စိတ္ပညာသိပၸံအရ “Paradox is illusory” ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရွားေလာ့ဟုမ္း ကုိယ္တုိင္ပင္ စိတ္ဖိစီးမႈဒဏ္မွေတာ့ မလြတ္။ သူ႔စိတ္ဖိစီးမႈက ဦးေႏွာက္မွာ အလုပ္မ်ား၍ မဟုတ္။ အလုပ္မရွိလွ်င္ မေနတတ္ မထုိင္တတ္ ျဖစ္ေသာ ခံစားမႈမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သူ႔ဦးေႏွာက္အတြက္ အလုပ္က တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခု ရွိေနရသည္။
သတိပ႒ာန္က်င့္စဥ္သည္ ခံစားမႈဆုိင္ရာ ဦးေႏွာက္ လွည္ပတ္မႈႏွင့္သာ ဆုိင္သည္မဟုတ္၊ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာ အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ေနရေသာ Multi-tasking ေခတ္ႀကီးထဲ၌ သတိက ပုိ၍ပင္ အသုံးဝင္သည္။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာ ဦးေႏွာက္က အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ေနရတယ္ဟု သာမန္လူတုိ႔ ထင္ထားေသာ အယူအဆက မမွန္၊ ဒ႑ာရီသာ ျဖစ္၏။ ဦးေႏွာက္က တစ္ခ်ိန္မွာ တစ္ခုသာ လုပ္ႏုိင္၏။
ယခုႏွစ္မွာပင္ ဝါရွင္တန္တကၠသုိလ္ သုေတသနအဖြဲ႔ကလည္း သတိပ႒ာန္ႏွင့္ Multi-tasking ကိစၥကုိ တြဲစပ္၍ သုေတသန ျပဳခဲ့ၾကျပန္သည္။ သူတုိ႔ သုေတသနက ပုိ၍ပင္ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းေနေသး၏။
ထုိအလုပ္စခန္း (Work-shop) သုိ႔ တက္ေရာက္သူတုိင္းသည္ သူတို႔ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္အသီးအသီး၌ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ခ်ည္းသာ ျဖစ္ၾကသည္။
သူတုိ႔အားလုံးကို ႐ုံးခန္းတစ္ခန္းစီ၊ တယ္လီဖုန္း တစ္လုံးစီ၊ လက္(ပ္)ေတာ့ကြန္ပ်ဴတာ တစ္လုံးစီ ေပးထားၿပီး စမ္းသပ္ခ်ိန္ မိနစ္ (၂၀) ျဖစ္သည္။
႐ုံးခန္းထဲ ေရာက္လွ်င္ေရာက္ခ်င္း အစည္းအေဝး အစီအစဥ္မ်ား၊ အဂ်င္ဒါမ်ား၊ သတင္းအခ်က္အလက္ စုေစာင္းရန္ ကိစၥမ်ားကုိ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ တာဝန္ေပးထားသည္။ ထုိတာဝန္မ်ား ၿပီးဆုံးဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနစဥ္ ကြန္ပ်ဴတာမွာ ဝင္လာသည့္ အီးေမးလ္တုိင္းကုိလည္း စစ္ရ၊ (လုိအပ္ပါက) ျပန္ရသည္။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပင္ ဖုန္းဝင္လာၿပီး ဖုန္းဆက္သူကုိ ေျဖၾကရျပန္သည္။ ဖုန္းမဆက္၊ အီးေမးလ္ မပုိ႔ဘဲ လူကုိယ္တုိင္ ႐ုံးခန္းထဲ ဝင္လာၿပီး စကားေျပာတာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္ျပန္ေသးသည္။ အလုပ္႐ႈပ္သည္ဟု ဆင္ေျခေပး၍ မရ။ ေပးထားေသာ တာဝန္ကုိ မိနစ္ (၂၀) အတြင္း ၿပီးႏုိင္သမွ် ၿပီးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကရသည္။
ဤက ပထမ ဆက္ရွင္ ျဖစ္သည္။
ဒုတိယ ဆက္ရွင္၌ သူတုိ႔အားလုံးကုိ သုံးစု ခြဲျခားလုိက္သည္။
ပထမအုပ္စုကုိ သတိပ႒ာန္က်င့္စဥ္ ရွစ္ပတ္ၾကာေအာင္ တရား႐ႈ႕မွတ္ခုိင္းသည္။
ဒုတိယအုပ္စုကုိေတာ့ တရား ခ်က္ခ်င္း မထုိင္ခုိင္းေသးဘဲ ေနာက္မွ အထုိင္ခုိင္းမည္ဟု ခ်န္ထားလုိက္သည္။
တတိယအုပ္စုကေတာ့ ခႏၶာကုိယ္ အနားယူျခင္း သင္တန္းမ်ား ေပးၿပီး ေလ့က်င့္ေစသည္။
သင္တန္းကာလ ရွစ္ပတ္ျပည့္ေသာအခါ ယခင္နည္းအတုိင္း တာဝန္မ်ားကုိ ေပးအပ္ ျပဳလုပ္ေစခဲ့သည္။
ထုိအခါ သတိပ႒ာန္တရား ရွစ္ပတ္ၾကာေအာင္ အားထုတ္ခဲ့ရေသာ ပထမအုပ္စုသည္ တုိးတက္မႈ အရွိဆုံး ျဖစ္လာသည္ကုိ ေတြ႔ရွိၾကရသည္။ သူတုိ႔မွာ စိတ္ဆုိးျခင္း၊ စိတ္ပ်က္ျခင္းမ်ား နည္းသြား႐ုံသာမက အလုပ္ကုိလည္း သူမ်ားေတြထက္ ပုိမုိ အာ႐ုံစုိက္ လုပ္ေဆာင္လာႏုိင္ၾကသည္။ အလုပ္ၿပီးစီးခ်ိန္ကလည္း သူမ်ားေလာက္ မၾကာေတာ့ေပ။ က်န္အဖြဲ႔ႏွစ္ဖြဲ႔က အဖြဲ႔ဝင္မ်ားအတြက္ ၿပီးစီးရန္ စကၠန္႔ ၄၀/၅၀ အခ်ိန္ယူရေသာ အလုပ္တစ္ခုကုိ သတိပ႒ာန္က်င့္ထားသူတုိ႔က စကၠန္႔ (၃၀) မွ်ျဖင့္ ၿပီးေအာင္ လုပ္ႏုိင္ၾကသည္။ သူတုိ႔အဖြဲ႔အားလုံး လုပ္ေဆာင္စရာ ရွိသည္တုိ႔ကုိ လုပ္ေဆာင္ၿပီးသည့္ေနာက္ အားလုံးကုိ ၿခံဳၿပီး အၾကမ္းဖ်ဥ္း တြက္ၾကည့္ရာ သာမန္လူ စကၠန္႔ (၅၀) ၾကာေသာ အလုပ္တစ္ခုက သတိပ႒ာန္က်င့္ထားသူက စကၠန္႔ (၃၀) အတြင္း ၿပီးေအာင္ လုပ္ႏုိင္သည္ဟု တိတိက်က် ေတြ႔ရွိၾကရသည္။
ထုိမွ်မက သူတုိ႔ လုပ္ခဲ့သည့္ အလုပ္မ်ားကိုလည္း သူမ်ားေတြထက္ ပုိၿပီး မွတ္မိၾကသည္။
Emory တကၠသုိလ္ကလည္း သတိပ႒ာန္ႏွင့္ ဆက္စပ္ၿပီး ခံစား၊ ေတြးေခၚမႈတုိ႔ကုိ အလုပ္လုပ္ေပးေသာ ဦးေႏွာက္ အစိတ္အပုိင္းကုိ ဆက္လက္ ေလ့လာၾကသည္။ သူတုိ႔ ေတြ႔ရွိခ်က္အရ သတိပ႒ာန္က်င့္စဥ္ကုိ က်င့္သုံးသူမ်ားက အလုပ္တစ္ခုမွ တစ္ခု၊ အာ႐ုံတစ္ခုမွ တစ္ခုသုိ႔ ကူးေျပာင္းရာ၌ ပုိ၍ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈဆုိင္ရာေတြမွာလည္း သူမ်ားေတြထက္ သာလြန္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိၾကရသည္။
သူတုိ႔ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားက ခက္ခဲေသာ ကိစၥမ်ား ဆုံးျဖတ္စရာ ႀကံဳတုိင္း တရားထုိင္ၿပီးမွ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်တတ္သည္ဟု ဆုိေသာ ဦးသန္႔၏ စကားကုိ အတည္ျပဳေပးလွ်က္ ရွိေနေလသည္။
သူတုိ႔ အဓိက ေလ့လာေသာ အခ်က္မွာ Default-network ဟုေခၚသည့္ စိတ္အနားယူေနစဥ္မွာပင္ ဆက္သြယ္မႈ မျပတ္ေအာင္ အလုပ္ လုပ္ေပးေနေသာ ဦးေႏွာက္၏ အစိတ္အပုိင္း ျဖစ္သည္။ သတိပ႒ာန္ကုိ ပုံမွန္ ပြားမ်ားေနသူမ်ားက ထုိ Default-network ကုိ ပုိၿပီး ေကာင္းမြန္ေစသလုိ သတင္းအခ်က္အလက္ စုေစာင္းရာ၌လည္း သူမ်ားထက္ သာလြန္သည္။ ပတ္ဝန္းက်င္ကုိ သတိထားမိရာ၌လည္း သူမ်ားထက္ သာလြန္ ေကာင္းမြန္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္ဟု သိရသည္။
သူတို႔ကလည္း သတိပ႒ာန္၏ အက်ိဳးကို ျပရာ၌ ရွားေလာ့ဟုမ္းကုိပင္ ျပန္ၿပီး လက္ညွိဳး ညႊန္ၾကျပန္သည္။
“စိတ္ မပ်ံ႕လြင့္သူဟာ ဘယ္သူလဲလုိ႔ဆုိရင္ ကုလားထုိင္ေပၚမွာ လက္ေပၚ ေမးေထာက္ၿပီး ေဆးတန္ႀကီး ခဲေနတဲ့ ရွားေလာ့ဟုမး္လုိပဲလုိ႔ ေျဖရမည္” ဟု ဆုိလာၾကျပန္သည္။
“The Valley of Fear” ဟူေသာ ဝတၳဳ၌ စုံေထာက္ျဖစ္သူ Mac က ၿမိဳ႕ရြာအႏွံ႔ပတ္ၿပီး ေပ်ာက္ဆုံးသြားေသာ စက္ဘီးသမားကို ရွာေဖြ ေထာက္လွမ္းခဲ့သည္။ ပုိးသာကုန္ ေမာင္ပုံ ေစာင္းမတတ္ ဆုိသကဲ့သုိ႔ Mac ခင္ဗ်ာ ေျခသာ တုိသြားသည္။ ဘာ သဲလြန္စမွ် မရခဲ့။ ရွားေလာ့ဟုမ္းက သူ႔အိမ္ထဲမွာ ထုိင္ေနရင္း အက်ိဳးအေၾကာင္း ဆက္စပ္ ေတြးေခၚလုိက္ရာ အမႈခင္း ျဖစ္သြားေသာ ေနရာသာမက လူသတ္ တရားခံကုိပါ ရွာေဖြမိေလေတာ့သည္။
သတိ၊ သမာဓိ ရွိျခင္းရဲ႕ အက်ိဳးဟာ ဘာလဲ ေမးလွ်င္ ရွားေလာ့ဟုမ္းကဲ့သုိ႔ က်ိဳးေၾကာင္း ဆက္စပ္ ေတြးရာ၌ ဦးေႏွာက္စြမ္းရည္ ျမင့္မားလာျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု ရွင္းျပၾကသည္။ ေရွးပုိင္း သုေတသနမ်ားအရ ဤအခ်က္ကုိ လူႀကီး၊ လူလတ္ပုိင္းတုိ႔၏ ဦးေႏွာက္မ်ား၌သာ ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႔ႏုိင္သည္ဟု သိရသည္။ သုိ႔ေသာ္ လတ္တေလာ သုေတသနမ်ားအရ သတိပ႒ာန္က်င့္စဥ္ႏွင့္ ဦးေႏွာက္၏ ဆက္သြယ္မႈသည္ အရြယ္သုံးပါးလုံး၌ ျဖစ္ေနသည္ဟု သိရွိလာရသည္။ ဤေတြ႔ရွိမႈက ၂၀၀၆ - ခုမွ စတင္ခဲ့သည္။ သတိပ႒ာန္က်င့္စဥ္ကုိ စနစ္တက် ေလ့က်င့္၊ က်င့္သုံးမည္ဆုိလွ်င္ (၅) နာရီခန္႔မွ် ေနာက္ပုိင္းမွ စ၍ အက်ိဳးတရားမ်ား စတင္ ေတြ႔ရွိႏုိင္သည္ဟု ဆုိသည္။
ယခုႏွစ္မွာပင္ အုိဟုိင္းယုိးတကၠသုိလ္ကလည္း ဤကိစၥကို ဆက္လက္ သုေတသန ျပဳၾကရာ သတိေကာင္းသူတုိင္း၏ Default-network က အျခားသူမ်ားထက္ သာလြန္ေၾကာင္း၊ သတင္းမ်ား ပုိ၍ စုေစာင္းႏုိင္ေၾကာင္း ထပ္မံ ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကျပန္သည္ဟု သိရသည္။ ေတြ႔ရွိရေသာ အက်ိဳးရလဒ္တုိ႔က အလြန္ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းလွသည္။
ရွားေလာ့ဟုမ္း၏ အဓိက စြမ္းရည္သည္ မ်ားျပားလွေသာ အာ႐ုံကုိ ဖယ္ခြာ (Detach) ႏုိင္ၿပီး မိမိ စူးစုိက္လုိေသာ အာ႐ုံတစ္ခုထဲကုိသာ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ စူးစုိက္ထားႏုိင္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ထုိ႔အတူ တာဝန္ႏွင့္ ဝတၱရားမ်ား ပုိ၍ မ်ားမ်ားလာေသာ Multi-tasking ေခတ္သစ္ကမၻာ၌ လုိအပ္ရာ အာ႐ုံကုိသာ စူးစုိက္ထားႏုိင္ေသာ Uni-tasking စြမ္းရည္သည္ အလြန္ပင္ အေရးပါလွေၾကာင္း ရွားေလာ့ဟုမ္းကုိ ဇာတ္ေကာင္တည္ၿပီး ေရးသားထားေသာ ဤေဆာင္းပါးကုိ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ဝမ္းသာၾကေစရန္ မွီျငမ္း ေရးသား လုိက္မိသည္။
တစ္ခ်ိန္က မဟာသတိပ႒ာနသုတ္သည္ ယေန႔ သိပၸံစာသင္ခန္းထဲ ေရာက္ရွိေနၿပီ။ တစ္ခ်ိန္က ေလာက ေရွာင္ခြာေရးကုိသာ အာ႐ုံစုိက္ခဲ့ေသာ ယဥ္ေက်းမႈသည္ ေလာကႏွင့္ သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ ေနတတ္ဖုိ႔ သင္ျပသလုိ ရွိေနသည္။
ဘုရားရွင္ကုိယ္တုိင္ လုိအပ္ေသာတရားကုိ ရွာေတြ႔ၿပီးေသာအခါ မိဂဒါဝုန္ႏွင့္ ရာဇၿဂၤီဳဟ္စေသာ လူေတာထဲသုိ႔ ျပန္ၾကြလာခဲ့သည္ကုိ သတိမူလွ်င္ အေဖာ္မမွီး တစ္ကုိယ္တည္းကိစၥသည္ ပုဂၢလိက ေရြးခ်ယ္မႈသာ ျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္ထားရမည္ ထင္၏။
အခ်ိဳ႕က တရားထုိင္လွ်င္ အိပ္ခ်င္သည္ဟု ဆုိၾက၏။ မိမိကေတာ့ အိပ္ခ်င္လွ်င္ပင္ မဆိုးလွဟု ထင္သည္။ မွန္၏။ အိပ္ျခင္းကေတာ့ မေကာင္း၊ သုိ႔ေသာ္ အိပ္မရသျဖင့္ အိပ္ေဆးမ်ား ေသာက္ေနသူႏွင့္ ႏႈိင္းစာလွ်င္ ႐ႈ႕မွတ္ျခင္းကုိ အိပ္ေဆးအျဖစ္ အသုံးခ်ပါကလည္း ေလာကသံသရာ အက်ိဳးယုတ္စရာ မရွိပါ။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ယေန႔ကမၻာက သိေသာ သတိပ႒ာန္သည္ နိဗၺာန္ေရာက္ရွိေရး ဆုိသည္ထက္ ပစၥဳပၸန္ စိတ္ဒုကၡ ေအးၿငိမ္းေရးကုိသာ ပုိ၍ ေရွး႐ႈ႕ေနသည္။ အမွန္ဆုိပါကလည္း ပစၥဳပၸန္ ပူေလာင္ လူမႈဒုကၡကုိ ေအးေအးလူလူ မေျဖရွင္း တတ္ေသးလွ်င္ အံေခ်ာ္ေနေသာ စိတ္ကူးယဥ္ နိဗၺာန္သာ ျဖစ္တန္ရာ ေကာင္း၏ဟု။
ေမတၱာျဖင့္
သီဟနာဒ
