အရွင္ဘုရား
အရွင္ဘုရား၏ သစၥာေလးပါး ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈသည္ လူ႔သမိုင္းမွာ ရွိရွိ သမ်ွေ သာ ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈတိုင္းကို စိန္ေခၚႏိုင္ပါ၏။
ေဒသနာ မ်ားစြာထဲမွ ဤ ေဒသနာကို ကနဦး ေရြးခ်ယ္မႈေၾကာင္႔ ဤ ေဒ သ နာသည္ အရွင္ျမတ္ တန္ဖိုးအထားဆုံးေဒသနာျဖစ္မည္ဟု မဝန္႔မရဲ ေကာက္ ခ်က္ဆြဲလိုပါ၏။
ယေန႔ ေခတ္သစ္ပညာ၏ "Wh" ေမးခြန္းမ်ားျဖင္႔ ျပႆနာခ်ဥ္းကပ္ပုံကို အရွင္၏ ဤ ပထမေဒသနာ၌ ရွင္းလင္းစြာ ေတြ႔ျမင္ၾကရပါ၏။
"What" သည္ ပထမသစၥာ (ဒုကၡသစၥာ)၊ တတိယသစၥာ (နိေရာဓသစၥာ) တို႔ ျဖစ္ၿပီး "Why" ကား ဒုတိယသစၥာ (သမုဒယသစၥာ) ျဖစ္ေပမည္။
အဓိက အက်ဆုံးကား "How" ဆိုသည္ စတုတၱသစၥာ၊ မဂၢသစၥာသာ ျဖစ္ေ ပေတာ႔သည္။
ဒုကၡ႔ အစပ်ိဳးသည္႔ ေဒသနာမ်ိဳးကို ခ်ျပျခင္းအားျဖင္႔ နာၾကားမည္႔ နားတို႔ကို အရွင္ျမတ္ အထင္မေသးေၾကာင္း ပ်က္ပ်က္ထင္ထင္ ရွိပါ၏။
ဘယ္ေဒသနာေတြ ဘယ္လို ကာ ကာ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏတို႔ကေတာ႔ "႐ုပ္" ဒုကၡမွ တစ္စက္မ်ွ ေရြ႕ေလ်ာသြားမည္မဟုတ္။ သုခဟု ညာဝါးလို႔ မရႏိုင္။ ဖစ္ဆီေယာ္ေလာ္ဂ်စ္ကယ္ ဆားဖားရင္းဟု ေႏွာင္းလူတို႔ ဆိုၾက၏
ဘယ္ေဒသနာေတြ ဘယ္လို ကာ ကာ အပၸိေယဟိ သမၸေယာဂ၊ ပိေယဟိ ဝိပၸေယာဂ၊ ယံပိစၦံ နလဘတိ တမၸိ ဒုကၡံ တို႔ကလည္း "စိတ္" ဒုကၡအျဖစ္မွ စိုးစဥ္း မေရြ႕ေလ်ာပါ။ ယင္းကိုေတာ႔ ဆိုက္ေကာ္ေလာ္ဂ်စ္ကယ္ ဆားဖား ရင္းဟု အမည္တပ္ၾက၏။
ေဒသနာကို ခ်ိတ္ပိတ္လိုက္ပုံက သံခိေတၱန ပဥၥဳပါဒါနကၡႏၶာ။ "႐ုပ္" ဒုကၡ၊ "စိတ္" ဒုကၡ၊ ဥပါဒါန္။
ဥပါဒါန္ အႀကီးအေသးသည္ ဒုကၡ အႀကီးအေသးနွင္႔ ထပ္တူက် အီေကြး ရွင္းျဖစ္ေပ၏။ ဥပါဒါန္ ႀကီးသည္ႏွင္႔အမ်ွ အပိုေဆာင္း ဒုကၡတို႔ကိုလည္း ရယူၾကရဦးေပမည္။
(ယေန႔ ေဆာင္းပါးေဟာင္းကို ျပန္တင္လိုက္ပါသည္။ သုေတသန ဆန္ဆန္ ေစာေၾကာေဝဖန္သည္႔ေဆာင္းပါးျဖစ္သျဖင္႔ ေယာနိေသာအသိျဖင္႔ ဖတ္ရွဳၾကရန္ ေမတၱာရပ္လိုပါသည္။
မိမိတို႔ ေလွနံဓားထစ္ အယူအဆ မ်ားကို အားေကာင္းေကာင္းျဖင္႔ ႐ိုက္ဖြင္႔ေပးလိုက္ေသာ ဆရာႀကီး ဦးေဌးေအာင္၏ ေက်းဇူးတရားတို႔ကို ဤေဆာင္းပါးျဖင္႔ မွတ္တမ္း ျပဳပါ၏။)
ဤေဆာင္းပါးေအာက္၌ ပထမဆုံး ရွင္းရမည့္ကိစၥသည္ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ေထရဝါဒ ျမန္မာ (စသည္) ယဥ္ေက်းမႈတုိ႔ပင္ ျဖစ္သည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေရာေထြးေနတတ္ၾက၏။ အထူးသျဖင့္ ျပည္ပအေတြ႔အႀကံဳ မရွိေသာ၊ သူတစ္ပါး ယဥ္ေက်းမႈကုိ မေလ့လာမိေသာ သူတုိ႔၌ပုိ၍ ေရာေထြး ယွက္တင္ ျဖစ္ေစ၏။ ျမန္မာတုိ႔ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ဓေလ့ ထုံးတမ္းအားလုံး ကုိ “ေထရဝါဒ” ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္ စုၿပံဳထည့္တတ္ၾက၏။ မမွန္ပါ။ တခ်ိဳ႕မွန္၍ တခ်ိဳ႕ မမွန္ပါ။
ဤ၌ ဥပမာ ထုတ္ျပပါမည္။
၁။ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္တုိင္း ဝါဆုိဝါကပ္ၾကသည္။ (ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေထရဝါဒႏုိင္ငံတုိင္း လက္ခံက်င့္ သုံးၾက ၏ ဟူလုိ)
၂။ ႏွစ္ဝါထပ္ေသာ ႏွစ္မ်ား၌ ျမန္မာရဟန္းေတာ္တုိ႔က ဒုတိယဝါ၌ ဝါဆုိ ဝါ ကပ္ေတာ္မူၾက၏။ (ေထရဝါဒ၊ ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈ)
၃။ ႏွစ္ဝါထပ္ေသာ ႏွစ္မ်ား၌ သီရိလကၤာရဟန္းေတာ္မ်ားက မိမိတုိ႔ ေက်ာင္း တုိက္ ႏွစ္ၿခိဳက္ရာ ပထမဝါ (သုိ႔) ဒုတိယဝါ၌ ဝါကပ္ၾက၏။ (ေထရဝါဒ၊ သီရိ လကၤာယဥ္ေက်းမႈ)
အတန္ငယ္ ရွင္းၿပီဟု ထင္၏။ ဝါဆုိဝါကပ္ျခင္းကုိ တညီတညႊတ္တည္း လက္ခံက်င့္သုံးၾကသျဖင့္ “ေထရဝါဒ” ဟု သုံးက ၿပီးျပည့္စုံၿပီး ျမန္မာ၊ သီရိ လကၤာ၊ ထုိင္းစေသာ ဝိေသသနတုိ႔ မလုိေတာ့ေပ။ သုိ႔ေသာ္ ႏွစ္ဝါထပ္ေသာ ႏွစ္မ်ား၌ မည္သည့္လ ဝါကပ္မည္ ဆုိသည္က မူ ေထရဝါဒႏုိင္ငံမ်ားမွာပင္ မတူညီေသာ အဓိပၸါယ္ျပန္ဆုိခ်က္မ်ား ကြဲေနေတာ့သည္။ ထုိအခါ ျမန္မာ၊ သီရိလကၤာစေသာ ဝိေသသန ပါမွ သာ ျပည့္ စုံေလေတာ့သည္။ ဤအခ်က္ကုိ မသိက ေထရဝါဒ ရဟန္းေတာ္ တုိင္း ဒုတိယဝါ၌ ဝါကပ္သည္ဟု ထင္မွတ္မွားႏုိင္သည္။
ႏုိင္ငံ၊ ေဒသ၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကုိ အေျခခံၿပီး ကြဲလြဲေနေသာ (မတူညီေသာ ဟု ဆုိလုိသည္၊ မွားယြင္းသည္ဟု မဆုိလုိ) ယဥ္ေက်းမႈတုိ႔ကုိ ထပ္ျပပါဦးမည္။
၁။ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာတုိင္း ညခ်မ္း၌ ဘုရားကုိ ပန္း၊ ေရခ်မ္း၊ ဆီမီး ကပ္ လွဴၾကသည္။ (ေထရဝါဒ ယဥ္ေက်းမႈ)
၂။ သီရိလကၤာေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာတုိ႔က ညခ်မ္း၌ ပန္း၊ ေရခ်မ္း၊ ဆီးမီး သာမက ကြမ္းရြက္ႏွင့္ ကြမ္းသီးတုိ႔ကုိပါ ကပ္လွဴၾကသည္။ (ေထရဝါဒ၊ သီရိလကၤာယဥ္ေက်းမႈ)
၃။ ႐ုရွားဗုဒၶဘာသာမ်ားဆုိလွ်င္ ညခ်မ္းအခါ၌ ေဗာ္(ဒ္)ကာ အရက္မ်ားကုိပင္ ကပ္လွဴၾကသည္ဟု ဆုိ၏။ (႐ုရွားဗုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈ)
ဤ၌ ေမးရန္ရွိလာ၏။ အဆုံးအမတစ္ခုတည္း ျဖစ္ပါလွ်က္ ဓေလ့ထုံးတမ္းတုိ႔ ဘာ့ေၾကာင့္ ကြဲေနရသနည္း။
ဤကိစၥမ်ိဳး၌ သူမွား၊ ငါမွန္ ျငင္းခုံေနလွ်င္ ၿပီးမည္ မဟုတ္ေတာ့။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံ မွာ ဝိနည္းပိဋကတ္ရွိသလုိ ေထရဝါဒ (၅) ႏုိင္ငံလုံးမွာလည္း (အျခားေထရ ဝါဒ ႏုိင္ငံမ်ားမွာလည္း) ဝိနည္းပိဋကတ္ ရွိသည္။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံမွာ ပညာတတ္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ရွိသလုိ သူတုိ႔ႏုိင္ငံမ်ားမွာလည္း ပညာတတ္ ရဟန္းေတာ္ မ်ား ရွိသည္။ ကုိယ္က အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ ျငင္းဆုိလွ်င္ သူတုိ႔က လည္း အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ ျပန္လည္ ျငင္းဆုိမည္ ျဖစ္သည္။
သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ ကမၻာ၌ လူအနည္းစုသာ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္ေနသည့္ ေထရဝါဒ ယဥ္ေက်းမႈကုိ ငါးစိတ္ ထပ္စိတ္ရဦးေတာ့မလုိ ျဖစ္သြားေတာ့မည္။ မစြံေတာ့။
ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔ ကြဲျပားေနရျခင္းသည္ ႏုိင္ငံ၏ သမုိင္း၊ တည္ရာရပ္ဝန္း၊ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ အဓိကအားျဖင့္ ဝိနည္းေတာ္ကုိ အဓိပၸါယ္ျပန္ဆုိပုံ မတူညီ ၾကျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ မည္သုိ႔ျဖစ္ေစ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈကုိ သေဘာမတူညီႏုိင္ သည္ ဆုိေစဦး၊ အျပန္အလွန္ နားလည္ျခင္း၊ ေလးစားျခင္းသည္ ျငင္း ခုံေ နျခင္းထက္ ဘုရားစကားႏွင့္ ပုိ၍ နီးကပ္ပါသည္။
ဤ၌ အဓိက ေဆြးေႏြးလုိေသာ အခ်က္သည္ ဝါကပ္ျခင္း၊ ဝါတြင္းကာလ၊ ႏုိင္ ငံ၏ ရာသီဥတုစသည္တုိ႔ ျဖစ္သည္။ ဤေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားသည္ ကုိယ္ပုိင္အယူအဆ မဟုတ္၊ မႏၲေလး သာသနာ့တကၠသုိလ္တက္စဥ္က ဆရာႀကီးဦးေ႒းေအာင္ (မုိးဇလ) ၏ လက္ခ်ာမ်ားကုိ ျပန္လည္ႏွလုံးသြင္း ရင္း ေဆြးေႏြးေသာ ေဆာင္းပါးသာ ျဖစ္သည္။
ဝါတြင္းဟူသည္ ပါဠိလုိ ဝႆ၊ ျမန္မာလုိ မုိးမ်ားေသာကာလ ျဖစ္သည္။ ဝါတြင္းကာလ သုံးလၾကာ၏။ ဤ၌ ဆရာႀကီးက ပထမဆုံး ေမးခြန္းေမး သည္။ ျမန္မာျပည္၌ မုိးရာသီ ဘယ္ႏွစ္လ ရွိသနည္း။ သုံးလလား၊ သုံးလ ထက္ ပုိသလား။ သုံးလထက္ ပုိပါသည္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ငါးလခန္႔ ရွိေပလိမ့္မည္။
သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဝါတြင္းသုံးလသာ ျဖစ္ေနရသနည္း။
မုိးေလဝသႏွင့္ ဇလေဗဒပညာရွင္ ဆရာႀကီး အကြ်မ္းက်င္ဆုံး ဘာသာရပ္ဟု ဆုိက ရေကာင္း ရႏုိင္ပါလိမ့္မည္။ ဆရာႀကီးက သိပၸံနည္းက် ရွင္းသည္။
ဘုရားပြင့္ရာ မဇၥ်ိမေဒသ၌ မုိးတြင္းက သုံးလသာ ရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဝါတြင္းပညတ္ရာ၌လည္း သုံးလဟုသာ သက္မွတ္သည္။
ဆရာႀကီး၏ မုိးဇလပညာရပ္အရ မုတ္သုန္ေလသည္ ျမန္မာျပည္ကုိ အရင္ေ ရာက္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တစ္လခန္႔ ႀကိဳ၍ မုိးဦးက်၏။ ထုိမုတ္သုန္ က ျမန္ မာျပည္ကို ျဖတ္ၿပီး အိႏၵိယထဲသုိ႔ ဝင္သြားသည္။ တစ္လခန္႔ ၾကာေသာ္ ထုိ မုတ္သုန္ေလ မဇၥ်ိမေဒသကုိ ေရာက္ၿပီး မုိးရာသီလည္း စေတာ့သည္။
မုတ္သုန္ေလ ျပန္လည္ဆုတ္ရာ၌လည္း ဤနည္းအတုိင္းပင္။ သီတင္းကြ်တ္ လခန္႔တြင္ မုတ္သုန္ေလသည္ မဇၥ်ိမေဒသမွ စတင္ ထြက္ခြာသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သီတင္းကြ်တ္သည္ႏွင့္ မုိးလည္း ကြ်တ္ေလေတာ့၏။ ျမန္မာျပည္ ၌ သီတင္းပင္ ကြ်တ္ေသာ္လည္း မုိးက မကြ်တ္ေသး။ အေၾကာင္းက အိႏၵိယ မွ ဆုတ္ခြာလာခဲ့ေသာ မုတ္သုန္ေလက ျမန္မာျပည္ထဲ၌ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ေသာေ ၾကာင့္ပင္။
သုိ႔ျဖင့္ပင္ ျမန္မာျပည္၏ မုိးရာသီသည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ နယုန္လမွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလအထိ ငါးလမွ ေျခာက္လ၊ ခုႏွစ္လအထိ ရွိႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ မဇၥ်ိမေဒသ၌ကား သုံးလသာ ၾကာ၏။ အကယ္၍ ဘုရားရွင္ ဝိနည္းေတာ္ ပညတ္ရာေဒသသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္အံ့၊ ဝါတြင္းကာလ သည္ သုံးလ မျဖစ္ႏုိင္၊ ငါးလ ျဖစ္ႏုိင္ရာသည္ဟု ဆရာႀကီးက မွတ္ခ်က္ျပဳ သည္။ ပညာရွင္စကားျဖစ္သျဖင့္ ဤစကားမွ်ျဖင့္ပင္ ၿပီးျပည့္စုံေလၿပီ။
ဤသည္တုိ႔ကား ဝိနည္းပါဠိေတာ္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ကြဲျပားလာရပုံ၏ လက္ေတြ႔ ဆန္ေသာ၊ သိပၸံဆန္ေသာ၊ ပညာရွင္ဆန္ေသာ ေကာက္ခ်က္ ပင္ ျဖစ္ေပေ တာ့သည္။
မႏၲေလးစေသာ ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္း ၿမိဳ႕မ်ားမွာဆုိလွ်င္ ဝါတြင္း၌ ဝါဆုိ ရမည္ ဆုိ၍သာ ဝါဆုိလုိက္ရသည္။ မုိးေခါင္ေသာ ႏွစ္မ်ား၌ မုိးဟူ၍ ျဖစ္ျဖစ္ေျ မာက္ေျမာက္ မရြာ။ သုိ႔ေသာ္ ဝိနည္းရွိ၍ ဝါဆုိ လုိက္ရ၏။
သီရိလကၤာ၊ စကၤာပူစေသာ ကြ်န္းႏုိင္ငံမ်ား၌ ရာသီဥတု သက္သက္မွတ္မွတ္ မရွိ၊ (၁၂) လလုံးလုံးလုိ မုိးရြာသည္။ ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ (၁၂) လလုံးလုံးပဲ ဝါကပ္ ရေတာ့မလုိ ရွိသည္။ မလုိအပ္။ ဝိနည္း၌ သုံးလဟုသာ ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သုံး လသာ ဝါကပ္ၾက၏။
သုိ႔ေသာ္ …
ထုိသုံးလကုိ အဘယ္သုိ႔ သက္မွတ္မည္နည္း။
ဤအခ်က္ကား ႏုိင္ငံတုိ႔ အသုံးျပဳေနေသာ ျပကၡဒိန္ႏွင့္ လုံးဝ သက္ဆုိင္ သြားေတာ့သည္။
ဥပမာအားျဖင့္ ႏွစ္သစ္ကူးေသာရက္ ျဖစ္သည္။
အိႏၵိယန္းတမီးလ္မ်ားႏွင့္ ေထရဝါဒငါးႏုိင္ငံ၏ ျပကၡဒိန္တုိ႔သည္ ေတာ္ေတာ္ ဆင္တူသည္။ ဧၿပီလမွာ ႏွစ္သစ္ကူးၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ႏွစ္ဆန္းသည့္ရက္ကုိ ေရတြက္ၾကရာ၌ ထပ္တူ မရွိတတ္။ ထုိင္းႏွင့္ သီဟိုဠ္က တူေနတာ မ်ားသည္။ ျမန္မာက ကြဲေနတတ္သည္။ ျပကၡဒိန္မ်ား အားလုံးသည္ “လ” ကုိ အေျခခံ တြက္ခ်က္ေသာ လူနာ (Lunar) ျပကၡဒိန္ မ်ား ျဖစ္သျဖင့္ လျပည့္လကြယ္စသည္ကုိ သတ္မွတ္ရာမွာေတာ့ တစ္ရက္ စ၊ ႏွစ္ရက္စ ကြာဟတတ္သည္မွ လြဲၿပီး အမ်ားႀကီး ကြာဟမေန၊ ကြာဟ၍ လည္း မရ။
ဤ၌ ေနာက္ဆုံးဝါကပ္၊ ဝါဆုိသည့္လကုိ ျပန္ၾကည့္ၾကပါစုိ႔။ မုိးမ်ားေသာ ကာလ၌ ဝါကပ္ၾကသည္။ ဝါထပ္ေသာႏွစ္မ်ားမွာ ဝါတြင္းသုံးလက တိတိ က်က် သက္မွတ္ထားသျဖင့္ သေဘာထား ကြဲလြဲျခင္း မရွိ။ သုိ႔ေသာ္ ႏွစ္ဝါထပ္၍ ဝါတြင္းေလးလ ျဖစ္ေနေသာ ႏွစ္မ်ား၌ ဘယ္သုံးလကုိ ဝါဆုိၾကမည္နည္း။ တစ္ေနရာႏွင့္ တစ္ေနရာ၊ တစ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ တစ္ၿမိဳ႕ မုိးအနည္းအမ်ား မတူႏုိင္ေတာ့။ ထုိအခါ မုိးပုိမ်ားေသာ သုံးလကုိ ေရြးခ်ယ္၍ ဝါကပ္ၾကသည္ ဆုိပါစုိ႔။
ဝိနည္းေတာ္က ဘာေျပာဦးမည္နည္း။ ဝိနည္းေတာ္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနသည္ဟု ဆုိရန္ ရွိပါဦးမည္ေလာ။ ဤကိစၥမ်ိဳးသည္ အျငင္းပြားေနသင့္ေသာ ကိစၥ မဟုတ္သလုိ “သာသနာကြယ္လိမ့္မည္” ဟူေသာ ခပ္ဝါးဝါးစကားကုိလည္း မသုံးစြဲအပ္ေတာ့။
ဤေဆာင္းပါး၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ မတူညီမႈမ်ားကုိ နားလည္ၿပီး ေလးစားတတ္ရန္သာ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာတုိ႔ က်င့္ သုံးေနေသာ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားတြင္ အခ်ိဳ႕ကား အျခားေထရဝါဒႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ညီ၏။ အခ်ိဳ႕ကား မညီ။ ထုိမညီေသာ ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔ကုိ ေထရဝါဒျမန္မာ ယဥ္ေက်းမႈဟု ဆုိမွသာ ျပည့္စုံမည္။
ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔ ဗုဒၶဘာသာအမည္က ေထရဝါဒျဖစ္သည္။ က်န္ေသာ ငါးႏုိင္ငံႏွင့္ ညီညြတ္လွ်င္ ပုိေကာင္းသည္။ တိဗက္တန္ဗုဒၶဘာသာဆုိလွ်င္ တိဗက္ႏွင့္ ညီညႊတ္လွ်င္ ၿပီးၿပီ။ သူ႔ဗုဒၶဘာသာ အမည္ကပင္ တိဗက္တန္ ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အရွင္ဘုရား၏ သစၥာေလးပါး ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈသည္ လူ႔သမိုင္းမွာ ရွိရွိ သမ်ွေ သာ ရွာေဖြေတြ႔ရွိမႈတိုင္းကို စိန္ေခၚႏိုင္ပါ၏။
ေဒသနာ မ်ားစြာထဲမွ ဤ ေဒသနာကို ကနဦး ေရြးခ်ယ္မႈေၾကာင္႔ ဤ ေဒ သ နာသည္ အရွင္ျမတ္ တန္ဖိုးအထားဆုံးေဒသနာျဖစ္မည္ဟု မဝန္႔မရဲ ေကာက္ ခ်က္ဆြဲလိုပါ၏။
ယေန႔ ေခတ္သစ္ပညာ၏ "Wh" ေမးခြန္းမ်ားျဖင္႔ ျပႆနာခ်ဥ္းကပ္ပုံကို အရွင္၏ ဤ ပထမေဒသနာ၌ ရွင္းလင္းစြာ ေတြ႔ျမင္ၾကရပါ၏။
"What" သည္ ပထမသစၥာ (ဒုကၡသစၥာ)၊ တတိယသစၥာ (နိေရာဓသစၥာ) တို႔ ျဖစ္ၿပီး "Why" ကား ဒုတိယသစၥာ (သမုဒယသစၥာ) ျဖစ္ေပမည္။
အဓိက အက်ဆုံးကား "How" ဆိုသည္ စတုတၱသစၥာ၊ မဂၢသစၥာသာ ျဖစ္ေ ပေတာ႔သည္။
ဒုကၡ႔ အစပ်ိဳးသည္႔ ေဒသနာမ်ိဳးကို ခ်ျပျခင္းအားျဖင္႔ နာၾကားမည္႔ နားတို႔ကို အရွင္ျမတ္ အထင္မေသးေၾကာင္း ပ်က္ပ်က္ထင္ထင္ ရွိပါ၏။
ဘယ္ေဒသနာေတြ ဘယ္လို ကာ ကာ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏတို႔ကေတာ႔ "႐ုပ္" ဒုကၡမွ တစ္စက္မ်ွ ေရြ႕ေလ်ာသြားမည္မဟုတ္။ သုခဟု ညာဝါးလို႔ မရႏိုင္။ ဖစ္ဆီေယာ္ေလာ္ဂ်စ္ကယ္ ဆားဖားရင္းဟု ေႏွာင္းလူတို႔ ဆိုၾက၏
ဘယ္ေဒသနာေတြ ဘယ္လို ကာ ကာ အပၸိေယဟိ သမၸေယာဂ၊ ပိေယဟိ ဝိပၸေယာဂ၊ ယံပိစၦံ နလဘတိ တမၸိ ဒုကၡံ တို႔ကလည္း "စိတ္" ဒုကၡအျဖစ္မွ စိုးစဥ္း မေရြ႕ေလ်ာပါ။ ယင္းကိုေတာ႔ ဆိုက္ေကာ္ေလာ္ဂ်စ္ကယ္ ဆားဖား ရင္းဟု အမည္တပ္ၾက၏။
ေဒသနာကို ခ်ိတ္ပိတ္လိုက္ပုံက သံခိေတၱန ပဥၥဳပါဒါနကၡႏၶာ။ "႐ုပ္" ဒုကၡ၊ "စိတ္" ဒုကၡ၊ ဥပါဒါန္။
ဥပါဒါန္ အႀကီးအေသးသည္ ဒုကၡ အႀကီးအေသးနွင္႔ ထပ္တူက် အီေကြး ရွင္းျဖစ္ေပ၏။ ဥပါဒါန္ ႀကီးသည္ႏွင္႔အမ်ွ အပိုေဆာင္း ဒုကၡတို႔ကိုလည္း ရယူၾကရဦးေပမည္။
(ယေန႔ ေဆာင္းပါးေဟာင္းကို ျပန္တင္လိုက္ပါသည္။ သုေတသန ဆန္ဆန္ ေစာေၾကာေဝဖန္သည္႔ေဆာင္းပါးျဖစ္သျဖင္႔ ေယာနိေသာအသိျဖင္႔ ဖတ္ရွဳၾကရန္ ေမတၱာရပ္လိုပါသည္။
မိမိတို႔ ေလွနံဓားထစ္ အယူအဆ မ်ားကို အားေကာင္းေကာင္းျဖင္႔ ႐ိုက္ဖြင္႔ေပးလိုက္ေသာ ဆရာႀကီး ဦးေဌးေအာင္၏ ေက်းဇူးတရားတို႔ကို ဤေဆာင္းပါးျဖင္႔ မွတ္တမ္း ျပဳပါ၏။)
ဤေဆာင္းပါးေအာက္၌ ပထမဆုံး ရွင္းရမည့္ကိစၥသည္ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ေထရဝါဒ ျမန္မာ (စသည္) ယဥ္ေက်းမႈတုိ႔ပင္ ျဖစ္သည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေရာေထြးေနတတ္ၾက၏။ အထူးသျဖင့္ ျပည္ပအေတြ႔အႀကံဳ မရွိေသာ၊ သူတစ္ပါး ယဥ္ေက်းမႈကုိ မေလ့လာမိေသာ သူတုိ႔၌ပုိ၍ ေရာေထြး ယွက္တင္ ျဖစ္ေစ၏။ ျမန္မာတုိ႔ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ဓေလ့ ထုံးတမ္းအားလုံး ကုိ “ေထရဝါဒ” ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္ စုၿပံဳထည့္တတ္ၾက၏။ မမွန္ပါ။ တခ်ိဳ႕မွန္၍ တခ်ိဳ႕ မမွန္ပါ။
 |
| Artist: Paw Oo Thet Source: Dhammaweb |
ဤ၌ ဥပမာ ထုတ္ျပပါမည္။
၁။ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္တုိင္း ဝါဆုိဝါကပ္ၾကသည္။ (ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေထရဝါဒႏုိင္ငံတုိင္း လက္ခံက်င့္ သုံးၾက ၏ ဟူလုိ)
၂။ ႏွစ္ဝါထပ္ေသာ ႏွစ္မ်ား၌ ျမန္မာရဟန္းေတာ္တုိ႔က ဒုတိယဝါ၌ ဝါဆုိ ဝါ ကပ္ေတာ္မူၾက၏။ (ေထရဝါဒ၊ ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈ)
၃။ ႏွစ္ဝါထပ္ေသာ ႏွစ္မ်ား၌ သီရိလကၤာရဟန္းေတာ္မ်ားက မိမိတုိ႔ ေက်ာင္း တုိက္ ႏွစ္ၿခိဳက္ရာ ပထမဝါ (သုိ႔) ဒုတိယဝါ၌ ဝါကပ္ၾက၏။ (ေထရဝါဒ၊ သီရိ လကၤာယဥ္ေက်းမႈ)
အတန္ငယ္ ရွင္းၿပီဟု ထင္၏။ ဝါဆုိဝါကပ္ျခင္းကုိ တညီတညႊတ္တည္း လက္ခံက်င့္သုံးၾကသျဖင့္ “ေထရဝါဒ” ဟု သုံးက ၿပီးျပည့္စုံၿပီး ျမန္မာ၊ သီရိ လကၤာ၊ ထုိင္းစေသာ ဝိေသသနတုိ႔ မလုိေတာ့ေပ။ သုိ႔ေသာ္ ႏွစ္ဝါထပ္ေသာ ႏွစ္မ်ား၌ မည္သည့္လ ဝါကပ္မည္ ဆုိသည္က မူ ေထရဝါဒႏုိင္ငံမ်ားမွာပင္ မတူညီေသာ အဓိပၸါယ္ျပန္ဆုိခ်က္မ်ား ကြဲေနေတာ့သည္။ ထုိအခါ ျမန္မာ၊ သီရိလကၤာစေသာ ဝိေသသန ပါမွ သာ ျပည့္ စုံေလေတာ့သည္။ ဤအခ်က္ကုိ မသိက ေထရဝါဒ ရဟန္းေတာ္ တုိင္း ဒုတိယဝါ၌ ဝါကပ္သည္ဟု ထင္မွတ္မွားႏုိင္သည္။
ႏုိင္ငံ၊ ေဒသ၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကုိ အေျခခံၿပီး ကြဲလြဲေနေသာ (မတူညီေသာ ဟု ဆုိလုိသည္၊ မွားယြင္းသည္ဟု မဆုိလုိ) ယဥ္ေက်းမႈတုိ႔ကုိ ထပ္ျပပါဦးမည္။
၁။ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာတုိင္း ညခ်မ္း၌ ဘုရားကုိ ပန္း၊ ေရခ်မ္း၊ ဆီမီး ကပ္ လွဴၾကသည္။ (ေထရဝါဒ ယဥ္ေက်းမႈ)
၂။ သီရိလကၤာေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာတုိ႔က ညခ်မ္း၌ ပန္း၊ ေရခ်မ္း၊ ဆီးမီး သာမက ကြမ္းရြက္ႏွင့္ ကြမ္းသီးတုိ႔ကုိပါ ကပ္လွဴၾကသည္။ (ေထရဝါဒ၊ သီရိလကၤာယဥ္ေက်းမႈ)
၃။ ႐ုရွားဗုဒၶဘာသာမ်ားဆုိလွ်င္ ညခ်မ္းအခါ၌ ေဗာ္(ဒ္)ကာ အရက္မ်ားကုိပင္ ကပ္လွဴၾကသည္ဟု ဆုိ၏။ (႐ုရွားဗုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈ)
ဤ၌ ေမးရန္ရွိလာ၏။ အဆုံးအမတစ္ခုတည္း ျဖစ္ပါလွ်က္ ဓေလ့ထုံးတမ္းတုိ႔ ဘာ့ေၾကာင့္ ကြဲေနရသနည္း။
ဤကိစၥမ်ိဳး၌ သူမွား၊ ငါမွန္ ျငင္းခုံေနလွ်င္ ၿပီးမည္ မဟုတ္ေတာ့။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံ မွာ ဝိနည္းပိဋကတ္ရွိသလုိ ေထရဝါဒ (၅) ႏုိင္ငံလုံးမွာလည္း (အျခားေထရ ဝါဒ ႏုိင္ငံမ်ားမွာလည္း) ဝိနည္းပိဋကတ္ ရွိသည္။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံမွာ ပညာတတ္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ရွိသလုိ သူတုိ႔ႏုိင္ငံမ်ားမွာလည္း ပညာတတ္ ရဟန္းေတာ္ မ်ား ရွိသည္။ ကုိယ္က အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ ျငင္းဆုိလွ်င္ သူတုိ႔က လည္း အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ ျပန္လည္ ျငင္းဆုိမည္ ျဖစ္သည္။
သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ ကမၻာ၌ လူအနည္းစုသာ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္ေနသည့္ ေထရဝါဒ ယဥ္ေက်းမႈကုိ ငါးစိတ္ ထပ္စိတ္ရဦးေတာ့မလုိ ျဖစ္သြားေတာ့မည္။ မစြံေတာ့။
ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔ ကြဲျပားေနရျခင္းသည္ ႏုိင္ငံ၏ သမုိင္း၊ တည္ရာရပ္ဝန္း၊ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ အဓိကအားျဖင့္ ဝိနည္းေတာ္ကုိ အဓိပၸါယ္ျပန္ဆုိပုံ မတူညီ ၾကျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ မည္သုိ႔ျဖစ္ေစ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈကုိ သေဘာမတူညီႏုိင္ သည္ ဆုိေစဦး၊ အျပန္အလွန္ နားလည္ျခင္း၊ ေလးစားျခင္းသည္ ျငင္း ခုံေ နျခင္းထက္ ဘုရားစကားႏွင့္ ပုိ၍ နီးကပ္ပါသည္။
ဤ၌ အဓိက ေဆြးေႏြးလုိေသာ အခ်က္သည္ ဝါကပ္ျခင္း၊ ဝါတြင္းကာလ၊ ႏုိင္ ငံ၏ ရာသီဥတုစသည္တုိ႔ ျဖစ္သည္။ ဤေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားသည္ ကုိယ္ပုိင္အယူအဆ မဟုတ္၊ မႏၲေလး သာသနာ့တကၠသုိလ္တက္စဥ္က ဆရာႀကီးဦးေ႒းေအာင္ (မုိးဇလ) ၏ လက္ခ်ာမ်ားကုိ ျပန္လည္ႏွလုံးသြင္း ရင္း ေဆြးေႏြးေသာ ေဆာင္းပါးသာ ျဖစ္သည္။
ဝါတြင္းဟူသည္ ပါဠိလုိ ဝႆ၊ ျမန္မာလုိ မုိးမ်ားေသာကာလ ျဖစ္သည္။ ဝါတြင္းကာလ သုံးလၾကာ၏။ ဤ၌ ဆရာႀကီးက ပထမဆုံး ေမးခြန္းေမး သည္။ ျမန္မာျပည္၌ မုိးရာသီ ဘယ္ႏွစ္လ ရွိသနည္း။ သုံးလလား၊ သုံးလ ထက္ ပုိသလား။ သုံးလထက္ ပုိပါသည္။ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ငါးလခန္႔ ရွိေပလိမ့္မည္။
သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဝါတြင္းသုံးလသာ ျဖစ္ေနရသနည္း။
မုိးေလဝသႏွင့္ ဇလေဗဒပညာရွင္ ဆရာႀကီး အကြ်မ္းက်င္ဆုံး ဘာသာရပ္ဟု ဆုိက ရေကာင္း ရႏုိင္ပါလိမ့္မည္။ ဆရာႀကီးက သိပၸံနည္းက် ရွင္းသည္။
ဘုရားပြင့္ရာ မဇၥ်ိမေဒသ၌ မုိးတြင္းက သုံးလသာ ရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဝါတြင္းပညတ္ရာ၌လည္း သုံးလဟုသာ သက္မွတ္သည္။
ဆရာႀကီး၏ မုိးဇလပညာရပ္အရ မုတ္သုန္ေလသည္ ျမန္မာျပည္ကုိ အရင္ေ ရာက္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တစ္လခန္႔ ႀကိဳ၍ မုိးဦးက်၏။ ထုိမုတ္သုန္ က ျမန္ မာျပည္ကို ျဖတ္ၿပီး အိႏၵိယထဲသုိ႔ ဝင္သြားသည္။ တစ္လခန္႔ ၾကာေသာ္ ထုိ မုတ္သုန္ေလ မဇၥ်ိမေဒသကုိ ေရာက္ၿပီး မုိးရာသီလည္း စေတာ့သည္။
မုတ္သုန္ေလ ျပန္လည္ဆုတ္ရာ၌လည္း ဤနည္းအတုိင္းပင္။ သီတင္းကြ်တ္ လခန္႔တြင္ မုတ္သုန္ေလသည္ မဇၥ်ိမေဒသမွ စတင္ ထြက္ခြာသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သီတင္းကြ်တ္သည္ႏွင့္ မုိးလည္း ကြ်တ္ေလေတာ့၏။ ျမန္မာျပည္ ၌ သီတင္းပင္ ကြ်တ္ေသာ္လည္း မုိးက မကြ်တ္ေသး။ အေၾကာင္းက အိႏၵိယ မွ ဆုတ္ခြာလာခဲ့ေသာ မုတ္သုန္ေလက ျမန္မာျပည္ထဲ၌ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ေသာေ ၾကာင့္ပင္။
သုိ႔ျဖင့္ပင္ ျမန္မာျပည္၏ မုိးရာသီသည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ နယုန္လမွစ၍ တန္ေဆာင္မုန္းလအထိ ငါးလမွ ေျခာက္လ၊ ခုႏွစ္လအထိ ရွိႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ မဇၥ်ိမေဒသ၌ကား သုံးလသာ ၾကာ၏။ အကယ္၍ ဘုရားရွင္ ဝိနည္းေတာ္ ပညတ္ရာေဒသသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္အံ့၊ ဝါတြင္းကာလ သည္ သုံးလ မျဖစ္ႏုိင္၊ ငါးလ ျဖစ္ႏုိင္ရာသည္ဟု ဆရာႀကီးက မွတ္ခ်က္ျပဳ သည္။ ပညာရွင္စကားျဖစ္သျဖင့္ ဤစကားမွ်ျဖင့္ပင္ ၿပီးျပည့္စုံေလၿပီ။
ဤသည္တုိ႔ကား ဝိနည္းပါဠိေတာ္ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ကြဲျပားလာရပုံ၏ လက္ေတြ႔ ဆန္ေသာ၊ သိပၸံဆန္ေသာ၊ ပညာရွင္ဆန္ေသာ ေကာက္ခ်က္ ပင္ ျဖစ္ေပေ တာ့သည္။
မႏၲေလးစေသာ ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္း ၿမိဳ႕မ်ားမွာဆုိလွ်င္ ဝါတြင္း၌ ဝါဆုိ ရမည္ ဆုိ၍သာ ဝါဆုိလုိက္ရသည္။ မုိးေခါင္ေသာ ႏွစ္မ်ား၌ မုိးဟူ၍ ျဖစ္ျဖစ္ေျ မာက္ေျမာက္ မရြာ။ သုိ႔ေသာ္ ဝိနည္းရွိ၍ ဝါဆုိ လုိက္ရ၏။
သီရိလကၤာ၊ စကၤာပူစေသာ ကြ်န္းႏုိင္ငံမ်ား၌ ရာသီဥတု သက္သက္မွတ္မွတ္ မရွိ၊ (၁၂) လလုံးလုံးလုိ မုိးရြာသည္။ ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ (၁၂) လလုံးလုံးပဲ ဝါကပ္ ရေတာ့မလုိ ရွိသည္။ မလုိအပ္။ ဝိနည္း၌ သုံးလဟုသာ ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သုံး လသာ ဝါကပ္ၾက၏။
သုိ႔ေသာ္ …
ထုိသုံးလကုိ အဘယ္သုိ႔ သက္မွတ္မည္နည္း။
ဤအခ်က္ကား ႏုိင္ငံတုိ႔ အသုံးျပဳေနေသာ ျပကၡဒိန္ႏွင့္ လုံးဝ သက္ဆုိင္ သြားေတာ့သည္။
ဥပမာအားျဖင့္ ႏွစ္သစ္ကူးေသာရက္ ျဖစ္သည္။
အိႏၵိယန္းတမီးလ္မ်ားႏွင့္ ေထရဝါဒငါးႏုိင္ငံ၏ ျပကၡဒိန္တုိ႔သည္ ေတာ္ေတာ္ ဆင္တူသည္။ ဧၿပီလမွာ ႏွစ္သစ္ကူးၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ႏွစ္ဆန္းသည့္ရက္ကုိ ေရတြက္ၾကရာ၌ ထပ္တူ မရွိတတ္။ ထုိင္းႏွင့္ သီဟိုဠ္က တူေနတာ မ်ားသည္။ ျမန္မာက ကြဲေနတတ္သည္။ ျပကၡဒိန္မ်ား အားလုံးသည္ “လ” ကုိ အေျခခံ တြက္ခ်က္ေသာ လူနာ (Lunar) ျပကၡဒိန္ မ်ား ျဖစ္သျဖင့္ လျပည့္လကြယ္စသည္ကုိ သတ္မွတ္ရာမွာေတာ့ တစ္ရက္ စ၊ ႏွစ္ရက္စ ကြာဟတတ္သည္မွ လြဲၿပီး အမ်ားႀကီး ကြာဟမေန၊ ကြာဟ၍ လည္း မရ။
ဤ၌ ေနာက္ဆုံးဝါကပ္၊ ဝါဆုိသည့္လကုိ ျပန္ၾကည့္ၾကပါစုိ႔။ မုိးမ်ားေသာ ကာလ၌ ဝါကပ္ၾကသည္။ ဝါထပ္ေသာႏွစ္မ်ားမွာ ဝါတြင္းသုံးလက တိတိ က်က် သက္မွတ္ထားသျဖင့္ သေဘာထား ကြဲလြဲျခင္း မရွိ။ သုိ႔ေသာ္ ႏွစ္ဝါထပ္၍ ဝါတြင္းေလးလ ျဖစ္ေနေသာ ႏွစ္မ်ား၌ ဘယ္သုံးလကုိ ဝါဆုိၾကမည္နည္း။ တစ္ေနရာႏွင့္ တစ္ေနရာ၊ တစ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ တစ္ၿမိဳ႕ မုိးအနည္းအမ်ား မတူႏုိင္ေတာ့။ ထုိအခါ မုိးပုိမ်ားေသာ သုံးလကုိ ေရြးခ်ယ္၍ ဝါကပ္ၾကသည္ ဆုိပါစုိ႔။
ဝိနည္းေတာ္က ဘာေျပာဦးမည္နည္း။ ဝိနည္းေတာ္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနသည္ဟု ဆုိရန္ ရွိပါဦးမည္ေလာ။ ဤကိစၥမ်ိဳးသည္ အျငင္းပြားေနသင့္ေသာ ကိစၥ မဟုတ္သလုိ “သာသနာကြယ္လိမ့္မည္” ဟူေသာ ခပ္ဝါးဝါးစကားကုိလည္း မသုံးစြဲအပ္ေတာ့။
ဤေဆာင္းပါး၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ မတူညီမႈမ်ားကုိ နားလည္ၿပီး ေလးစားတတ္ရန္သာ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာတုိ႔ က်င့္ သုံးေနေသာ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားတြင္ အခ်ိဳ႕ကား အျခားေထရဝါဒႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ညီ၏။ အခ်ိဳ႕ကား မညီ။ ထုိမညီေသာ ဓေလ့ထုံးစံတုိ႔ကုိ ေထရဝါဒျမန္မာ ယဥ္ေက်းမႈဟု ဆုိမွသာ ျပည့္စုံမည္။
ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔ ဗုဒၶဘာသာအမည္က ေထရဝါဒျဖစ္သည္။ က်န္ေသာ ငါးႏုိင္ငံႏွင့္ ညီညြတ္လွ်င္ ပုိေကာင္းသည္။ တိဗက္တန္ဗုဒၶဘာသာဆုိလွ်င္ တိဗက္ႏွင့္ ညီညႊတ္လွ်င္ ၿပီးၿပီ။ သူ႔ဗုဒၶဘာသာ အမည္ကပင္ တိဗက္တန္ ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
