Happy birthday

ေန႔ဆြမ္းက ထိုင္ေပအျပန္ ရထားေပၚမွာ။
ခ်ဲယားမန္္းက ဆြမ္းကပ္
ၿပီးေတာ့ အေသးစား ေမြးေန႔ကိတ္ကေလး

Happy birthday တစ္ဖြဲ႔လုံး English လို ဆိုၾက
ၿပီးေတာ့ မင္ဒရင္းလို

ေသခ်ာတာက ျမန္မာလို မပါလိုက္ဘူး

မေန႔က သူတို႔သိတဲ႔ ေမြးေန႔ ေလ

ZWT

Read more

လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး - (1)

အခန္း (၈)
အေနာက္နဲ႔ အျခား ( The West and the Rest )
လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး - (1)

တကယ္လုိ႔ လူဦးေရကသာ သမုိင္းရဲ႕ ကံၾကမၼာဆုိရင္ လူဦးေရအေ႐ႊ႕အေျပာင္းဟာ သမုိင္းရဲ႕ ေမာင္းႏွင္အား ပါပဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက မတူညီတဲ့ လူဦးေရတုိးပြားႏႈန္း၊ စီးပြားေရးအေျခအေနနဲ႔ အစိုးရ ေပၚလစီေတြေၾကာင့္ ဂရိေတြ၊ဂ်ဴးေတြ၊ ဂ်ာမန္မ်ိဳးႏြယ္စုေတြ၊ စကင္ဒီေနးဗီးယန္းေတြ၊ တူရကီေတြ၊ ႐ုရွားေတြ၊ တ႐ုတ္ေတြနဲ႔ အျခားလူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံရပ္ျခား၀င္ေရာက္ေနထုိင္မႈေတြ အမ်ားအျပားျဖစ္ပြားေစခဲ့တယ္။ ဒီလုိေျပာင္းေ႐ႊ႕မႈေတြထဲမွာ အခ်ိဳ႕က ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းရွိၿပီး အခ်ိဳ႕ကအၾကမ္းဖက္မႈေတြ ပါ၀င္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉ ရာစုတြင္း ဥေရာပတုိ္က္သားေတြဟာ လူဦးေရနဲ႔နယ္ေျမက်ဴးေက်ာ္ျခင္းကို သူ႔ထက္ငါ အၿပိဳင္အဆုိင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ၁၈၂၁ ခုနဲ႔ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ဥေရာပသား ၅၅ သန္းေလာက္ဟာ ႏုိင္ငံရပ္ျခားကို သြားေရာက္ေနထုိင္ခဲ့ၾကၿပီး အဲဒီအထဲမွာ ၃၄ သန္းဟာ အေမရိကန္မွာ ေနထိုင္ၾကတယ္။

အေနာက္တုိင္းသားေတြက တုိ္က္ခိုက္ေအာင္ျမင္တာေတြရွိတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အျခားလူမ်ိဳးေတြကို ဖိႏွိပ္ေခ်မႈန္းတယ္၊နယ္ေျမသစ္ေတြ ရွာေဖြၿပီး လူဦးေရမထူထပ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ အေျခခ်ေနထုိင္ၾကတယ္။ သူတို႔လူမ်ိဳးေတြ ႏုိင္ငံရပ္ျခားသြားေရာက္ ေနထုိင္ၾကျခင္းဟာ ၁၆ ရာစုနဲ႔ ၂၀ ရာစုအတြင္း အေနာက္တုိင္း အင္အားတုိးတက္လာေရးအတြက္အေရးအႀကီးဆံုး အခ်က္တစ္ခ်က္ ျဖစ္ႏုိ္င္ပါတယ္။၂၀ ရာစုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အေျခအေနေတြတမ်ိဳးတဖံု ေျပာင္းလဲလာခဲ့ၿပီး ႏုိ္င္ငံျခား ၀င္ေရာက္ေနထုိင္လာ မႈက အရင္ထက္ေတာင္ပိုမ်ားျပားလာခဲ့တယ္။ ၁၉၉၀ ခုမွာ တရား၀င္ႏုိင္ငံရပ္ျခား ၀င္ေရာက္သူအေရအတြက္ သန္း ၁၀၀ ခန္႔ ရွိခဲ့ၿပီးဒုကၡသည္ အေရအတြက္ ၁၉ သန္းနဲ႔ တရားမ၀င္ေနထုိင္သူ အေရအတြက္က အနည္းဆံုး ၁၀ သန္း ရွိေနခဲ႔ပါတယ္။ ဒီလုိႏုိ္င္ငံရပ္ျခားေနထုိင္သူ မ်ားျပားလာျခင္းဟာ ကိုလုိနီဘ၀က လြတ္ေျမာက္ျခင္း၊ ႏုိ္င္ငံအသစ္ေတြ ေပၚထြက္လာျခင္းနဲ႔ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ေပၚလစီေတြက ႏုိင္ငံရပ္ျခားေနထုိင္ဖုိ႔ တြန္းအားေရာ၊ ဖိအားပါ ေပးလုိက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ေခတ္မီလာျခင္း၊ နည္းပညာဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္လာျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရးတုိးတက္ေကာင္းမြန္လာျခင္းကလည္း ႏို္င္ငံရပ္ျခား သြားေရာက္ေနထုိင္ဖုိ႔အတြက္ ပိုလြယ္၊ ပိုျမန္၊ ပိုၿပီးအကုန္အက်သက္သာေစတယ္။ ဆက္သြယ္ေရး တုိးတက္ ေကာင္းမြန္လာျခင္း ကလည္း စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းသစ္ေတြ

ရွာေဖြဖုိ႔နဲ႔ ေမြးရပ္ႏို္င္ငံမွာ ေနရစ္ခဲ့တဲ့ မိသားစုနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို လြယ္ကူေခ်ာေမြ႔ေစပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ အေနာက္ရဲ႕ စီးပြားေရးတိုးတက္လာမႈက ၁၉ ရာစုအတြင္း ႏုိင္ငံရပ္ျခား ၀င္ေရာက္ေနထုိင္မႈကို အားေပးအားေျမွာက္ျဖစ္ေစသလို အေနာက္မဟုတ္တဲ့ႏုိ္င္ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္လာမႈက ၂၀ ရာစုအတြင္း ႏုိင္ငံရပ္ျခား၀င္ေရာက္ေနထုိင္မႈေတြကို တုိးပြားေစပါတယ္။

ႏုိင္ငံရပ္ျခား ၀င္ေရာက္ေနထုိင္ျခင္းဟာ ကိုယ္ထူကိုယ္ထျဖစ္စဥ္တစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး မိုင္႐ြန္ ေ၀းနား ( Myron Weiner ) ေျပာသလုိ “ႏုိင္ငံရပ္ျခား ၀င္ေရာက္ေနထုိင္မႈမွာ ဥပေဒသတစ္ခုရွိေနမယ္ဆုိရင္ အဲဒါဟာေနထုိင္လာသူေတြရဲ႕စီးေျမာမႈအားပါပဲ။ စလုိက္ၿပီဆုိတာနဲ႔ မဆံုးေတာ့ပါဘူး။ ႏိုင္ငံျခားမွာ ဘယ္လို ၀င္ေရာက္ေနထုိင္ရမယ္ဆိုတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြေပးျခင္း၊ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေနထုိင္မႈ အဆင္ေျပေအာင္ အေထာက္အပံ့ေတြ ေပးျခင္း၊အလုပ္ရွာဖုိ႔၊ အိမ္ရွာဖုိ႔ အကူအညီေတြေပးျခင္းေတြကို ျပဳလုပ္ႏိုင္တယ္၊ ေနရပ္မွာ က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ မိသားစု၀င္ေတြ၊ မိတ္ေဆြေတြထံသတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ပို႔ေပးႏိုင္တယ္ ” ဒီအေနအထား ကိုေရာက္ၿပီ ဆုိရင္ ကမၻာနဲ႔ခ်ီၿပီး “ ျပႆနာတက္ေနပါၿပီ ”။(Note-21)

အေနာက္တုိင္းသားေတြဟာ အႏုျမဴလက္နက္ ျပန္႔ပြားေရးကို အၿမဲတန္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ကန္႔ကြက္ၿပီး ဒီမုိကေရစီနဲ႔လူ႔အခြင့္အေရးကို ေထာက္ခံခဲ့ၾက ေပမဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံရပ္ျခား ၀င္ေရာက္ေနထုိင္မႈအေပၚ အျမင္ကေတာ့ တမူထူးျခားေနတယ္။၂၀ ရာစုရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္မွာ ပါ၀ါခ်ိန္ခြင္လွ်ာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး သေဘာထား မတူညီမႈေတြ အထင္အရွား ရွိခဲ့တယ္။၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေတြအထိ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြဟာ ၀င္ေရာက္ေနထုိင္လာသူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားအားျဖင့္ စိတ္လုိလက္ရရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အထင္ကရ အျဖစ္ဆံုးကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ ျပည္တြင္းလုပ္အားမ်ား ေလ်ာ့က်လာျခင္းေၾကာင့္ အားေပးအားေျမွာက္ေတာင္ ရွိခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္ကလည္း ၁၉၂၀ ခုႏွစ္ေတြကတည္းကရွိခဲ့တဲ့ ဥေရာပသားေတြလက္ခံမႈႏႈန္းထား ဥပေဒကို ၁၉၆၅ ခုမွာျပင္ဆင္ေရးဆြဲခဲ့ၿပီး ၁၉၇၀ ခုနဲ႔ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြအတြင္း အသစ္၀င္ေရာက္ေနထုိင္လာသူ မ်ားျပားေရး အတြက္လမ္းစေတာင္ဖြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြမွာေတာ့ အလုပ္လက္မဲ့ဦးေရ တုိးပြားလာျခင္း၊
၀င္ေရာက္ေနထုိင္သူအေရအတြက္ တိုးပြားလာေနျခင္းနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ အမူအက်င့္ေတြက ဥေရာပသားေတြနဲ႔ လံုး၀
ဆန္႔က်င္ေနေတာ့ ဒီေပၚလစီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဥေရာပႏိုင္ငံေတြက စိတ္ေျပာင္းသြားခဲ့ၾကတယ္။ ေနာက္ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္းအေမရိကန္မွာလည္း အလားတူ အေျပာင္းအလဲ ရွိလာခဲ့တယ္။

(၂၀) ရာစုေႏွာင္းပိုင္း ၀င္ေရာက္ေနထုိင္သူေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြဟာ အေနာက္မဟုတ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ အတြင္းမွာပဲ
တစ္ႏုိင္ငံကေန တစ္ႏိုင္ငံ ကူးေျပာင္းေနထုိင္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အေနာက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြထဲ ၀င္ေရာက္ေနထုိင္လာသူပမာဏက ၁၉ ရာစုထဲ အေနာက္ႏိုင္ငံသားေတြ အျခား ေနရာေတြမွာ သြားေရာက္ေနထုိင္ခဲ့တဲ့ အေရအတြက္ကို မီလာခဲ့တယ္။

၁၉၉၀ ခုမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲ ပထမဆံုး ၀င္ေရာက္ေနထုိင္သူ သန္း (၂၀)၊ ဥေရာပတုိ္က္မွာ ၁၅ သန္းခြဲ၊ ၾသစေတးလ်နဲ႔ ကေနဒါမွာ (၈)သန္း ရွိခဲ့တယ္။ ၀င္ေရာက္ေနထုိင္သူ လူဦးေရ အေရအတြက္က ဥေရာပႏိုင္ငံႀကီးေတြရွိ စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕(၇) (သုိ႔) (၈) ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ေရာက္လာတယ္။ ၁၉၉၄ ခုမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအတြင္း ၀င္ေရာက္ေနထုိင္သူဦးေရဟာ ၁၉၇၀ ကထက္ ႏွစ္ဆတက္လာၿပီး စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕
(၈.၇) ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိလာခဲ့တယ္။ ေနာက္ၿပီး ကာလီဖုိးနီးယားမွာ စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ နယူးေယာက္မွာ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိလာခဲ့တယ္။ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြ အတြင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲ ၀င္ေရာက္ေနထုိင္သူဦးေရ (၈.၃)သန္း ရွိၿပီး ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြအတြင္း ေလးႏွစ္တာကာလထဲမွာတင္ပဲ (၄) သန္းခြဲ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၾကတယ္။

၀င္ေရာက္ေနထုိင္လာသူ အမ်ားစုဟာ အေနာက္မဟုတ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြက လူမ်ိဳးေတြျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာဂ်ာမဏီထဲ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္တဲ့ တူရကီလူမ်ိဳး ၁,၆၇၅,၀၀၀ အထိ ရွိခဲ့ၿပီး ယူဂိုစလားဗီးယား၊ အီတလီနဲ႔ ဂရိႏိုင္ငံေတြက၀င္ေရာက္လာသူေတြကလည္း ဒုတိယအမ်ားဆံုး အေရအတြက္မွာ ရွိေနခဲ့တယ္။ အီတလီႏိုင္ငံထဲ အဓိက၀င္ေရာက္ေနထုိင္လာသူေတြက ေမာ္႐ိုကို ႏိုင္ငံသားေတြျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲကိုေတာ့ (အီတလီ အေမရိကန္ေတြ သူတုိ႔ႏိုင္ငံကို ျပန္သြားၾကလို႔ ထင္ပါရဲ႕) တူနီးရွားနဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္ေတြက အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြရဲ႕ အလယ္ပိုင္းေရာက္ေတာ့ျပင္သစ္ႏိုင္ငံထဲ မြတ္စလင္ဦးေရ ေလးသန္းေလာက္ ေနထုိင္ေနၿပီး အေနာက္ဥေရာပ ႏိုင္ငံအားလံုး ထဲမွာဆုိရင္ မြတ္စလင္ (၁၃) သန္းခန္႔ ေနထုိင္လွ်က္ ရွိပါတယ္။

၁၉၅၀ ခုႏွစ္ေတြတုန္းက အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္သူ သံုးပံုႏွစ္ပံုဟာ ဥေရာပနဲ႔ ကေနဒါတုိ႔ ကသာျဖစ္ၿပီး ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြမွာေတာ့ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ အာရွတုိက္က ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း လက္တင္ အေမရိက ႏိုင္ငံေတြက ၄၅ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ဥေရာပနဲ႔ ကေနဒါက (၁၅) ရာခိုင္ႏႈန္းေတာင္ မရွိေတာ့ ပါဘူး။ အေမရိကန္ရဲ႕ ကေလးေမြးဖြားႏႈန္းက နည္းၿပီး ဥေရာပကေတာ့ သုညနီးပါးပါ။ ၀င္ေရာက္ ေနထုိင္လာသူေတြရဲ႕ ကေလးေမြးဖြား ႏႈန္းက ျမင့္မားေနေတာ့ က်ဆင္းလာတဲ့ အေနာက္လူဦးေရကို သူတုိ႔က ျဖည့္ဆည္းေပးေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေနာက္တုိင္းသားေတြရဲ႕ ပူပန္မႈေတြလည္း ပိုမ်ားလာခဲ့တယ္။ “ သူတုိ႔ (အေနာက္တိုင္းသားေတြ)ဟာ စစ္တပ္ေတြ၊ တင့္ကားေတြနဲ႔ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခိုက္မႈကို မခံရဘဲ ဘာသာစကားမတူ၊ ကိုးကြယ္မႈမတူ၊ ယဥ္ေက်းမႈ မတူတဲ့ လူေတြ၀င္ေရာက္ေနထုိင္လာျခင္းနဲ႔ သိမ္းပိုက္မႈခံေနၾကရၿပီး သူတုိ႔အလုပ္ေတြ၊ ေျမေတြ၊အစိုးရရဲ႕ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈ စနစ္ေတြကို လုယူသြားမွာကိုလည္း စုိးရိမ္ၾကတယ္။ ေနာက္ဆံုး သူတုိ႔ ဘ၀ေနနည္း ထုိင္နည္းေတြကိုပါ ဒီလူေတြက ၿခိမ္းေျခာက္လာေနတယ္လို႔ ခံစားေနၾကရတယ္။ ” (Note-22*) မိမိတုိ႔လူဦးေရက်ဆင္းလာမႈအေပၚ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ ဒီလို စိုးရိမ္ေၾကာက္႐ြံ႕စိတ္ေတြဟာ စင္စစ္အားျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ပဋိပကၡအေပၚမွာအေျခခံၿပီး အမ်ိဳးသားေရးလကၡဏာေတြ ေပ်ာက္ဆံုးသြားလိမ္႔မယ္ဆိုတဲ႔ စုိးရိမ္မႈကို ျဖစ္ပြားေစပါတယ္။” လို႔ စတန္ေလေဟာ့(ဖ္)မဲန္း ( Stanley Hoffmanm )က မွတ္ခ်က္ျပဳပါတယ္။ (Note-23)

ဆက္ရန္ -
ဇင္ေဝေသာ္

Previous posts
(1) http://tiny.cc/8kkwnx
(2) http://tiny.cc/pyrxnx
(3) http://tiny.cc/kveznx
(4) http://tiny.cc/x5d1nx
(5) http://tiny.cc/82q4nx
(6) http://tiny.cc/mi03nx
(7) http://tiny.cc/03q6nx

Read more

လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ - (2)

အခန္း (၈)
အေနာက္နဲ႔ အျခား ( The West and the Rest )
လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ - (2)

“ ၁၉၄၈ ခု၊ ကုလသမဂၢေၾကျငာစာတန္းကို လက္ခံက်င့္သံုးခဲ့စဥ္က စလုိ႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ဂ်ဴး ခရစ္ယန္ရဲ႕ ပညတ္ခ်က္တန္ဖုိးကို နားမလည္၊ သဘာ၀နိယာမကို နားမလည္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြ ေရွ႕တန္းေရာက္လာတယ္။ တစ္ခါမွ မႀကံဳဖူးတဲ့ ဒီအေနအထားက လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ေပၚလစီအသစ္ေတြ သတ္မွတ္ လာၾကလိမ့္မယ္။ ျပႆနာျဖစ္ဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းေတြလည္း ဆထုိးတက္လာလိမ့္မယ္။ ” လို႔ အေနာက္ရဲ႕ အာရွအေပၚ ေ၀ဖန္မႈကလည္း အလားတူ ဆုိေနျပန္တယ္။ (Note-18)

ေနာက္ေလ့လာသူတစ္ေယာက္ကလည္း “ ဗီယင္နာမွာ အႀကီးအက်ယ္အႏိုင္ရသြားသူကေတာ့ တ႐ုတ္ပါပဲ၊ အနည္းဆံုး တျခားႏိုင္ငံေတြကို မင္းတုိ႔ ၀င္မ႐ွဳပ္နဲ႔လုိ႔ ၿခိမ္းေျခာက္မႈနဲ႔ တုိင္းတာမယ္ဆုိရင္ေပါ့။ ေဘဂ်င္းဟာ အင္အားသုံးၿပီး အစည္းအေ၀းေတြမွာ ေထာက္ခံမႈေတြရေအာင္ ျပဳမူခဲ့တယ္ ” (Note-19) လို႔ သံုးသပ္တယ္။

ဗီယင္နာမွာ မဲ႐ွံဳး၊ အင္အား႐ံွဳးခဲ့တဲ့ေနာက္ လ အနည္းငယ္ၾကာတဲ့အခါမွာေတာ့ သိပ္အေရးမပါလွတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ခု တ႐ုတ္အေပၚ အႏုိင္ရလိုက္တယ္။ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ ေဘဂ်င္း (ပီကင္း) အိုလံဗစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပခြင့္ ရရွိေရးဟာ တ႐ုတ္အစိုးရရဲ႕ အဓိကပစ္မွတ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီကိစၥ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔အတြက္လည္း ေငြကုန္ေၾကးက် အမ်ားႀကီးခံခဲ့တယ္။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္းသတင္းနဲ႔ စာနယ္ဇင္းေတြကလည္း အိုလံပစ္ပြဲေတာ္အေၾကာင္း အက်ယ္တ၀င့္ ေဖာ္ျပေနေတာ့ လူထုရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကလည္း ျမင့္ျမင့္မားမား ရွိခဲ့တယ္။ တ႐ုတ္အစိုးရက အျခားအစိုးရေတြအေနနဲ႔ အုိလံပစ္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ေတြအေပၚ ဖိအားေတြေပးၾကဖုိ႔ စည္း႐ံုးလိုက္ေတာ႔ ထုိင္၀မ္နဲ႔ ေဟာင္ေကာင္က လည္း မဲဆြယ္ စည္း႐ံုးေရးမွာ ပါ၀င္ပူးေပါင္းၾကတယ္။
အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္၊ ဥေရာပ ပါလီမန္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းႀကီးေတြက ေဘဂ်င္းကို အုိလံဗစ္ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ျခင္းကို အျပင္းအထန္ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကတယ္။ အုိလံပစ္ ေကာ္မတီရဲ႕ ေ႐ြးခ်ယ္ပံုစနစ္က လွ်ိဳ႕၀ွက္မဲစနစ္ကို အေျခခံေပမဲ့ ေထာက္ခံ၊ ကန္႔ကြက္မဲေတြကေတာ့ စီဗီလုိက္ေဇးရွင္းလိုင္းေၾကာင္းေတြအတုိင္းပဲ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။

ပထမဆံုးအႀကိမ္ မဲခြဲဆံုးျဖတ္ရာမွာ အာဖရိကႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမဲေတြေၾကာင့္ ေဘဂ်င္းက ပထမရၿပီး ဆစ္ဒနီက ဒုတိယေနရာမွာ ရွိေနခဲ့တယ္။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္မွာေတာ့ အစၥတန္ဘူ(လ္) ထြက္သြားရတဲ့အတြက္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၊ အစၥလာမ္ႏုိင္ငံေတြက ေဘဂ်င္းကို မဲစုေပးလိုက္ၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘာလင္နဲ႔ မန္ခ်က္စတာတုိ႔ ထြက္သြားရျပန္ေတာ့ (အေနာက္အုပ္စုႏိုင္ငံေတြကလည္း) ဆစ္ဒနီကို စုၿပီး ေထာက္ခံခဲ့ၾကျပန္တယ္။ စတုတၳအႀကိမ္ မွာေတာ့ တ႐ုတ္ အ႐ွံဳးရသြားၿပီး အရွက္လည္း ရသြားခဲ့တယ္။ ဒီအတြက္ အေမရိကန္လည္း အေ၀ဖန္ခံလိုက္ရတယ္။

[ ဇယား ေဖာ္ျပရန္၊ မူရင္း စာႏွာ- ၁၉၇ ။]

“အေမရိကန္နဲ႔ ၿဗိတိန္ဟာ တ႐ုတ္ကို အေကာင္ေသးသြားေအာင္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္။ အေၾကာင္း ျပခ်က္ကေတာ့ “ လူ႔အခြင့္အေရး ” ပဲေပါ့။ ဒါေပမဲ့ တကယ့္ အျဖစ္အမွန္ကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးပါ၊ ႏုိင္ငံေရးၾသဇာျပမႈပါ။ ” လို႔ လီကြမ္ယုက ေ၀ဖန္ခဲ့တယ္။ (Note-20) ကမၻာတစ္၀ွမ္းလံုးရွိ လူထုကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးထက္ အားကစားကို ပိုၿပီး အာ႐ံုစိုက္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗီယင္နာနဲ႔ အျခားေနရာေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ခံခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ မဆီမဆုိင္ လူ႔အခြင့္အေရးကို အေၾကာင္းျပၿပီး တ႐ုတ္အေပၚ ၾသဇာျပလုိက္တာကလည္း အေနာက္ရဲ႕အားနည္းမႈကို သတိေပးလိုက္ျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါတယ္။

အေနာက္တုိင္းႏိုင္ငံေရးပါ၀ါ ေပ်ာက္ဆံုးသြား႐ံုတင္ မကပါဘူး ဒီမုိကေရစီနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ၀ိ၀ါဒကြဲမႈ ေတြေၾကာင္႔ အေနာက္ရဲ႕ စစ္ေအးလြန္ကမၻာထဲ ဒီမုိကေရစီ ထြန္းကားလာေအာင္ က်ိဳးစားလိုစိတ္ကိုလည္း ေလ်ာ့ပါးေစပါတယ္။ စစ္ေအးကာလ တြင္းမွာေတာ့ အေနာက္နဲ႔ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ဟာ “ ရင္းႏွီးတဲ့ အာဏာရွင္ ( Friendly tyrant ) ” ျပႆနာနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ စစ္ေအးကာလအတြင္းမွာ ကြန္ျမဴနစ္အတုိက္အခံေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ စစ္အစိုးရေတြ၊ အာဏာရွင္ အစိုးရေတြကို (ႏိုင္ငံေရးမဟာဗ်ဴဟာအရ အေနာက္က)အသံုးခ်ခဲ့တယ္။ သူတုိ႔နဲ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးက ေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔ မရွိသလုိ သူတုိ႔က လူသိရွင္ၾကား လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့အခါ အရွက္ရစရာေတြလည္း မၾကာမၾကာ ႀကံဳရတတ္ျပန္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔နဲ႔ ေပါင္းသင္းရတာက ကြန္ျမဴနစ္ေလာက္ မဆုိးဘူးဆုိတဲ့ သေဘာေတာ့ရွိပါတယ္။ ဒီ အစိုးရေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္ေတြနဲ႔ေလာက္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ မရွိဘူး။ ကြန္ျမဴနစ္ေတြေလာက္ ၾကာရွည္ခံမွာ မဟုတ္သလို အေနာက္ကိုလည္း ကြန္ျမဴနစ္ေလာက္ အႏၱရာယ္မေပးႏို္င္ေလာက္ဘူးလို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ထားႏုိင္ပါတယ္။ ပိုအႏၱရာယ္ရွိၿပီး ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္မႈလည္း မရွိသူနဲ႔ ႏႈိင္းစာရင္ရင္ သူ႔ေလာက္အႏၲရာယ္မရွိ၊ ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္မႈလည္းရွိသူနဲ႔ ေပါင္းသင္းရမွာပါပဲ။ စစ္ေအးလြန္ကာလထဲမွာေတာ့ ရင္းႏွီးတဲ့ အာဏာရွင္ (friendly tyrant) နဲ႔ မရင္းႏွီးတဲ့ ဒီမုိကေရစီအၾကား ေ႐ြးခ်ယ္မႈက ပိုၿပီး ခက္ခဲလာခဲ့ပါတယ္။ အေနာက္ရဲ႕ အလြယ္နည္းေကာက္ခ်က္က ဒီမုိကေရစီက်က် ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံရတဲ့ အစိုးရေတြဟာ အေနာက္ဖက္ကို ယိမ္းလိမ့္မယ္ဆုိတာျဖစ္ၿပီး အဲဒီေကာက္ခ်က္ဟာ မွားပါတယ္။ အေနာက္မဟုတ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြက အေနာက္ဆန္႔က်င္ေရးအစိုးရေတြ၊ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒီအစိုးရေတြ၊ စာအုပ္ႀကီးသမား အစိုးရေတြကို ေမြးထုတ္ေပးလိုက္မွာပါ။

ဘာသာေရးစာအုပ္ႀကီးပါတီ ျဖစ္တဲ့ FIS ပါတီက ၁၉၉၂ ခု ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေသခ်ာေပါက္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ အေနအထားမွာ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယားစစ္တပ္က ၾကား၀င္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲရလာဒ္ကို ဖ်က္သိမ္းလုိက္ေတာ့ အေနာက္ ႏိုင္ငံေတြ ေတာ္ေတာ္စိတ္သက္သာရာ ရသြားခဲ့ပါတယ္။ တူရကီက အစၥလာမ္စာအုပ္ႀကီးပါတီျဖစ္တဲ့ Welfare Party နဲ႔ အိႏၵိယက BJP အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒီပါတီေတြလည္း ၁၉၉၅ ခုနဲ႔ ၁၉၉၆ ခု ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြမွာ အႏုိင္ရၿပီးမွ ပယ္ဖ်က္ျခင္းခံလုိက္ရေတာ့ သူတုိ႔ ေတာ္ေတာ္စိတ္ေအးခဲ့ရျပန္တယ္။ အျခားတစ္ဖက္မွာလည္း အီရန္က သူ႔ရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႔ ႀကံဳႀကိဳက္ခို္က္မုိ႔ အစၥလာမ္ကမၻာမွာေတာ့ သူမ်ားထက္ ဒီမုိကေရစီပိုက်တဲ့ အစုိးရ ရွိေနခဲ့တယ္။ ေဆာ္ရီအာေရးဗ်၊ အီဂ်စ္ အပါအ၀င္ အျခားမြတ္စလင္ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြကေတာ့ အေနာက္တုိင္း အက်ိဳးစီးပြားထက္ ဒီမုိကေရစီသိပ္မက်တဲ့ အရင္အစိုးရကို ပိုမုိစာနာမိတဲ့ အစိုးရအသစ္ေတြကိုပဲ ေမြးထုတ္ေပးပါလိမ့္ မယ္။

လူႀကိဳက္မ်ားၿပီး ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံရမယ့္ တ႐ုတ္အစိုးရကလည္း အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒလြန္ကဲတဲ့ အစိုးရပဲ ျဖစ္ေနႏုိင္ပါတယ္။ အေနာက္မဟုတ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ဒီမုိကေရစီလမ္းစဥ္က အေနာက္နဲ႔ ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္မႈ မရွိတဲ့ အစိုးရေတြကိုပဲ ေမြးထုတ္ေပးေနတယ္ ဆုိတာကို အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက သေဘာေပါက္သြားၾကေတာ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေတြအေပၚ ၾသဇာလႊမ္းမုိးဖုိ႔ႀကိဳးစားမႈေရာ ဒီႏိုင္ငံေတြအတြင္း ဒီမုိကေရစီဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစဖုိ႔ ႀကိဳးစားလိုစိတ္ပါ ေပ်ာက္ဆံုး သြားၾကေတာ့တယ္။

ဆက္ရန္ -
ဇင္ေဝေသာ္

Previous posts
(1) http://tiny.cc/8kkwnx
(2) http://tiny.cc/pyrxnx
(3) http://tiny.cc/kveznx
(4) http://tiny.cc/x5d1nx
(5) http://tiny.cc/82q4nx
(6) http://tiny.cc/mi03nx

Read more

My D.O.B in my passport

Many come and say "Happy birth day".this morning. I wonder why.
Oh! My D.O.B in my passport is on 23 of Oct. No wonder.

Read more

လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ - (1)

အခန္း (၈)
အေနာက္နဲ႔ အျခား ( The West and the Rest )
လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ - (1)

အာစီယံႏိုင္ငံေတြကလည္း ျမန္မာအစိုးရအေပၚ ဖိအားေပးဖို႔ ဆႏၵမရွိခဲ့ၾကဘူး။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔ အာစီယံ အစည္းအေဝးထဲကို ပါဝင္ဖို႔ ၁၉၉၄ - ခုမွာ လက္ခံႀကိဳဆိုခဲ့ၾကတယ္။ ဥေရာပသမဂၢ ေျပေရးဆိုခြင့္ရွိသူရဲ႕ စကားအရ ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ က်င့္သုံးေနတဲ့ ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ ေပၚလစီဟာ ေအာင္ျမင္မႈမရွိဘူးဆိုတာ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ လက္ခံလာရၿပီး ျမန္မာနဲ႔ပတ္သတ္လို႔ အာစီယံႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ေပၚလစီနဲ႔ အညီ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ဖို႔ သေဘာ တူလာခဲ့ရတယ္။
(ဟန္တင္တန္)
**************************************

၁၉၇၀ နဲ႔ ၁၉၈၀ - ခုႏွစ္ေတြ အတြင္းမွာ နိုင္ငံေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ဟာ အာဏာရွင္စနစ္ကေန ဒီမိုကေရ စီစနစ္ကို ေျပာင္းလဲက်င့္သုံးခဲ့ၾကတယ္။ ဒီအေျပာင္းအလဲေတြဟာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးအေပၚ အေျခခံနိုင္ပါတယ္။ နိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ စီးပြားေရးတိုးတက္လာမႈဟာ ယုံမွားဖြယ္မရွိ အဓိက အေၾကာင္းတရားတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္ဥေရာပ အင္အားႀကီး နိုင္ငံေတြအပါအဝင္ အေမရိကန္ရဲ႕ ေပၚလစီနဲ႔ ေဆာင္ရြက္မႈအျပင္ နိုင္ငံတကာအဖြဲ႔ အစည္း အေဝး ႀကီးေတြကလည္း စပိန္ ၊ ေပၚတူဂီ၊ လက္တင္အေမရိကနိုင္ငံ အမ်ားအျပား၊ ဖိလစ္ပိုင္ ၊ ေတာင္ကိုးရီးယားနဲ႔ ဥေရာပ အေရွ႕ပိုင္း ( နိုင္ငံေတြ ) အားလုံး ဒီမိုကေရစီစနစ္ က်င့္သုံးလာေအာင္ တြန္းအားေတြ ေပးနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာနဲ႔ အေနာက္တိုင္းလႊမ္းမိုးမႈ အားေကာင္းတဲ့နိုင္ငံေတြမွာ ဒီမို ကေရစီ က်င့္သုံးျခင္းဟာ ပိုၿပီး ေအာင္ျမင္မႈ ရွိပါတယ္။

အသစ္ေပၚထြက္လာတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ အစိုးရေတြထဲမွာ ကတ္သိုလစ္နဲ႔ ပ႐ိုတက္စတင္း အား ေကာင္းတဲ့ ေတာင္ပိုင္းနဲ႔အလယ္ပိုင္း ဥေရာပကအစိုးရေတြဟာ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ရွိဖို႔ ရာႏႈန္းပိုမ်ားၿပီး လက္တင္အေမရိက နိုင္ငံေတြရဲ႕ အစိုးရေတြဟာ သူတို႔ေလာက္ မေသခ်ာလွပါဘူး။ အေရွ႕ အာရွထဲမွာ ကတ္သိုလစ္နဲ႔ အေမရိကန္ ၾသဇာ လႊမ္းမိုးမႈရွိတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္နိုင္ငံဟာ ၁၉၈၀ - ခုႏွစ္ ေတြအတြင္း ဒိမိုကေရစီ စနစ္ကို ျပန္လည္က်င့္ သုံးခဲ့သလို ေတာင္ကိုးရီးယားနဲ႔ ထို္င္ဝမ္ရွိ ခရစ္ယန္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားဖို႔ အဓိကဦးေဆာင္ခဲ့ၾကတယ္။ ေရွ႕မွာ ေဖာ္ျပခဲ့သလို ယခင္ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုထဲက နိုင္ငံေတြထဲမွာလည္း ေဘာ္လ္တစ္ေဒသတြင္း နိုင္ငံေတြရဲ႕ ဒီမိုကေရစီက တည္ၿငိမ္ေအာင္ျမင္ဖို႔ ပိုမ်ားၿပီး ေအာ္သိုေဒါက္နိုင္ငံေတြရဲ႕ ဒီမိုကေရစီဟာ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေနနိုင္ၿပီး ေရရာမႈလည္း သိပ္မရွိလွပါဘူး။ မြတ္စလင္နိုင္ငံေတြ အတြင္း ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေရးကေတာ့ အလားအလာ နည္းလြန္းလွပါတယ္။

၁၉၉၀ - ခုႏွစ္ေတြအတြင္းမွာ အာဖရိကက လြဲရင္ နိုင္ငံေတာ္တာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ေျပာင္းလဲ က်င့္သုံးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီနိုင္ငံေတြရဲ႕ လူထုေတြဟာ အေနာက္တိုင္း ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ေတြျဖစ္သလို ခရစ္ယာန္ ဘာသာလႊမ္းမိုးမႈရွိတဲ့ နိုင္ငံေတြလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီအကူးအေျပာင္းနဲ႔ ဆိုဗီယက္ ၿပိဳကြဲမႈေၾကာင့္ အေနာက္နဲ႔ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္နိုင္ငံထဲမွာ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးဟာ အားေကာင္းလာေနၿပီဆိုတဲ့ ယုံၾကည္မႈ ရွိေနခဲ့ၾကတယ္။ အေနာက္တိုင္းရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးသေဘာထား၊ အေနာက္တိုင္းရဲ႕ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံေရး ပုံသ႑န္ဟာ ကမာၻ တစ္ဝွမ္းလုံး ေရပန္းစား ေနၿပီလို႔ ယူဆလာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရး အားထုတ္မႈဟာ အေနာက္နိုင္ငံေတြရဲ႕ ဦးစားေပး ရည္ရြယ္ခ်က္ ပန္းတိုင္ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဒါကို ဘု(ရွ္) အစိုးရက ေထာက္ခံၿပီး ၁၉၉၀ -ခု ဧၿပီလထဲမွာ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး ဂ်ိန္းေဘကာ ( James Baker ) က “ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ ႀကိဳးစား ျခင္းရဲ႕ အျခားတစ္ဖက္မွာ ဒီမိုကေရစီ ရွိေနတယ္။ ” ေနာက္ၿပီး စစ္ေအးလြန္ကမာၻအတြက္ “ ဒီမိုကေရစီ ဖြဲ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ေရရွည္တည္တန္႔ေစေရး ကိစၥကို ဦးတည္ခ်က္ပန္းတိုင္ အသစ္အျဖစ္ သမၼတ ဘု(ရွ္) က ခ်မ်တ္ ေပးခဲ့ပါတယ္လို႔ ” ေၾကျငာခဲ့တယ္။

၁၉၉၂ -ခု သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ စည္း႐ုံးေရးကာလထဲမွာ ဘီ(လ္) ကလင္တန္ ( Bill Clinton ) ကလည္း ဒီမိုကေရစီ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ ကလင္တန္ အစိုးရအေနနဲ႔ အထူးဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္မယ့္ အစီအစဥ္ျဖစ္ေၾကာင္း ထပ္တလဲလဲ ေျပာၾကားခဲ့တယ္။ သူ႔ရဲ႕ စည္း႐ံုးေရးကာလတစ္ေလ်ွာက္လုံး ေျပာခဲ့သမ်ွေတြထဲမွာ သူ႔ရဲ႕ အဓိက နိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီဟာ ဒီမိုကေရစီက်င့္သုံးၾကဖို႔ အားေပးျခင္းသာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ႔ သတင္းစကားေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနခဲ့ပါတယ္။ သမၼတရာထူး ရလိုက္တယ္ဆိုရင္ပဲ ဒီမိုကေရစီ ဖြဲ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အမ်ဳိးသားေထာက္ပံ့ေငြ ( National Endownment For Democracy ) သုံးပံုႏွစ္ပုံ တိုးေပးဖို႔ အႀကံျပဳခဲ့တယ္။ သူ႔ရဲ႕ အမ်ဳိးသားေရး လက္ေထာက္အရာရွိကလည္း သူတို႔ရဲ႕ အဓိကနိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ပိုမိုဖြဲ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး (Enlargement Of Democracy) ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ သူ႔ရဲ႕ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးကလည္း ဒီမိုကေရစီဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အားထုတ္မႈဟာ အဓိက ဦးတည္ခ်က္ေလးရပ္မွာ တစ္ရပ္ျဖစ္တယ္လို႔ဆိုၿပီး ဒီဦးတည္ခ်က္ အထေျမာက္ ေအာင္ျမင္ေစဖို႔ အဆင့္ျမင့္ရာထူးတစ္ေနရာ တိုးခ်ဲ႕ ခန္႔အပ္ခဲ့တယ္။

အေမရိကန္ေတြေလာက္ မသိသာလွေပမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေရး ကိစၥေတြဟာ ဥေရာပနိုင္ငံေတြရဲ႕ အဓိကနိုင္ငံျခားေရး ေပၚလစီျဖစ္လာခဲ႔ပါတယ္။ အေနာက္တိုင္း ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေအာက္မွာရွိတဲ့ နိုင္ငံတကာစီးပြားေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲနိုင္ငံေတြအတြက္ ေငြေခ်းငွားျခင္းမွာ ဒီကိစၥကို အဓိက လိုအပ္ခ်က္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။

၁၉၉၅ - ခုႏွစ္ထဲ ဥေရာပနိုင္ငံေတြနဲ႔ အေမရိကန္တို႔ရဲ႕ ပန္းတိုင္နွစ္ခုနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ႔ ႀကိဳးပမ္းမႈကေတာ့ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိသာ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိခဲ့တယ္။ အေနာက္မဟုတ္တဲ့ စီဗီလိုက္ေဇးရွင္း အားလုံးလိုလိုက အေနာက္ကေပးလာတဲ့ ဖိအားကို ျငင္းဆန္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီအထဲမွာ ဟိႏၵဴ၊ ေအာ္သိုေဒါက္ ၊ အာဖရိကန္နဲ႔ လက္တင္အေမရိက နိုင္ငံတစ္ခ်ဳိ႕ေတာင္ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ အေနာက္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးကို ခါးခါးသီးသီး ျငင္းဆန္ၾကတာကေတာ့ အစၥလာမ္ကမာၻနဲ႔ အာရွတိုက္နိုင္ငံေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျငင္းဆန္မႈဟာ အစၥလာမ္ဘာသာ နိုးထျခင္း၊ ( Islamic Resurgence ) နဲ႔ အာရွရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ သေဘာထား ( Asian Affirmation ) ေတြက စုစည္းေပးလိုက္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ျပန္လည္ထြန္းကားေရး လႈပ္ ရွားမႈႀကီးေတြအေပၚ အေျခခံပါတယ္။

အာရွနိုင္ငံေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး အေမရိကန္ေတြရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈ အရာမထင္ျခင္းဟာ သူတို႔နိုင္ငံ အစိုးရေတြရဲ႕ စီးပြားေရး ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈနဲ႔ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ယုံၾကည္ခ်က္ပိုမို ခိုင္မာလာျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အာရွ သတင္းသမားေတြကလည္း အာရွဟာ အေနာက္အေပၚ မွီခိုေနရျခင္း၊ အေနာက္ရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ရျခင္းဆိုတာေတြ အခုမရွိေတာ့ဘူး၊ ၁၉၄၀ - ခုႏွစ္ေတြမွာ ကမာၻ႔ စီးပြားေရးတစ္ဝက္ လႊမ္းမိုးထားနိုင္မႈ၊ ကုလသမဂၢကိုဦးစီးထားမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ေၾကျငာခ်က္စာတမ္း ဆိုတာေတြက လည္း သမိုင္းထဲမွာ က်န္ေနရစ္ခဲ့ၿပီလို႔ ထပ္တလဲလဲ သတိေပး ( ေျပာဆိုေရးသား ) ခဲ့ၾကတယ္။

စကၤာပူအရာရွိ တစ္ေယာက္က ဒီလို ေစာဒကတက္တယ္။ “ အာရွတိုက္ထဲ လူ႔အခြင့္အေရးတိုးတက္ေအာင္ အားထုတ္ေနမႈက စစ္ေအးလြန္ကမာၻမွာ အေနာက္ရဲ႕အင္အား က်ဆင္းလာေနတယ္ဆိုတာကို ၫႊန္ျပေနတယ္။ အေရွ႕အာရွနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွအေပၚ အေနာက္ရဲ႕ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈဟာ သိသိသာသာ ႀကီး က်ဆင္းလာေနတယ္" (Note – 13)

သူေျပာတာမွန္ပါတယ္။ အနုျမဴကိစၥနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး အေမရိကန္နဲ႔ ေျမာက္ကိုးရီးယားတို႔ၾကားက သေဘာတူညီမႈ ပ်က္ျပားျခင္းကို “ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းျခင္းအားျဖင့္ အေလ်ွာ့ေပးလိုက္ျခင္း (negociated surrender) ” လို႔ စကားလွသုံးလို႔ ရႏိုင္ေပမယ့္လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး တ႐ုတ္နဲ႔ အျခားအင္အားႀကီး နိုင္ငံေတြကို အေလ်ွာ့ေပးလိုက္ရတာကေတာ့ အႂကြင္းမဲ့လက္ေျမွာက္လိုက္ရျခင္း (unconditional surrender) ျဖစ္သြားပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာျခင္း မရွိဘူးဆိုရင္ အထူးအခြင့္အေရးေပး ဆက္ဆံမႈကေန ရပ္ပစ္ရလိမ့္မယ္လို႔ တ႐ုတ္ကို ၿခိမ္းေျခာက္လိုက္ ၿပီးတဲ့ေနာက္ သူတို႔ရဲ႕ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေဘဂ်င္း(ပီကင္း) ကိုေရာက္ေတာ့ အရွက္ခြဲခံလိုက္ရတယ္ဆိုတာ ကလင္တန္ အစိုးရအေနနဲ႔ ပထမဆုံး ႀကံဳေတြ႔လိုက္ရတယ္။ သူ႔မွာ အရွက္ေျပ မ်က္ႏွာဆယ္ခြင့္ ေတာင္မရခဲ့ဘူး။ အဲဒီေနာက္ အရင္ကရွိခဲ့တဲ့ ေပၚလစီကို ႐ုပ္သိမ္းၿပီး အထူးအခြင့္အေရးေပးႏုိင္ငံ (MFN= Mast Favored Nation) သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈကို တစ္သီးတစ္သန္႔စီ ခြဲျခားလိုက္ရေတာ့တယ္။

တ႐ုတ္ကေတာ့ ဒီအားနည္းခ်က္ကို အမိအရယူၿပီး ကလင္တန္အစိုးရ ကန္႔ကြက္မႈေတြကို မသိက်ိဳးကၽြံျပဳရင္း ပုံမွန္ပဲ လုပ္ေဆာင္ေနခဲ့တယ္။ စကၤာပူက အေမရိကန္လူမ်ိဳးကို ႀကိမ္ဒဏ္ေပးမႈ၊ အေရွ႕တီေမာေတြအေပၚ အင္ဒိုနီးရွားက အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရမွာ လည္း ကလင္တန္ အစိုးရဟာ အလားတူႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး အေနာက္ကေပးလာတဲ့ ဖိအားေတြကို အာရွအစိုးရေတြက တြန္းလွန္ႏိုင္တယ္ဆိုရာမွာ အခ်က္အလက္ အမ်ားႀကီးအေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပ စီးပြားေရးသမားေတြက အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာေနတဲ့ အာရွမွာ ကုန္သြယ္မႈနဲ႔ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈေတြ တိုးခ်ဲ႕လုပ္ေဆာင္နိုင္ဖို႔ စိတ္အားထက္သန္လ်က္ ရွိၾကၿပီး ဒါေၾကာင့္ သူတို႔နဲ႔ အာရွစီးပြားေရးကို ထိခိုက္နစ္နာေစမယ့္ ဖိအားေတြ မေပးမိေစဖို႔ အစိုးရေတြအေပၚ ဖိအားေတြ ျပန္ပိေနေစတယ္။ ဒါေတြအျပင္ အာရွႏိုင္ငံေတြက အေနာက္အစိုးရ ေတြအေနနဲ႔ အဲသလိုဖိအားေတြ ေပးေနျခင္းဟာ သူတို႔ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိပါးျခင္းလို႔ လက္ခံထားၾကၿပီး အေရးေပၚကိစၥေပၚလာတိုင္း တစ္ႏိုင္ငံကိုတစ္ႏိုင္ငံ ေထာက္ခံၾကရင္း (တညီတစ္ၫြတ္တည္း) တစ္ေသြးတစ္ေယာင္တည္း ရွိေနတတ္တယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ထဲမွာ ရင္းႏွီးျမွပ္နွံမႈ ျပဳလုပ္ထားၾကတဲ့ ထိုင္ဝမ္၊ ဂ်ပန္နဲ႔ ေဟာင္ေကာင္စီးပြားေရးသမားေတြက တ႐ုတ္ျပည္ကို အေမရိကန္ရဲ႕ အထူးအခြင့္အေရးေပးႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ဆက္လက္တည္ရွိေနေရးကို အႀကီးအက်ယ္လိုလားၾကတယ္။ ဂ်ပန္အစိုးရက အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးေပၚလစီကေန ခပ္ခြာခြာေနလာခဲ့တယ္။ တီယန္နန္မင္ အေရးအခင္းျဖစ္ၿပီး မၾကာမီမွာပဲ ဂ်ပန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ကီခ်ီမီယာဇာဝါ ( Kiichi Miyazawa ) က လူ႔အခြင့္အေရးသတ္မွတ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ သူတို႔နဲ႔ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး အဆက္အဆံ အပ်က္မခံႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာခဲ့တယ္။

အာစီယံႏိုင္ငံေတြကလည္း ျမန္မာအစိုးရအေပၚ ဖိအားေပးဖို႔ ဆႏၵမရွိခဲ့ၾကဘူး။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔ အာစီယံ အစည္းအေဝးထဲကို ပါဝင္ဖို႔ ၁၉၉၄ - ခုမွာ လက္ခံႀကိဳဆိုခဲ့ၾကတယ္။ ဥေရာပသမဂၢ ေျပေရးဆိုခြင့္ရွိသူရဲ႕ စကားအရ ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ က်င့္သုံးေနတဲ့ ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ ေပၚလစီဟာ ေအာင္ျမင္မႈမရွိဘူးဆိုတာ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ လက္ခံလာရၿပီး ျမန္မာနဲ႔ပတ္သတ္လို႔ အာစီယံႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ေပၚလစီနဲ႔ အညီ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ဖို႔ သေဘာ တူလာခဲ့ရတယ္။

ေနာက္ၿပီး မေလးရွားနဲ႔အင္ဒိုနီးရွားလို ႏိုင္ငံေတြကလည္း အားေကာင္းလာတဲ့ စီးပြားေရး အင္အားေၾကာင့္ သူတို႔ အေပၚ ေဝဖန္ပုတ္ခတ္တဲ့၊ သူတို႔တားျမစ္ထားမႈေတြကို လြန္က်ဴးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ၊ ကုမၸဏီေတြအေပၚ တန္ျပန္ ေပၚလစီေတြ က်င့္သုံးလာႏိုင္တယ္။ (Note 14)

ေယဘူယ်အားျဖင့္ စီးပြားေရး အင္အား တိုးတက္လာမႈဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ပတ္သတ္လို႔ အေနာက္ကေပးလာတဲ့ ဖိအားေတြကေန ပိုမို လြတ္ေျမာက္ဖို႔ ဖန္တီးေပးလာတယ္။ ၁၉၉၄ - ခုႏွစ္မွာ ရစ္ ခ်က္ နစ္(က္)ဆင္ ( Richard Nircon ) က “ဒီေန႔ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ အင္အားက လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သတ္လို႔ တ႐ုတ္ကိုေပးေနတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ သင္ခန္းစာဟာ မဆင္မခ်င္ ျပဳလုပ္မႈ တစ္ခု ျဖစ္ေနၿပီး ေနာက္ဆယ္ႏွစ္ၾကာတဲ့အခါ အံဝင္ခြင္က် မျဖစ္ဘူး ဆိုတာ ျပသလာလိမ့္မယ္” လို႔ မွတ္ခ်က္ခ်ခဲ႔တယ္။ (Note 15)

ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္ေရာက္ရင္ တ႐ုတ္စီးပြားေရး အင္အား တိုးတက္လာမႈေၾကာင့္ အေနာက္တိုင္း သင္ခန္းစာေတြဟာ တ႐ုတ္အတြက္ လုံးဝမလိုအပ္ဘဲ ေပးခဲ့တာေတြဆိုတာ ျဖစ္ေစပါလိမ့္မယ္။ စီးပြားေရးအင္ အားေတာင့္တင္းလာမႈေၾကာင္႔ အေနာက္ အစိုးရေတြနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္ အာရွအစိုးရေတြကို ပိုအားေကာင္းလာေစပါတယ္။ ေရရွည္မွာဆိုရင္ အာရွလူ႔အဖြဲ႔အစည္းကလည္း ပို အားေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့အျပင္ အာရွလူခ်မ္းသာ၊ လူ႔လတ္တန္းစားေတြက ဒီမိုကေရစီကို လိုလိုလားလား ရွိလာႏိုင္တဲ့အတြက္ အာရွႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အားေကာင္းလာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

- ဆက္ရန္
ဇင္ေဝေသာ္

(မွတ္ခ်က္။ ။စာမ်က္ႏွာ အခ်ိဳ႕ ေက်ာ္ထားသည္။ - အက္ဒမင္)

Previous posts
(1) http://tiny.cc/8kkwnx
(2) http://tiny.cc/pyrxnx
(3) http://tiny.cc/kveznx
(4) http://tiny.cc/x5d1nx

Read more