ဘာသာေရး ဘက္မ်ွမႈ

အဂၤလိပ္တို႔ ကိုလိုနီခ်ဲ႕စဥ္ ဗုဒၶဘာသာ ႏိုင္ငံမ်ား အေနနွင္႔ အနည္းနဲ႔ အမ်ား ဘာသာေရးအားနည္းသြားမႈေတြ ရွိခဲ႔ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ျပန္ရ လိုက္သည္႔ အခ်က္ကိုလည္း မေမ႔သင္႔ပါ။
ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ဘာ ျပန္ရလိုက္သလဲဆိုလ်င္ ဆာ အက္ဒြင္ အာႏိုးဟု ဆိုရပါလိမ္႔ မည္။ သူသည္ အႏၵိယကိုလိုနီနယ္သို႔ တာဝန္ျဖင္႔ ေရာက္လာရသူ ျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ ယဥ္ေက်းမႈကို ထိေတြ႔၊ ေလ႔လာ၊ ခံစားမိရင္း ဂႏၲဝင္ ကဗ်ာရွည္ ႀကီးကို ေမြးဖြား ေရးသားႏိုင္ခဲ႔သည္။

အေနာက္ကမၻာသို႔ ဗုဒၶဘာသာေရာက္သြားရာတြင္ ဆာ အက္ဒြင္ အာႏိုး၏ "အာရွတိုက္ အလင္းေရာင္" က အႀကီးမားဆုံး အင္အားတစ္ခုျဖစ္ခဲ႔ပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာ ႏိုင္ငံတိုင္းက အားနည္းသြားသည္႔ ျပည္တြင္း ဘာသာေရး အား တို႔ကို ျပန္လည္ ထိမ္းမတ္ႏိုင္သည္ဆိုလ်င္ အာရွတိုက္ အလင္းေရာင္ က ဗုဒၶဘာသာအတြက္ အသားတင္ အျမတ္ျဖစ္ပါသည္။

ဘာသာေရး ရွဳေဒါင္႔ကၾကည္႔လ်င္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ မရွဳံးလွပါ။ အရွဳံးရွိသလို အျမတ္ လည္း ရလိုက္ပါသည္။ အာရွတိုက္ အလင္းေရာင္ ကို အဂၤလိပ္တို႔ ဖ်က္ဆီး လို႔မရေတာ႔ပါ။
ပုဂၢလိက အျမင္အားျဖင္႔ ဤသည္မွာ သဘာဝ ဘက္မ်ွမႈအားတစ္ခု ျဖစ္ သည္။

ဗုဒၶဘာသာကို ျဖဴစင္သည္ဟု ယုံၾကည္ၾကလ်င္ ျဖဴလ်ွင္ ညစ္ေထး လြယ္ သည္ဟုလည္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔ နားလည္ထားၾကသင္႔သည္။

Read more

အေျခအေန ေကာင္းပါေသးတယ္

၁။ ဝိလီယံ ဂါးလက္ရဲ႕ အုန္းဂိုး

စေနဆိုေတာ႔ ေဘာလုံးေလးနဲ႔ စလိုက္ပါရေစ။ ေဘာလုံးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္တစ္ခုက "ဂိုးေစာင္႔" ဥပေဒမူၾကမ္းကို ဖီဖာမွာတင္သြင္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္လို႔ သိရပါ တယ္။ ဂိုးဆိုတဲ႔ေနရာမွာ သူမ်ားရွဴးတဲ႔ ဂိုး၊ ကိုယ္႔ဂိုးကို ျပန္ရွဴးတဲ႔ဂိုးဆိုတာ ရွိပါတယ္။ ကိုယ္႔ဂိုးကို ျပန္ရွဴးတဲ႔ဂိုးဆိုရာမွာလည္း မေတာ္တဆ ဝင္သြားတဲ႔ ဂိုးနဲ႔ သက္သက္မဲ႔ ကိုယ္႔ဂိုးေပါက္ထဲ ကန္သြင္းတဲ႔ ဂုိးဆိုတာ ရွိျပန္ပါတယ္။ ဥပမာ ဝိလီယံ ဂါးလက္က သူ႔ကို ေတာ႔တင္ဟန္ကို ေျပာင္းခြင္႔ မေပးရင္ အေရးႀကီးတဲ႔ပြဲ အေရးႀကီးတဲ႔ အခ်ိန္မွာ ကိုယ္႔ဂိုးေပါက္ထဲ ျပန္ကန္သြင္းမယ္ လို႔ ႀကဳံးဝါသံမ်ိဳးပါ။
ဒီ ဥပေဒမူၾကမ္းမွာ ဂိုးသမားက ဂိုးဖမ္းေတာ႔မယ္ (သို႔) ပုတ္ထုပ္ေတာ႔မယ္ ဆိုရင္ ေနာက္တန္း ေလးေယာက္ရဲ႕ သေဘာတူညီမႈရမွ၊ ေနာက္ၿပီး ကိုယ္႔ သေဘာနဲ႔ကို ဖမ္းတယ္ (သို႔) ပုတ္ထုပ္တယ္ဆိုတာ လက္မွတ္ေရးထိုးရပါ မယ္။ စသျဖင္႔ စသျဖင္႔။ ဒီ ဥပေဒမူၾကမ္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အျမင္မတူၾက တာေတြေတာ႔ ရွိပါတယ္။
တခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြ အဆိုအရကေတာ႔ ဒီ ဥပေဒမူၾကမ္းကိုယ္တိုင္ကပင္ ဝိလီယံ ဂါးလက္ရဲ႕ ဂိုးလို အုန္းဂိုးႀကီးလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

၂။ ထိုင္ၿပီး ဆုေတာင္းေနၾကတာေပါ႔

ေနာက္သတင္းကေတာ႔ အင္ဒို သစ္ေတာဝန္ႀကီးရဲ႕ ဘာသာေရး ကိုင္းရွိဳင္းတဲ႔ အေၾကာင္းပါ။ ေတာမီးေလာင္ရာကစၿပီး ေဟာ႔တ္ျဖစ္ေနတဲ႔ ေဟ႔ဇ္ အေၾကာ င္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ပါ။ သူေျပာပုံေလးက
"We have considered creating artificial rain to put out the fires, but that would take two weeks. So we have decided to leave it in the hand of nature. And let's just pray for that."
မိုးအတုရြာၿပီး မီးၿငိမ္းသတ္ဖို စဥ္းစားခဲ႔ေပမဲ႔ ဒါက ႏွစ္ပတ္အခ်ိန္ယူရမယ္၊ ဒါ႔ေၾကာင္႔ သဘာဝတရားလက္ထဲ ဝကြက္အပ္လိုက္ပါတယ္။ ထိုင္ၿပီး ဆုေတာင္းေနၾကတာေပါ႔ တဲ႔။ ေလးစားစရာ ဝန္ႀကီးပါပဲ။

၃။ ကံမေကာင္းတဲ႔ ျမန္မာ႔ ဒီမိုကေရစီ

ဒါကေတာ႔ အျပင္ကလူေတြရဲ႕ အျမင္ပါ။ ျမန္မာ႔ ဒီမိုကေရစီဟာ စူပါ ပါဝါ ႀကီးႏွစ္ခုေအာက္မွာ ဖြတ္ဖြတ္ညက္ညက္ ေၾကေနရရွာတယ္ တဲ႔။ ပထမ စစ္တပ္။ ဒုတိယ လက္ယာဝါဒီ ဘုန္းႀကီးထု တဲ႔။ ဒါက ေဆာင္းပါးရွင္ရဲ႕ ေကာက္ခ်က္ပါ။
သတင္း သုံးပုဒ္ကို ခ်ဳပ္ၾကည္႔ေတာ႔ ဘာသာေရးစကားဆိုတာ (And let's just pray for that စတာမ်ိဳး) မဆိုင္တဲ႔အခ်ိန္၊ မဆိုင္တဲ႔ေနရာမွာ လာေျပာရင္ ကိုယ္ဘာသာပဲမွန္ၿပီး သူတပါးအတြက္ေတာ႔ ဝိလီယံ ဂါးလက္ ရဲ႕ အုန္းဂိုး ဆိုတာ နားလည္လိုက္ရပါတယ္။

၄။ ၇ ႏွစ္ သမီးေလး

ေလာကႀကီးဟာ ထင္သေလာက္ ဗ႐ုတ္သုတ္ခ မျဖစ္ေသးဘူးဆိုတာကို ၇ ႏွစ္အရြယ္ အေမရိကန္မေလးက သက္ေသျပေနပါတယ္။ သူမက သမၼတ အိုဗားမာဆီ စာေရးပါတယ္။ ဒီလို......
"Please ask your good friend the President of Indonesia to stop burning the forest. It is not good for both people and animals, especially endangered species. The sun is also red, People are even having to wear masks. Airplanes can't fly. McDonald's won't deliver." ၇ ႏွစ္ သမီးေလးက လူေတြအတြက္ပါမက မ်ိဳးတုန္းႏိုင္တဲ႔ သတၱ ဝါေတြအတြက္ပါ လွမ္းပူေနေတာ႔ ထင္သေလာက္ မဆိုးေသးပါဘူး။ အေျခအေန ေကာင္းပါေသးတယ္။

Read more

The haze, the brave or the craze

"The haze"
အရာတိုင္းဟာ ဘာမွ မျမင္ရေအာင္ ေဝဝါးေနေလေတာ႔ရဲ႕
စကၤာပူရဲ႕ (The haze) PSI က ၁၁ နာရီမွာ ၄၀၀ ကို ေရာက္သြားၿပီ။

"the brave or the craze"
တိုင္းမဂၢဇင္းက The Face of Buddhist Terror တဲ႔၊ ဝီရသူရဲ႕ ဓာတ္ပုံနဲ႔။
ေပးထာားတဲ႔ ဂုဏ္ထူးက "the Burmese bin Laden" ဗမာ ဘင္လာဒင္။
ဝီရသူကေတာ႔ the brave လား the craze လား။
ေျပာခ်င္ရာေျပာ မွန္ေနၿပီ။
အဆုံး အစမရိွ ေဝဝါးကုန္ၿပီ။

Read more

ျမန္မာ႔ ဒီမိုကေရစီအတြက္ ဘာသာေရး နားလည္သည္းခံမႈသည္ အဓိက

Nehginpao Kipgen ရဲ႕ စထရိတ္တိုင္း ေဆာင္းပါး Religious tolerance key to Myanmar's democracy ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ျပန္ဆိုထားတာပါ။

ကမၻာေပၚရွိတဲ႔ အျခားႏိုင္ငံေတြလိုပဲ ျမန္မာဟာ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင္႔ရွိ တဲ႔ ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္ သို႔ေသာ္ ၁၉၄၀ ခုႏွ္ေတြကစလို႔ ပါလီမန္ထဲမွာပင္ ဘာ သာေရးက အခရာ က်ခဲ႔တယ္။
ျမန္မာျပည္ဟာ ဘာသာေရးနဲ႔ ခြဲျခားထားတယ္၊ စစ္အစိုးရလက္ထက္မွာလည္း ဗုဒၶဘာသာဝင္ မဟုတ္သူမ်ား ရာထူးျမင္႔ျမင္႔ မရၾက။
သူရေရႊမန္းက ဘာသာေရး ျပႆနာ မရွိဘူးလို႔ ဒီလထဲမွာပဲ ဆိုခဲ႔ေပမဲ႔ တ ကယ္က ခြဲျခားမႈေတြ ရွိေနဆဲပါလို႔လတ္တေလာအေနအထားကို ေထာက္ျပ တယ္။
ဗမာ၊ ရွမ္း၊ မြန္၊ တရုတ္တို႔ၾကားတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္သူ အေရအတြက္ မ်ားၿပီး အစိုးရ စာရင္းဇယား အရ ဗုဒၶဘာသာ ၈၉. ၂ ရာခိုင္ႏႈံး၊ ခရစၥယန္ ၅ ရာခိုင္ႏႈံး၊ မြတ္စလင္ ၃. ၈ ရာခိုင္ႏႈံး၊ နတ္ကိုးကြယ္သူ ၁. ၂ ရာခိုင္ႏႈံး၊ ဟိႏၵဴ ၀. ၅ ရာခိုင္ႏႈံး ျဖစ္တယ္။

အခုအထိ ေဆြးေႏြးၫွိႏႈိင္းရဆဲ ကခ်င္လက္နက္ကိုင္ ျပႆနာဟာ ဗုဒၶဘာ သာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ ဥပေဒ ထုတ္ျပန္ခဲ႔တဲ႔ ဦးႏု အစိုးရလက္ ထက္မွာ စတင္ခဲ႔ေၾကာင္း၊ မေက်နပ္တဲ႔ ခရစၥယန္ဘာသာဝင္ ကခ်င္ တိုင္း ရင္းသားမ်ားက စတင္ ပုန္ကန္ခဲ႔ေၾကာင္း ေရးသားထားပါတယ္။ ကရင္တိုင္းရင္းသားမ်ား ၾကားမွာလည္း ဘာသာေရးအေျခခံၿပီး ကရင္းျခင္း ကြဲျပားေနေၾကာင္း၊ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ဆိုရာ၌ပင္ ဗုဒၶဘာသာ၊ ခရစၥယန္ဘာ သာ ဟု ရွိေနေၾကာင္း ေရးသားထားပါတယ္။

ေနာက္ၿပီး ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ ရိုဟိန္ဂ်ာျပႆနာ၊ ဘူးသီးေတာင္ ၊ ေမာင္းေတာ ႏွစ္ၿမိဳ႕နယ္မွာထုတ္ျပန္ခဲ႔တဲ႔ ကေလးႏွစ္ေယာက္ ဥပေဒ ကို သူက ဆက္ေထာက္ျပတယ္။
လူထုတစ္ရပ္လုံးက အထူးေလးစားတဲ႔ သံဃာ႔အဖြဲ႔ထဲမွာလည္း ရဟန္း တ ခ်ိဳ႕ေၾကာင္႔ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈရိွေနႏိုင္ေၾကာင္း အထူးသျဖင္႔ အမ်ိဳးသားေ ရး ဝါဒ ျပင္းထန္သူ ဝိရသူနဲ႔ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈေၾကာင္႔ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ အမ်ိဳ႔ေစာင္႔ ဥပေဒ မူၾကမ္းအေၾကာင္း၊ မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ စီးပြားေရး အဆက္အဆံ မလုပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။

ေနာက္ဆုံး သူေဆြးေႏြးေရးသားသြားတာကေတာ႔ ဒီမိုကေရစီဆိုရာမွာ လြတ္လပ္စြာ ယုံၾကည္မႈ ေရြးခ်ယ္ခြင္႔၊ ယုံၾကည္မႈအခ်င္းခ်င္း နားလည္၊ ခြင္႔ လႊတ္ျခင္း ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး လက္ပြန္းတတီးရွိလွ တဲ႔ ျမန္ မာႏိုင္ ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအတြက္ ဘာသားေရးကိစၥဟာ အေရးႀကီးလွေၾကာင္း ပါပဲ။

Religious tolerance key to Myanmar's democracy.
By: Nehginpao Kipgen
The writer is general Secretary of the US-based Kuki international Forum, and researches on the politics of South and South-east Asia, with a concentration on Myanmar.

Read more

အိမ္နီးခ်င္း

ဒီ ေတာမီးေလာင္မႉေတြ ဘယ္ကစတာလဲလို႔ စထရိတ္တိုင္း သတင္းေ ထာက္က ေမးေတာ႔ မီးၿငိမ္းသတ္သူေတြထဲက တစ္ေယာက္က "This is the act of God." ထာဝရ ဘုရားရွင္ အလုိက်ျဖစ္တာလို႔ ေျဖတယ္ တဲ႔။
ဒီ အတြက္ မီးၿငိမ္းသတ္ရင္း အပိုဝင္ေငြပါရလို႔ သူကေတာ႔ ေပ်ာ္ေတာင္ ေပ်ာ္ေသးတယ္ လို႔ ဆက္ေျပာတယ္။

ပါးစပ္က အဲသလိုေျပာေနေပမဲ႔ သူကိုယ္တိုင္ အသက္ရွဴလို႔ မဝဘူး၊ ရင္ဘတ္လည္းေအာင္႔ေနတယ္ လိုေတာ႔ ၿငီးျငဴလ်က္ပါပဲ လို႔ သတင္းေထာက္ က ဆက္ေရးထားတယ္။

ဒီ ျပသနာၾကားထဲမွာ ခ်စ္စရာေကာင္းတာက စကၤာပူ အစိုးရပါပဲ။ အသက္ ရွဴမႈနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ႔ ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏိုင္လို႔ အဲသလို လူနာေတြ အ တြက္ ျဖည္႔ဆည္းေပးႏိုင္ေအာင္ အစြမ္းကုန္ျပင္ဆင္ထားၾကဖို႔ ေဆး႐ုံ၊ ေဆး ခန္းေတြ ကို ခ်က္ခ်င္း ၫႊန္ၾကားခ်က္ ထုတ္ျပန္တယ္။

လယ္သမားက စားအုံးဆီပင္ မီးရွိဳ႕တာနဲ႔ ေဆးရုံထဲက ဆရာဝန္ အလုပ္ရွဳပ္ တာ မဆိုင္ဘူးလို႔ ေျပာခ်င္ရင္လည္း ေျပာလို႔ေတာ႔ ရမွာေပါ႔ေလ။

အသက္ ၉၀ အရြယ္ရွိ (90 years young) လီကြမ္ယု အႏွစ္ ၅၀ ေျမာက္ သစ္ပင္စိုက္ပြဲမွာ ေဂၚျပားနဲ႔ သစ္ပင္စိုက္ေနတဲ႔ပုံ လြန္ခဲ႔တဲ႔ ႏွစ္ရက္ေလာက္က သတင္းစာမွာ ေတြ႔လိုက္ရတယ္။

Read more