ လႊဲေျပာင္းေပး ေနရခ်ိန္ပါ။ သူတုိ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးကလည္း အဂၤလိပ္စကားေျပာ တဲ့ ႏုိင္ငံေတြဆုိေတာ့ အျငင္းပြားမႈ၊ စိတ္၀မ္းကြဲမႈ အႀကီးအက်ယ္ မရွိဘဲ ၿပီး ဆံုးသြားခဲ့တယ္။ ၿဗိတိသွ်ေတြကလည္း အေမရိကန္ေတြကို မယွဥ္ႏုိင္ေတာ့ ဘူးဆုိတာ သိေန ၾကတယ္။ သူတုိ႔ကိုပဲ ဂ်ာမန္ေတြလက္ထဲကေန အေမရိ ကန္ေတြက ကယ္ယူခဲ့ရတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အလကားေတာ့ မဟုတ္ ပါဘူး။ ဒီ အတြက္ သူတုိ႔ အင္ပါယာနဲ႔တကြ အေမရိကန္ႏုိင္ငံထဲမွာ ရွိတဲ့ နယ္ေျမေတြ ကို ျပန္ေပးလိုက္ရပါတယ္။ အလကားမေပးဘူးဆုိတဲ့ ေျမေတြကိုလည္း အတၱလန္တစ္ သမုဒၵရာကို ေစာင့္ေရွာက္ထားဖုိ႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ (အေမရိကန္ေတြရဲ႕) တစ္ပတ္ရစ္ သေဘၤာအေဟာင္းေတြနဲ႔ လဲလွယ္ယူ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေတြကိုၾကည့္ေတာ့ သူတုိ႔ က်႐ံႈးေနၿပီ။ အေမရိကန္ေတြရဲ႕ အားကို စိန္မေခၚႏုိင္ေတာ့ဘူး ဆုိတာ အလိုလို သေဘာေပါက္ၿပီး ျဖစ္ေန ခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။
ဒီတစ္ခ်ီမွာ မတူညီတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ တ႐ုတ္အေပၚစီး ေရာက္သြားမွာကို အေမရိကန္ေတြက လြယ္ လြယ္နဲ႔ လက္ခံမွာမဟုတ္ဘူး ဆုိတဲ့ အခ်က္ပါ။ ဒါေပမဲ့ အခု တက္လာတဲ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ အ႐ွိန္အဟုန္ကို ဟန္႔တားဖုိ႔ မလြယ္လွ ဘူးဆုိတာေတာ့ အေမရိကန္ေတြ ျမင္ထားၾကမွာပဲ။ သကၠရာဇ္ ၂၀၃၅ ဆုိရင္ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ တစ္ဦး ခ်င္း ၀င္ေငြဟာ အေမရိကန္ထက္ မ်ားလာႏုိင္ၿပီး အေမရိကန္ေတြ အုပ္စီးထားတဲ့ အေနာက္ ပစိဖိတ္ကို ဟန္႔တားထားႏုိင္ဖုိ႔ စစ္အင္အားလည္း တရုတ္မွာ ရွိလာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါဟာ အထင္ကရ ေျပာင္း လဲမႈႀကီးတစ္ခု ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ဂ်ာမန္ေတြက ဥေရာပကို စစ္ေရးနဲ႔ စိန္ေခၚေနေတာ့ ၿဗိတိန္က အေမရိကန္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ဟန္႔တား ထားႏုိင္ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီတစ္ခ်ီမွာေရာ အေမရိကန္ေတြက ဂ်ပန္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး တ ႐ုတ္ကို ဟန္႔တားႏုိင္ဦးမလား။ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ သိပ္မထင္လွပါဘူး။
ဂ်ပန္ေတြက တ႐ုတ္နဲ႔ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္ၿပီး သမုိင္းတေလွ်ာက္လံုး ရန္သူ ေတာ္ႀကီးေတြ ျဖစ္မွာကို မလိုလားေလာက္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္သာ ဂ်ပန္လူမ်ိဳးဆုိရင္ သန္း (၁၃၀) သာရွိတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လူမ်ိဳးေတြဟာ (၁.၃) ထရီလီယမ္ ရွိတဲ့ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ေဘးခ်င္းကပ္ေန ေနၾကရ တာ ကို ေတြး ျမင္ေန မိမွာပါ။
“သူတုိ႔နဲ႔ ဘာျဖစ္လို႔ ရန္ၿငိဳးဖြဲ႔စရာေတြ လုပ္ေနမွာလဲ” လုိ႔ ေမးေကာင္းေမးမိပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ၿပီး တ႐ုတ္ျပည္က ဂ်ပန္နဲ႔ ကိုရီး ယားတို႔ဆီက အလံုးအရင္းနဲ႔ စီးပြားေရး ရင္းႏွီးႁမႈပ္ႏွံမႈေတြကို ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာ ႀကိဳဆုိထားတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ဆုိတာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ စရိတ္ ခ်ိဳ သာၿပီး အလြန္ႀကီးမားတဲ့ ေစ်းကြက္ရွိေနတဲ့ ေနရာပါ။ ၂၁ ရာစုမွာေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ တ႐ုတ္တုိ႔ရဲ႕ အျပန္အလွန္နားလည္တဲ့ ဆက္ဆံေရးဟာ အေရးအႀကီး ဆံုး အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
သူတုိ႔ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ အတူတကြ ပူးေပါင္းေနထုိင္ၾကမယ္ဆုိရင္ အာရွ တုိက္ဟာလည္း တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းပါလိမ့္မယ္။ ႏွစ္ႏုိင္ငံစလံုးက အႏုျမဴလက္နက္ေတြ ပိုင္ဆိုင္ေနေတာ့ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္ ေတြ႔ၾကဖုိ႔ကေ တာ့ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် နည္းပါးလွပါတယ္။ ဘယ္လုိ အေနအထားကပဲျဖစ္ျဖစ္ ထိပ္ တုိ္က္ေတြ႔မိၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ ႐ႈံးတဲ့ဖက္က အဆံုး၊ အ႐ံႈး အပ်က္အစီး နည္းေ အာင္ ႏူးကလီးယားလက္နက္ ေတြ စတင္သံုးစြဲလာပါလိမ့္မည္။ ဒါဆုိ ရင္ေတာ့ အားလံုးကိစၥေခ်ာဖုိ႔ အစပ်ိဳးလိုက္တာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္ ဖက္ စလံုး ဟာ အေသးအဖြဲ အျငင္းပြားမႈေလးေတြကစလို႔ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္ မေတြ႔ ရေအာင္ အတတ္ႏုိင္ဆံုး ေရွာင္ၾကပါလိမ့္မယ္။
အေမရိကန္အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ စစ္ ဖက္ဆုိင္ရာ နည္းပညာေတြ ပိုေကာင္းေအာင္ ႀကိဳးစားေန မယ့္အစား တ ႐ုတ္ျပည္ကို ကမၻာ့အဖြဲ႔အစည္းထဲ ေရာက္လာေအာင္ အားေပးၿပီး အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္ ေတြ စနစ္တက် ျဖစ္ေစဖုိ႔ ပံုေဖာ္ရာမွာ တ႐ုတ္ ကိုလည္း တစ္ခန္းတစ္ကဏၰအေနနဲ႔ ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ ျပဳသင့္ပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ တ႐ုတ္ျပည္အေနနဲ႔လည္း ကမၻာ့ ႏိုင္ငံသားႀကီးအေနနဲ႔ တာ၀န္ေတြ ကို ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ရလို႔ ေက်နပ္စရာလုိ႔ ထင္ျမင္လာပါလိမ့္မယ္။
သူတို႔ ကမၻာကိုလႊမ္းမုိးစ ကနဦးႏွစ္ေတြကဆုိရင္ အေမရိကန္ေတြ လည္း ေ မာက္မာတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ေလးေတြ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ၿဗိတိန္ကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀) ေက်ာ္ အင္ပါယာစနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္လာတာမုိ႔ ျပည့္ျပည့္၀၀ ရွိခဲ့ၾက တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတုိ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကလည္း အေတြ႔အႀကံဳ ရင့္က်က္ ၿပီး ေျပေျပျပစ္ျပစ္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခါက ၿဗိတိသွ်အစိုးရ ေအာက္မွာ အလုပ္ လုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ကဆိုရင္ ၿဗိတိလွ် အရာရွိ (၂၀၀) ဟာ အိႏၵိယလူမ်ိဳး မီလ်ံ (၂၀၀) ကို ေကာင္းေကာင္းထိမ္းခ်ဳပ္ ထားႏုိင္တယ္ လုိ႔ေတာင္ ေျပာခဲ့ ဖူးပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ဟာ ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာရဲ႕ အျမင့္ ဆံုးေရာက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ပါပဲ။ ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အေမရိကန္ေတြ ႀကီးစုိးလာတယ္။ သူတုိ႔ ႀကီးစိုးရတဲ့ ကာလက သိပ္မၾကာေသးေတာ့ သူတို႔ လက္ရွိရထားတဲ့ ေနရာကို ကာကြယ္ဖုိ႔ ရွိလာသမွ်စိန္ေခၚမႈတိုင္းကို လွဲက်ဥ္း ရွင္းထုတ္ပစ္မွာ အေသအခ်ာပါပဲ။
အေမရိကန္ေတြက သူမ်ားႏုိင္ငံထဲ ၀င္ေရာက္ၿပီး သူတုိ႔ ယံုၾကည္တာကို သူမ်ားလည္း ယံုၾကည္လာေစဖို႔ စည္း႐ံုးတတ္တဲ့ သေဘာကလည္း ရွိေနျပန္ပါေသးတယ္။
စက္တင္ဘာ (၁၁)ရက္ ကိစၥၿပီးတဲ့ေနာက္ အာဖဂန္နစၥတန္ထဲ ၀င္ေရာက္ၿပီး အာဖဂန္နစၥတန္ကိုပဲ “ေနးရွင္း” တစ္ခုျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ေပးဖုိ႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကတယ္။ သိပ္ပညာသား မပါလွဘူး။ အဲဒီႏိုင္ငံဟာ ႏွစ္ေပါင္း သံုး ဆယ္၊ ေလးဆယ္အတြင္း ေနးရွင္းတစ္ခုလို႔ ေျပာလုိ႔ကို မရပါဘူး။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္က နန္းခ်ခံလိုက္ရတဲ့ ေနာက္ဆံုးဘုရင္ မုိဟာမက္ ဇာဟာ ရွာ (Mohammed Zahir Shah) ရဲ႕ေနာက္ စစ္လိုလားတဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြ ၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုိတာ တစ္စက္မွ မရွိခဲ့ဖူးပါဘူး။ အဲဒီေရွ႕ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေလာက္အထိ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ၿဗိတိသွ် စစ္ သား ရုဒ္ယာ့ဒ္ ကစ္ပလင္ (Rudyard Kipling) ေရးခဲ့တဲ့ ကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္ ရွိပါတယ္။
The Young British Soldier (ၿဗိတိသွ် စစ္သားေလး) တဲ့။
‘‘When you wounded and left an Afghanistan’s plains
And the women come out to cut up what remains
Jest roll to your rifle and blow up your brain
An’ go to your Gawd like a solider”
ဒီကဗ်ာေလးကို ဟီလာရင္ ကလင္တန္ကို ေပးဖတ္ၿပီး သူမကို သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔နဲ႔ေတာ့ အႀကံဥာဏ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔ အာဖဂန္ နစၥတန္ကို ၾကည့္ရင္ ကစ္ပလင္ရဲ႕ လက္ထက္ကနဲ႔ ထူးထူးျခားျခား ဘာမွ ေျပာင္းလဲလာမႈ မရွိေသးဘူး လုိ႔။ စက္တင္ဘာ (၁၁) မွာ ေၾကကြဲစရာ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတယ္ ဆုိ ရင္ေတာင္ စစ္သား ေတြကို အာဖဂန္ထဲ လႊတ္လိုက္တာဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ အမွားပါ။ ကၽြန္ေတာ္သာ သူတုိ႔ (အေမရိကန္ေတြ) ေနရာ မွာဆုိရင္ အၾကမ္း ဖက္သမားေတြ ပုန္းခုိစရာ ေနရာမရွိေတာ့ေအာင္ ေန႔ခင္းေၾကာင္ေတာင္မွာ အာဖဂန္ ကို ၀င္ၿပီး ဗုန္းႀကဲခ်လိုက္မိမွာပဲ။ သူတုိ႔က စစ္သားေတြကို စစ္ေျမျပင္ထဲ လႊတ္လိုက္ၾကတယ္။အသက္ဆံုး႐ႈံးမႈ မရွိ၊ သိကၡာလည္း မက်ေစဘဲ ဘယ္လိုလုပ္ ေနာက္ဆုတ္ လာလို႔ ရပါေတာ့မလဲ။
သမၼတ အုိဗားမားကေတာ့ ၂၀၁၄ ခုမွာ အာဖဂန္မွာ ရွိတဲ့ စစ္သားေတြအားလံုး ျပန္႐ုပ္သိမ္းဖုိ႔ စီစဥ္ေနတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါကို သူ အျမန္ ဆံုး အေကာင္အထည္ ေဖာ္သင့္တယ္။ အာဖဂန္ဟာ ဘယ္ နည္းနဲ႔မွ လမ္းမွန္ေပၚ ေရာက္လာမွာမဟုတ္ဘူး ဆုိတာ သူတုိ႔ သိထား သင့္ တယ္။
ဆက္ရန္
