အာဖဂန္နစၥတန္ဆိုတာ ဘီစိ(၁) ရာစုကအစပ်ိဳးခဲ႔ၿပီး ေအဒီ (၁၀ ) ရာ စုေလာက္အထိ ဗုဒၶဘာသာစည္ပင္ထြန္းကားခဲ့တယ္လို႔ ယူဆလို႔ ရတဲ ႔ေန ရာပါ။ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈ၊ ကုန္သြယ္မႈေတြ ႐ိွခဲ႔တာကိုလည္း "the Silk Road" သမိုင္းက သက္ေသခံေနတယ္။
တရုတ္နဲ႔ ဆက္စပ္လို႔ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ (သို႔) ျမန္မာျပည္က လက္ပံေ တာင္းအျပီး ကံဆိုးရရွာတာကေတာ႔ အာဖဂန္နစၥတန္က မီးအီနက္ (Mes Aynak) ေရွးေဟာင္းဗုဒၶျမိဳ႕ေတာ္ႀကီး (Ancient Buddhist city on the route of the Silk Road in Afghanistan) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘီစိ(၁) ရာစုကေန ေအဒီ (၁၀ ) ရာစုေလာက္ထိစည္ပင္ထြန္းကားခဲ့တဲ့ မီးအီနက္ ေရွးေဟာင္းဗုဒၶျမိဳ႕ေတာ္ၾကီးရာၾကီးရဲ႕ေအာက္မွာ ပမာဏ ၾကီးမား လွတဲ့ ေၾကးနီသိုက္ၾကီးကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိထားပါတယ္။ ဒီ ေၾကးနီသိုက္ၾကီးကို တူးေဖာ္လိုက္ရင္ ရရွိလာမဲ့အက်ိဳးအျမတ္က လက္ရွိ အာဖဂန္တနိုင္ငံလံုး လည္ပတ္ေနတဲ႔ ဘတ္ဂ်က္ေငြပမာဏရဲ႕ ငါးဆျဖစ္ပါတယ္ တဲ႔။ ကမာၻ႕ဘဏ္နဲ႔ အေမရိကန္-တရုတ္တို႔က ပဏာမေလ့လာတိုင္းတာမႈ လုပ္ ငန္းေတြအတြက္ လိုအပ္ေငြေဒၚလာ (၁ )ဘီလ်ံကိုထုတ္ေခ်းလိုက္ၾကၿပီး တရုတ္က တူးေဖာ္ေရးကန္ထရိုက္ရလိုက္ပါတယ္။
အျခားနိုင္ငံတကာ မိုင္းကုမၸဏီေတြက ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ၾကီးကိုျဖိဳဖ်က္မွ ရမည့္အခ်က္ကို ထည္႔သြင္းစဥ္းစားေနရလို႔ မဝံ႔မရဲ ျဖစ္ေနၾကခ်ိန္မွာတရုတ္ ကေတာ႔ (ဘာျဖစ္ျဖစ္ သေဘာနဲ႔) လက္ရဲဇက္ရဲကန္ထရိုက္ဝင္ဆြဲသြားတာ ပါ။ အခုေတာ့ တရုတ္ရဲ႕ၾကးနီးတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္ဟာ ျမန္မာျပည္က လက္ပံေတာင္းအေရးလို နိုင္ငံတကာ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာရွင္ေတြ အမ်ားႀကီးစိုးရိမ္ေသာကေရာက္ရတဲ့ အေရးကိစၥတခုျဖစ္ေနပါတယ္။
သမိုင္း၊ ပထဝီနိုင္ငံေရး၊ ေရွးေဟာင္သုေနသန နဲ႔ သဘာဝ ဝန္းက်င္ကို ေလး စားသူေတြ အျမင္မွာေတာ႔ တရုတ္ဟာ ေၾကးနီသာရရင္ အဘႏွဖူးလည္း သိုက္ တူးမယ္႔သေဘာ ျဖစ္ေနပါေတာ႔တယ္။
တရုတ္နဲ႔ ဆက္စပ္လို႔ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ (သို႔) ျမန္မာျပည္က လက္ပံေ တာင္းအျပီး ကံဆိုးရရွာတာကေတာ႔ အာဖဂန္နစၥတန္က မီးအီနက္ (Mes Aynak) ေရွးေဟာင္းဗုဒၶျမိဳ႕ေတာ္ႀကီး (Ancient Buddhist city on the route of the Silk Road in Afghanistan) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘီစိ(၁) ရာစုကေန ေအဒီ (၁၀ ) ရာစုေလာက္ထိစည္ပင္ထြန္းကားခဲ့တဲ့ မီးအီနက္ ေရွးေဟာင္းဗုဒၶျမိဳ႕ေတာ္ၾကီးရာၾကီးရဲ႕ေအာက္မွာ ပမာဏ ၾကီးမား လွတဲ့ ေၾကးနီသိုက္ၾကီးကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိထားပါတယ္။ ဒီ ေၾကးနီသိုက္ၾကီးကို တူးေဖာ္လိုက္ရင္ ရရွိလာမဲ့အက်ိဳးအျမတ္က လက္ရွိ အာဖဂန္တနိုင္ငံလံုး လည္ပတ္ေနတဲ႔ ဘတ္ဂ်က္ေငြပမာဏရဲ႕ ငါးဆျဖစ္ပါတယ္ တဲ႔။ ကမာၻ႕ဘဏ္နဲ႔ အေမရိကန္-တရုတ္တို႔က ပဏာမေလ့လာတိုင္းတာမႈ လုပ္ ငန္းေတြအတြက္ လိုအပ္ေငြေဒၚလာ (၁ )ဘီလ်ံကိုထုတ္ေခ်းလိုက္ၾကၿပီး တရုတ္က တူးေဖာ္ေရးကန္ထရိုက္ရလိုက္ပါတယ္။
အျခားနိုင္ငံတကာ မိုင္းကုမၸဏီေတြက ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ၾကီးကိုျဖိဳဖ်က္မွ ရမည့္အခ်က္ကို ထည္႔သြင္းစဥ္းစားေနရလို႔ မဝံ႔မရဲ ျဖစ္ေနၾကခ်ိန္မွာတရုတ္ ကေတာ႔ (ဘာျဖစ္ျဖစ္ သေဘာနဲ႔) လက္ရဲဇက္ရဲကန္ထရိုက္ဝင္ဆြဲသြားတာ ပါ။ အခုေတာ့ တရုတ္ရဲ႕ၾကးနီးတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္ဟာ ျမန္မာျပည္က လက္ပံေတာင္းအေရးလို နိုင္ငံတကာ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာရွင္ေတြ အမ်ားႀကီးစိုးရိမ္ေသာကေရာက္ရတဲ့ အေရးကိစၥတခုျဖစ္ေနပါတယ္။
သမိုင္း၊ ပထဝီနိုင္ငံေရး၊ ေရွးေဟာင္သုေနသန နဲ႔ သဘာဝ ဝန္းက်င္ကို ေလး စားသူေတြ အျမင္မွာေတာ႔ တရုတ္ဟာ ေၾကးနီသာရရင္ အဘႏွဖူးလည္း သိုက္ တူးမယ္႔သေဘာ ျဖစ္ေနပါေတာ႔တယ္။
မူရင္း: William Dalrymple The Guardian, Friday 31 May 2013 22.00 BST
Link : click here
