Pre-Buddhist Background
ဗုဒၶဘာသာကို ေလ့လာၾကရာမွာ ဗုဒၶဝင္ကစၾကတာမ်ားေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ဗုဒၶ မေပၚမီ ေခတ္ကို ျပန္သြားၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။ ဒီလိုေလ့လာမႈဟာ ဗုဒၶဝင္နဲ႔ ဗုဒၶရဲ့အဆံုးအမေတြကို ပိုၿပီး သေဘာက် ေစမယ္လို႔ ယံုၾကည္ၿပီး သမိုင္းနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈဆက္သြယ္ခ်က္ေတြကို ပိုၿပီးက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔႔ သိနားလည္ လာေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ဗုဒၶေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ အိႏၵိယရဲ႕ ဒႆနအျမင္နဲ႔ ကိုးကြယ္မႈကို အေျခခံလိုက္ႏိုင္မွာပါ။
အိႏိၵယရဲ့ ဒႆနနဲ႔ ကိုးကြယ္မႈဖြ႔႔ံျဖိဳးလာပံုကို ပထဝီအေနအထားေပၚ အေျခခံၿပီး သံုးသပ္ၾကည့္ လိုပါတယ္။ အိႏိၵယမွာ ဂဂၤ ါနဲ႔ ယမံုနာဆိုတဲ့ ျမစ္ႀကီးႏွစ္စင္းရွိတယ္။ ဟိမဝႏၱာကေန အစခ်ီၿပီး ဒီျမစ္ႀကီးႏွစ္စင္းက နယ္ေျမေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ခြဲထားေပးခဲ့တယ္။ ေနာက္မွ တျဖည္းျဖည္းနီးလာၿပီး အိႏိၵယလြင္ျပင္ အလဟာဘတ္ၿမိဳ႕နားကိုေရာက္မွ ဒီျမစ္ႀကီးႏွစ္စင္း ေပါင္းဆံုသြားတယ္။
ဒီျမစ္ႀကီးႏွစ္စင္းဟာ အိႏိၵယဖေလာ္ေဆာ္ဖီန႔ဲ ဘာသာေရးအစျပဳပံုနဲ႔ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ပံုေတြကို ညႊန္ျပေနတယ္။ ပထဝီ အေနအထားအရ ျခားနားသလို အဲဒီျမစ္ႀကီးေတြအေပၚမွာ အမွီျပဳေနထိုင္ေနၾကတဲ့ လူေတြရဲ့ စရိုက္လကၡဏာေတြကလည္း မတူကြဲဲျပားေနၾကပါတယ္။ ဒီယဥ္ေက်းမႈေတြဟာ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မတူကြဲျပားရာကေန တျဖည္းျဖည္းနီးစပ္လာခဲ့ၿပီး ယေန႔ဆိုရင္ ခြဲျခားလုိ႔ေတာင္မရေတာ့ေအာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျမစ္ႀကီးႏွစ္စင္းကြဲျပားရာကေန ေနာက္ဆံုးပင္လယ္ထဲကို အတူစီးဝင္သြားသလုိမ်ိဳးလို႔ေျပာရင္ ရႏိုင္လိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။
အိႏိၵယသမိုင္းကိုျပန္ၾကည့္ေတာ့ ဘီစီတတိယေထာင္စုႏွစ္ေတြကတည္းကပဲ အလြန္ဖြ႔ံၿဖိဳးေနၿပီျဖစ္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈကို ေတြ႔ၾကရတယ္။ ဒီယဥ္ေက်းမႈဟာ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈပုခက္လို႔ေခၚရမယ့္ အီဂ်စ္၊ ေဘဘီလံုတို႔နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ပါ။ ဘီစီ ၂၈၀၀ ခန္႔ကေန ၁၈၀၀ အထိ ဖြံ႕ၿဖိဳးခဲ့တဲ့ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းယဥ္ေက်းမႈပါ။ ဟရပၸန္စီဗီ လိုက္ေဇးရွင္းလို႔လည္း ေခၚႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီယဥ္ေက်းမႈဟာ ဒီေန႔ပါကစၥတန္အေနာက္ပိုင္းကေန ဘံုေဘအထိ ျပန္႔ခဲ့ၿပီး အေရွ႕ဖက္ဆိုရင္ ရွင္းမလကေန ဟိမဝႏၱာေတာင္ေျခအထိ ျပန္႔ႏွ႔ံခဲ့တယ္။
ဒီေန႔ေျမပံုကိုျပန္ၾကည့္ရင္ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းယဥ္ေက်းမႈရဲ့ ခမ္းနားခဲ့ပံုကိုသိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီယဥ္ေက်းမႈဟာ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီၿပီးတည္တံ့ခဲ့ရံုသာမက ရုပ္ပိုင္းေရာ၊ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းပါ အမ်ားႀကီးတိုးတက္ေနခဲ့ပါၿပီ။ အထူးသျဖင့္ ဆည္ေျမာင္းမ်ားနဲ႔ ၿမိဳ႕ျပအိမ္ရာစနစ္ေတြပါ။ အဲဒီေခတ္ကလူေတြဟာ ဒီေန႔ကြန္ပ်ဴတာမွာသံုးေနတဲ့ binary model သခ်ၤာစနစ္ကို သံုးစြဲတတ္ေနၿပီဆိုတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။
သူတို႔ဟာ စာေပတတ္ေျမာက္ခဲ့ရံုသာမက ေရးသားမႈပင္ရွိေနခဲ့ၿပီး အဲဒီအကၡရာေတြ ကို အခုအထိ ဘာသာ မျပန္ဆိုႏိုင္ေသးပါဘူး။ (အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းမွတ္တမ္းကကိုပဲ ဘာသာေဗဒအရ ေျဖရွင္းလို႔မရေသးတဲ့ ပေဟဠိတစ္ခုရွိေနဆဲပါ) ။ ဒါ့အျပင္ စိတ္ဓာတ္ေရးရာမွာလည္း အမ်ားႀကီးဖြ႔ံၿဖိဳးေနၿပီဆိုတာ Mohenjo-daro နဲ႔ Harappa တို႔က သက္ေသခံေနပါတယ္။
အဲဒီ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ေရွးေဟာင္းလူ႔ယဥ္ေက်းမႈဟာ ဘီစီ ၁၈၀၀ နဲ႔ ၁၅၀၀ ၾကားမွာေတာ့ သဘာဝ အႏၱရာယ္နဲ႔ နယ္ခ်ဲ႕သူအႏၱရာယ္တို႔ေၾကာင့္ ေတာ္ေတာ္အထိနာခဲ့ရပါေတာ့တယ္။ နယ္ခ်ဲ႕သူေတြဟာ အာရီးယန္း ေတြလို႔ ဆိုစမွတ္ျပဳၾကပါတယ္။ သူတို႔မူလေနရပ္က အေရွ႕ဥေရာပကျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ယေန႔ ပိုလန္နဲ႔ ယူကရိန္း ႏိုင္ငံတို႔လို႔ဆိုရင္ ရႏိုင္ပါတယ္။ အရီးယန္းေတြဟာ ေဒသခံအိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းကလူေတြနဲ႔ လံုးဝမတူ ျခားနားပါတယ္။ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြက စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးနဲ႔ အေျခခ်ေနထိုင္တတ္ၿပီး အရီးယန္းေတြက လွည့္လည္က်င္လည္ က်က္စားတတ္ၾကပါတယ္။ ၿမိဳ႕ျပစနစ္ကို အထာမက်ၾကေသးပါဘူူး။
အာရီးယန္းေတြေရာက္လာၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ သူတို႔ယဥ္ေက်းမႈေတြ လႊမ္းမိုးလာခဲ့ၿပီး ဒုတိယေထာင္စုတစ္ဝက္ေလာက္လည္းေရာက္ေရာ အိႏၵိယျပည္ႀကီးဟာ အာရီးယန္းယဥ္ေက်းမႈေတြနဲ႔ လႊမ္းၿခံဳ သြားခဲ့ပါေတာ့တယ္။
အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြနဲ႔ အာရီးယန္းေတြရဲ့ ဘာသာေရးအျမင္ကို ၾကည့္ၾကပါဦးစို႔။ ကြ်န္ေတာ္ ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြဆီမွာ ဒီေန႔အထိ ဘာသာျပန္ဆိုလို႔မရေသးတဲ့ စာေပေရးသားမႈ ရွိေနခဲ့ပါၿပီ။
ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔သိထားခဲ့တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈသမိုင္းဟာ ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈအေထာက္အထားႏွစ္ခုနဲ႔ အနည္းငယ္ေသြဖီေနပါတယ္။ မိုဟိန္ဂ်ိဳဒါဇိုနဲ႔ ဟရပၸမွာ တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ ဒီစာေပေရးသားမႈေတြဟာ အာရီးယန္းေတြရဲ႕ အကၡရာေတြျဖစ္ၿပီး သူတို႔ေအာင္ႏိုင္သိမ္းပိုက္လိုက္တဲ့ လူေတြရဲ့ ဘာသာေရး ယံုၾကည္မႈ ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေရးသားထားတာလို႔ ဆိုပါတယ္။
တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိမႈေတြအရ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြရဲ့ အေရးႀကီးတဲ့သေကၤတ အမွတ္အသားေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဆိုတာ သိရျပန္တယ္။ ဒါေတြက ဘာသာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သေကၤတေတြျဖစ္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာက အထြက္အျမတ္ ထားတဲ့ သေကၤတေတြျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ ဥပမာ ေဗာဓိပင္၊ ဆင္၊ သမင္ စတာေတြပါ။ အေရးႀကီးဆံုးလို႔ ဆိုရင္ ရႏိုင္တာက လူတစ္ေယာက္ တင္ပလႅင္ေခြ၊ လက္ႏွစ္ဖက္ေပါင္ေပၚတင္၊ မ်က္စိကို ခပ္ေရးေရးမွိတ္ထားတဲ့ တရားထိုင္ေနတဲ့ ပံုမ်ိဳးပါပဲ။
ဒီလို တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိမႈေတြ၊ အေထာက္အထားေတြကုိ ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြရဲ႕ ေယာဂနဲ႔ တရားထုိင္ျခင္းေတြကို ေျခရာခံႏိုင္တယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အာရီးယန္းေတြေရးသားထားတဲ့ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြအေၾကာင္း ေဖာ္ျပတဲ့ ေဝဒက်မ္း ေတြကုိ ျပန္ၾကည့္ျပန္ေတာ့ အတည္တက်မရွိ ေလွ်ာက္သြားတတ္တဲ့ ရေသ့သူေတာ္စင္ ေတြအေၾကာင္းလည္း ေတြ႔ရျပန္တယ္။ သူတို႔ဟာ စိတ္ထိန္းခ်ဳပ္မႈက်င့္စဥ္ေတြကိုက်င့္ၿပီး တစ္ေယာက္ တည္းေန၊ အဝတ္အစားမပါ၊ (သို႔) ႀကီးမားတဲ့ဝတ္ရံုေတြကို ဝတ္ရံုထားတဲ့လကၡဏာေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ေမြးျခင္း၊ ေသျခင္းရဲ့လြတ္ေျမာက္ရာတရားေတြကို လိုက္လံေဟာၾကားေနတတ္ၾကတယ္။
အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိမႈေတြ၊ အရီးယန္းေတြ ေရးသားထားတဲ့ ကနဦးပိုင္း အေထာက္အထားေတြကို ေပါင္းစပ္ၾကည့္ရင္ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြရဲ႕ ဘာသာေရးအယူအဆနဲ႔ က်င့္သံုးမႈေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းႀကီး မဟုတ္တန္ေစ အေရးႀကီးတဲ့အပိုင္းေတြကိုေတာ့ အေတာ္အတန္ ေကာက္ခ်က္ခ်လို႔ရပါၿပီ။
သူတို႔ဘာသာေရးမွာ အေရးႀကီးတာေတြ အမ်ားႀကီးပါ။
ပထမဆံုး တရားထုိင္ျခင္း(သို႔) စိတ္က်င့္စဥ္အေၾကာင္း။
ဒုတိယ - ေတာရိပ္မွီခိုတဲ့ အေလ့အက်င့္ စတာေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး ေယဘုယ်ဆန္တဲ့ ဓေလ့စရိုက္ေတြပါ။
တတိယကေတာ့ သံသရာဝါဒနဲ႔
စတုတၳကေတာ့ ဒီေန႔ကမၼလို႔ေျပာရမယ့္ ေသတဲ့ေနာက္ပါလာတဲ့ နာမ္သတၱိသေဘာတရားေတြပါ။
ေနာက္ဆံုးကေတာ့ ေသျခင္းတရားမွ လြတ္ေျမာက္ရာ ဝိမုတၱိဆိုတဲ့ အႀကီးမားဆံုးပန္းတိုင္ပါပဲ။
ဒုတိယ - ေတာရိပ္မွီခိုတဲ့ အေလ့အက်င့္ စတာေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး ေယဘုယ်ဆန္တဲ့ ဓေလ့စရိုက္ေတြပါ။
တတိယကေတာ့ သံသရာဝါဒနဲ႔
စတုတၳကေတာ့ ဒီေန႔ကမၼလို႔ေျပာရမယ့္ ေသတဲ့ေနာက္ပါလာတဲ့ နာမ္သတၱိသေဘာတရားေတြပါ။
ေနာက္ဆံုးကေတာ့ ေသျခင္းတရားမွ လြတ္ေျမာက္ရာ ဝိမုတၱိဆိုတဲ့ အႀကီးမားဆံုးပန္းတိုင္ပါပဲ။
ဒါေတြဟာ အံ့ဘနန္း အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြရဲ့ ေရွးအက်ဆံုးပံုရိပ္ေတြပါ။
ယခု အာရီးယန္းေတြရဲ့ ဘာသာေရးကို ၾကည့္ၾကပါစုိ႔။ ေတာ္ေတာ္ေလး ျခားနားပါတယ္။ ေရွးဦး အာရီးယန္းေတြရဲ့ ယံုၾကည္မႈက ရွင္းလင္းတယ္။ သူတုိ႔မူလေနရပ္က အေရွ႕ဥေရာပက ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့အတိုင္း ေရွးေဟာင္း ဂရိယဥ္ေက်းမႈေတြနဲ႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဆင္တူတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဂရိနတ္ ေမာ္ကြန္းေတြကိုၾကည့္ရင္ သိႏိုင္ပါတယ္။ သဘာဝကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့နတ္ေတြ အမ်ားႀကီး အာရီးယန္းေတြရဲ့ ကိုးကြယ္မႈမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ ဣႏၵရ(မုိးနတ္) ၊ အဂၢိ( မီးနတ္)၊ ဝရုဏ(ေရနတ္) စတာေတြပါ။
အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြအတြက္ ရေသ့ရဟန္းဟာ ဘာသာေရး သေကၤတတစ္ခုမွ်သာျဖစ္ေပမယ့္ အာရီးယန္းေတြရဲ့ တရားေဟာဆရာက ဒီထက္အမ်ားႀကီး ပိုအေရးႀကီးပါတယ္။
အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြရဲ့ အထြက္အျမတ္ဘာသာေရးအက်င့္က ကာမဂုဏ္ကိုစြန္႔ကာ ေတာထြက္ျခင္း ျဖစ္ၿပီး အာရီးယန္းေတြအတြက္ကေတာ့ တူတူတန္တန္မိသားစုေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ဖို႔ပါ။
မိသားစုနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြမွာ ထူးထူးျခားျခားယံုၾကည္မႈ မေတြ႔ရေပမယ့္ အာရီးယန္း ေတြအတြက္ကေတာ့ “သား” ေမြးဖြားမႈဟာ အႀကီးမားဆံုးဆုလာဒ္ပါ။
အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြက တရားရႈမွတ္ျခင္းကို အေလးအနက္ထားေပမယ့္ အာရီးယန္းေတြကေတာ့ ယဇ္ပူေဇာ္မႈကို အေလးထားတယ္။
အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြက ကမၼနဲ႔ သံသရာဝါဒကို ယံုၾကည္ၾကေပမယ့္ ဒီလိုယံုၾကည္မႈမ်ိဳး အာရီးယန္း ေတြဆီမွာ မေတြရျပန္ပါဘူး။
တမလြန္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အယူအဆေတြ၊ ကံတရားေတြ အာရီးယန္းေတြဆီမွာ မေတြ႔ရပါဘူး။ သူတို႔ရဲ့ အျမင့္ျမတ္ဆံုးကိုယ္က်င့္တန္ဖိုးက အဖြဲ႔အစည္းကို သစၥာေစာင့္သိဖို႔၊ လူမ်ိဳးစုၾကားထဲမွာ သပၸါယျဖစ္ဖို႔၊ လူမ်ိဳး ကိုျပန္လည္အက်ိဳးျပဳဖုိ႔ စတာေတြနဲ႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားတို႔ရဲ့ ေနာက္ဆံုးဘဝပန္းတုိင္ဟာ လြတ္ေျမာက္ေရးျဖစ္ၿပီး အာရီးယန္း ေတြအတြက္မွာေတာ့ ေကာင္းကင္ဘံုေရာက္ရွိေရးပါ။
အားလံုးကိုျပန္ခ်ဳပ္ၾကည့္ရင္ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားတို႔က ေတာထြက္ျခင္း၊ တရားအားထုတ္ျခင္း၊ သံသရာ၊ ကံ၊ ဝိမုတၱိတို႔ကို အေလးထားၿပီး အာရီးယန္းေတြကေတာ့ ယဇ္နတ္ပူေဇာ္ျခင္း၊ သစၥာရွိျခင္း၊ ခ်မ္းသာ ၾကြယ္ဝျခင္း၊ အာဏာရွိျခင္းနဲ႔ ေကာင္းကင္ဘံုတို႔ုကို အေလးထားပါတယ္။ ဒါေတြကိုၾကည့္ရင္ ဒီယံုၾကည္မႈ ႏွစ္ခုဟာ လံုးဝမတူကြဲျပားခဲ့ၿပီး ေနာက္ရာစုႏွစ္မ်ားစြာၾကာတ့ဲအခါမွာေတာ့ ခြဲျခားလို႔မရေအာင္ တစ္သားတည္း ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ အရီးယန္းေတြဆီမွာ ေဒသခံေတြလံုးဝမၾကားဖူးတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခုရွိေနျပန္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ဇာတ္ခြဲျခားမႈနဲ႔ နတ္ေဒဝတာတို႔က သတင္းေပးျခင္းဆိုတာေတြပါ။
ဘီစီ ၁၅၀၀ နဲ႔ ဘီစီေျခာက္ရာစု (ျမတ္စြာဘုရားေပၚထြန္းခ်ိန္) ၾကားကာလဟာ မတူကြဲျပားတဲ့ ဒီယဥ္ေက်းမႈႏွစ္ခု အျပန္အလွန္ႏွီးေႏွာတဲ့ကာလ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အာရီးယန္းေတြက အိႏိၵယအေရွ႕ေတာင္ပိုင္း ဆီကို တျဖည္းျဖည္းေရြလ်ားခဲ့ၾကၿပီး ၿမိဳ႕ျပအိမ္ယာတည္ေထာင္မႈစနစ္ေတြက တျဖည္းျဖည္း ေမြးစားက်င့္သံုး လာခဲ့ၾကတယ္။ ေရွးေရွးကေျပာခဲ့သလိုပါပဲ၊ ျမစ္ႀကီးႏွစ္စင္း ေပါင္းဆံုသြားသလို ဒီယဥ္ေက်းမႈႏွစ္ခုလည္း ေပါင္းစပ္သြားေတာ့တယ္။
ဘုရားရွင္ပြင့္ထြန္းတဲ့ကာလလည္းေရာက္ေရာ ဘာသာယဥ္ေက်းမႈေတြဟာ လံုးဝဖြံ႕ၿဖိဳးလာခဲ့ ပါေတာ့ တယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ့ျဖစ္ေတာ္စဥ္ထဲမွာကိုပဲ ဒီယဥ္ေက်းမႈေတြ ေတြ႔လာခဲ့ရေတာ့တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဘုရား အေလာင္းေမြးဖြားၿပီးၿပီးခ်င္း အေလာင္းေတာ္ရဲ့ ျမင့္ျမတ္လာမယ့္ အနာဂတ္နိမိတ္ကို ပညာရွင္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက ဖတ္ၾကားၾကတယ္။
ပထမဆံုးနိမိတ္ဖတ္သူက အသိတပါ။ သူက ေတာေတာင္ထဲမွာေနတဲ့ ရေသ့တစ္ပါးျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶဝင္အရ သူဟာ ျဗဟၼာလို႔အခိုင္အမာဆိုထားေပမယ့္ သူဟာ အာရီးယန္းမ်ိဳးဆက္အဖြဲ႔ဝင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီယဥ္ေက်းမႈႏွစ္ခု ဘယ္ေလာက္အထိ ထပ္တူက်ေနၿပီလဲဆိုတာ ေျပာေနတဲ့အခ်က္ပါ။
ဘီစီေျခာက္ရာစုမွာ ျဗဟၼဏတို႔ကိုယ္တိုင္ကပင္ ေတာထြက္ၿပီး အိမ္ယာမေထာင္ ရေသ့ရဟန္းေဘာင္ ကို ယူေနၾကပါၿပီ။ ေစာေစာပိုင္းကဆို ဒါမ်ိဳးကိစၥက ၾကားပင္မၾကားဖူးတဲ့ကိစၥပါ။ ခဏၾကာေတာ့ ၁၀၈- ပါးေသာ ျဗဟၼဏတို႔ကို သိဒၶတၳမင္းသားရဲ့ ကင္ပြန္းတပ္မဂၤလာအတြက္ ဖိတ္ၾကားခဲ့တယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါေတာ့တယ္။ သူတို႔ဟာ အိမ္ယာေထာင္မႈကို မစြန္႔လႊတ္ပဲ အာရီးယန္းေတြက်င့္သံုးတဲ့ ဓေလ့၊ စရိုက္ေတြကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ေလ့က်င့္ၾကတဲ့ ျဗဟၼဏေတြပါ။
ဒီလိုကြဲျပားတဲ့ယဥ္ေက်းမႈႏွစ္ခု ဘာေၾကာင့္ တစ္သားတည္းျဖစ္သြားရတာလဲ။
အာရီးယန္းေတြရဲ့ နယ္ခ်ဲ႕မႈဟာ ေျမျပန္႔လြင္ျပင္ကိုေရာက္ေတာ့ အဆံုးသတ္သြားခဲ့တယ္။ လူမ်ိဳးျခင္း ေပါင္းစည္းသြားတယ္။ အဲဒီေနာက္ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးေတြ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ခဲ့ေတာ့တာပါပဲ။
အစပထမကေတာ့ လူဦးေရအမ်ားစုဟာ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြနားမွာေနၿပီး သဘာဝအႏၱရာယ္ေတြရဲ့ ႏွိပ္စက္မႈေတြကို အလူးအလဲခံခဲ့ၾကရတယ္။ ဒီသဘာဝေတြကိုပဲ အာရီးယန္းတို႔က နတ္ေတြကို ကိုယ္စားျပဳ တယ္လို႔ ယံုၾကည္ခဲ့ၾကတယ္။
ဒုတိယအေနနဲ႔ စီးပြါးေရးအခ်က္အျခာ ျဖစ္လာျခင္းသေဘာပါ။ ကနဦး အာရီးယန္းေတြရဲ့ ယဥ္ေက်းမႈမွာ ရေသ့၊ ရဟန္း(သမဏ၊ ျဗဟၼဏ) နဲ႔ စစ္သား(ခတၱိယ) တို႔သာ လႊမ္းမိုးထားခဲ့တယ္။ ရေသ့၊ ရဟန္းက နတ္ေဒဝတာေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေပးတယ္။ စစ္သားက နီးစပ္ရာလူမ်ိဳးစုေတြဆီသြားၿပီး စစ္တိုက္တယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံမြဲေတလာမွာေပါ့။ အဲဒီကေနတဆင့္ စီးပြါးေရးပံုသ႑ာန္ေပၚလာၿပီး ကုန္သည္၊ ပြဲစားေတြ အေရးပါလာေတာ့တာပါ။ ဘုရားရွင္ရဲ့ သာဝကျဖစ္တဲ့ အနာထပိဏၰိကဆိုရင္ ထင္ရွားတဲ့ သာဓကတစ္ခုပါ။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ လူမ်ိဳးစုကြဲေလးေတြအားလံုး တစ္စုတစ္ေဝးတည္းျဖစ္လာတယ္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ဟာ လူမ်ိဳးနဲ႔မသတ္မွတ္ေတာ့ပဲ၊ ပထဝီနယ္နိမိတ္နဲ႔ သတ္မွတ္လာၾကတယ္။ လူမ်ိဳးစုကြဲေတြ စုေပါင္းေနထိုင္ လာၾကတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ့ သာဝကျဖစ္တဲ့ မဂဓတိုင္းသခင္ ဘုရင္ဗိမၺိသာရ မဂဓႏိုင္ငံေတာ္ဟာ ဒီအတြက္ ထင္ရွားတဲ့ သာဓကတစ္ခုပါပဲ။
စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြဟာ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားတို႔က်င့္သံုးတဲ့ ဘာသာေရးဓေလ့စရိုက္ေတြကို အာရီးယန္းေတြ လက္ခံလာဖို႔တြန္းပို႔လိုက္တဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အာရီးယန္းေတြက အစပိုင္းမွာ ရုပ္ဝတၱဳေတြနဲ႔ လြႊမ္းမိုးထားႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္လည္း ၾကာေရာ အိႏိၵယဟာ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြရဲ့ ဘာသာေရးအယူအဆ၊ အက်င့့္တရားေတြနဲ႔ လံုးဝႀကီးလႊမ္းမိုး သြားပါေတာ့တယ္။ အဲဒီအခါမွာေတာ့ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြနဲ႔ အာရီးယန္းေတြၾကားက ျခားနားခ်က္ဆိုတာ ရွာမေတြ႕ေတာ့ေလာက္ေအာင္ တသားတည္းျဖစ္သြားေတာ့တယ္။
ဒီသမိုင္းအေထာက္အထားကိုၾကည့္ရင္ ဗုဒၶဘာသာက ျဗဟၼဏဘာသာကို ဆန္႔က်င္တယ္ဆိုတဲ့စကား လံုးဝအဓိပၸါယ္မရွိေတာ့ပါဘူး။
ဗုဒၶဘာသာထဲမွာ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြယံုၾကည္တဲ့၊ က်င့္သံုးတဲ့ ဘာသာေရးအယူအဆ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ေမြးစားယူခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာ ေတာထြက္ျခင္း၊ ကမၼ၊ ဝိမုတၱိ ဆိုတာေတြပါ။ ဗုဒၶဘာသာ မေပၚမီ ကတည္းက ဒါေတြရွိေနခဲ့ၿပီး ဗုဒၶဘာသာေပၚလာတဲ့ ေနာက္မွာလည္း ဒါေတြက ဗုဒၶဘာသာရဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္လာခဲ့့ပါတယ္။
သူသင္ျပမယ့္တရားေတြဟာ ေရွးေဟာင္းတရားျဖစ္တယ္၊ ပန္းတိုင္ကလည္း ေရွးကရွိခဲ့တဲ့ ပန္းတိုင္ (သူထြင္တာ မဟုတ္- တထာဂတကို ဘာသာျပန္သည္ဟုထင္- စာေရးသူ) သာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ဘုရားရွင္ရဲ့ စကားဟာ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြရဲ့ အက်င့္ေဟာင္း၊ ပန္းတိုင္ေဟာင္းကိုပဲ အေျခခံတယ္လို႔ မိန္႔ဆိုဟန္ရွိပါတယ္။ (သမိုင္းကို ေလ့လာရာမွာ ေရွးဘုရားရွင္ေတြမပါဘူးဆိုတာေလး စိတ္ထဲမွာထားၿပီး သဒၶါတရားခိုင္ခိုင္နဲ႔ ဖတ္ၾက ေစခ်င္ပါတယ္)။
ဒါတင္မကပါဘူး။ ေဂါတမဗုဒၶ မပြင့္ခင္ကတည္းက ေရွးေရွးဘုရားရွင္ေတြ ရွိခဲ့ဖူးတယ္ဆိုတဲ့ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္း သားတို႔ရဲ့ ယံုၾကည္မႈကိုလည္း ဗုဒၶဘာသာက ဆက္လက္ယံုၾကည္ေစခဲ့ပါတယ္။
ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဟိႏၵဴဘာသာကိုေလ့လာရင္း ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈေတြဟာ အနည္းႏွင့္အမ်ား ကူးလူး ဆက္ဆံေနတာကို ေတြ႔႔ရပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဟာ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားတို႔ရဲ့ ယံုၾကည္မႈကို အမ်ားစု လက္ခံခဲ့ၿပီး အာရီးယန္းေတြရဲ့ ယံုၾကည္မႈအနည္းငယ္ကိုသာ လက္ခံခဲ့ပါတယ္။ နတ္ေဒဝတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ တာနဲ႔ နိမိတ္ဖတ္တာစတဲ့ ေဝဒပညာတစ္ခ်ိဳ႕ေလာက္ပါ။
ဟိႏၵဴေတြကေတာ့ အာရီးယန္းေတြရဲ့ ယံုၾကည္မႈကို အမ်ားစုအေျခခံၿပီး အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းသားေတြရဲ့ ယံုၾကည္မႈကို အနည္းငယ္သာ လက္ခံခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဟိႏၵဴအမ်ားစုဟာ ဇာတ္စနစ္ရွိတယ္၊ ေဝဒရွိတယ္၊ နတ္ရွိတယ္၊ ယဇ္ပူေဇာ္မႈရွိတယ္။ ဒါေတြဟာ အာရီးယန္းေတြရဲ့ အက်င့္ေဟာင္းေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ အိႏၵဳသားတို႔ရဲ့ ယံုၾကည္မႈျဖစ္တဲ့ ေတာထြက္ျခင္း၊ တရားထိုင္ျခင္း၊ သံသရာ၊ ကမၼ၊ ဝိမုတၱိတို႔ကိုလည္း ေနရာေတာ့ေပးထားတာ ေတြ႔ရျပန္ပါတယ္။
ဆုထားမ်က္ခ်ယ္
Copyright © 2012 ကမ္းလက္. All rights reserved.
