ရြာအေနာက္ျခမ္းက အသံမ်ား(၃)

The Life of the Buddha

ယခု သက်မုနိ ဘုရားရွင္အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗုဒၶဝင္ဆန္ဆန္ အေသးစိတ္ေတာ့ မေျပာလိုပါဘူး။ ဇာတ္လမ္း၊ ဇာတ္ကြက္ေတြနဲ႔ ဗုဒၶဝင္ကေတာ့ ေရွးကေရာ အခုေရာ ေရးခဲ့ဖူးၾကလွပါၿပီ။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ ျဖစ္ေတာ္စဥ္ကို အေျခခံၿပီး ဗုဒၶဘာသာရဲ့တန္ဖိုးကုိ ေဖာ္ျပႏိုင္မယ့္ အခ်က္တစ္ခ်ိဳ႕ကိုသာ ဆြဲထုတ္ေဆြးေႏြးသြားမွာပါ။

ေရွ႕ကအခန္းႏွစ္ခန္းမွာ အိႏိၵယေရွးေဟာင္းကိုးကြယ္မႈ၊ အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္း ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ အားရီးယန္းေတြအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ေျမာက္ပိုင္းဂဂၤါလြင္ျပင္နဲ႔ နီေပါတာရိုင္း (Tarai) တို႔ဟာ အဲဒီေခတ္က အိႏၵိယရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာသဖြယ္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ မဓယေဒသဟာ ဒီယဥ္ေက်းမႈႏွစ္ခုအားၿပိဳင္ရာ၊ ေပါင္းစည္းရာျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဒါဟာ တိုက္ဆိုင္မႈသက္သက္ မဟုတ္ပါဘူး။ အာရီးယန္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ရေသ့၊ ရဟန္းေတြက သူတို႔ အားရီးယန္းအက်င့္ေတြကို သင္ၾကားပုိ႔ခ်ၾကဖို႔ အာရီးယန္းေတြနဲ႔အတူ အေရွ႕ဘက္ကို ေျခဦးလွည့္ၾကတယ္။

ဒီလို အင္အားႀကီးယဥ္ေက်းမႈႏွစ္ခု ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေတြ႔ၾကံဳမႈဟာ ဘာသာယဥ္ေက်းမႈအသစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္လာဖို႔ တြန္းအားတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ့ ျဖစ္ေတာ္စဥ္နဲ႔ အဆံုးအမတစ္ခ်ိဳ႕ကို ဒီလိုသမိုင္းအေထာက္အထား ရႈေထာင့္ေတြကေန ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့သလိုပါပဲ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြဟာ ဘီစီေျခာက္ရာစုလူေတြကို တိတိက်က်သက္ေရာက္ေစခဲ့ၿပီး ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈ အျမင့္ဆံုးကို ေရာက္ရွိေစခဲ့တယ္။

ဒီလိုအေျပာင္းအလဲေတြကို သင္ခန္းစာယူၾကၿပီး သူတို႔ရဲ႕ေဘးကင္းလံုျခံဳမႈတို႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မေရမရာမႈေတြ ခံစားလာၾကရတယ္။ ဒီေနာက္ ဘာသာေရးဘက္ကို ေျခဦးျပန္လွည့္လာၾကတယ္။ ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈက တည္ၿငိမ္မႈ ကိုျဖစ္ေစၿပီး စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကရမႈေတြကို အထိုက္အေလွ်ာက္ၿငိမ္းေအးေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုေခတ္အေျခအေန မ်ိဳးေတြဟာ ဘာသာေရးေျပာင္းလဲမႈ၊ ဘာသာေရးအားၿပိဳင္မႈေတြ အျမဲတမ္းဖန္တည္းေပးတတ္ပါတယ္။

ဘီစီေျခာက္ရာစုက အိႏၵိယမွာ ဘာသာတရားေပၚေပါက္ခဲ့သလို၊ တရုတ္ျပည္မွာလည္း ေပၚေပါက္ခဲ့တာပါပဲ။

ဘုရားဗုဒၶဝင္ကေနအေျခခံၿပီး အေရးအႀကီးဆံုး ဘာသာေရးတန္ဖိုးသံုးခု ေပၚထြက္လာခဲ့တယ္။
၁။ ကာမဂုဏ္ကိုခြါၿပီး ေတာရိပ္ခိုလႈံျခင္း
၂။ ေမတၱာနဲ႔ ကရုဏာ
၃။ ပညာတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

ဒီအခ်က္သံုးခ်က္ကို ေနရာတိုင္းမွာေတြ႔ရၿပီး နိဗၺာန္ေရာက္ေရးမွာလည္း ဒါေတြဟာ အေရးအႀကီးဆံုးအခ်က္ေတြ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ အဓိက အကုသိုလ္မူလေတြက ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတို႔ျဖစ္ၿပီး ေလာဘကို ကာမဂုဏ္မွစြန္႔ခြါျခင္း၊ ေဒါသကို ေမတၱာႏွင့္ ကရုဏာ၊ ေမာဟကို တရားထိုင္ရႈမွတ္ျခင္းျဖင့္ လြန္ေျမာက္ႏိုင္တယ္လို႔ တြဲစပ္ျပထားပါတယ္။

သိဒၶတၳမင္းသားဟာ (၇) ႏွစ္သားအရြယ္ကတည္းကကိုပဲ လယ္ထြန္မဂၤလာပြဲကုိ ေတြ႔ၾကံဳခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လယ္ထြန္မဂၤလာပြဲကိုၾကည့္ရင္း သိန္းငွက္ရဲ့အစာျဖစ္ရရွာမယ့္ တီေကာင္ကိုေတြ႔ခဲ့တယ္။ အဲဒီကတည္းက သတၱဝါေတြဟာ ကိုယ့္ရွင္သန္ေရးအတြက္ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ သတ္ျဖတ္စားေသာက္ေနၾကရတယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ခဲ့တယ္။ အေလာင္းေတာ္ဟာ ႏုစဥ္ဘဝကတည္းကပဲ ဒီလို ဒုကၡသုကၡေတြကို ရွဳျမင္လာခဲ့ရေတာ့ ဘုရားျဖစ္လို႔ ေဒသနာေတြကို ေဟာရာမွာလည္း ဒုကၡသစၥာကို ဦးတည္ထားပါေတာ့တယ္။

နိမိတ္ႀကီးေလးပါးကို ျမင္ျပန္ေတာ့ ေရွာင္လႊဲမရတဲ့ အိုမႈ၊ နာမႈ၊ ေသမႈေတြကို ေတြခဲ့ရတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ကင္းကြာဖို႔ဆိုရင္ ပရမတၱသစၥာကို ဆိုက္မွရမယ္။ ဒီအခါမွာ ေတာထြက္ျခင္းကိစၥ ေပၚေပါက္လာခဲ့ေတာ့တယ္။

ဒီလို ႏုနယ္တဲ့အရြယ္မွာ ေတာထြက္ျခင္းဟာ အဆင္မေျပတဲ့ဘဝကို စိတ္ဓာတ္ေတြက်ၿပီး ေတာထြက္(ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ ရွိတဲ့) မႈမ်ိဳး မဟုတ္ဘူးဆိုတာေတာ့ သတိရေနဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အေကာင္းဆံုး ကာမဂုဏ္ေတြကို ခံစားေနရင္းနဲ႔ အတြင္းက ပုန္းလွ်ိဳးကြယ္လွ်ိဳး ဒုကၡအစစ္ေတြကို ေက်ာ္ျမင္ေတာ္မူခဲ့တယ္။ ဒီအျမင္ကပဲ သိဒၶတၳမင္းသားကို ေတာထြက္ဖို႔ တြန္းအား ေပးလိုက္တာပါ။

ေမတၱာနဲ႔ ကရုဏာကို ၾကည့္ၾကပါစို႔။ စိတ္ဝင္စားစရာအေကာင္းဆံုး အျဖစ္အပ်က္ကေတာ့ ဒဏ္ရာရေနတဲ့ ငန္းတစ္ေကာင္အေၾကာင္းပါ။ ဘုရားျဖစ္ေတာ္စဥ္အရ သိဒၶတၳမင္းသားနဲ႔ ေဒဝဒတၱတို႔ ဥယ်ာဥ္ထဲလမ္းေလွ်ာက္ေနၾကတယ္။ ေဒဝဒတ္က ငန္းကို ေလးနဲ႔ပစ္တယ္။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္လံုး ငန္းဆီကိုေျပးသြားၾကတယ္။ အေျပးပိုျမန္တဲ့ သိဒၶတၳမင္းသားက ငန္းကိုရသြားခဲ့တယ္။

သိဒၶတၳမင္းသားက ဒဏ္ရာရေနရွာတဲ့ ငန္းကိုေပြ႔ယူၿပီး အနာသက္သာေအာင္ ျပဳစုေပးတယ္။ ေဒဝဒတၱက သူပစ္လိုက္တဲ့ငန္းမို႔ သူသာပုိင္ေၾကာင္း အခိုင္အမာေျပာတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ဟာ အဲဒီငန္းကိုယူ၊ တရားသူႀကီးဆီ သြားေရာက္ၿပီး ဆံုးျဖစ္ခ်က္ကို ခံယူၾကတယ္။ တရားသူႀကီးက သိဒၶတၳမင္းသားပုိင္ေစလို႔ ဆံုးျဖတ္တယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္သူသာ ငန္းကိုပိုင္သင့္ၿပီး ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္သူ မပိုင္သင့္ဆိုတာပါပဲ။

ဒီဇာတ္လမ္းေလးက ႏုနယ္တဲ့မင္းသားရဲ့ ေမတၱာနဲ႔ ကရုဏာကို လွလွပပ ပံုေဖာ္ေပးပါတယ္။ ဘုရားျဖစ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာလည္း ေမတၱာ၊ ကရုဏာရဲ့ ပံုရိပ္ေတြက အမ်ားႀကီးပါ။ အခါတစ္ပါးမွာ တိႆဆိုတဲ့ ဂိလာနရဟန္းကို ဘုရားရွင္ကိုယ္တိုင္ ျပဳစုေပးခဲ့ပါတယ္။ တိႆရဲ့ေရာဂါက ရြံရွာစရာ ျပည္ပုပ္ေတြနဲ႔ေရာဂါပါ။ ဒါကို ဘုရားရွင္က စံျပအေနနဲ႔ သန္႔ရွင္းေပးခဲ့ပါတယ္။

အခု အေရးအပါဆံုးျဖစ္တဲ့ ပညာကိစၥကို ၾကည့္ၾကပါစို႔။

လြတ္လပ္ေရးတံခါးေတြကို ဖြင့္ေပးတာ ပညာ၊ ဒုကၡအားလံုးရဲ့ အဓိကတရားခံ ေမာဟကို ပယ္သတ္တာ ပညာပါ။

သစ္တစ္ပင္ရဲ့ အကိုင္းအခက္ေတြ၊ ပင္စည္ေတြကို ျဖတ္ေတာက္လိုက္္ေပမယ့္ အျမစ္က က်န္ေနေသးေတာ့ ဒီသစ္ပင္က ျပန္လည္စည္ပင္လာသလို ကာမဂုဏ္ခြါ ေတာထြက္ျခင္းနဲ႔ ေလာဘကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္တယ္။ ေမတၱာ၊ ကရုဏာနဲ႔ ေဒါသကိုႏွိမ္နင္းႏိုင္တယ္ဆိုေပမယ့္ ေမာဟဆိုတဲ့ အျမစ္ကတြယ္ေနေသးေတာ့ တဏွာနဲ႔ ေဒါသက တဖန္ျပန္ၿပီး စည္ပင္လာျပန္တယ္လို႔ ရွင္းလင္းစြာ ျပသခဲ့တယ္။

အဓိကအက်ဆံုးပညာကို ဘာဝနာနဲ႔ပဲရႏိုင္တယ္လို႔ မွတ္သားရင္ မွန္ႏိုင္ပါတယ္။ သက်မုနိအရွင္ရဲ့ ဗုဒၶဝင္အရ စြန္နဲ႔ တီေကာင္ကိုၾကည့္ရင္းနဲ႔ သံေဝဂရၿပီး ဝင္သက္ထြက္သက္ကို တရားမွတ္လိုက္တာ ပထမစ်ာန္အထိပင္ ေရာက္သြားခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါက ဘုရားရွင္ရဲ႕ဘဝမွာ ပထမဆံုးတရားရွဳမွတ္တဲ့ သာဓကတစ္ခုပါပဲ။

ေနာက္ေတာ့ အေလာင္းေတာ္ဟာ ေတာထြက္ၿပီး ပရမတၱသစၥာကို ရွာခဲ့တယ္။ ေရွးဦးပိုင္းမွာ အာဠာရ ကာလာမနဲ႔ ဥဒကရာမပုတၱဆိုတဲ့ ဆရာေတြရွိခဲ့တယ္။ ဒီဆရာႀကီးႏွစ္ပါးဟာ အိႏၵဳယဥ္ေက်းမႈေရႊေခတ္လို႔ေခၚရင္ရတဲ့ ဘီစီ(၆)ရာစုမတိုင္ခင္ကာလရဲ့ တရားရႈမွတ္ျခင္း၊ စိတ္ကိုထိန္းသိမ္းျခင္းတို႔ရဲ့ သာဓကေတြလို႔ ေျပာရင္ရပါတယ္။

ဆရာႏွစ္ဆူဆီကရခဲ့တဲ့တရားက အခိုက္အတန္႔ ေအးၿငိမ္းေစႏိုင္ေပမယ့္ ဒုကၡကို အျမစ္ျဖတ္မျပစ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာ ေဂါတမအေလာင္း သိခဲ့တယ္။ ဒါဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ အိႏၵဳယဥ္ေက်းမႈက ေပါက္ပြါးေပးလိုက္တဲ့ ဘာဝနာအမႈဟာ အဆံုးကိုမေရာက္ေလေတာ့ ဘုရားရွင္က ဘာဝနာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေရွ႕အက်င့္ေဟာင္းကိုမွီၿပီး နယူးဒိုင္မင္းရွင္း ထပ္ျဖည့္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီ အျမင္သစ္ဟာ ဗုဒၶဘာသာကို အျခားအျခားေသာ အိႏိၵယဂိုဏ္းေတြထဲကေန ကြဲသြားေအာင္ ခြဲထုတ္ေပးလိုက္တာပါ။

အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေျပာရရင္ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဟိႏၵဴစတဲ့ အိႏိၵယဘာသာေတြၾကားက ျခားနားမႈဟာ ဗုဒၶဘာသာကဆိုလိုက္တဲ့ ဘာဝနာဟာ သူတစ္ခုတည္း အလုပ္မျဖစ္ဆိုတဲ့အခ်က္ပါ။

ဗုဒၶဘာသာရႈေထာင့္အရ တရားထိုင္ျခင္းဟာ ခဲတံခြ်န္ျခင္းနဲ႔တူတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဆိုပါေတာ့ ခဲတံက ဘာအတြက္ ခၽြန္သလဲ။ စာေရးဖို႔ပါ။ ဒီလိုပါပဲ၊ တရားရႈမွတ္ျခင္းမွာလည္း ဦးတည္ခ်က္ရွိကို ရွိရပါမယ္။ အဲဒါ ပညာပါ။

တရားထိုင္ျခင္းနဲ႔ ပညာကို မီးတုတ္အကူအညီနဲ႔ ပန္းခ်ီကားကိုၾကည့္ျခင္း ဥပမာတင္စားလို႔ရပါတယ္။ ေမွာင္ထဲက ပန္းခ်ီကားကိုၾကည့္ဖို႔ မီးတုတ္လိုပါတယ္။ မီးတုတ္အလင္းက မေကာင္းရင္၊ မီးတုတ္မီးက ေလေၾကာင့္ မၿငိမ္သက္ရင္၊ မီးတုတ္ကိုင္ထားတဲ့လက္က မၿငိမ္ရင္ ပန္းခ်ီကားကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေတြ႔ရဘူး။

ဒီလိုပါပဲ၊ အမွန္တကယ္ျဖစ္ေနတဲ့ အဝိဇၹာအေမွာင္ကို ေဖာက္ခြင္းဖို႔အတြက္ စိတ္ဓာတ္မခိုင္ရင္၊ စိတ္ျပန္႔လႊင့္ရင္၊ သာယာမူးယစ္ျခင္းအေႏွာက္အယွက္၊ ခံစားမႈျပင္းျပျခင္း အေႏွာက္ယွက္၊အေပၚယံ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ အေႏွာက္အယွက္ေတြ ရွိေနရင္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။

ပညာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေနာက္ေတြ႔ရတဲ့ ဒိုင္မင္းရွင္းတစ္ခုကေတာ့ အလယ္လမ္းစဥ္ကုိ ေတြ႔ရွိခဲ့ျခင္းပါ။ အလယ္လမ္းစဥ္ဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာရဲ့ႏွလံုးသည္းပြတ္ပါ။ အဓိပၸါယ္ေတြကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာေဆြးေႏြးလို႔ မလံုေလာက္ႏိုင္ပါဘူး။

မွန္တာေပါ့၊ ဗုဒၶဝင္ထဲမွာ အျခားတန္ဖိုးရွိတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိမယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္ ေဆြးေႏြးလိုတာက ဝိဇၹာ၊ စရဏနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သင္ခန္းစာယူမိဖို႔ပါ။ နာမည္ေတြ၊ ၿမိဳ႕ျပေတြနဲ႔ျပည့္ေနတဲ့ ဗုဒၶဝင္ မဟုတ္ေစခ်င္ပါဘူး။ ဒါမွ ဘုရားရွင္ကို စံျပထားၿပီး အတူလိုက္ က်င့္ႏိုင္ၾကမွာပါ။ ဒီလို သေဘာေပါက္မွလည္း ဘုရားရွင္ကို ပိုၿပီးသေဘာေပါက္စြာ နားလည္ၾကည္ညိဳႏိုင္မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဗုဒၶဝင္ဟာ ကာမဂုဏ္ခြါ၊ ေမတၱာ၊ ကရုဏာနဲ႔ ပညာ ဒီသံုးမ်ိဳးပါ။

Peter Della Santina-

ရြာအေနာက္ျခမ္းက အသံမ်ား(၁)
ရြာအေနာက္ျခမ္းက အသံမ်ား(၂)

ဆုထားမ်က္ခ်ယ္