မစၥတာ Jonathan ႐ဲ႕ေဆာင္းပါးတစ္ခ်ိဳ႕ကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ဖတ္ခဲ႔တာၾကာပါၿပီ။ သမာသမတ္က်တဲ႔အျမင္႐ိွတယ္လု႔ိ ယုံၾကည္လို႔ပါ။ အခုလည္း ဘယ္သူမွမတို႔မထိရဲတဲ႔ NGO ေတြ႐ဲ႕စကားကို သူကခပ္ပါးပါးေကာက္ေၾကာင္းျပထားခဲ႔တယ္။ ႀကိဳက္လြန္းလို႔ ဘာသာျပန္မွ်ေဝလိုက္တာပါ။ မူ႐င္းေဆာင္းပါးနာမည္ကေတာ႔ Moving beyond sanctions ပါ။ ခုတေလာ ဘေလာ႔ဂ္ တက္ႏွဳန္းစိပ္ေနတာက ျပည္တြင္းေရးရယ္၊ ဒီလိုစာေ႐ဆ႐ာႀကီးေတြေၾကာင္႔ပါ။
(ဇင္ေဝေသာ္)
ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔လာခဲတဲ႔ေနာက္ ၿဗိတိသွ်ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ ကင္မ႐ြန္း ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ တစ္စုံတစ္ရာ အက်ိဳးရိွႏိုင္လိမ္႔မယ္ဆိုတာကေတာ႔ အေသအျခာပါဘဲ။ သူဟာ ႏွစ္ငါးဆယ္အတြင္း ျမန္မာျပည္ကို ပထမဆုံးေရာက္မဲ႔ ဥေရာပထိပ္တန္း ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ပါ။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရဟာ စစ္အစိုးရအေပၚ အေရးယူမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လက္သံအေျပာင္ဆုံး ဥေရာပအစိုးရလည္းျဖစ္ပါတယ္။
အခု အမွန္တကယ္လိုအပ္ေနတာက ျမန္မာနဲ႔ အီးယူ ေပါင္းစပ္ေပးႏိုင္ဖို႔ပါ။ ဒါမွလည္း သူ႕ခရီးစဥ္ကေမွ်ာ္ရက်ိဳးနပ္လိမ္႔မယ္။ အာဏာရွင္အစိုးရေတြနဲ႔ကိုင္တြယ္ေျဖ႐ွင္း ဖို႔ ျပႆနာမရိွလွတဲ႔ ဥေရာပအစိုးရေတြဆီက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔ထားတာေတြျပန္ဖြင္႔ဖို႔ ဘယ္လိုအရိပ္အႁမြက္မွ မျပၾကေသးပါဘူး။ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ဒီကိစၥအတြက္ အႀကီးမားဆုံးထူးျခားမႈကိုျဖစ္ေစႏိုင္သူပါ။ ႐ုပ္ရည္က ႏြဲ႔ေနာင္းေနာင္း ဖ်က္ဆီးလို႔မရတဲ႔ ႏိုင္ငံေရးခံယူခ်က္ေတြနဲ႔သူမဟာ အေနာက္ဆန္ပါတယ္။
ျမန္မာဟာ ဘယ္တုန္းကမွ ဥေရာပရဲ႕ အေရးႀကီးတဲ႔စီးပြားေရး လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ႏိုင္ငံမဟုတ္ခဲ႔ပါဘူး၊ ဒါေၾကာင္႔ ျမန္မာကိုစီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈဆိုတာ အပ်င္းေျပေလ႔က်င္႔ခန္းတစ္ခုမ်ွသာပါ။ သူတို႔ပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင္႔၏ ဘာမွလည္းထူးထူးျခားျခား ျဖစ္မလာခဲ႕ပါဘူး။
ျမန္မာရဲ႕လတ္တေလာ ေျပာင္းလဲမႈအေပၚ ဘယ္သူမွ သံသယမရိွၾကပါဘူး။ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသစ္ကို က်င္႔သုံးတယ္၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကုိ လႊတ္ေပးတယ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္စြာဆႏၵျပမႈေပးတယ္၊ ဒါေတြဟာ ဥေရာပအႀကိဳက္ေတြပါ။
ေဒၚေအာ္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ NLD ပါတီ ေအာင္ပြဲခံခဲ႕တဲ့ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ရလာဒ္နဲ႔ပတ္သက္လိုးလည္း သူတို႔အေနနဲ႔ေက်နပ္စရာပါ။
ဒါေပမယ္႔ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔တာေတြ ႐ုပ္သိမ္းဖို႔နဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ႔ စိတ္ကူးရၾကေသးပုံမ႐ိွပါဘူး။ ဘာေၾကာင္႔လဲလို႔စဥ္းစားရင္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈဟာ ဥေရာပရဲ႕ လက္က်န္ လက္နက္ေလးတစ္ခုျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြဟာ သူတုိ႔ႏိုင္ငံနယ္နိမိတ္ကိုေက်ာ္ၿပီး စစ္အင္အားမျဖည့္ဆည္းႏိုင္ၾကေတာ႔ဘူး။ အာရွမွာ ဥေရာပစစ္တပ္မရွိဘူး။ ၿပီးေတာ႔ အာဖဂန္နစ္တန္နဲ႔ လစ္ဗ်ား မွာ စစ္ေရးပတ္သက္ခဲ႔ၿပီးတဲ႔ေနာက္ တစ္ခ်ိန္က သူတို႔ ခ်န္ပီယံျဖစ္ဖူးတဲ႔ ျဖန္ေျဖေရးကိစၥကိုေတာင္ သိပ္စိတ္မဝင္စားၾကေတာ႔ဘူး။
စီးပြားေရး အင္အားက႐ွိေနေတာ႔ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈက သူတို႔ရဲ႕ အသိအမွတ္ျပဳေလာက္တဲ႔ လက္နက္တစ္ခု ျဖစ္ေနဆဲပါ။ ဒီႏွစ္ ဇန္နဝါရီလက စၿပီး အီးယူက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔ လာလိုက္တာ ၁၅ ခုေလာက္႐ိွေနၿပီ၊ ဒီအေရအတြက္ကအရင္ ဆယ္ႏွစ္ ေပါင္းတာထက္ပိုေနပါတယ္။ အီးယူ အစိုးရေတြက သူတို႔က စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔လိုက္ရင္ တစ္ခုခုျဖစ္လာလိမ္႔မယ္လို႔ ထင္ေနၾကတယ္၊ အေထာက္အားေတြကိုၾကည့္ေတာ႔ သူတို႔ထင္သလိုမဟုတ္ျပန္ဘူး။
ျမန္မာအစိုးရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္တယ္ဆိုတာ အီးယူရဲ႕ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ တစ္ခုတည္းေၾကာင္႔မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီကိစၥမွာ အီးယူက ပမႊားေလးပါ။ ေနာက္ၿပီးအီးယူ အစိုးရေတူရဲ႕ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင္႔ အီရန္နဲ႔ ဆီးရီးယား တို႔ေျပာင္းလဲလာလိမ္႔မယ္လို႔ ဘယ္သူမွ မယုံၾကည္ပါဘူး။ ဒီေတာ႔ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈဟာ ထိေရာက္တယ္ဆိုတာထက္ သူတို႔ဟာ အေရးပါတယ္ဆိုတာေလးကိုျပဖို႔ပဲ ပိတ္ဆို႔ေနၾကရတာပါ။
ဒီထက္အႏၱရာယ္ရိွတဲ႔ အယူအဆ ဥေရာပမွာရွိေနတယ္။ ဒါက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ တစ္ခ်ိဳ႕ကိုသာဖြင္႔ေပးရမယ္၊ အားလုံးမဖြင္႔ရ၊ ဖြင္႔လိုက္ရင္ ေျပာင္းလဲမႈတစ္မ်ိဳးတစ္ဖုံ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။ စစ္အစိုးရနဲ႔ တေစာင္းေစး မ်က္ေခ်း ျဖစ္တဲ႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္မႈအဖြဲ႔(International Crisis Group)ကေတာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈဟာ အက်ိဳးရိွတယ္ဆိုတာ စစ္အစိုးရကို ျပသဖို႔ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအေနနဲ႔ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ ေတြ အျမန္႐ုပ္သိမ္းသင္႔တယ္လို႔ သဘာဝက်က် ေျပာဆိုလာၾကပါတယ္။
အႀကီးမားဆုံးေျပာင္းလဲမႈလုပ္ခဲ႔ၿပီးတဲ႔ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းလုံး ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ဖို႔ လိုေနတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ ေခါင္းမာသူ ေျပာင္းလဲမႈကိုလိုလားသူ စတာေတြခြဲျခားၿပီး ဒဏ္ေပး၊ ဆုေပးစနစ္ကိုပဲ က်င္႔သုံးမယ္ဆိုတဲ႔အယူအဆဟာ ျပျပင္ေျပာင္းလဲေ႐းကို အမ်ားႀကိးအဟန္႔အတား ျဖစ္ေစႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။ လတ္တေလာအေနအထားက ဘာဘာညညာ ေတာင္းဆိုမႈေတြလုပ္မေနဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံေ႐းကို ေထာက္ခံအားေပးေနရမဲ႔အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။
စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔တာေတြ ႐ုပ္သိမ္းဖို႔တင္မကပဲ အျခားလုပ္စ႐ာေတြမ်ားႀကီး ရိွေနပါတယ္။ သဘာဝေဘးအႏၱ႐ာယ္ ကယ္ဆယ္ေရးေတြ၊ သူတို႔ကို ကယ္ဆယ္ေရးေလ႔က်င္႔ေပးမႈေတြ စစ္အစိုး႐နဲ႔ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြမွာ အီးယူ ႏိုင္ငံေတြက ကၽြမ္းက်င္ပါတယ္။
ေနာက္ၿပီး တိုင္း႐င္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေ႐းေဆြးေႏြးဖို႔ အီးယူ ႏိုင္ငံေတြက ၾကားဝင္ျဖန္ေျဖေပးႏိုင္တယ္။ တိုတိုေျပာ႐႐င္ အီးယူ ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ နက္ဂတစ္ဆန္တဲ႔ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔တာေတြအျပင္ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ႔ အားေပးမႈေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ေပးႏိုင္တယ္။
ဒါေတြကိုလုပ္ဖို႔ ပထမဆုံး အီးယူအစုိး႐ေတြရဲ႕သေဘာထား အ႐င္ေျပာင္းလဲ႐လိမ္႔မယ္။ ဒီကိစၥမွာ ၿဗိတိန္က အေ႐းႀကီးဆုံးပါ။ ၿဗိတိန္ကိုခ်ီးက်ဴး႐မွာက သူတို႔ဟာက်န္းမာေ႐းနဲ႔ပညာေ႐း အတြက္ သုံးႏွစ္အတြင္း ေပါင္ ၁၈၀ မီလ်ံ ျမနမာႏိုင္ငံကိုလႉဒါန္းခ႔ဲတယ္။ ဒီပမာဏက ဥေ႐ာပ တစ္တိုက္လုံးေပါင္းတာထက္ ပိုပါတယ္။
ဒါေပမယ္႔ၿဗိတိသွ်အစိုးရဟာ ျမန္မာျပည္တြင္းက NGOေတြရဲ႕ ဩဇာသက္ေ႐ာက္မႈ႕ အမ်ားႀကီးခံေနပါတယ္။ သူတို႔က ျပည္တြင္းမွာ အားလုံး အလိမ္အညာေတြခ်ည္းပဲလိ႔ ဆိုေနၾကဆဲပါ။ လတ္တေလာမတိုင္ခင္ကအထိ ျမန္မာျပည္တြင္းေ႐းကို ကမၻာက သိလာေအာင္ NGOေတြက ေဆာ္ေအာေပးခဲ႔တာပါ။ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳထိုက္ပါတယ္။ အခု သူတို႔မွာ ဗြီတိုအာဏာမ႐ွိေတာ႔ပါဘူး။
မစၥတာဘေ႐ာင္းနဲ႔အီးယူေခါင္ေဆာင္ေတြအေနန႔ဲ အတုအေယာင္ေျပာင္းလဲမႈဆိုတဲ႔ ေဝဖန္သံေတြကို အံတုၿပီး စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈကလည္း အလုပ္မျဖစ္ေတာ႔တဲ႔ေပၚလစီ လို႔သေဘာပိုက္ကာ ျမန္မာျပည္အတြက္ ေ႐ွ႕ကရပ္ျပဖို႔သင္႔ေနပါၿပီ။
The Straits Times.Friday,April 13,2012.
By Jonathan Eyal.
Euro Correspondent
