ေျခသလုံးေၾကာေပၚစိုက္တဲ႔ အပ္ႏွစ္ေျခာင္း

ဤစာသည္မထူးျခားပါ။ အစာအိမ္ျပသနာျဖင္႔
လခ်ီၿပီး တအီအီခံစားခဲ႔ရ
ကြမ္းျဖတ္ပါဟု လူတိုင္းေျပာၾက
ဆန္ျပဳတ္ သုံးပတ္ေက်ာ္ေသာက္ခဲ႔ရ
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ငါးေပါင္ခန္႔ က်ခဲ႔ရ
အေနာက္တိုင္းေဆးမ်ား ရက္ရွည္ေသာက္ခဲ႔ရၿပီးေနာက္ မယုံ႔တယုံျဖင္႔ တရုတ္ ဆရာဝန္ဆီေရာက္သြားခဲ႔ရသည္။
သူက လက္ေကာက္ဝတ္ကို စမ္းသည္။ အစာအိမ္ အားနည္းတာလို႔ ဆိုသည္၊ အစာအိမ္ကို အပူေပးၿပီး အတြင္းက ကလီစာမ်ားကို ေနသားတက်ျဖစ္ေအာင္ ျပင္ဆင္ေပးမည္ဟုဆိုကာ ဝမ္းဗိုက္ကို အနည္းငယ္ ႏိွပ္ေပးသည္။
ထို႔ေနာက္ အပ္စိုက္မယ္ဟုဆိုက ေျခသလုံးအျပင္ေၾကာေပၚ အပ္ေလးႏွစ္ေျခာင္း စိုက္ထည့္လိုက္သည္။ ထူးဆန္းသည္က ထို အပ္ေလးႏွစ္ေျခာင္း ဝင္သြားက တည္းက ဝမ္းဗိုက္ထဲမွာ ယားက်ိက်ိခံစားလိုက္ရၿပီး အဆင္ေျပသြားေတာ႔သည့္။
မႀကဳံဖူးသျဖင္႔ ထူးရသည္။ ထိုအပ္ေလးႏွစ္ေခ်ာင္း၏အစြမ္း မေသးလွ။ ေက်းဇူးႀကီးလွ၏။ ယခု ဆန္ျပဳတ္ေသာက္စရာ မလိုေတာ႔။

လိပ္စာ။   ။ Advance TCM Clinic. Selegie Road. B1-08. PoMo. Singapore. 188306.

Read more

Remind me!

Read more

ေဘာ႔စ္တြန္ေထာင္ထဲက ဘာဝနာသင္တန္း

TEDxBoston - Jenny Phillips - The Only Way Out is In
by TEDx Talks


"ေထာင္သားေတြလည္း မလုံၿခဳံ၊ ေထာင္ဝန္ထမ္းေတြလည္း မလုံၿခဳံ၊ ဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာေနတဲ႔ အေျခခံက်က်အယူအဆက တရား ရွဳမွတ္ျခင္းအားျဖင္႔ အကူအညီျဖစ္ေစမယ္ဆိုတာျဖစ္ပါတယ္"
ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ ေရွးေဟာင္းအဆုံးအမေတြျဖစ္တဲ႔ သမထ ဝိပသနာသင္ တန္းေတြေပးျခင္းအားျဖင္႔ ကိုယ္႔အဇၩတၱကိုရွဳျမင္ႏိုင္ျခင္းနဲ႔ တာဝန္ယူမႈ အသိစိတ္ကို တိုးပြားေစႏိုင္တယ္။
Jenny Phillips (Psychotherapist)

"Nobody felt safe; the prisoners weren't safe, the staff weren't safe...A radical idea began to spread: maybe meditation could help."

Psychotherapist Jenny Phillips describes how the tranquility of ancient Buddhist meditation at a maximum-security correctional facility helps prisoners emerge from a rigorous Vipassana program with a renewed self-image and a greater sense of personal responsibility.

In the spirit of ideas worth spreading, TEDx is a program of local, self-organized events that bring people together to share a TED-like experience. At a TEDx event, TEDTalks video and live speakers combine to spark deep discussion and connection in a small group. These local, self-organized events are branded TEDx, where x = independently organized TED event. The TED Conference provides general guidance for the TEDx program, but individual TEDx events are self-organized.* (*Subject to certain rules and regulations)

Read more

စိန္ေခၚမႈမ်ား ေျပာင္းလဲျခင္း

လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ ပဋိပကၡနဲ႔ ကမၻာသစ္တစ္ခုကို ပုံေဖာ္ျခင္း
အခန္း ငါး၊ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္

"ဒီလႈပ္ရွားမႈႀကီးက “အစၥလာမ္ဟာ ကိုယ္က်င့္တရား၊ အုိင္ဒင္တတီ၊ ဘ၀ အဓိပၸါယ္နဲ႔ ယံုၾကည္မႈ ျပႆနာေတြရဲ႕ ‘အေျဖ’ ျဖစ္ေနမယ့္” လူမႈေရးတရား မမွ် တမႈ၊ ႏုိင္ငံေရးဖိႏွိပ္မႈ၊ စီးပြားေရး ေနာက္ေကာက္က်မႈ၊ စစ္အင္အားက်ဆင္း မႈ ျပႆနာေတြရဲ႕ ‘အေျဖ’ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ျပသသြားလိမ့္မယ္။ ဒီလိုသာ က်ရႈးံ သြားရင္း ႏုိင္ငံေရးအျမင္ မၾကည္လင္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ဆန္႔က်င္ဘက္ အေျဖ တစ္ခုကို ရွာေကာင္းရွာလာႏုိင္ၾကလိမ့္မယ္။ ဒီလိုရွာလာရင္းနဲ႔ အစၥ လာမ္က်႐ံႈးျခင္းဟာ အေနာက္တုိင္းေၾကာင့္ဆိုၿပီး အေနာက္ဆန္႔က်င္ေရး (မုန္းတီးေရး)၀ါဒေတြလည္း အားေကာင္းခ်င္ ေကာင္းလာႏုိင္ျပန္ ပါတယ္" (ဟန္တင္တန္)

img source

ဘယ္ႏုိင္ငံမွ ေခါက္ခ်ဳိးတက္ စီးပြားေရးႏႈန္းကို ထိန္းမထားႏုိင္ဘူး။ အာရွ
တုိက္ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈႏႈန္ဟာ ၂၁ ရာစု အဦးပုိင္း တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ညီမွ် (တန္႔)သြား လိမ့္မယ္။ ဂ်ပန္ရဲ႕ စီးပြားေရ တုိးတက္ မႈႏႈန္းဟာ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေ တြ ေရာက္ေတာ့ ရပ္တန္႔သြားၿပီး အဲဒီေနာက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြရဲ႕ စီပြားေရးတုိးတက္မႈႏႈန္ထက္ သိသိသာသာႀကီး ေက်ာ္ တက္မသြားေတာ့ပါဘူး။ ဒီေနာက္ “စီးပြားေရးေမွာ္ေအာင္သြားတဲ့” အာရွႏုိင္ ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရး ရပ္တန္႔သြားမႈ တစ္ႏုိင္ငံၿပီး တစ္ႏုိင္ငံ ႀကံဳေတြ႕ရၿပီး ဒီေနာက္မွာေတာ႔ ပံုမွန္စီးပြားေရး ရပ္တည္ႏုိင္ဖို႔ “ဘက္စံုစီးပြားေရး” စနစ္ကို အာ႐ံုစုိက္ ထုတ္ၾကရေတာ့မယ္။
`
အလားတူပါပဲ၊ ဘယ္ ဘာသာေရး ႏုိးထျခင္း၊ ဘယ္ ယဥ္ေက်းမႈလႈပ္ရွားမႈမွ ထာ၀ရမခံႏုိင္ပါဘူး။ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ေတာ့ အစၥလာမ္ဘာသာႏုိး ထျခင္း လည္း ေျပေလ်ာ့သြားၿပီး၊ သမုိင္းထဲမွာပဲ ရွိေနပါေတာ့ မယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ အရွိ ဆံုးကေတာ့ အရွိန္အဟုန္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ တုိးပြားလာတဲ့ လူဦး ေရ အားေလ်ာ့သြားခ်ိန္ ၂၁ ရာစုရဲ႕ ဒုတိယနဲ႔ တတိယ ဆယ္စုႏွစ္ ေတြထဲမွာပါပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္ေရာက္ရင္ စစ္ေသြးႂကြရာထူး အဆင့္ေတြ၊ စစ္တပ္ရာထူး အဆင့္ေ တြ၊ သူမ်ားႏုိင္ငံထဲ ၀င္ေရာက္ ေနထုိင္မႈေတြ ေပ်ာက္ဆံုးသြားလိမ့္မယ္။ မြတ္စလင္နဲ႔ မြတ္စလင္မဟုတ္သူေတြၾကားက တင္းမာမႈေတြ (အခန္း ၁၀ မွာ ႐ႈပါ)လည္း ေလ်ာ့က်ဟန္ရွိပါတယ္။ အစၥလာမ္နဲ႔ အေနာက္ရဲ႕ ဆက္ဆံေရးက ရင္းႏွီးလားစရာ မရွိေပမဲ့ ပဋိပကၡေတြေတာ့ ေလ်ာ့သြားမယ္။ ဒီေနာက္ စစ္ပြဲ (အခန္း-၉ ကို႐ႈပါ) ဟာ “စစ္ေအး” ဒါမွမဟုတ္ “ေအးစက္စက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး” ကိုေတာင္ လမ္းေၾကာင္း ဖြင့္ေကာင္းဖြင့္ေပးလုိက္ပါလိမ့္ဦးမယ္။

အာရွရဲ႕စီးပြားေရးတုိးတက္မႈက သူတို႔ကို ႂကြယ္၀ျခင္း အေမြအႏွစ္ ခ်န္ ထားေပးခဲ့မယ္။ ပိုၿပီးအေရာင္ အေသြး စံုလာတဲ့ ဘက္စံုစီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံ တကာကူးလူးဆက္ဆံေရး၊ ပိုၿပီးခ်မ္းသာတဲ့ ဘူဇြာလူတန္းစား၊ ေကာင္းေကာ င္းေနႏုိင္ ထုိင္ႏုိင္တဲ့ လူလတ္တန္းစားေတြကို အေမြေပးထားခဲ့မယ္။ ဒီအခ်က္ေတြက ဒီထက္ပိုတဲ့ ဗဟု၀ါဒနဲ႔ ပိုလြတ္လပ္လာတဲ့ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ ဆီကိုလည္း ေခၚေဆာင္ေကာင္းေခၚေဆာင္သြားႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ အေနာက္ပံုစံအတုိင္း ျဖစ္ေနစရာ ေတာ့ လိုမယ္မဟုတ္ပါဘူး။ စြမ္းအား တုိးပြားလာတာနဲ႔အမွ် ႏုိင္ငံတကာ ေရးရာေတြမွာ အာရွရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ကို ပိုမိုခုိင္မာ ေအာင္ တည္ေဆာက္ယူၿပီး အေနာက္နဲ႔မတူတဲ့ ခ်ဥ္းကပ္မႈေတြနဲ႔ ကမၻာ့ေရစီးထဲကို ၀င္ေရာက္လာႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာ ၾကမယ္။ အေနာက္ဟန္ အေနာက္ဓေလ့ မဟုတ္တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြ ပံုစံအ သစ္ ျပန္ေဖာ္လာၾက လိမ့္မယ္။

အစၥလာမ္ဘာသာ ႏုိးထျခင္းကေတာ့ ပ႐ိုတက္စတစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး နဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။ သူတို႔လည္း သမုိင္းမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အေမြ အႏွစ္ ခ်န္ထားခဲ့ႏုိင္မွာပါ။ သူတို႔အခ်င္းခ်င္း တူညီတာေတြ၊ မြတ္စလင္မ
ဟုတ္ သူေတြနဲ႔ သူတို႔ၾကားက ျခားနားခ်က္ေတြကို သူတို႔ ပိုသေဘာေပါက္ လာၿပီး ဒီလူငယ္ထုႀကီးရဲ႕ ေနရာကို ဆက္ခံလာမယ့္ ေခါင္းေဆာင္ေတြက အခုလူငယ္ေတြေလာက္ ဘာသာေရးအစြဲဲႀကီးေနမယ္ မဟုတ္ေတာ႔ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာ အေပၚကိုေတာ့ ပိုၿပီးလုပ္ေဆာင္ေပးလာႏိုင္စရာ ရွိပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ကိုယ္ပုိင္ယဥ္ေက်းမႈ ပိုအားေကာင္းလာမယ္။ အစၥ လာမ္လႈပ္ရွားမႈႀကီးက အစၥလာမ္မစ္ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ စီးပြားေရး၊ အျပန္အလွန္ဆက္သြယ္မႈ နဲ႔ သူတို႔ႏုိင္ငံေတြထဲက ႏုိင္ငံေရး အဖြဲ႕အ စည္းေတြ၊ ျပင္ပကမၻာက ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္မႈ အေမြအႏွစ္ ခ်န္ထားခဲ့ႏုိင္လိမ့္မယ္။

ေနာက္ၿပီး ဒီလႈပ္ရွားမႈႀကီးက “အစၥလာမ္ဟာ ကိုယ္က်င့္တရား၊ အုိင္ဒင္ တတီ၊ ဘ၀အဓိပၸါယ္နဲ႔ ယံုၾကည္မႈ ျပႆနာေတြရဲ႕ ‘အေျဖ’ ျဖစ္ေနမယ့္” လူ မႈေရးတရားမမွ်တမႈ၊ ႏုိင္ငံေရးဖိႏွိပ္မႈ၊ စီးပြားေရး ေနာက္ေကာက္က်မႈ၊ စစ္အင္အားက်ဆင္းမႈ ျပႆနာေတြရဲ႕ ‘အေျဖ’ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ျပသသြား လိမ့္မယ္။ ဒီလိုသာ က်ရႈးံသြားရင္း ႏုိင္ငံေရးအျမင္ မၾကည္လင္မႈေတြ ျဖစ္ေ ပၚလာၿပီး ဆန္႔က်င္ဘက္အေျဖတစ္ခုကို ရွာေကာင္းရွာလာႏုိင္ၾကလိမ့္မယ္။ ဒီလိုရွာလာရင္းနဲ႔ အစၥလာမ္က်႐ံႈးျခင္းဟာ အေနာက္တုိင္းေၾကာင့္ဆိုၿပီး အေ နာက္ဆန္႔က်င္ေရး(မုန္းတီးေရး)၀ါဒေတြလည္း အားေကာင္းခ်င္ ေကာင္း လာႏုိင္ျပန္ ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ တကယ္လို႔ မေလးရွားနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွား စီးပြားေရးက ဒီ အရွိန္အဟုန္အတိုင္းပဲ ဆက္ရွိ ေနမယ္ဆိုရင္ အေနာက္တိုင္း ေမာ္ဒယ္နဲ႔ အာရွတုိက္ေမာ္ဒယ္ကို ေပါင္းစပ္ၿပီး အေနာက္ ကိုယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္ဖို႔ "အစၥလာမ္မစ္ ေမာ္ဒယ္” တစ္ခု ထုတ္ေပးေကာင္း ေပးႏုိင္ ပါလိမ့္မယ္။

ဘယ္ေနရာမ်ဳိးမွာမဆို အာရွရဲ႕စီးပြားေရး တုိးတက္လာမႈေၾကာင္႔ အေနာက္ တုိင္း လႊမ္းမုိးထားတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ ေရးရာေတြ(လာမယ့္ ၁၀ စုႏွစ္ေတြ အတြင္း)မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေစလိမ့္မယ္။ တ႐ုတ္စီးပြားေရးသာ ဒီႏႈန္းအတုိင္းပဲ ဆက္ရွိေန ဦးမယ္ဆိုရင္ စီဗီလုိက္ေဇးရွင္းႀကီးေတြရဲ႕ အၾကား ပါဝါအေျပာင္း အလဲ အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္လာႏုိင္စရာရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အိႏၵိယကလည္း စီးပြားေရး ႐ုတ္တရက္တုိးတက္လာၿပီး ႏုိင္ငံတကာေရးရာေတြမွာ ၾသဇာ လႊမ္းႏုိင္တဲ့ အဓိကယွဥ္ၿပိဳင္သူ တစ္ေယာက္္အေနနဲ႔လည္း ပါ၀င္လာႏုိင္ ပါေသးတယ္။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ အစၥလာမ္လူဦးေရတုိးပြားမႈက မြတ္စလင္ႏုိင္ ငံေတြနဲ႔ သူတို႔အိမ္နီးနားခ်င္း ႏုိင္ငံေတြၾကား မၿငိမ္မသက္မႈေတြျဖစ္ပြားေစ ပါလိမ့္မယ္။ အလယ္တန္းပညာေရး အဆင့္သာရွိတဲ့ လူငယ္ထုႀကီးက အစ ၥလာမ္မစ္လႈပ္ရွားမႈကို အားေကာင္းေစ၊ မြတ္စလင္စစ္ေသြးႂကြစစ္၀ါဒီေတြ တုိးပြားေစၿပီး အျခားႏုိင္ငံ ထဲ ၀င္ေရာက္ေနထုိင္မႈေတြလည္း ဆက္လက္ တုိးပြားေနပါလိမ့္မယ္။

အက်ဳိးဆက္အေနနဲ႔ ၂၁ ရာစု အဦးပုိင္းကာလေတြမွာ အေနာက္မဟုတ္တဲ့ စီဗီလုိက္ေဇးရွင္းေတြရဲ႕ပါ၀ါနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဆက္လက္ အားေကာင္းလာေနၿပီး အေနာက္မဟုတ္တဲ့ စီဗီလုိက္ေဇးရွင္းေတြနဲ႔ အေနာက္စီဗီလုိက္ေဇးရွင္း အၾကား ပဋိပကၡေတြျဖစ္လာႏုိင္သလို အေနာက္မဟုတ္တဲ့ စီဗီလုိက္ေဇးရွ င္းေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာလည္း ပဋိပကၡေတြျဖစ္ လာႏုိင္ ဖို႔ ရွိေနပါေတာ့ တယ္။

အခန္းငယ္(၅)ၿပီးၿပီ 

Read more

အစၥလာမ္ဘာသာ ႏုိးထျခင္း(၄)

လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ ပဋိပကၡနဲ႔ ကမၻာသစ္တစ္ခုကို ပုံေဖာ္ျခင္း
အခန္း ငါး၊ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္

"ပုိမ်ားလာတဲ့ လူဦးေရအတြက္ အရင္းအျမစ္ေတြလည္း ပိုလိုလာတယ္။ ဒီေတာ့ လူဦးေရထူထပ္တဲ့(သို႔မဟုတ္)႐ုတ္တရက္ႀကီး လူဦးေရတုိးလာ တဲ့ေနရာက လူေတြဟာ လူဦးေရသူတို႔ေလာက္မမ်ားတဲ႔ ေနရာေတြဆီ တိုးဝင္လာ တတ္တယ္။ နယ္ေျမေတြ သိမ္းပုိက္လာတတ္တယ္။ လူဦးေရ တုိးမႈႏႈန္း သူတို႔ေလာက္ အားမေကာင္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္း ေတြအေပၚ ဖိအားေတြ ပိုေပးလာတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ လူဦးေရ တုိးပြားလာမႈဟာ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ေတြနဲ႔ဆက္စပ္ေနတဲ့ မြတ္စလင္နဲ႔မြတ္စလင္မဟုတ္သူေတြၾကားက ပဋိပကၡေတြကို အဓိကေမြး ထုတ္ေပးေနတဲ့ အေၾကာင္း တစ္ေၾကာင္း ျဖစ္ေနပါတယ္"

၁၉၉၀ ခု ေစာေစာပုိင္းႏွစ္ေတြမွာ ဆူဟာတို လက္ခံက်င့္သံုးလုိက္တဲ့ ေပၚ လစီက “မြတ္စလင္ပိုဆန္ေရး-More Muslim” ေပၚလစီပါ။ ဘဂၤလားေဒ့(ရွ္)မွာလည္း ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေတြမွာရွိခဲ့တဲ့ အေျခခံ ဥပေဒထဲက အစၥလာမ္မစ္ဥပေဒေတြ ဝင္ေရာက္ ေနရာယူလာလို႔ အရပ္သားဥပေဒေတြရဲ႕ ထိေရာက္မႈ၊ အေရးပါမႈေတြေလ်ာ့က်လာခဲ့ျပန္တယ္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြ ေရာက္ လာေတာ့ တူရကီရဲ႕ အစၥလာမ္မဟုတ္တဲ့ (Kemalist) အာမႏၲာဝါဒ အုိင္ဒင္ တတီဟာ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ အႀကီး အက်ယ္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ ခံေနရပါ တယ္။ (Note 30)
(Kemalist က ေရွ႕အခန္းမွာ ပါ ၿပီး၊ ေခတ္မီျခင္း၊ အေနာက္တုိင္း ဆန္ျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးလံုး လက္ခံတဲ့အာမႏၲာ၀ါဒ)

သူတို႔ရဲ႕ အစၥလာမ္အေပၚ သေဘာထားနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ထင္ရွားေစ ဖုိ႔(အစၥလာမစ္ေခါင္း ေဆာင္ေတြနဲ႔ မြတ္စလင္ကမၻာက သိလာေစဖို႔) အစိုး ရေခါင္း ေဆာင္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ အိုေဇး(လ္) (Ö zal) တို႔၊ ဆူဟာတိုတို႔၊ ကရီေမာ့(စ္) (Karimov) တို႔လည္း မကၠာဘုရားဖူးခရီးကို ခပ္သုတ္ သုတ္ေလး ထြက္ခဲ့ၾကေတာ့တယ္။

မြတ္စလင္ႏုိင္ငံအစုိးရေတြကလည္း အစၥလာမ္ဥေပဒေတြကို က်င့္သံုးလာၾက တယ္။ အင္ဒိုနီးရွားမွာ အစၥလာမ္ မစ္ဥပေဒနဲ႔ က်င့္ထုံးေတြကို အရပ္သား ဥပေဒမူေတြနဲ႔ေရာယွက္ၿပီး က်င့္သံုးလာခဲ့သလို အထုိက္အေလ်ာက္ မ်ားျပား တဲ့ မြတ္စလင္မဟုတ္သူ လူဦးေရကိုၾကည့္ၿပီး မေလးရွားကလည္း အစၥလာမ္ မစ္ဥေပဒနဲ႔ အစၥလာမ္မစ္မဟုတ္တဲ့ ဥပေဒရယ္ လို႔ ဥပေဒႏွစ္မ်ိဳးခြဲၿပီး တစ္စ ခ်င္းက်င့္သံုးလာတယ္။ (Note 31) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး (Zia ul-Hag) အစိုးရ လက္ ထက္မွာ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံကလည္း တရားဥပေဒေရးရာမွာေရာ စီးပြားေရးေရး ရာမွာပါ အစၥလာမ္ဘာသာနဲ႔အညီျဖစ္ေစဖို႔ အႀကီး အက်ယ္ အားစုိက္ထုတ္ ခဲ့တယ္။
အစၥလာမ္မစ္ ျပစ္ဒဏ္ စီရင္ျခင္းေတြကို စတင္က်င့္သံုးလာခဲ့တယ္။ ရွာရီယား ဘာသာေရးတရား ဥပေဒအတုိင္း တရားခံု႐ံုးေတြေထာင္ၿပီး ရွာရီးယား (Sharia)ဥပေဒသည္သာ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ဥပေဒျဖစ္တယ္လို႔ ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ တယ္။

အျခား ကမၻာ့ဘာသာႀကီးေတြရဲ႕ ျပန္လည္ရွင္သန္ျခင္းလိုပါပဲ အစၥလာမ္ ဘာသာျပန္လည္ ႏုိးထလာျခင္းကလည္း ေခတ္ဆန္(ေခတ္မီ)လာျခင္း(ေမာ္ဒန္ႏုိက္ေဇးရွင္း)ရဲ႕ထုတ္ကုန္တစ္ခုျဖစ္သလို ဒီအခြင့္အေရးကိုလည္း သူတို႔ က အမိအရ ဖမ္းဆုတ္ယူႏုိင္ၾကတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈႀကီးရဲ႕ အဓိက ေနာက္ ခံအေၾကာင္းတရားကေတာ့ အေနာက္မဟုတ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ “ယဥ္ေက်း မႈကုိယ္ပုိင္ျပဳျခင္း” လမ္းေၾကာင္းအတုိင္း ၿမိဳ႕ျပစနစ္ (တည္ေထာင္ေနထုိင္)၊ လူမႈေရးသက္၀င္လႈပ္ရွားမႈ၊ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းျမင့္မားလာမႈနဲ႔ ပညာေရး အဆင့္ျမင့္မားလာမႈ၊ ထိေတြ႕မႈမ်ား လာတဲ့ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ မီဒီယာအသံုးျပဳမႈ၊ အေနာက္တုိင္းနဲ႔ အျခားယဥ္ေက်းမႈေတြၾကား အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံေရး က်ယ္ျပန္႔လြယ္ကူလာမႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈေတြေၾကာင့္ မိ႐ုိးဖလာေက်းလက္အေျခခံ လူမႈဆက္ဆံေ ရးေတြ၊ မိသားစု သံေယာဇဥ္ေတြ နည္းပါးလာၿပီး တန္ျပန္အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ အထီးက်န္ဆန္မႈ၊ ကိုယ္ပုိင္အမွတ္အသား(အုိင္ဒီတတီ) ေပ်ာက္္ဆံုးမႈေတြ ျဖစ္ လာခဲ့ၾကရတယ္။ အစၥလာမ္မစ္သေကၤတေတြ၊ လုပ္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ အစၥလာမ္ ယံုၾကည္မႈေတြက သူတို႔ရဲ႕စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ခ်ဳိ႕တဲ႔မႈေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ ၿပီးအစၥလာမ္မစ္လူမႈကူညီေရးအဖြဲ႕ေတြက ေမာ္ဒန္ႏုိက္ ေဇးရွင္းေၾကာင့္
ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ တဲ့ မြတ္စလင္္ေတြရဲ႕လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္။
အခုေတာ့ မြတ္စလင္ေတြ က ေခတ္သစ္ ကမၻာအတြက္ အစၥလာမ္ရဲ႕ လမ္းၫႊန္မႈနဲ႔ ေမာင္းႏွင္ အားရရွိေစဖို႔အစၥလာမ္မစ္ အေတြး အေခၚေတြ အက်င့္ေတြနဲ႔ စည္းကမ္းဥပေဒေတြကို ကမၻာထဲ ျဖန္႔ေ၀ေပးရမယ္လို႔ ခံစား ယံုၾကည္ေနၾကေတာ့တယ္။ (Note 32)
အစၥလာမ္ဘာသာ ျပန္လည္အားေကာင္းလာျခင္းဟာ ေရွ႕မွာတင္ျပခဲ့သလို “အေနာက္ရဲ႕ ပါ၀ါနဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာ" က်ဆင္းလာမႈလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အေနာက္ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာ တစခ်င္း ဆုတ္ယုတ္ေမွးမွိန္လာေတာ့ သူတို႔ အေတြး အေခၚနဲ႔သူတို႔စည္းကမ္းေတြကလည္းဆြဲေဆာင္မႈ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒီထက္ပိုၿပီး တိက်တဲ့အေၾကာင္းကေတာ့ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ ေတြမွာ ေရနံေစ်းေတြ ရုတ္တရက္ထုိးတက္သြားျခင္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံ အမ်ားစု ဟာ ႂကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈေရာ အာဏာပါ တဟုန္ထုိး ထုိးတက္သြားၿပီး တခ်ိန္က အေနာက္တုိင္းရဲ႕ အလႊမ္းမုိးခံ၊ လက္ေအာက္ခံႏုိင္ငံေတြ ဘ၀က ေန လြတ္ေျမာက္သြားကာ တစ္ေက်ာ့ျပန္ ေခါင္းေထာင္လာႏုိင္ခဲ့ၾကေတာ့တယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္တုန္းက ဂၽြန္ဘီကယ္လီ (John B-Kelly)က ဒီလိုေကာက္ခ်က္ခ် တယ္။
“ေဆာ္ဒီေတြအတြက္ သူတို႔ကိုဖိႏွိပ္ခဲ့တဲ့ အေနာက္ကို ျပန္လည္လက္ စားေခ်လုိက္ ႏုိင္ေတာ့ ေက်နပ္မႈႏွစ္ဆေတာင္ရခဲ့ၾကတယ္ဆို သံသယ ရွိစ ရာမလိုပါဘူး။ ေဆာဒီအာေရးဗ်ရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ ပါ၀ါကို ထုတ္ေဖာ္ျပ လုိက္႐ံုတင္မကပဲ ဆႏၵရွိေနခဲ့တဲ့အတုိင္း ခရစ္ယန္ကိုသူတို႔ အထင္မႀကီးဘူး၊ အစၥလာမ္က ဘာသာတရား အားလံုးထက္သာတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထား ကိုလည္းထုတ္ျပႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္။ ေရနံခ်မ္းသာတဲ့ မြတ္စလင္ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အျပဳအမူက “သူတို႔သမုိင္း၊ သူတို႔ဘာသာေရး၊ သူတို႔လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ သူတို႔ ယဥ္ေက်းမႈေတြကိုၾကည့္ရင္ အေနာက္တုိင္း ခရစ္ယန္ဟာ အေရွ႕က အစၥလာမ္ေအာက္မွာပဲ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိးအထိျပသရဲလာၾကတဲ့ သေဘာမ်ဳိးေတြပါ။” (Note 33)

ေဆာ္ဒီ၊ လစ္ဗ်ားနဲ႔ အျခားအစိုးရေတြက ေရနံကရလာတဲ့ သူတို႔ခ်မ္းသာႂကြယ္ ၀မႈေတြကို အစၥလာမ္ဘာသာ ျပန္ လည္ ရွင္သန္လာေရးအတြက္ အသံုးျပဳ ၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီး မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈဟာ အေနာက္တုိင္း ယဥ္ ေက်းမႈကို ေက်နပ္သာယာေနရာကေန သူတို႔ကိုယ္ပုိင္ ယဥ္ေက်းမႈေတြ ထဲ စိမ္႔၀င္သြားေအာင္ေမြးစားယူလုိက္ရင္း တခ်ိန္ထဲမွာပဲ အစၥလာမ္ဘာသာ ဟာ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကိုလည္း အစၥလာမ္မဟုတ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္း ေတြၾကားျပသဖို႔ စိတ္အားထက္သန္လာၾကေတာ့တယ္။ အရင္က အေနာက္တုိင္းရဲ႕ ႂကြယ္၀ ခ်မ္းသာမႈေၾကာင့္ အေနာက္ တုိင္းယဥ္ေက်းမႈဟာ သူမ်ားယဥ္ေက်းမႈေတြထက္ သာတယ္ဆိုတဲ့ သက္ေသ သာဓကျဖစ္ခဲ့ သလို ေရနံႂကြယ္၀မႈေၾကာင့္ အစၥလာမ္ရဲ႕ သာလြန္မႈကိုလည္း ျပသေနသလို ထင္လာရပါေတာ့တယ္။

၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြေရာက္လာေတာ့ ေရနံေစ်းႏႈန္းေတြ ၿငိမ္ဆင္းသြားၿပီး ေရနံ က ေပးေနတဲ့ တြန္းအားေတြေလ်ာ့ သြားေတာ့ လူဦးေရတုိးပြားမႈႏႈန္းက အားသစ္ေလာင္းေပးလုိက္ျပန္တယ္။ အေရွ႕အာရွ တုိးတက္ လာျခင္းဟာ အထင္ကရ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ႀကီးတုိးတက္လာတဲ့ စီးပြားေရး ေၾကာင့္ျဖစ္သလို အစၥလာမ္ရဲ႕ ႏုိးထလာျခင္းကိုလည္း အထင္ကရ တုိးပြား လာတဲ့ သူတို႔ လူဦးေရက အလားတူ အားသစ္ျပန္ေလာင္းေပးေနျပန္တယ္။ ေဘာ္(လ္) ကန္ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံေတြ၊ ေျမာက္ အာဖရိကနဲ႔ အာရွ အလယ္ပိုင္း ႏုိင္ငံေတြ နဲ႔ အျခားအစၥလာမ္မစ္ ႏုိင္ငံေတြမွာ တုိးပြားလာေနတဲ့ လူဦးေရက အိမ္နီးနား ခ်င္း ႏုိင္ငံေတြထက္ အမ်ားႀကီးပိုမ်ားေနသလို ေယဘုယ် ၿခံဳၾကည့္ရင္ ကမၻာ့ လူဦးေရတုိးပြားေနပံုထက္လည္း သာေနဆဲပါပဲ။
၁၉၆၅ နဲ႔ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြအတြင္း တစ္ကမၻာလံုးရဲ႕ လူဦးေရဟာ ၃.၃ ဘီလီ ယံကေန ၅.၃ ဘီလီယံအထိ တုိးပြား ခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ႏွစ္ စဥ္ လူဦးေရတုိးပြားမႈႏႈန္းက အၿမဲတန္း ၂.၀ ကို ေက်ာ္ေနၿပီး မၾကာမၾကာ ၂.၅ ကို ေတာင္ ေက်ာ္သြားတတ္တယ္။ တခ်ဳိ႕အခ်ိန္ေတြမွာ ဆိုရင္ ၃.၀ ရာခုိင္ႏႈန္း အထိရွိတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၁၉၆၅ နဲ႔ ၁၉၉၀ ခု အတြင္း မဂၢရပ္ (ဘ္)ရဲ႕ ႏွစ္ စဥ္လူဦးေရ တုိးပြားႏႈန္းက ၂.၆၅ ရာခုိင္ႏႈန္းရွိၿပီး၊ ၂၉.၈ ဗီလီယံကေန ၅၉.၀ ဗီလီယံ အထိ ရွိလာတယ္။
(Maghreb - အရပ္ဟာ အာဖရိက အေနာက္ပုိင္း (သို႔မဟုတ္) အာဖရိက အေနာက္ ေျမာက္ပုိင္းနဲ႔ အီဂ်စ္ အေနာက္ပုိင္း)

အယ္(လ္)ဂ်ီရီးယားရဲ႕ လူဦးေရတုိးပြား မႈႏႈန္းက ၃.၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိရွိတယ္။ ဒီႏွစ္ေတြ အတြင္းမွာပဲ အီဂ်စ္က ၂.၃ ရာခုိင္ ႏႈန္းနဲ႔ ၂၉.၄ ဗီလီံယံကေန ၅၂.၄ ဗီလီယံ။ ၁၉၇၀ နဲ႔ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြအတြင္း အလယ္ပုိင္းအာရွရွိ တာဂ်စ္ ကစ္ စတန္က ၂.၉ ရာခုိင္ႏႈန္း ဥဇဘက္ကစၥတန္က ၂.၆ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ တာ့(က္) မင္ နစၥတန္က ၂.၅ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ကာဂ်စၥတန္က ၁.၉ ရာခုိင္ ႏႈန္း၊ ကာဇက္စတန္ ကေတာ့ ၁.၁ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔(ကာဇက္စတန္)ရဲ႕လူဦးေရ တစ္၀က္ေလာက္က ႐ုရွားေတြပါ။ ပါကစၥတန္နဲ႔ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လူဦးေရတုိးပြားႏႈန္းက ႏွစ္စဥ္ ၂.၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ၿပီး၊ အင္ဒိုနီး ရွားက ၂.၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္တယ္။ ေရွ႕မွာေဖာ္ျပခဲ့သလိုပါပဲ။ ေယဘုယ် မြတ္စလင္ လူဦး ေရဟာ ၁၉၈၀ မွာ ကမၻာ့ လူဦးေရရဲ႕ ၁၈ ရာခုိင္ႏႈန္းရွိၿပီး သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ မွာ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ၂၀၂၅ ခုမွာ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း အထိ ရွိလာႏုိင္ စရာ ရွိပါတယ္။(Note 34)

မဂၢရပ္(ဘ္)နဲ႔ အျခားေနရာေတြက လူဦးေရတုိးပြားႏႈန္းဟာ ထိပ္ဆံုး(အျမင္႔ ဆုံး)ကို ေရာက္သြားခဲ့ၿပီး အခုစတင္ ေလ်ာ့က်လာေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်လာ တဲ့ ႏႈန္းထားနဲ႔ဆိုရင္ပဲ လူဦးေရဟာ သိပ္မ်ားေန ပါလိမ့္ဦးမယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီလူဦးေရ တုိးပြားမႈက ၂၁ ရာစုရဲ႕ ပထမ ၂၅ ႏွစ္အတြင္းမွာ သက္ေရာက္ မႈအမ်ားႀကီးရွိေနလိမ့္မယ္။ မ်ားျပားလွတဲ့ ဆယ္ေက်ာ္ သက္ ေတြနဲ႔ ၂၀ နဲ႔ ၃၀ အၾကား လူငယ္ထုရဲ႕ လူဦးေရ အေရအတြက္ကို ေထာက္ဆရင္ လာမယ့္ႏွ စ္ေတြအတြင္း မြတ္စလင္ လူဦးေရဟာ အခ်ဳိးအစားမညီမွ်စြာ လူငယ္ေတြပဲ အမ်ားစုျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ (အၫႊန္း ၅.၂ ကိုၾကည့္ပါ)။ ဒါ့အျပင္ ဒီ အ႐ြယ္ လူငယ္ထုအမ်ားစုက ၿမိဳ႕ျပေတြမွာ ေနထုိင္ၿပီး အနည္းဆံုး အလယ္တန္း အဆင့္ပညာေရး ရွိေနၾကလိမ့္မယ္။ ဒီလူ ဦးေရပမာဏနဲ႔ လူထုလႈပ္ရွားမႈ ပမာဏကို ေပါင္းလုိက္ရင္ ႏုိင္ငံေရးအရ သိသာထင္ရွားတဲ့ အက်ဳိးဆက္ သံုးခု ရွိလာႏုိင္ပါတယ္။

တစ္ ။ ။ လူငယ္ေတြဟာ ဆန္႔က်င္မႈလုပ္ဖို႔ လက္မေႏွးတတ္ဘူး၊ တည္ၿငိမ္ ရင့္က်က္မႈ မရွိေသး၊ ေျပာင္းလဲျပဳျပင္ေရး နဲ႔ ေတာ္လွန္ေရး၀ါဒ ရွိၾကတယ္။ သမုိင္းေၾကာင္းအရၾကည့္ရင္ ဒီေလာက္မ်ားျပားတဲ့ လူငယ္ေတြေခတ္မွာ လႈပ္ ရွားမႈ ႀကီးႀကီးမားမားေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ေျခရွိတယ္လို႔ ေျပာျပေနတယ္။ “ပ႐ုိတက္စတင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ လူငယ္ထုရဲ႕ လႈပ္ရွာမႈေတြထဲက အေကာင္းဆံုး ဥပမာတစ္ခုပါ။” ဂ်က္ဂုိး(လ္)စတုန္း (Jack Gold stone) က ေစ့ေစ့စပ္စပ္နဲ႔ ဒီလို ေဆြးေႏြးျပတယ္။ “လူဦးေရတုိးပြားမႈဟာ ယူေရးရွာ မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ၁၇ ရာစု အလယ္ေခတ္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႔ ၁၈ ရာစု ေႏွာင္း ပုိင္း ေတာ္လွန္ေရး ႏွစ္ခုတို႔ရဲ႕ အဓိကအခ်က္တစ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။”(Note 35)

အေနာက္တုိင္း ႏုိင္ငံေတြမွာ အထင္ကရ တုိးပြားလာတဲ့ လူငယ္လူဦးေရ ဟာ (၁၈) ရာစု ေႏွာင္းပုိင္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ “ဒီမိုကေရစီေတာ္ လွန္ေရး” နဲ႔ သြားၿပီး တုိက္ဆုိင္ေနတယ္။ ၁၉ ရာစု ထဲမွာေတာ့ ေအာင္ျမင္တဲ့ စက္မႈစီးပြားေရးနဲ႔ ဥေရာပ ႏိုင္ငံေတြအတြင္း အျပန္အလွန္၀င္ေရာက္ေနထုိင္လာျခင္းေတြေ ၾကာင့္ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြမွာ လူငယ္ထုရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးေပၚ သက္ေရာက္မႈ ေလ်ာ့ က်သြားခဲ့တယ္။ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္ေတြ အတြင္းမွာ လူငယ္လူဦးေရ တက္လာ ခဲ့ေပမဲ့ ဖက္ဆစ္၀ါဒနဲ႔ အျခားအစြန္းေရာက္၀ါဒ လႈပ္ရွားမႈေတြရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္သစ္ စုေဆာင္းမႈထဲ လူငယ္ေတြပါသြားျပန္တယ္။ (Note 36)
ေနာက္ႏွစ္ေ ပါင္း ၄၀ ၾကာတဲ့အခါမွာေတာ့ ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီး ေမြးဖြား ခဲ့တဲ့ လူငယ္မ်ဳိးဆက္က ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ေတြ မွာျဖစ္ပြားခဲ႔တဲ႔ လမ္းေပၚတက္္ ဆႏၵျပျခင္းေတြနဲ႔ ထင္ရွားတဲ့အမွတ္အသားတစ္ခု ႏုိင္ငံေရးေလာကထဲ ခ်န္ထားခဲ့ၾကျပန္ တယ္။

အစၥလာမ္ရဲ႕ လူငယ္ထုကလည္း “အစၥလာမ္ဘာသာ ျပန္လည္ႏုိးထျခင္း” နဲ႔ သူတို႔အမွတ္အသားကို ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ လႈပ္ရွားမႈႀကီး စတင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ အရွိန္အဟုန္ေကာင္းလာခဲ့တယ္။ အဓိက မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြထဲက (၁၅ ႏွစ္နဲ႔ ၂၄ ႏွစ္အတြင္း) လူငယ္အေရအတြက္ ဟာသိသိသာသာႀကီး တုိးပြားလာၿပီး စုစုေပါင္း လူဦးေရရဲ႕ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ကို ေက်ာ္လြန္သြားခဲ့တယ္။ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံ အမ်ားစုရဲ႕ လူငယ္အေရအတြက္ ဟာ ၁၉၇၀ နဲ႔ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြအတြင္း အျမင့္ဆံုးကို ေရာက္ခဲ့သလို က်န္တဲ့ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လူငယ္ထုက လည္း ၂၁ ရာစု အဦးပုိင္းမွာ အျမင့္ဆံုး ကိုေရာက္လာပါလိမ့္မယ္။ (ဇယား ၅-၁ ကိုၾကည့္ပါ) ႁခြင္းခ်က္တစ္ခုက လြဲရင္ စနစ္တက် ျပင္ဆင္ထားခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံတုိင္းရဲ႕ လူငယ္လူဦးေရဟာ သူတို႔ႏိုင္ ငံေတြမွာရွိတဲ႔ စုစုေပါင္း လူဦးေရရဲ႕ ၂၀ ရာ ခုိင္ႏႈန္းထက္ ေက်ာ္ေနမယ္။ ႁခြင္းခ်က္တစ္ခုဆိုတာကေတာ့ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ်ရဲ႕ လူငယ္လူဦးေရဟာ ၂၁ ရာစုရဲ႕ ပထမဆံုး ၁၀ ႏွစ္ မွာ အျမင့္ဆံုးေရာက္မယ္ဆိုတဲ့ ခန္႔မွန္း ခ်က္လြဲ သြားၿပီး ဒီထက္ေစာၿပီး အျမင့္ဆံုးကိုေရာက္သြားျခင္းပါ။

ဒီလူငယ္ ထုႀကီးဟာ အစၥလာမ္မစ္အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈေတြ အတြက္ တစ္တပ္တစ္အား ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အီရန္ႏုိင္ငံရဲ႕ လူဦးေရဟာ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေတြအတြင္းမွာ အျမင့္ဆံုး အေနအထားကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီကာလေတြရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ၅ ႏွစ္အခ်ိန္အတြင္း လူငယ္လူဦးေရက စုစုေပါင္း လူဦးေရရဲ႕ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ေရာက္ခဲ့ခ်ိန္နဲ႔ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္က အီရန္ ေတာ္ လွန္ေရး ျဖစ္ပြားခ်ိန္ဟာ တုိက္ဆုိင္မႈသက္သက္ျဖစ္ႏုိင္မယ္မဟုတ္ပါဘူး။ အယ္(လ္)ဂ်ီးရီးယားႏုိင္ငံ မွာလည္း ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြ အတြင္း လူငယ္လူဦးေရ စုစုေပါင္း ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကို ေရာက္ခ်ိန္နဲ႔ အစၥလာမ္မစ္ (F.I.S) ပါတီက လူႀကိဳက္မ်ားၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲႏုိင္ခ်ိန္ တိုက္ဆိုင္ေနခဲ့တယ္။ အထူးအားျဖင့္ အဲဒီ မြတ္စလင္လူငယ္ထုရဲ႕ ေခတ္ထဲမွာပဲ ေဒသတြင္း မတူညီ စိတ္ဝမ္း ကြဲျပားမႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ။ (ဇယား ၅-၃ ကိုၾကည့္ပါ)။

အခ်က္အလက္(ေဒတာ) ေတြကိုဂ႐ုတစုိက္နဲ႔ ၫႇိႏိႈင္းအေျဖရွာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဘာ့(စ္)နီးယာနဲ႔ အယ္(လ္) ေဘး နိးယား ရဲ႕ လူငယ္ လူဦးေရဟာ ၂၀ ရာစုနဲ႔ ၂၁ ရာစု အကူးအေျပာင္းကာလအတြင္းမွာ ေလ်ာ့က်လာလိမ့္မယ္လို႔ ပေရာဂ်က္ က ၫႊန္ျပေနၿပီး ပင္လယ္ေကြ႕ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လူငယ္လူဦးေရ တုိးပြားႏႈန္းကေတာ့ ဆက္လက္တည္ရွိ ေနပါလိမ့္ ဦးမယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ နန္းလ်ာထားျခင္းခံရတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ်မင္းသား အဗၺႏူလာက ႏုိင္ငံအတြက္ အႀကီးမားဆံုးၿခိမ္းေျခာက္မႈက လူငယ္ထုထဲမွာ အစၥလာမ္မစ္အယူသည္း မႈေတြ တုိးပြားလာေနျခင္းပဲလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။(Note 37) ဒီခန္႔မွန္းေျခေတြ အတုိင္းသာဆိုရာ ဒီအႏၲရာယ္ဟာ ၂၁ ရာစုထဲအထိ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ဆက္လက္တည္ရွိ ေနပါလိမ့္ဦးမယ္။

အဓိက အာရပ္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ (အယ္(လ္)ဂ်ီးရီးယား၊ အီဂ်စ္၊ ေမာ္႐ိုကို၊ ဆီးရီး ယားနဲ႔ တူနီးရွား) အသက္ ၂၀ ေက်ာ္ေတြ အလုပ္ရွာေဖြမႈႏႈန္းဟာ ၂၀၁၀ အထိ အမ်ားအျပား ရွိေနလိမ့္ပါမယ္။ ၁၉၉၀ ခုေတြနဲ႔ႏိႈင္းရင္ တူနိးရွားမွာ အလုပ္ခြင္ထဲ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ လူငယ္အေရအတြက္ဟာ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ အယ္(လ္)ဂ်ီးရီယား၊ အီဂ်စ္နဲ႔ ေမာ္႐ိုကိုတို႔မွာ ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းနဲ႔ ဆီရီးယားမွာ ရာႏႈန္းျပည့္တုိးပြားလာပါမယ္။ အာရပ္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ စာတတ္မႈႏႈန္း ႐ုတ္တ ရက္ ျမင့္မားလာျခင္း ေၾကာင္႔ စာမတတ္တဲ့ ေရွ႕က မ်ဳိးဆက္နဲ႔ စာတတ္တဲ့ လူငယ္မ်ဳိးဆက္ေတြၾကား ကြာဟမႈႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေစၿပီး ဒါေၾကာင့္ပဲ “"ပညာနဲ႔ ပါ၀ါၾကား ဟန္ခ်က္မညီ” ႏုိင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းသြားစရာ လည္း ျဖစ္လာႏုိင္ျပန္ပါတယ္။ (Note 38)

ပုိမ်ားလာတဲ့ လူဦးေရအတြက္ အရင္းအျမစ္ေတြလည္း ပိုလိုလာတယ္။ ဒီေတာ့ လူဦးေရထူထပ္တဲ့ (သို႔မဟုတ္) ႐ုတ္တရက္ႀကီး လူဦးေရတုိးလာ တဲ့ေနရာက လူေတြဟာ လူဦးေရသူတို႔ေလာက္မမ်ားတဲ႔ ေနရာေတြဆီ တိုးဝင္လာ တတ္တယ္။ နယ္ေျမေတြ သိမ္းပုိက္လာတတ္တယ္။ လူဦးေရ တုိးမႈႏႈန္း သူတို႔ေလာက္ အားမေကာင္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္း ေတြအေပၚ ဖိအားေတြ ပိုေပးလာတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ လူဦးေရ တုိးပြားလာမႈဟာ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ေတြနဲ႔ဆက္စပ္ေနတဲ့ မြတ္စလင္နဲ႔မြတ္စလင္မဟုတ္သူေတြၾကားက ပဋိပကၡေတြကို အဓိကေမြး ထုတ္ေပးေနတဲ့ အေၾကာင္း တစ္ေၾကာင္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ လူဦးေရထူထပ္မႈနဲ႔ စီးပြားေရး အီလည္လည္ျဖစ္ေနမႈ ႏွစ္ခုေပါင္း စပ္လုိက္ေတာ့ မြတ္စလင္ေ တြက အေနာက္ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ မြတ္စလင္မဟုတ္တဲ့ႏုိင္ငံေတြထဲ၀င္ ေရာက္ေ နထုိင္လာႏႈန္းကလည္း ျမင့္တက္ လာတယ္။ လူဦးေရ ထူထပ္လြန္းတဲ႔ အဲဒီႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားမွာ သြားေရာက္ေနထုိင္ေရး'မူ'ဟာ အၿမဲတန္း ရွိေနလိမ့္ မယ္။ ႐ုတ္တရက္ႀကီး တုိးပြားလာေနတဲ့ လူေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ တုိးပြားမႈႏႈန္းနည္းတဲ့ (သို႔မဟုတ္) လံုး၀ မတုိးသေလာက္ ျဖစ္ေနတဲ့ လူေတြ ရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈတို႔ သူသာကိုယ္သာယွဥ္ၿပိဳင္မႈဟာ အဖြဲ႕အစည္းႏွစ္ခုစလံုး အတြက္ စီးပြားေရးနဲ႔ႏုိင္ငံေရး ဟန္ခ်က္ျပန္ၫႇိယူရမယ့္ အေနအထားဆီ တြန္းပို႔ေပးေနတတ္ျပန္တယ္။

ဥပမာအားျဖင့္ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ ႐ုရွားလူဦးေရ တုိးပြားႏႈန္းက ၆.၅ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲရွိၿပီး မြတ္စလင္ တုိးပြားႏႈန္းက ၂၄ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ျဖစ္ေနေတာ့ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုလူဦးေရဇယားမွာ အေျပာင္းလဲေတြ အမ်ားအျပားျဖစ္ ခဲ့တယ္။ ဒါက အာရွအလယ္ပုိင္း ႏုိင္ငံေတြရွိ ကြန္ျမဴနစ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ကို ေခါင္းမီးေတာက္ေစခဲ့တယ္။ (Note 39) အလားတူပါပဲ ရုတ္တရက္ႀကီး တုိးပြားလာတဲ့ အယ္(လ္)ေဘးနီးယားေတြကေၾကာင့္ ဆပ္(ဗ္)ေတြ ဂရိိေတြနဲ႔ အီတလီ လူမ်ဳိးေတြ စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္ၾကရတယ္။ အစၥေရးက ပါလက္စတုိင္း လူဦး ေရတုိးပြားမႈကို ပူပန္ေနရသလို စပိန္ကလည္း သူတို႔လူဦးေရး တုိး ပြားႏႈန္းက ၅ ပံု ၁ ပံုသာ ရွိေလေတာ့ သူတို႔ထက္ ၁၀ ဆ ပိုမ်ဳိးေနတဲ့ အိမ္နီးခ်င္း မဂၢရပ္(ဘ္) ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ လူဦးေရေၾကာင့္ စိတ္ မေအးႏုိင္ၾကဘူး။

ဆက္ရန္ 

Read more

ဘဝမွာ ဘာလိုသလဲ

အသဲအမဲအားလုံး ေငြေၾကးေနာက္ကို လိုက္ေန
အဆုံးသတ္မလား???
မင္းလည္းေျပးလႊားတုန္း အားလုံးေျပးလႊားတုန္း
ဘဝမွာ ဘာလိုသလဲ?????
အခ်စ္ရယ္.. ေပါင္မုန္႔တစ္လုံးရယ္.. ဘဝကို ငါေရာင္႔ရဲတယ္ (ဟယ္ရီလင္းအသံနဲ႔ ဆိုပါ)

ဘဝမွာ တကယ္လိုအပ္တာက
အခ်စ္ရယ္
ေပါင္မုန္႔တစ္လုံးရယ္(ေနာက္တိုးက)
ျမန္မာေငြ ႏွစ္ေထာင္ရယ္ပါ မာယာေကာ႔စကီးရယ္။

(အမွာ။ ေနာက္ကစာသားကို ေဂ်ာက္ဂ်က္အသံနဲ႔ "ရပ္ပ္" ရေအာင္ဆိုပါ။)

Read more

အစၥလာမ္ဘာသာ ႏုိးထျခင္း(၃)

လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ ပဋိပကၡနဲ႔ ကမၻာသစ္တစ္ခုကို ပုံေဖာ္ျခင္း
အခန္း ငါး၊ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္

၁၉၈၀ နဲ႔ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြအတြင္း မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြထဲမွာ အစၥလာမ္မစ္ လႈပ္ရွားမႈေတြက လႊမ္းမုိးေနခဲ့ၿပီး တစ္ခါတစ္ခါ အတုိက္ခံပါတီ တစ္ခုလံုး ကိုေတာင္ သူတို႔က လံုး၀ခ်ဳပ္ကုိင္ထားႏုိင္ခဲ့တယ္။ သူတို႔ အားေကာင္းလာ ရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ကေတာ့ အတုိက္အခံပါတီေတြရဲ႕ စည္း႐ံုးလႈပ္ ရွားမႈ အားနည္းျခင္းပါ။ အစၥလာမ္မစ္အဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈေတြေၾကာင္႔ လက္၀ဲ၀ါဒနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒလႈပ္ရွားမႈေတြ အရွက္တကြဲ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဆိုဗီ ယက္ျပည္ေထာင္စု ၿပိဳကြဲၿပီး ႏုိင္ငံတကာကြန္ျမဴနစ္စနစ္ က်ရွဳံးသြားတဲ့ေနာက္ မွာေတာ့ လံုး၀အဖတ္ဆယ္လို႔ မရေအာင္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။
လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကရက္တစ္ အတုိက္အခံအဖြဲ႕ေတြလည္း မြတ္စလင္ႏုိင္ ငံေတြထဲမွာ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီကိုေထာက္ခံ သူေတြက ပညာတတ္ လူတန္းစား အနည္းအက်ဥ္း၊ အေနာက္တုိင္းမွာ ေန ထုိင္သူ (သို႔မဟုတ္)အေနာက္တုိင္းနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိသူ လူအနည္းစုေလး မွ် သာျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ခၽြင္းခ်က္ အေနအထား ေလးေတြကလြဲရင္ လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီလည္း မြတ္စလင္ လူထုေတြၾကားမွာ ေရရွည္လူႀကိဳက္ မ်ားလာေအာင္ မရပ္တည္ႏုိင္ခဲ့ဘူး။ “အစၥလာမ္မစ္ လစ္ဘရယ္၀ါဒ” ေတာင္ အျမစ္မတြယ္ႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။
"မြတ္စလင္အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုကေန အျခား မြတ္စလင္အဖြဲ႕ဆီ လစ္ဘရယ္ ဒီမုိ ကေရစီ အေၾကာင္း ေရးသားျခင္း နဲ႔ အမ်ဳိးသားေရး ဘူဇြာ၀ါဒေရး သားျခင္းဟာ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ နာေရးသတင္းေရးတာနဲ႔ အတူတူျဖစ္ၿပီး၊ အသက္ျပန္ရွင္လာမွာမဟုတ္သလို ဘယ္ေတာ့မွလည္းေအာင္ျမင္မွာ မဟုတ္ဘူး” လို႔ ေဖာက္(ဒ္) အာဂ်မီ (Fouad Ajami)က သံုးသပ္တယ္။ “မြတ္စလင္ ႏုိင္ငံေတြထဲ ဒီမိုကေရစီအျမစ္တြယ္ဖို႔ႀကိဳးစားမႈဟာ ယခုထက္ တုိင္က်႐ံႈးေနဆဲပဲျဖစ္ၿပီး ၁၈၀၀ ခုႏွစ္ကစလို႔ ရာစုႏွစ္ တစ္ခုလံုး ႀကိဳးစား တိုင္း အရာမေျမာက္ခဲ႔တဲ႔ ျဖစ္စဥ္တစ္ခု လည္း ျဖစ္ပါ တယ္။" (Note 27)

က်႐ံႈးျခင္းမွာလည္း အေၾကာင္းေတာ့ရွိပါတယ္။ အေနာက္တုိင္းလစ္ဘရယ္ အ ယူအဆဟာ အစၥလာမ္မစ္ယဥ္ေက်း မႈ၊ အစၥလာမ္မစ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ သဘာ၀နဲ႔ သိပ္ၿပီးအေစး မကပ္လွပါဘူး။ အတုိက္အခံ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ထဲမွာ သူတို႔ (အစၥလာမ္မစ္)က လႊမ္းမုိးထားႏုိင္ျခင္း၊ သူတို႔ ကုိယ္တုိင္ အ တုိက္အခံပါတီဖြဲ႕ျခင္းေတြကေနအစျပဳရင္း အစၥလာမ္မစ္ လႈပ္ရွား မႈေ တြ ေအာင္ျမင္မႈရလာေတာ့ လက္ရွိအစုိးရေတြကို အန္တုဖို႔ သူတို႔သာ တစ္ခု တည္းေသာ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္လာ ခဲ့တယ္။ ဒီလို ျဖစ္လာ ဖို႔အတြက္ လက္ ရွိအစုိးရေတြ က်င့္သံုးတဲ့ ေပၚလစီေတြရဲ႕ အကူအညီလည္း မကင္း ခဲ့ပါဘူး။ စစ္ေအး တုိက္ပြဲ ႀကီး အတြင္းမွာဆိုရင္ အယ္(လ္)ဂ်ီးရီးယား၊ တူရကီ၊ ေဂ်ာ္ဒန္၊ အီဂ်စ္နဲ႔ အစၥေရးႏုိင္ငံ အပါအ၀င္ အစိုးရေတြဟာ ကြန္ျမဴ နစ္၀ါဒကို တုိက္ ဖ်က္ဖို႔(သို႔မဟုတ္)အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ လႈပ္ရွားမႈေတြအားေလ်ာ့ေစဖို႔ တန္ျပန္ အေနနဲ႔ အစၥလာမ္မစ္ အဖြဲ႕ေတြကို ေထာက္ပံ့အားေပးခဲ့ၾကတယ္။ ပင္လယ္ေကြ႕စစ္ပြဲ မတုိင္ခင္အထိ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ် အပါအ၀င္ အျခားပင္ လယ္ေကြႏုိင္ငံေတြဟာ မြတ္စလင္ ညီအကိုအဖြဲ႕နဲ႔ အျခားႏုိင္ငံအသီးသီးက မြတ္စလင္အဖြဲ႕ေတြကို ေငြေၾကးအေျမာက္အျမား ပံုေပးေထာက္ပံ့ခဲ့ၾကတယ္။ အစၥလာမ္မစ္အဖြဲ႕ေတြ အတုိက္အခံပါတီေတြထဲ လႊမ္းမုိးမႈရလာျခင္း ဟာ အစိုးရေတြကိုကိုယ္တုိင္က ဘာသာေရးဘက္မလုိက္၀ါဒကို ဖိႏွိပ္ထားလို တဲ့ ေပၚလစီေၾကာင့္ လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အစၥလာမ္မစ္အဖြဲ႕ေတြရဲ႕အားက အမ်ားအားျဖင့္ ဘာသာေရးဘက္မလုိက္ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ၊ အမ်ဳိးသားေရး ပါတီ ေတြရဲ႕အားနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။

ဘာသာေရးအယူသိပ္မသည္းတဲ့ ေမာ္ရကို၊ တူရကီလို ႏုိင္ငံေတြမွာဆိုရင္ အတုိက္အခံပါတီတုိင္းကို ႏွိပ္ကြပ္ရာကေန အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ ပါတီစံု စနစ္အထိ ခြင့္ျပဳလာၾကတယ္။(Note 28)
ဒါေပမဲ့ ဘာသာေရးဘက္မလုိက္ အတုိက္အခံပါတီက ဘာသာေရး အတုိက္ အခံပါတီထက္ ၿပိဳကြဲဖို႔ ပိုမ်ားတယ္။ ဘာသာ ေရးအတုိက္အခံပါတီက ဗလီ အတြင္း၊ ဗလီအျပင္ ႏွစ္ေနရာစလံုးမွာ လႈပ္ရွားလို႔ရတယ္။ လူထုအက်ဳိးျပဳ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အျခား ေဖာင္ေဒးရွင္းေတြနဲ႔ အစိုးရက ကိုယ္တြယ္ထိန္းခ်ဳဳပ္ ဖို႔ခက္တဲ့ အစၥလာမ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြ ဖြဲ႕စည္းၿပီး လႈပ္ရွား ေနလို႔ရတယ္။ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီမွာ ဒီလိုအကာအကြယ္ေတြ မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အစိုး ရရဲ႕ထိန္းခ်ဳပ္တာ၊ အစိုးရၿဖိဳခြဲ ျခင္း ခံရတာေတြပိုရွိႏိုင္တယ္။

အစၥလာမ္မစ္ေတြ ႏုိင္ငံေရးထဲ မသိမသာပါ၀င္လာေနမႈကို ဟန္႔တားေျဖေ လ်ာ့ဖုိ႔ အေနနဲ႔ အစိုးရေတြက အစိုးရ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ဘာသာေရး သင္ခန္းစာေတြ တုိးခ်ဲ႕ေပးလာတယ္။ ဒီေတာ့ အစၥလာမ္မစ္ စာအုပ္ႀကီး သမား ေက်ာင္းဆရာေတြ၊ အစၥလာမ္မစ္ အေတြးအေခၚေတြ လႊမ္းမုိးလာျပန္ တယ္။ အဲဒီေနာက္ ဘာသာေရး အတြက္ သီးသန္႔ေရာ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ အင္စတီက်ဳေတြအတြက္ပါ အေထာက္အပံ့ေတြ တုိးျမႇင့္ေပးလာခဲ့ၾကတယ္။ ဒီ အျပဳအမူ ေတြဟာ တစ္ပုိင္းတစ္စအားျဖင့္ အစိုးရေတြရဲ႕ ဘာသာေရးအေပၚ ထားတဲ့ သေဘာထားလို႔ဆိုရင္ရႏိုင္ပါတယ္။ ေငြေၾကး အရ ေထာက္ပံ့ေနေ ပမယ္လို႔ အစၥလာမ္မစ္အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြနဲ႔ အစၥလာမ္မစ္ပညာေရးအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမႈကိုလည္း အစိုးေတြက တုိးျမႇင့္ထားခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းသားနဲ႔ လူထုထဲ အစၥလာမ္မစ္ တန္ဖုိးေတြကို (ေရာက္ရွိ) ရရွိေစႏုိင္တဲ့ အစၥလာမ္မစ္ပညာေရးဆီ သူတို႔အစိုးရေတြကပဲ ဦးတည္ေပး လုိက္တာပါ။ ေက်ာင္းသားနဲ႔ လူထုေတြကလည္း အစၥလာမ္နဲ႔ ပါတ္သက္တဲ့ အခြင္႔အေရးေတြကို ပိုၿပီးပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေတာင္းဆိုလာၾကတယ္။ အဲဒီေက်ာင္းေတြက ဘြဲ႕ရခဲ့ သူေတြဟာ အစၥလာမ္ဗစ္ ပန္းတုိင္ေတြနဲ႔ အလုပ္၀င္လုပ္ၾကေတာ့တယ္

“အစၥလာမ္ဘာသာႏုိးထျခင္း” အားအစြမ္းနဲ႔ အစၥလာမ္မစ္ လႈပ္ရွားမႈေတြ ရဲ႕ ေတာင္းဆိုမႈေတြက အစၥလာမ္မစ္ စည္းကမ္းဥပေဒေတြနဲ႔ အေလ့ အ က်င့္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို တုိးျမႇင့္ေပးဖို႔ အစုိးရေတြကို ဖိအားေပးလုိက္ တာပါ။ သူတို႔ အစုိးရအဖြဲ႕ထဲမွာလည္း အစၥလာမ္မစ္ သေကၤတေတြကို အသုံးျပဳရတယ္၊ အစၥလာမ္မစ္က်င့္၀တ္ေတြနဲ႔အညီ လုိက္နာက်င႔္သုံးၾက ရ တယ္။ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုးအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ဒါဟာ သူတို႔ႏုိင္ငံ၊ သူတို႔ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းေတြရဲ႕ အစၥလာမ္ မစ္ သေဘာလကၡဏာေတြကို အစိုးရက အတည္ျပဳေပးလုိက္ျခင္း(သို႔မဟုတ္)အသစ္တဖန္ ျပန္လည္အတည္ျပဳ
လုိက္ျခင္း ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၇၀ နဲ႔ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြၾကား ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္ ဆိုတာ အေလာတႀကီး ၀န္ခံ လာခဲ့ၾကရတယ္။
ေဂ်ာ္ဒန္ရဲ႕ ဘုရင္ဟူစိန္ကဆိုရင္ အစၥလာမ္မဟုတ္တဲ့ အစုိးရဟာ အစၥလာမ္ ကမၻာမွာ သက္တန္းရွည္ဖို႔ မလြယ္ကူဘူးလို႔ “အစၥလာမ္မစ္ ဒီမိုကေရစီ” “ေမာ္ဒန္ႏုိက္(ဇ) ဒီမိုကေရစီ” ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ယူရမယ္လို႔ ယံုယံု ၾကည္ၾကည္နဲ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေမာ္႐ုိကိုရဲ႕ ဘုရင္ ဟာဆန္ကလည္း သူဟာ “တမန္ေတာ္မို ဟာမက္” မ်ဳိးဆက္ကေန ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ၿပီး သူတို႔ တာ၀န္က “မိုဟာမက္ကို ယံုၾကည္သူေတြရဲ႕ကြန္မန္ဒါတစ္ ေယာက္ ျဖစ္ေန ဖို႔” လို႔ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့တယ္။ အရင္က အစၥလာမ္ဘာသာရဲ႕ က်င့္၀တ္ေတြကို အသိအမွတ္မျပဳခဲ့တဲ့ ဘ႐ူႏုိင္း ရဲ႕ ဆူ(လ္)တန္ကလည္း ဘာသာေရးကို သိသိသာသာႀကီး ယံုၾကည္ကုိးကြယ္လာၿပီး သူ႔အစုိးရအဖြဲ႕ကိုေတာင္မွ “မေလး ေပၚလစီ မြတ္စလင္အစုိးရ” လို႔ အမည္ေပးခဲ့တယ္။ တူနီးရွားက ဘင္အလီ (Ben Ali) ကလည္း ေန႔စဥ္ပံုမွန္ ဘုရား၀တ္ ျပဳဆုေတာင္းသူ ျဖစ္ လာခဲ့ၿပီး သူ႔မိန္႔ခြန္းထဲမွာေတာင္ “အစၥလာမ္ သံခ်ပ္ကာ၀တ္စံုကို ၀တ္႐ံုၿပီး အစၥလာမ္မစ္အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ ေတာင္းဆိုလာမႈေတြကို နားစြင့္ေနတယ္” လို႔ေျပာ တယ္။(Note 29)

ဆက္ရန္

Read more

အစၥလာမ္ဘာသာ ႏုိးထျခင္း(၂)

လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ ပဋိပကၡနဲ႔ ကမၻာသစ္တစ္ခုကို ပုံေဖာ္ျခင္း
အခန္း ငါး၊ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္

အစၥလာမ္ဘာသာ ႏုိးထျခင္း(၂)

ေဂ်ာ္ဒန္ႏုိင္ငံက မြတ္စလင္ ညီရင္းအကို (Muslim Brotherhood) အဖြဲ႕က လည္း ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ဦးပုိင္းေတြမွာ အစၥလာမ္ႏုိင္ငံေတြအတြင္း လူမႈေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းႈ အေျခခံေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ေပၚလစီကို ကိုင္ဆြဲၿပီး ႀကိဳးစားလာ ခဲ့ၾက တယ္။ လူဦးေရ ေလးသန္းသာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေလးထဲမွာ ေဆး႐ံုႀကီး ၁ ခု ၊ စာ သင္ေက်ာင္း (၁၂၀) ဖြင့္ၿပီး လည္ပတ္ႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္။ သူတို႔နဲ႔ ေဘးခ်င္း ကပ္ လ်က္ အေနာက္ဂါဇာ ကမ္းေျခမွာလည္း အစၥလာမ္မစ္အဖြဲ႕အစည္းေတြ က" ေက်ာင္းသား သမဂၢ" "လူငယ္အစည္းအ႐ံုး" ဘာသာေရး၊ လူမႈေရးနဲ႔ ပညာေရး၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ဖြဲ႕ ဖြဲ႔ၿပီးလည္ပတ္ႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္။ ေက်ာင္း ေတြ ဆိုရင္ မူႀကိဳကေန အစၥလာမ္မစ္ တကၠသိုလ္အထိ၊ ေဆးခန္းေတြ၊ မိဘ မဲ့ေဂဟာေတြ၊ လူႀကိးေဂဟာေတြ တည္ေထာင္ ခဲ့ၾကတယ္။ အစၥလာမမ္စ္ တရားသူႀကီး ခံုသမာဓိေတြကို အစၥလာမ္မူအတုိင္း ဖြဲ႕စည္းလာၾကတယ္။

၁၉၇၀ ခု ႏွင့္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြအၾကား အစၥလာမ္မစ္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ သူတို႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြ အင္ဒိုနီးရွား တစ္ႏုိင္ငံလံုးမွာ ပ်ံႏွ႔ံခဲ႔တယ္။ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ အႀကီးဆံုး အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ျဖစ္တဲ့ မူဟာမက္ဒီဂ်ာ (Muhhamat dijah) အဖြဲ႕ မွာအဖြဲ႕၀င္ေပါင္း ၆ သန္းေတာင္ ရွိခဲ့တယ္။ “ဘက္မလိုက္ႏုိင္ငံထဲကဘာသာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈႏုိင္ငံ”ကို တည္ ေထာင္ ၿပီး ႏုိင္ငံႏွင့္အ၀ွမ္း ကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ေပးခဲ့ၾကတယ္။ စာသင္ေက်ာင္း၊ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း၊ တကၠသိုလ္ အဆင့္၊ ပညာေရးေတြ အခ်င္း ခ်င္းခ်ိတ္ဆက္ၿပီးအလုပ္လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ႏုိင္ငံေရးမလုပ္ရလို႔ တားျမစ္ခံထား ရတဲ့ ဒီမြတ္စလင္အဖြဲ႕ေတြရ႕ဲ ၂၀ ရာစုဦးပုိင္း လူမ်ဳိးေရး အကူအညီေတြ ေပး ပံုေတြဟာ အေမရိကန္မွာ (ပ႐ိုတက္စတင့္ေတြက) အကူအညီ ေပးခဲ႔ တာေတြနဲ႔ အလားတူပါပဲ။(Note 21)

အစၥလာမ္လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးသ႐ုပ္သကန္က လူမႈေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်း မႈေလာက္အထိေတာ့ ပ်ံ႕ႏွံ႕စီး၀င္မႈ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၂၀ ရာစုရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ၂၅ ႏွစ္တာကာလထဲမွာေတ့ ဒီလႈပ္ရွားမႈဟာ မြတ္စလင္ႏိုင္ငံေတြအတြင္း အေရးအႀကီးဆုံးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအျမင္ ဖြံၿဖဳိးလာေစဖို႔ အဓိကလႈပ္ရွားမႈႀကီး တစ္ ခု ျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ ႐ုပ္လံုးေပၚလာဖို႔ အတြက္ ေပးၾကတဲ့ လူေတြရဲ႕ ေထာက္ခံအားေပးမႈေတြက တစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ တစ္ႏုိင္ငံ ခၽြတ္စြပ္ မတူညီေပမဲ့ အတုိင္းအတာ တစ္ခုအထိ ေတာ့ တူညီမႈ ရွိၾကတယ္။
ေက်းလက္မွာရွိၾကတဲ့ အဆင့္ျမင့္လူတန္းစားေတြ၊ လယ္သမားေတြနဲ႔ သက္ ႀကီး ႐ြယ္အိုေတြဆီက ေထာက္ခံအားေပးမႈကိုေတာ့ မရရွိၾကဘူး။ အျခား ဘာသာေတြထဲက စာအုပ္ႀကီးသမားေတြလိုပါပဲ အစၥလာမ္ စာအုပ္ႀကီး သ မားေတြကလည္း ေခတ္မွီေအာင္ႀကိဳးစားျခင္းလမ္းစဥ္မွာ အလံုးအရင္းနဲ႔ ပါ၀င္ခဲ့ၾကၿပီး အင္အား တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္လာခဲ့ၾကတယ္။ သူတို႔ဟာ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းႀကီး သံုးဖြဲ႕ထဲကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ လႈပ္ရွားတက္ ႂကြၿပီး၊ ေခတ္မွီ တဲ့သူငယ္ေတြပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးလႈပ္ရွားမႈအမ်ားစုမွာ အဓိကပါ၀င္ေနသူေတြက ေက်ာင္း သားေတြနဲ႔ ပညာရွင္ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံအမ်ားစုမွာ ဘာသာေရး စာ အုပ္ႀကီးသမားေတြအတြက္ ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြနဲ႔ အလားတူ အဖြဲ႕ အ စည္းေတြအေပၚ ေအာင္ျမင္မႈရလုိက္ျခင္းဟာ ႏုိင္ငံေရးအရ အစၥလာမ္ဘာ သာ သြတ္သြင္းေရးရည္ရြယ္ခ်က္ ရဲ႕ ပထမအဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၀ ခု နွစ္ေတြမွာ အီဂ်စ္၊ ပါကစၥတန္နဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္ႏုင္ငံေတြမွာ တကၠသိုလ္ အဆင့္အထိ ေအာင္ျမင္မႈ ရလုိက္ၿပီး ေနာက္ပုိင္း အျခားမြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြ ဆီပါ ပ်ံ႕ႏံွ႔သြားတယ္။
ေက်ာင္းသားေတြထဲမွာကိုပဲ အစၥလာမ္မစ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ လိုခ်င္တာက အဆင့္ျမင့္နည္းပညာအင္စတီက်ဳေတြမွာ သင္ၾကားေနၾကတဲ႔ အင္ဂ်င္နီယာ နဲ႔သိပၸံ ေက်ာင္း သားမ်ဳိးေတြ ကိုပါ။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြေရာက္ေတာ့ ေဆာ္ဒီ အာေရးဗ်၊ အယ္(လ္) ဂ်ီးရီးယားနဲ႔ အျခား ႏုိင္ငံေတြမွာ “ယဥ္ေက်းမႈကိုယ္ ပုိင္ျပဳျခင္း၊ ဒုတိယမ်ဳိးဆက္” ေပၚထြက္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဒီ တကၠသိုလ္ေ က်ာင္းသားေတြဟာ ျပည္တြင္းက တကၠသိုလ္ ေတြမွာ အမ်ားစုက မိခင္ရင္း ဘာသာစကားေတြနဲ႔ ပညာသင္ၾကားခြင္႔ ရလာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစၥ လာမ္ဘာသာ လႊမ္မုိးမႈကလည္း တဟုန္ထုိး အားေကာင္းလာခဲ့တယ္။(Note 22)

အစၥလာမ္မစ္ လႈပ္ရွားမႈဟာ အမ်ဳိးသမီးထုကိုလည္း စည္း႐ံုးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ တူရကီမွာဆိုရင္ ယဥ္ေက်းမႈ မ်ိဳးဆက္ကြာဟမႈ ျပႆနာ ႀကံဳေတြ႕လုိက္ရတယ္။ အသက္ႀကီးတဲ့ မိခင္၊ အဖြားေတြက ဘာသာေရး ဘက္မလုိက္၀ါဒ၊ သမီးေျမးမေလးေတြက အစၥလာမ္ ဘာသာအသည္းစြဲ ဆိုတာ မ်ဳိးေတြပါ။ (Note 23)

အီဂ်စ္ အစၥလာမ္ အစြန္းေရာက္ စစ္ေသြးႂကြအဖြဲ႕ကို သုေတသနျပဳထားတဲ့ မွတ္တမ္းရ အစၥ လာမ္စစ္စစ္ ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ အျခားႏုိင္ငံေတြမွာ တူညီေနတဲ႔ အဓိကအခ်က္ ၅ ခ်က္ေတြ႕ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အစၥလာမ္မစ္ အဖြဲ႕ ၀င္ေတြဟာ ငယ္႐ြယ္ သူေတြ အမ်ားအားျဖင့္ ၂၀ နဲ႔ ၃၀ ၾကားေတြျဖစ္ၾက တယ္။ သူတို႔အထဲက ၈ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ တကၠသိုလ္ဘဲြ႕ရနဲ႔ တကၠသိုလ္ေ က်ာင္းသားေတြျဖစ္ၾကတယ္။ တစ္၀က္ေက်ာ္ေက်ာ္က နာမည္ႀကီး ေကာ လိပ္ဆင္းေတြ(သို႔မဟုတ္) အသိ ဥာဏ္ပိုၿပီး လိုအပ္တဲ့ ေဆး အင္ဂ်င္နီယာ စတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြကို သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ထားသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ကေတာ့ ေအာက္ေျခလူလတ္တန္းစားေတြပါ။ “မခ်မ္းသာေပမဲ့ ဆင္းရဲတဲ့ အသုိင္းအ၀ုိင္း” ထဲက မဟုတ္ၾကပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔ဟာ သူတို႔မိသားစုထဲမွာ ပထမဆံုး အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးကို သင္ယူခြင့္ ရရွိၾကသူေတ လည္းျဖစ္တယ္။ သူတို႔ ငယ္ဘ၀ကို ၿမိဳ႕ငယ္ေလးေတြ (သို႔မဟုတ္) ေက်း လက္ေတြမွာ ေနထုိင္ခဲ့ရၿပီး၊ အ႐ြယ္ေရာက္လာမွ ၿမိဳ႕ျပကို တက္ လာၾကသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ (Note 24)

ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ ပညာရွင္ေတြက ေကဒါအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္း လုိက္ေတာ့ အစၥလာမ္မစ္ လႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ႕ေတြေတာင္ တုန္လႈပ္သြားခဲ့ရၿပီး ၿမိဳ႕ေပၚရွိ လူလတ္တန္းစားေတြ အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ ပါ၀င္ၾကတယ္။ ဒီလူေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ “မိ႐ုိးဖလာ” အလယ္အလတ္ တန္းစားေတြ ထဲကပါ။ ကုန္သည္ပြဲစားေတြ၊ အေသးစားစီးပြား ေရးလုပ္ငန္းရွင္ (ဘာဇာရီ - Bazaaris) ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ အီရန္ႏုိင္ငံေတာ္လွန္ေရးမွာ သူတို႔ဟာ အဓိက အခန္း ကပါ၀င္ၿပီး အယ္(လ္)ဂ်ီးရီးယား၊ တူရကီ၊ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ဘာသာေရး လႈပ္ရွားမႈထဲမွာ တစ္တပ္တအား ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီထက္ပိုၿပီး အေရးပါတဲ့အခ်က္က ဘာသာေရး စာအုပ္ႀကီးသမားေတြဟာ အလယ္အလတ္ လူတန္းစားထဲမွာကိုပဲ“ေခတ္မွီ”တဲ့ အုပ္စု၀င္ေတြျဖစ္ေန ၾကျခင္းပါ။ အစၥလာမ္မစ္ လႈပ္ရွားသူေတြထဲမွာ ယံုရခက္ေလာက္ ေအာင္ ပညာေရး အဆင့္အျမင့္ဆံုး၊ အသိဥာဏ္အရွိဆံုး လူငယ္ေတြအမ်ားစု ပါ ၀င္ေနျခင္းပါ။ သူတို႔ထဲမွာ ဆရာ၀န္ေတြ၊ ေရွ႕ေနေတြ၊ အင္ဂ်င္နီယာေတြ၊ သိပၸံပညာရွင္ေတြ၊ ေက်ာင္းဆရာေတြ၊ ျပည္သူ႔ ၀န္ထမ္းေတြ ပါပါတယ္။ (Note 25)

အစၥလာမ္မစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုမွာ ေတြ႕ရတဲ့ တတိယအခ်က္ ကေတာ့ ေက်းလက္ ကလူေတြ ၿမိဳ႕ ႀကီးေတြေပၚ ေရႊ႕ေျပာင္း ေနထုိင္လာၾကျခင္းပါ။ ၁၉၇၀ နဲ႔ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြ တေလ်ာက္လံုး ၿမိဳ႕ ႀကီးေတြေပၚေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္ လာ တဲ့ႏႈန္းက ႐ုတ္တရက္ႀကီး ျမင့္တက္လာေနခဲ့တယ္။ ၿမိဳ႕စြန္ၿမိဳ႕ဖ်ားေတြမွာ သူတို႔နဲ႔ျပည့္သိမ္ေနၿပီး သူတို႔လို အပ္ခ်က္ေတြကို အစၥလာမ္မစ္အဖြဲ႕ေတြက ကူညီပံ့ပုိးေပးၾကတယ္။ အန္းနက္ဂဲ(လ္)နား(Ernest Gellner)က ဒီလိုေထာက္ျပတယ္။
“အစၥလာမ္က ခုိကုိးရာမဲ့ျဖစ္ေန တဲ့လူထုႀကီးကို ဂုဏ္ထူးေဆာင္ အမွတ္ အသား (အုိင္ဒင္တတီ) ေပးလုိက္တယ္။”
အစၥတန္ ဘူ၊ အန္ကရက၊ ကုိင္႐ုိနဲ႔ အာစ႐ြတ္ေတြမွာ၊ အယ္ဂီးယားနဲ႔ ဖက္ (စ္)ၿမိဳ႕ေတြမွာ ေနာက္ၿပီး ဂါဇာကမ္းေျခတေလ်ာက္လံုးမွာ အစၥလာမ္မစ္ အဖြဲ႕ေတြက ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္စည္း႐ံုးလုိက္ႏုိင္ၿပီး အဖိႏိွပ္ခံ၊ ခုိကုိးရာမဲ့ သူေတြအတြက္ ေရွ႕ကေန မားမား မတ္မတ္ရပ္ၿပီး အခြင္႔အေရးေတြ ေတာင္း ဆိုေပးခဲ့ၾကတယ္။“
အိုလီဗာ႐ြိဳင္း (Oliver Roy) ကလည္း "အစၥလာမ္ေတာ္လွန္ေရးႀကီးဟာ ေခတ္သစ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကေမြး ထုတ္ေပး လုိက္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ခုပါ။ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြေပၚ အသစ္ေရာက္လာသူေတြ၊ သန္းခ်ီတဲ့ လယ္သမားေတြက လူဦးေရသံုးဆ တက္လာတဲ့ အေရာင္အေသြး စံု မြတ္စလင္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး ေတြကို ျဖစ္လာေစတာပါပဲ။” (Note 26)

၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြရဲ႕ အလယ္ပုိင္းေလာက္မွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ အစုိးရ ဆိုလို႔ အီရန္နဲ႔ ဆူဒန္ႏုုိင္ငံမွာပဲ ရွိခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြထဲက တူရကီ၊ ပါကစၥတန္လို ႏုိင္ငံအနည္းစုက အစိုးရေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ အစုိးရေတြလို႔ တရား၀င္ သတ္မွတ္လို႔ရပါတယ္။ ဒီႏွစ္အုပ္စုက လြဲတဲ့ႏုိင္ငံအစိုးရေတြ ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လံုး၀မဆုိင္ပါဘူး။ ဘုရင္ေတြ၊ တစ္ပါတီအာဏာ ရွင္ေတြ၊ စစ္အာဏာရွင္ေတြ၊ တစ္ေယာက္တည္းအာဏာရွင္၊ စုေပါင္း အာ ဏာရွင္ေတြ အထူးသျဖင့္ မိသားစု အစဥ္အဆက္၊ လူမ်ဳိးစံုအစဥ္အဆက္ အစုိးရေတြသာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေမာ္႐ိုကို နဲ႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်က အစုိး ရ ေတြဆိုရင္ အစၥလာမ္မစ္ဥပေဒ တရား၀င္ျဖစ္ဖို႔ေတာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾက ပါေသးတယ္။
ဒါေပမဲ့ အျခားအစုိးရေတြကေတာ့ အစၥလာမ္မစ္ အစုိးရလို႔ေရာ၊ ဒီမိုကရက္ တစ္အစိုးရလို႔ပါ သတ္မွတ္ဖို႔ ခက္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကို တန္ဖုိး ထားျခင္း လည္းမရွိၾကပါဘူး။ ကလီးဗင့္ဟယ္ရီမုိး(ရဲ) (Clement Herry More) ကေတာ့ “သူတို႔ဟာ ဘန္ကာအစုိးရ” ေတြျဖစ္ၾက တယ္လို႔ဆိုတယ္။ သူတို႔ဟာ ဖိႏွိပ္တယ္၊ တရားပ်က္တယ္၊ လူထုရဲ႕လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ အက်ိဳးစီးပြားကို ဂ႐ုမစုိက္ၾကဘူး။ အခ်ိန္ အတုိင္းအတာ တစ္ခုအထိ ဒီလိုအစုိးရေတြ ရပ္ တည္ႏုိင္ေကာင္း ရပ္တည္ႏုိင္မယ္။ ရုတ္တရက္ႀကီး ၿပိဳလဲက်သြားမယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေခတ္သစ္ကမၻာႀကီးထဲမွာေတာ့ သူတို႔ေျပာင္းလဲရမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ၿပိဳလဲက်သြားႏုိင္ေျခက သိပ္ ျမင့္မားတယ္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြ အလယ္ပုိင္းေရာက္လာေတာ့ သူတို႔နဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ေတြေ တာစရာ တစ္ခု ရွိလာခဲ့တယ္။ ဒါက သူတို႔ကို ဆက္ခံသူက ဘယ္သူေတြျဖစ္ ၿပီး သူတို႔က်င္႔ သုံးမယ္႔မူေတြက ဘယ္မူေတြ ျဖစ္လာႏိုင္မလဲဆိုတာပါ။ အဲဒီ ႏွစ္ေတြအတြင္း ႏုိင္ငံတုိင္းက အစိုးရေတြရဲ႕ အရိုက္အရာကို ဆက္ခံ လာႏုိင္စရာ ရွိသူေတြကေတာ့ အစၥလာမ္မစ္ အစုိးရေတြ ျဖစ္ဖို႔ပဲ ပိုမ်ားပါ တယ္။
၁၉၇၀ နဲ႔ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြအတြင္း ကမၻာမွာ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ႏုိင္ ငံေတြဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကိုလက္ခံ က်င့္သံုးလာခဲ့ၾကတယ္။ ဒီမိုကေရစီ လိႈင္းက မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြကို ထိ႐ုိက္မႈ ရွိခဲ့ေပမဲ့ အတုိင္းအတာ တစ္ ခုေလာက္ အထိသာပါ။ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈ အားေကာင္းလာၿပီး ဥေရာ ပေတာင္ပုိင္း၊ လက္တင္အေမရိက၊ ေနရာေျပာက္ၾကား အာရွနဲ႔ ဥေရာပ အလယ္ပုိင္းမွာ အရွိန္အဟုန္ေကာင္းလာခ်ိန္ အစၥလာမ္လႈပ္ရွားမႈကလည္း မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြၾကားမွာ အားေကာင္းလာေနတယ္။ ခရစ္ယန္ဘာသာဝင္ ႏုိင္ငံေတြထဲမွာ ဒီမိုကေရစီကို အာဏာရွင္စနစ္နဲ႔ အစား ထုိးသလို အစၥလာမ္ဘာသာ သြတ္သြင္းျခင္းဟာ အတုိက္အခံဒီမိုကေရစီကို အစားထုိးဖို႔ စနစ္တက်ဖန္တီးထားတဲ့ အစီအစဥ္ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ေတာ္ေတာ္ဆင္ေနပါတယ္။ လူမႈေရး သက္၀င္ လႈပ္ရွားမႈ၊ အာဏာရွင္ အစုိးရေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္အား နည္းသြားမႈ ၊ တရား ဥပေဒေတြ ထိေရာက္ျခင္းမရွိေတာ႔မႈ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ၀န္းက်င္ ေျပာင္းလဲမႈ၊ ေရ နံေစ်း ႏႈန္းေတြ ျမင့္တက္မႈ၊ မြတ္စလင္ကမၻာထဲမွ ဒီမိုကေရစီ လမ္းစဥ္ထက္ အစၥလာမ္ဗစ္၀ါဒကိုအားေပးမႈ စတာေတြျဖစ္ ပါတယ္။
ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ၊ တရားေဟာဆရာေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ေတြက ခရစ္ယန္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြထဲမွာရွိတဲ့ အာဏာရွင္အစုိးရေတြကို ဆန္႔က်င္ ရာမွာ အဓိကအခန္းက ပါ၀င္ခဲ့ၾကသလို မြတ္စလင္ အေျခစုိက္အဖြဲ႕ေတြ၊ အစၥ လာမ္မစ္အဇြဲ႕ေတြကလည္း မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြမွာ အလားတူပဲ လႈပ္ရွား ပါ ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။
ပိုလန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ကြန္ျမဴနစ္အစုိးရျပဳတ္က်ဖို႔ ပုတ္ရဟန္းမင္းႀကီးက အဓိကေန ရာမွာ ရွိခဲ့သလို အီရန္က ရွားဘုရင္ကို အယာတိုလာက နန္း ပုလႅင္ ေပၚ ကေနဆြဲခ်ခဲ့တယ္။

(အမွာ၊ အရင္ပို႔စ္မွာ အခန္း ငါး အစားအခန္း ေလးလို႔ မွားယြင္းေဖာ္ျပခဲ႔ ပါတယ္။)
ဆက္ရန္

Read more

Rosa Parks Day

၁၉၅၅ ခု၊ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔

ေမာင္႔ဂိုမာရီ အလာဘားမားမွာ (Montgomery Alabama) အာဖရိကန္ အေမရိကန္ လူမည္းအမ်ိဳးသမီး ရိုစာ ပါ႔က္ “Rosa Parks Day” ဟာ ဘတ္စ္ ကားစီးလာခဲ႔တယ္။ လမ္းေရာက္ေတာ႔ ကားေပၚတက္လာတဲ႔ လူျဖဴ အတြက္ သူမရဲ႕ထိုင္ခံုကေနဖယ္ေပးဖို႔ ကားဆရာက အမိန္႔ေပးခဲ႔ျပန္တယ္။ ဒါကို သူမက ရဲရဲဝန္႔ဝန္႔ ျငင္းဆန္ခဲ႔ပါတယ္။
ဒီလို သာမန္ျငင္းဆန္မႈေလးဟာ အေမရိကရဲ႕ ၿမိဳ႕ျပအခြင္႔အေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ အထင္ကရအျဖစ္ဆုံးျဖစ္ရပ္တစ္ခုအထိ ျဖစ္ခဲ႔ရတယ္။ အေမရိကန္ ကြန္ ဂရက္က သူမကို "ၿမိဳ႕ျပအခြင္႔အေရးလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ ဦးေဆာင္အမ်ိဳးသမီး" "လြတ္လပ္ေရးလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ မိခင္" လို႔ ညႊန္းဆိုတတ္ၾကတယ္။

ကာလီဖိုးနီးယားနဲ႔ အိုဟိုင္ယိုျပည္နယ္ေတြမွာဆိုရင္ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္ေန႔ကို ရိုစာ ပါ႔က္ေန႔ “Rosa Parks Day” လို႔ သတ္မွတ္ဂုဏ္ျပဳထားၾကတယ္။

ရိုစာ ပါ႔က္ဟာ အသက္ ၉၂ ႏွစ္အရြယ္၊ သူမ မေသဆုံးမီ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ခံယူသြားခဲ႔ပါတယ္။ လူတန္းစားခြဲျခားမႈကို ဆန္႔က်င္ခဲ႔တဲ႔ အမ်ိဳးသမီး အိုက္ကြန္းႀကီးတစ္ေယာက္ ဖိအားမပါ၊ ျမွဴဆြယ္မႈမလုပ္တတ္တဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ခံယူသြားမႈဟာ လူတန္းစားခြဲျခားမႈကို လက္မခံတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ အဆုံးအမေၾကာင္႔လို႔ ေကာက္ခ်က္ဆြဲမယ္ဆိုရင္ မွားႏိုင္ေျခ သိပ္ရွိမယ္မဟုတ္ပါဘူး။

Read more

မွန္ပါတယ္လို႔သက္ေသျပဖို႔ သာဓက

American leaders allege that the Muslims involved in the quasi war are a small minority whose use of violence is rejected by the great majority of moderate Muslims. This may be true, but evidence to support it is lacking. Protects against anti-Western violence have been totally absent in Muslim countries.
(The Clash. Chap 9. P 217)

အေမရိကန္ေခါင္းေဆာင္ေတြက အရပ္သားစစ္ပြဲအၾကမ္းဖက္မႈေတြထဲ ပါ ဝင္ေနသူေတြဟာ မြတ္စလင္လူနည္းစုေလးသာျဖစ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ အၾကမ္းဖက္ မႈေတြကို သမာသမတ္က်တဲ႔ မြတ္စလင္လူအမ်ားႀကီးက ကန္႔ကြက္တယ္ လို႔ေျပာဆိုတတ္ၾကတယ္။ ဒီအဆိုက မွန္ေကာင္းမွန္ပါလိမ္႔မယ္၊ ဒါေပမဲ႔ ဒီအဆိုကို မွန္ပါတယ္လို႔သက္ေသျပဖို႔ သာဓကေတာ႔မရွိပါဘူး။ အေနာက္ ဆန္႔က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြကို(သေဘာမတူလို႔)ကန့္ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြ မြတ္စလင္ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ လုံးဝကို မရွိခဲ႔ဘူး။

Read more