လီကြမ္းယုရဲ့ Hard Truths (to keep Singapore going) ထဲက သင့္ေတာ္မယ့္ အပိုင္းေတြကို ေရြးၿပီးဘာသာျပန္ထားတာပါ။ သူ႔အေတြးအေခၚ၊ သူ႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ အရင့္အရင္ စာအုပ္ေတြမွာ တခ်ိဳ႕ပါခဲ့ေပမယ့္ ဒီစာအုပ္ကေတာ့ လူငယ္ဂ်ာနယ္လစ္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားတဲ့ အင္တာဗ်ဴးျဖစ္ၿပီး အေမးအေျဖပံုစံဆိုေတာ့ ပိုၿပီးသြက္ေနတယ္လို႔ ခံစားရလုိ႔ပါ။ တစ္စံုတစ္ရာ ရႏိုင္ေကာင္းပါရဲ့လို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။
ဇင္ေ၀ေသာ္
ေျဖ ။ ။ ဒါက တစ္ကမၻာလုံးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ကိစၥ။ ထိပ္မွာ ရပ္တည္ဖုိ႔ လူေတာ္ေတြ အလုံအေလာက္ မရွိဘူးဆုိရင္ အၿမဲတမ္း ဒုတိယေနရာကပဲ ရွိေနမွာပဲ။ ၁၉၉၂ - ခုႏွစ္က ဂ်ာမန္ကားကုမၸဏီ Daimler Bens ဘုတ္အဖြဲ႔ထဲ ဝင္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီမွာ ဥကၠ႒၊ စီအီးအုိလည္းျဖစ္တဲ့ Jurgen Schrempp (မာစီးဒီးကားကုမၸဏီဥကၠ႒) က ေျပာတယ္။ ကားကုမၸဏီတံဆိပ္ေတြ ကမၻာတစ္ဝွမ္းလုံးမွာ ေလ်ာ့က်သြားလိမ့္မယ္။ ကားကုမၸဏီ (၁၀) ခု (၁၂) ခုေလာက္ပဲ အားေကာင္းေမာင္းသန္နဲ႔ က်န္ခဲ့လိမ့္မယ္တဲ့။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူ ကုမၸဏီအတြက္ ကမၻာကုိ ထြက္ၾကည့္ခဲ့တာ။ ပထမ အေမရိကန္ ကားထုတ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီ Chrysler ကုိ ရဖုိ႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈမတူေတာ့ မရခဲ့ဘူး။ အဲ့ဒီေနာက္ ဂ်ပန္နဲ႔ ကုိရီးယားကုိ သြားတယ္။ မေအာင္ျမင္ျပန္ဘူး။
ဒါကုိ ၾကည့္ေပါ့။ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ နယ္ပယ္တစ္ခုခုမွာ ကုိယ္က ထိပ္တန္းအဆင့္ မရွိဘူးဆုိရင္ လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ ခ်န္ပီယံေတြကပဲ ထိပ္တန္းမွာ ေနေနၾကမွာပဲ။ ဥပမာ ... ထုိင္ဝမ္ကုိၾကည့္။ သူတုိ႔မွာ လူဦးေရ သန္း (၂၀) ေက်ာ္ ရွိမယ္။ သြင္းကုန္ေတြ ပိတ္ၿပီး ပုိ႔ကုန္ေတြ ပုိအားေကာင္းေအာင္ ႀကိဳးစားၾကည့္ၾကတယ္။ အစပုိင္းေတာ့ သူတုိ႔ ေအာင္ျမင္တယ္။ လက္(ပ္)ေတာ့ေတြ၊ ဆီမီးကြန္ဒတ္တာေတြ ကြန္ပ်ဴတာခ်စ္(ပ္)ေတြ ပုိ႔ၾကတယ္။
အခု Wall Street Journal ေဆာင္းပါးကုိ ဖတ္ၾကည့္ေတာ့ သူတုိ႔ လြင့္သြားၿပီ။ ဂ်ပန္နဲ႔ ကုိရီးယားကုိ သူတုိ႔ မယွဥ္ႏိုင္ဘူး။ ဂ်ပန္နဲ႔ ကုိရီးယားက လူဦးေရ ပုိမ်ားသလုိ လူေတာ္ေတြလည္း သူတုိ႔ထက္ ပုိမ်ားတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ထုိင္ဝမ္သမၼတက သူ႔ႏုိင္ငံက ကုမၸဏီႀကီးေတြ ဆက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ႏုိင္ေအာင္ ေငြေတြ ထုတ္ေခ်းေပးတယ္။ ဒါက ေရတုိပဲ ရမွာေပါ့။ တကယ့္ျပႆနာက သူတုိ႔နဲ႔ အမီလုိက္ႏုိင္ဖုိ႔ R and D ရွိသလား ဆုိတာပဲ။ (Research and Development - သုေတသနႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိုးတက္မႈ)
ေဟာင္ေကာင္မွာလည္း လူဦးေရက (၇) သန္းပဲ ရွိတယ္။ မယွဥ္ႏိုင္ဘူး။ ေဟာင္ေကာင္မွာ ဘယ္လုိလူေတြ ရွိသလဲ။ ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီႀကီးေတြနဲ႔ ေစ်းကြက္ကစားသူေတြပဲ ရွိတယ္။ Li Ka Shing က ကမၻာကုိ ေရာင္းဖုိ႔ ပစၥည္းေတြ ထုတ္လုပ္ႏုိင္သလား။ မထုတ္လုပ္ႏုိင္ဘူး။
သူ လုပ္လုိ႔ရတာက အိမ္အေရာင္းအဝယ္၊ ဆိပ္ကမ္းစီးပြားေရး၊ လက္လီအေရာင္းဆုိင္နဲ႔ တယ္လီဖုန္းကုမၸဏီပဲ။ ေဟာင္ေကာင္မွာ အေအာင္ျမင္ဆုံး ကုမၸဏီက ဘာလဲ။ Li and Fung ကုမၸဏီပဲ။ ေတာ္ေတာ္ေတာ္တဲ့ ညီအကုိႏွစ္ေယာက္။ သူတုိ႔ဟာ ေဟာင္ေကာင္ကုမၸဏီတုိင္းရဲ႕ ေလာဂ်စ္စတစ္ႀကိဳးတစ္ေခ်ာင္းပဲ။ သူတုိ႔လည္း ကုန္ မထုတ္လုပ္ၾကဘူး။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ။ သူမ်ားေတြနဲ႔ မယွဥ္ႏုိင္လုိ႔။
တ႐ုတ္က ကုန္ထုတ္မႈလုပ္တယ္။ ထုိင္ဝမ္ကေတာင္မွ ျပည္မႀကီးထဲက ရယ္ဒီမိတ္ေတြနဲ႔ စၿပီး ထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ တုိ႔မွာ ဒါမ်ိဳး အေျခအေန မရွိခဲ့ဘူး။ ငါတုိ႔ စကၤာပူက လယ္သမားေတြနဲ႔ စခဲ့ရတာ။ အဲ့ဒီအထဲက တခ်ိဳ႕ေတာ့ ကုန္သည္ပြဲစား ျဖစ္လာတာေပါ့။ အမွန္တကယ္ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ဆန္ဆန္ စီးပြားေရးသမားေတြ ျဖစ္လာဖုိ႔ဆုိတာ အခ်ိန္ေတြ လုိတယ္။
ေျဖ ။ ။ ဟုတ္တယ္။ Creative ဟာ စကၤာပူ ဦးေဆာင္ကုမၸဏီ လက္တစ္ဆုပ္စာထဲက တစ္ခုပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီကုိေရာက္ေအာင္ သူတုိ႔ ဘယ္လုိ ႀကိဳးစားခဲ့ရသလဲဆုိတဲ့ ေနာက္ေၾကာင္းကုိ ျပန္ၾကည့္။ သူမ်ားေတြနဲ႔ အမီလုိက္ႏုိင္ဖုိ႔ Silicon Valley က လူေတြနဲ႔ လုပ္ေနရတာ။ စကၤာပူမွာ အဲ့သလုိ လူေတာ္ေတြ မ်ားမ်ားစားစား မရွိဘူး။ ေနာက္ဆုံး Creative က MP3 Player, Sound blasters ေတြ ထုတ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ ဒီျပင္ ကုမၸဏီေတြက အခု သူတုိ႔ကုိ မီသြားၿပီ။
အစားအေသာက္နဲ႔ အေဖ်ာ္ယမကာကုမၸဏီ Tea Yih Jia လည္း မဆုိးဘူး။ ဒါေပမယ့္ အေမရိကဘက္ကုိ ဦးတည္လုိက္ၿပီဆုိတာနဲ႔ ဟုိက ပက္ပစီကုိလာ (Pepci Co) ဆုိတဲ့ အေကာင္ႀကီးေတြက ဖမ္းစားလုိက္မွာပဲ။
ငါ ဘယ္လုိ သိတယ္ ထင္လဲ။
ပက္(ပ္)စီ အစည္းအေဝးေတြ ငါ တက္ခဲ့ဖူးတယ္။ သူတုိ႔က စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းေတြ တစ္ကမၻာလုံးကေန ရေအာင္စု၊ ထုတ္လုပ္ၿပီး လက္တင္အေမရိကတစ္တုိက္လုံးကုိ ျဖန္႔ေရာင္းတာ။ တစ္ကမၻာလုံးက ႐ုပ္ရွင္႐ုံတုိင္းမွာ သူတုိ႔စားေသာက္ဆုိင္ေတြ ရွိတယ္။ Tea Yih Jia ကုိ သူတုိ႔က ဝါးမ်ဳိသြားမွာ။ သူတုိ႔ကုိ မယွဥ္ႏုိင္ဘူး။
ဒီေတာ့ ပုံတူကူးခ်ၿပီး စီးပြားေရးလုပ္မယ္ဆုိရင္ အထာမက်ႏုိင္ဘူးလုိ႔ ငါ ျမင္တယ္။ ကမၻာ့ရြာထဲမွာ ေစ်းကြက္ႀကီးတစ္ခုလုံး ပြင့္ေနတယ္။ ႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ ဒီအတုိင္းပဲ သြားေနမွာပဲ။
ဒီေတာ့ တုိ႔အနာဂတ္က ဘာလဲ။
ႀကိဳးစားၿပီး ယွဥ္ၿပိဳင္၊ ဒီလုိလား။
ဘယ္နယ္ပယ္မွာ ၿပိဳင္မွာလဲ။ ဘာေတြ ထုတ္လုပ္ၾကမွာလဲ။
အေသးစားပစၥည္းေတြ ထုတ္လုပ္မယ္။ အဲ့ဒီ အေသးစားပစၥည္းက ဘာလဲ။
ငါတုိ႔ လုပ္တာနဲ႔ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ဗီယမ္နမ္ေတြကလည္း လုိက္လုပ္ၾကမွာပဲ။
ေျဖ ။ ။ ဟုတ္တယ္။ Life Science လို ပညာရပ္ေတြမွာ ပုိၿပီး တုိးတက္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ တုိ႔ဟာ ဒီနယ္ပယ္မွာ ဦးေဆာင္ႏုိင္တဲ့အဆင့္ထိ ေရာက္ႏုိင္မလား။ လုံးဝ မေရာက္ႏုိင္ဘူး။
အဲ့ဒီကုမၸဏီေတြကုိ ငါတုိ႔ ေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္တာက သူတုိ႔ စူးစမ္းရွာေဖြေတြ႔႔ရွိခ်က္ေတြအတြက္ လုံၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ ေကာ္ပီ႐ုိက္ကိစၥကုိ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ထားေပးမႈ၊ သူတုိ႔ သုေတသနပညာရွင္၊ သိပၸံပညာရွင္ေတြအတြက္ ေနခ်င့္စဖြယ္ ေနရာေပးထားႏုိင္မႈ၊ ငါတုိ႔ လူထုကုိ အေျခခံၿပီး သူတုိ႔ စမ္းသပ္ခ်င္တာေတြ စမ္းသပ္လုိ႔ရေအာင္ ျဖည့္ဆည္းေပးထားႏုိင္မႈ ... ဒါေလာက္ပဲ။ တုိ႔ဆီမွာ ေဆး႐ုံေတြက အဆင့္မီတယ္။ လူေတြကလည္း လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတုိ႔ကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးထားႏုိင္တာ။
ဒါေတာင္မွ ငါတုိ႔ လုပ္ေနတာေတြကုိ သူတုိ႔ မသိမျမင္တာ မဟုတ္ဘူး။ တ႐ုတ္ျပည္က ေဆး႐ုံေတြလည္း တျဖည္းျဖည္း အဆင့္မီလာလိမ့္မယ္။ တ႐ုတ္လူနာကုိ ေဆးစစ္ဖုိ႔ုဆုိရင္ ကုမၸဏီေတြက တ႐ုတ္ျပည္ကုိ သြားၾကမွာေပါ့။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ။ ဟုိမွာက တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြ ပုိမ်ားတာကုိး။ ဒါေပမယ့္ အသိဉာဏ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအတြက္ လုံၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈ မေပးႏုိင္ေသးဘူး။ ၿပီးေတာ့ တုိ႔ဆီမွာလုိ အိႏၵိယန္းေတြ၊ မေလးေတြ၊ လူျဖဴ (ေကာ့ေကးရွန္း) ေတြနဲ႔ အျခားလူမ်ိဳးကြဲေတြ မရွိေသးဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ လာမယ့္ အႏွစ္ (၂၀) နဲ႔ (၃၀) အထိေတာ့ ငါတုိ႔က ပူစရာ မလုိေသးဘူး။ ဒီထက္လည္း ၾကာေကာင္းၾကာႏုိင္တယ္။
အိႏၵိယက ေဆး႐ုံေတြ ကမၻာ့အဆင့္မီဖုိ႔၊ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ စိတ္ခ်ယုံၾကည္ရမႈ အိႏၵိယမွာ ရွိဖုိ႔ဆုိတာကလည္း ငါေတာ့ မျမင္မိေသးဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ တုိ႔က ပူစရာ မလုိေသးဘူးလုိ႔ ေျပာတာ။ ဖရီးမားကတ္ထဲမွာ နည္းပညာပုိင္းဆုိင္ရာ ဂလုိဘယ္ျဖစ္လာတဲ့ကိစၥဟာ ႏုိင္ငံတုိင္း ရင္ဆုိင္ရမယ့္ စိန္ေခၚမႈပဲ။ ဒီေတာ့ ထုိင္ဝမ္တုိ႔၊ ေဟာင္ေကာင္တုိ႔ ဒါမ်ိဳးေတြ မလုပ္ႏုိင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ Shenzhen (ရွန္ဟုိင္း) ကေတာ့ စြမ္းႏုိင္တယ္။ အဲ့ဒါ လူဦးေရ (၇) မီလီယံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး။ အဲ့ဒီ (၇) မီလီယံသာရွိတဲ့လူေတြက သန္း (၁၃၀၀) မီလီယံထဲက ေရြးထုတ္ထားတဲ့ လူေတြမုိ႔။
၃.၂ မီလီယံ လူဦးေရထဲက တုိ႔ ဘယ္သူေတြ ေရြးထုတ္ၾကမလဲ။
ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားသား အလုပ္သမားေတြမရွိဘဲ တုိ႔ဘာမွ လုပ္လုိ႔ မရဘူး။ ေရရွည္မွာ အဲ့သလုိ လူေတာ္ေတြ ဆက္ၿပီး ေမြးယူရမယ္။ ပညာကုိ ငါတုိ႔က တန္ဖုိးထားေနသေရြ႕ ငါတုိ႔ ေလာေနစရာလည္း မလုိေသးဘူးလုိ႔ ထင္တယ္။
ေျဖ ။ ။ ဟုတ္တယ္။ ေအာင္ျမင္လာၿပီဆုိတာနဲ႔ မင္းကုိ ဝါးမ်ိဳပစ္လုိက္မွာပဲ။ ကမၻာ့အဆင့္ ကုမၸဏီႀကီးေတြကုိ ၾကည့္။ တစ္ခုကုိတစ္ခု ဝါးမ်ဳိဖုိ႔ ေခ်ာင္းေနၾကတာ။
ေျဖ ။ ။ ဟုတ္ၿပီ။ ဆြီဒင္၊ အုိင္ကီးယား။ တုိ႔ သူတုိ႔နဲ႔ သြားယွဥ္မလား။ တုိ႔မွာ အုိင္ဒီယာ ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ဒီဇုိင္နား လူေတာ္ေတြ ရွိသလား။ ဆြီဒင္ကလူေတြက ဒီဇုိင္းပညာမွာ သိပ္ ေတာ္တယ္မုိ႔႔လား။
ႏုိကီယားရဲ႕သမုိင္းကုိ ျပန္ၾကည့္။ ႏုိကီယာကုိ ထိမ္းထားတဲ့လူေတြက ဆုိဗီယက္နဲ႔ မကင္းတဲ့လူေတြ။ ဖင္လန္က လူဦးေရ (၅) သန္း (၆) သန္းေလာက္ ရွိမယ္။ ေရရွည္မွာ ကုိရီးယားနဲ႔ ဂ်ပန္ကုိ သူတုိ႔ ယွဥ္ႏုိင္မယ္လုိ႔ ထင္သလား။ တီထြင္ႀကံဆႏုိင္တဲ့ ေခါင္းေကာင္းေကာင္းေတြ သူတုိ႔ ဘယ္ေလာက္ ရႏုိင္မွာလဲ။
သူတုိ႔ကုိ ဂ်ပန္၊ အေမရိကန္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ဦး။ ဂ်ပန္ေတြက ပစၥည္းအစုံထုတ္တယ္။ အၿမဲတမ္းလည္း ေကာင္းေအာင္ ႀကိဳးစားေနၾကတယ္။ လွ်ပ္စစ္မုတ္ဆိတ္ရိပ္စက္ ငါ သုံးတယ္။ ေျခာက္လျပည့္တုိင္း ေမာ္ဒယ္အသစ္တစ္ခု ထပ္ထြက္တယ္။ အရည္အေသြးက အရင္ေမာ္ဒယ္နဲ႔ သိပ္ မကြာဘူး။ ဒါနဲ႔ ငါ ေျပာတယ္ "သိပ္ မထူးပါဘူး။ မဝယ္နဲ႔" လုိ႔။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔က ပုိပုိေကာင္းေအာင္ လုပ္လာၾကတာ။ မဝယ္လုိ႔ မရေအာင္ လုပ္လာၾကတာ။ ဂ်ပန္ေတြက ကားကေန ေခါက္ဆြဲစားတဲ့တူအထိ လုပ္ေနၾကတာ။
အေမရိကန္ေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈက တစ္မ်ိဳး။ စနစ္တက် ေကာက္ေၾကာင္းဆြဲမယ္။ ၿပီးေတာ့ မင္းကုိ အႏုိင္ယူမယ္။ ဒါမ်ိဳး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေမရိကန္ေတြ စီးပြားေရးအက်ပ္အတည္းကေန ထြက္လာမွာလုိ႔ ငါ ယုံၾကည္တယ္။ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈမွာ အေမရိကန္ေတြ ဂ်ာမန္နဲ႔ ဂ်ပန္ေတြေအာက္ ေရာက္သြားတယ္။ ဘာမွ မၾကာလုိက္ဘူး။ အင္တာနက္နဲ႔ ေဖာက္ထြက္လာခဲ့ၾကေရာ။ မုိက္က႐ုိေဆာ့(ဖ္)၊ ဘီး(လ္)ဂိတ္၊ ဒဲ(လ္) စတာေတြ။ သူတုိ႔က ႐ုတ္တရက္ႀကီး စီးပြားေရးေထာင္တက္သြားတယ္။ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ဂ်ပန္ေတြ မီေအာင္ လုိက္ၾကေပဦး။
အခ်ိန္နဲ႔အညီ တီထြင္တဲ့ေနရာမွာ ဂ်ပန္ေတြက နံပါတ္တစ္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ေတြက အသစ္အဆန္းတစ္ခုခုကုိ အၿမဲတမ္း အရင္ေတြ႔ေနတတ္တယ္။
ဒီအရည္အခ်င္းေတြ ရွိဖုိ႔ ဘာေတြ လုိအပ္သလဲ။
လူ႔သမုိင္းကလည္း အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုပဲ။ အေမရိကန္ေတြက ဘာမွမရွိတဲ့ေျမေပၚ ေရာက္ေအာင္သြားၿပီး တစ္ခုခုျဖစ္ေအာင္ လုပ္လာခဲ့ၾကတာ။ အိႏၵိယန္းလူနီေတြကုိ သတ္၊ ေျမေတြသိမ္း၊ ကြ်ဲေတြသိမ္း၊ အဲ့ဒါ သူတုိ႔ ဘယ္သူေတြဆုိတာ ျပတာပဲ။ မင္းက ဒီေနရာမွာ ၿမိဳ႕တည္၊ မင္းက ၿမိဳ႕သူႀကီးလုပ္၊ ငါက တရားသူႀကီး လုပ္မယ္၊ မင္းက ရဲအရာရွိလုပ္၊ ငါက ကုန္သည္လုပ္မယ္၊ စၾကစုိ႔။ အဲ့သလုိမ်ိဳး။ အဲ့ဒီ ယဥ္ေက်းမႈက ဒီေန႔အထိ ရွင္သန္ေနတုန္း။
"There is the belief that you can make it happen." "ယုံၾကည္မႈသာရွိရင္ ျဖစ္ေအာင္လည္း လုပ္လုိ႔ ရတယ္"
ဇင္ေ၀ေသာ္
