ရြာအေနာက္ျခမ္းက အသံမ်ား (၁)

ေမာ္ဒန္ပါစပက္တစ္(ဗ္)

ကြ်န္ေတာ္ေျပာလိုတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ဘုရားရဲ့ျဖစ္ေတာ္စဥ္၊ သစၥာေလးပါး၊ မဂၢင္ရွစ္ပါး၊ ကံ၊ ေရွးဘဝေနာက္ဘဝ (သံသရာ)ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၊ လကၡဏာေရးသံုးပါး၊ ခႏၶာငါးပါးဆိုတဲ့ အေျခခံအဆံုးအမေတြအေၾကာင္းပါ။ ဒါေတြမေျပာခင္္မွာ ဗုဒၶဘာသာအေပၚထားရွိတဲ့ ေခတ္သစ္အေနာက္က အျမင္တစ္ခ်ိဳ႕ကို ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာကို ေခတ္ကာလမတူ၊ ေနရာေဒသမတူ၊ ယဥ္ေက်းမႈမတူၾကတဲ့လူေတြက နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ေလ့လာၿပီး ကိုးကြယ္ေနခဲ့ၾကတယ္။ ဒီေခတ္ကျမင္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ေရွးရိုးစြဲ မိရိုးဖလာဗုဒၶဘာသာကို ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီးၾကည့္ျခင္းဟာ အက်ိဳးရွိေစမယ္္လို႔လည္းထင္ပါတယ္။ မတူညီတဲ့အခ်ိန္၊ မတူညီတဲ့ယဥ္ေက်းမႈေတြကို ေလ့လာၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ငါ့ဟာမွငါဆိုတဲ့အစြဲကို ကန္႔သတ္ထားလိုက္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။

ကမာၻ႕ရြာအေနာက္္ျခမ္းမွာ ဗုဒၶဘာသာ တကယ္ကိုႏိုးထခဲ့ပါၿပီ။ အေနာက္ကမၻာမွာ ဗုဒၶဘာသာလို႔ တိတိက်က်ခံယူသူေတြ၊ ဗုဒၶဘာသာကို မခံယူေသးေပမယ့္ စိတ္ညႊတ္ေနၾကတဲ့လူေတြ အမ်ားအျပားရွိေနပါၿပီ။

ဒါက (၂၀) ရာစုရဲ့ ဦးေဆာင္သိပၸံပညာရွင္ အဲ(လ္) ဘတ္ အိုင္စတိုင္းရဲ့ ရဲဝံ့လွတဲ့မွတ္ခ်က္ေၾကာင့္လို႔ ေျပာရင္ရပါတယ္။ သူဟာ ဘယ္ဘာသာကိုမွ မကိုးကြယ္ပါ။ ဘာသာတစ္ခုခုကုိ မျဖစ္မေနဝင္ရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာကုိ ေရြးခ်ယ္မိလိမ့္မယ္လို႔ ခပ္ရွင္းရွင္းပဲေျပာခဲ့ပါတယ္။ အစပထမတုန္းကေတာ့ သူလို႔ (၂၀) ရာစု သိပၸံရဲ့ဖခင္ႀကီးက ဒီလုိေျပာခ်လုိက္တဲ့အတြက္ အားလံုးမ်က္လံုးၿံပဴး၊ မ်က္ဆံျပာျဖစ္ခဲ့ၾကရတယ္။ ဒါေပမယ့္ေခတ္ၿပိဳင္ အေနာက္တိုင္းသိပၸံပညာရွင္ေလာကကိုၾကည့္ရင္ ျပင္သစ္က အာကာသပညာရွင္ ဗုဒၶဘာသာ၊ အီတလီက စိတ္ပညာရွင္ ဗုဒၶဘာသာ၊ အဂၤလန္က ေရွ႕ေဆာင္တရားသူႀကီး ဗုဒၶဘာသာေတြ ထပ္ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။

ဒါေၾကာင့္ သိပၸံနဲ႔ဝိဇၨာပညာရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဗုဒၶဘာသာဆီ အာရံုညႊတ္ေနၾကၿပီလုိ႔ေျပာရင္ လြန္မယ္ေတာ့မထင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔သေဘာေပါက္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ မိရိုးဖလာျဖစ္ေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္မိဖို႔ေတာ့ လုိပါလိမ့္မယ္။ အထူးသျဖင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ အေရွ႕အာရွမွာေတြ႕ရတဲ့ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ေပါ့။

ဥေရာပနဲ႔ အေမရိကမွာေတြ႔ရတဲ့ ဗုဒၶဘာသာက အမ်ားႀကီးေရွ႕ေရာက္တယ္။ ပိုၿပီးေတာ့ က်ိဳးေၾကာင္းညီညြတ္တယ္။ ေခတ္မီတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ပထမဆံုး အေရွ႕ေတာင္အာရွကိုေရာက္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွက ဗုဒၶဘာသာကိုေတြ႔လိုက္ရေတာ့ အံ့ၾသတႀကီးျဖစ္ခဲ့ရတယ္ဆိုတာကို ဖံုးဖိမထားခ်င္ပါဘူး။ အေရွ႕ေတာင္အာရွသားေတြဟာ ယုတၱိမရွိတဲ့ အယူသီးမႈေတြနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာကို ခ်ည္တြယ္ထားၾကပါတယ္။

ဒါဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ခ်ဥ္းကပ္တဲ့အခါမွာ ပထမဆံုးေတြ႔လုိက္ရတဲ့ အံမဝင္၊ ခြင္မက်ျဖစ္မႈတစ္ခုပါပဲ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွက ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ့ အက်င့္တစ္ခ်ိဳ႕ဟာ အေနာက္ျခမ္းက လူေတြအတြက္ ဘယ္လိုမွနားမလည္ႏိုင္ေအာင္ပါပဲ။ ဥေရာပနဲ႔ အေမရိက ကလူသားေတြက သိပၸံနဲ႔မာန္တက္ေနၾကလို႔လည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ျပန္္ပါရဲ့။

ဗုဒၶဘာသာရဲ့ပံုရိ္ပ္ဟာ အေနာက္မွာလူႀကိဳက္မ်ားေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာရဲ့ပံုရိပ္နဲ႔ မိရိုးဖလာႏို္င္ငံေတြမွာရွိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာရဲ့ပံုရိပ္ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးကြဲေနပါတယ္။ ဗုဒၶအမွန္သင္ၾကားခဲ့တဲ့ အဆံုးအမေတြကို ေက်နပ္ႏိုင္ဖို႔ အစြဲေတြကိုေတာ့ ခ်န္လွပ္ထားခဲ့မွ ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါမွသာ ကမၻာအရပ္ရပ္က လူသားမ်ားအားလံုး ဗုဒၶဘာသာကို သမာသမတ္က်က် ရွဳျမင္လာႏိုင္မွာပါ။ အယူသီးမႈ၊ ေလွနံဓါးထစ္မွတ္သားမႈေတြကို ခြာခ်ထားခဲ့ရပါမယ္။

ကြ်န္ေတာ္ေဆြးေႏြးမယ့္အေၾကာင္းေတြဟာ ကမၻာ့အေနာက္ျခမ္းကလူေတြအတြက္ ျဖစ္ႏို္င္သလို၊ အာရွနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွက လူေတြအတြက္လည္း ကမၻာအေနာက္ျခမ္းကလူေတြက ဗုဒၶဘာသာကုိ ဒီလိုျမင္ေနၾကပါလားဆိုတာေလး လက္တို႔ဖို႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္ျပန္ပါတယ္။ အေရွ႕ကလူေတြအတြက္ အေနာက္ကယံုၾကည္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာရဲ့သ႑ာန္ဟာ မတူကြဲျပားေနႏိုင္တယ္လို႔လည္း သံုးသပ္မိပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေနာက္မွာ ဗုဒၶဘာသာေပၚထြက္လာခဲ့ပါၿပီ။

အေနာက္ျခမ္းက ဗုဒၶဘာသာကို အထင္တႀကီးျဖစ္ေနတဲ့ ပထမဆံုးအခ်က္က ဗုဒၶဘာသာဟာ ဘယ္ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘယ္လူမ်ိဳးစု၊ ဘယ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၊ ဘယ္လိုအသားအေရာင္ရွိသူေတြအဖို႔ဆိုတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္မႈမရွိျခင္းပါ။

တစ္ခ်ိဳ႕ဘာသာေတြက ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ေလွာင္ခတ္ထားပါတယ္။ ဥပမာ ဂ်ဴးနဲ႔ ဟိႏၵဴဘာသာတို႔ပါ။ ဒါ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာဟာ အိႏၵိယဗုဒၶဘာသာ၊ သီရိလကၤာဗုဒၶဘာသာ၊ ထိုင္္းဗုဒၶဘာသာ၊ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၊ တရုတ္ဗုဒၶဘာသာ၊ ဂ်ပန္ဗုဒၶဘာသာ၊ တိဗက္ဗုဒၶဘာသာဆိုၿပီး ရွိခဲ့တာပါ။ သံသယရွိစရာမလိုပါဘူး။ အဂၤလိပ္ဗုဒၶဘာသာ၊ ျပင္သစ္ဗုဒၶဘာသာ၊ အီတလီဗုဒၶဘာသာ၊ အေမရိကန္ဗုဒၶဘာသာဆိုတာေတြ ရွိလာမွာပါ။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာက ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုခုနဲ႔ ကန္႔သတ္မထားလို႔ပါ။

ဗုဒၶဘာသာဟာ ျပင္ပပံုသ႑ာန္ထက္ အဇၥ်တၱကို ပိုအေလးေပးထားေလေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုကေန ေနာက္ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုဆီကို ကူးေျပာင္းရတာသိပ္လြယ္ကူပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာက လူ႔စိတ္အေၾကာင္းကို ေျပာတာပါ။ သူဝတ္ထားတဲ့ အဝတ္အစား၊ သူစားတဲ့ အစားအေသာက္၊ သူထားတဲ့ ဆံပင္မဟုတ္ပါဘူး။

ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒုတိယဆြဲထုတ္လိုတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဟာ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ေမးခြန္းေတြ၊ ပေဟဠိဆန္ဆန္ သီအိုရီေတြထက္ လက္ေတြ႔က်တဲ့ ဘဝျပႆနာတစ္ခ်ိဳ႕ကို ခ်ဥ္းကပ္ရွဳျမင္ျခင္းပါ။ ဘဝျပႆနာေတြကို လက္ေတြ႕က်တဲ့နည္းနဲ႔ေျဖရွင္းဖို႔ လမ္းညႊန္မႈပါပဲ။ ဒါကလည္း အေနာက္ျခမ္းက သိပၸံရဲ့ Problem-solving နည္းပညာပါ။ အက်ဥ္းဆံုးခ်ဳပ္ျပရရင္ “ If it works, use it ” ဆိုတဲ့ မာ့(က္)ရဲ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အျမင္တစ္ခုပါ။

သဘာဝက်က်ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာရဲ့သေဘာကို စူဠမာလုက်သုတ္မွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ျမားမွန္တဲ့လူဟာ ျမားကိုႏႈတ္ၿပီး ဒဏ္ရာေပ်ာက္ဖို႔ အရင္လုပ္ရမယ္၊ ဘယ္ကလာတဲ့ျမားလဲ၊ ဘယ္သူပစ္တာလဲစတာေတြနဲ႔ အခ်ိန္မကုန္ေစရဘူးလို႔ က်က်နန မိန္႔မွာခဲ့ပါတယ္။ ဒီသုတ္ဟာ အေရးႀကီးတာကို ေရြးခ်ယ္တတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ သိပၸံရဲ႕ျပႆနာေျဖရွင္းနည္းကို ေျပာေနတာပါ။

ေမးခြန္းေမးတာက ေကာင္းပါတယ္။ အဓိပၸါယ္မရွိတဲ့ေမးခြန္းေတြ ေမးေနရံုနဲ႔ေတာ့ ပညာတုိးမလာႏိုင္ပါဘူး။ အဓိက အေရးႀကီးတာေတြကို ေရြးခ်ယ္ၾကရပါမယ္။ အေရးႀကီးဆံုးက ဘဝဒုကၡေတြနဲ႔ ဒီဘဝဒုကၡကို ကုန္ဆံုးေစဖို႔႔ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကမာၻႀကီးဆံုးမဆံုး ျပႆနာေတြကို ေမးေနျခင္းဟာ ျမားမွန္တဲ့လူသားအတြက္ ျမန္ျမန္ေသေစဖို႔ပဲဆိုတာ ဘုရားရွင္မိန္႔ခဲ့ပါတယ္။

ဒါ႔ေၾကာင့္ ေနစဥ္ဘဝထဲမွာကိုပဲ အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥေတြကို အရင္ေရြးထုတ္ရမယ္။ ဥပမာ ထမင္းခ်က္ေနတယ္ဆိုပါေတာ့၊ ဒီအခ်ိန္မွာ သင္က ပရိေဘာဂေတြကို ဖုန္သုတ္၊ ၾကမ္းျပင္ကို တံမ်က္စည္းလွည္းေကာင္း လွည္းေနပါလိမ့္မယ္။ ခဏေနေတာ့ ထမင္းအိုးဆီက တူးနံံ႔ေတြရလာေရာ။ ကဲ ဒါဆို သင္ဘာလုပ္ေတာ့မလဲ။ ဖုန္ဆက္သုတ္မလား၊ ေဝေနတဲ့ ထမင္းအိုးဆီကို သြားမလား။ ဒါပါပဲ။ အေသးအမႊားေလးေတြကအစ အေရးႀကီးတာကို အရင္လုပ္ၾကရမွာပါ။

တတိယအခ်က္ကေတာ့ အမွန္တရားကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ခ်ျပျခင္းပါ။ ဒါကလည္း ေကသမုတၱိသုတ္( ကာလာမ) နဲ႔ ထင္ရွားေစပါတယ္။

ကာလာမသုတ္လာ လမ္းညႊန္ခ်က္အရ ကုိယ့္ကိုကုိယ္သာ ထိန္းေက်ာင္းဖို႔ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာ ရွင္းရွင္းႀကီးျပထားပါတယ္။ ကိုယ့္ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟကိုသိဖို႔၊ ကိုယ့္ေပ်ာ္ရႊင္ေက်နပ္မႈကို သိဖို႔ပါ။ အလြယ္ကူဆံုး အေျခခံေလးေတြပါပဲ။ ကိုယ့္အေတြ႔အႀကံဳကို အေျခခံၿပီး က်င့္သံုးသြားမွသာ ဗုဒၶရဲ့အဆံုးအမက ဘဝကိုေျပာင္းလဲေပးသြားႏိုင္မွာပါ။ ဘုရားရွင္ရဲ့ အဆံုးအမအရင္းအျမစ္ေတြက ကိုယ့္ရဲ့ကိုယ္ပိုင္အေတြ႔အႀကံဳေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္လိုုက္မွသာ ဒုကၡကိုလြန္ေျမာက္ေရးဆိုတာကလည္း ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။

ဗဟုသုတကို ရွာေဖြတဲ့ေနရာမွာလည္း ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ သိပၸံပညာရဲ့ခ်ဥ္းကပ္ပံု တူေနတာကို ေတြ႔ရျပန္ပါတယ္။ ေအာ့ဘဂ်က္တစ္ျဖစ္တဲ့ စူးစမ္းမႈကို ဘုရားရွင္က အေလးေပးခဲ့တယ္။ ဒါဟာ ဗုဒၶရဲ့ ပထမသစၥာျဖစ္တဲ့ ဒုကၡသစၥာပါပဲ။ ဒီဒုကၡကိုသိရာမွတဆင့္၊ တဆင့္ျခင္းတက္သြားမွ ဒုကၡကလည္း လြန္ေျမာက္မွာပါ။ အစ၊ အလယ္၊ အဆံုးသံုးပါးေသာ ဆံုးမစကားေတြဟာ ဒုကၡၿငိမ္းေအးဖို႔ခ်ည္းပါပဲ။

ဒါကလည္း အေနာက္ကက်င့္သံုးတဲ့ ေအာ့ဘဂ်က္တစ္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္းဆိုတဲ့ သိပၸံနဲ႔ဘာမွ မထူးပါဘူး။ သိပၸံကေျပာတာက အရင္ျပႆနာကို ေတြ႔ေအာင္ရွာၿပီး ဒါကိုေျဖရွင္းနည္းေတြဆက္ၿပီး လုပ္သြားရမယ္ဆိုတာပါ။

ဒါ့ေၾကာင့္ ဗုဒၶရဲ့အဆံုးအမကို ပိုၿပီးနီးကပ္ေအာင္ၾကည့္ရင္ ဒီအခ်က္ဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံသားေတြ ဗုဒၶဘာသာကို စိတ္ဝင္စားလာရျခင္းရဲ့ အဓိကအေၾကာင္းပါပဲ။ ဒါဆို အိုင္စတိုင္းလုိပုဂၢိဳလ္က ဘာေၾကာင့္ဒါမ်ိဳးမွတ္ခ်က္ေပးခဲ့ရတာလည္းဆိုတာ ထင္သာျမင္သာပါၿပီ။ သိပၸံရဲ့အႏွစ္သာရလို႔ေျပာရင္ရတဲ့ Analytical ကိစၥကို ထပ္ၿပီးေျပာရရင္ ဗုဒၶဇင္နဲ႔ သိပၸံဟာ ခ်ဥ္းကပ္မႈဘာမွမထူးဘူးဆိုတာ ပိုၿပီးေတာင္ထင္ရွားေစပါလိမ့္မယ္။

ဘုရားအဆံုးအမေတြကိုခ်ဳပ္ၾကည့္ရင္ ရွဳမွတ္တဲ့တရားနဲ႔ အရွဳခံတရား ဒီႏွစ္မ်ိဳးပဲရွိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ကြ်န္ေတာ္တို႔ဝန္းက်င္က သက္ရွိသက္မဲ့ေတြကို ရွဳမွတ္တယ္။ ဝန္းက်င္က သက္ရွိသက္မဲ့ေတြက ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ျပန္ၿပီးရွဳမွတ္ေနၾကျပန္တယ္။ ဒါပါပဲ။ ဒါေတြကို ခႏၶာငါးပါးေဒသနာနဲ႔ ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ တကယ္ကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာမႈ ဝိဘဇၨဝါဒပါ။ ခႏၶာငါးပါးကို အာယတန(၁၂) ပါးနဲ႔ျပန္ခြဲၿပီး၊ ဓာတ္ (၁၈) ပါးဆိုၿပီး ျပန္စိတ္ျဖာျပခဲ့ျပန္ပါတယ္။

သာမာန္အျမင္ကို ဘုရားရွင္က ေက်နပ္အားရေတာ္ မမူခဲ့ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ စူးစမ္းေလ့လာမႈ၊ သက္ေသျပႏိုင္တဲ့ အႏွစ္သာရေတြအထိေရာက္ေအာင္ ပို႔ေဆာင္ခဲ့တာပါ။ လွည္းႀကီးတစ္စီးကို လွည္းဘီးေတြ၊ လွည္းဝင္ရိုးေတြဆိုၿပီး တစ္စစီခြဲထုတ္ျပခဲ့သလုိ ခႏၶာကိုယ္ကို ခြဲထုတ္ျပေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဒါမွသာ သဘာဝေတြဘယ္္လိုျဖစ္စဥ္အတိုင္း ျဖစ္တည္ေနၾကတယ္ဆိုတာ ပိုမိုသေဘာေပါက္လာမွာပါ။

ပန္းတစ္ပြင့္ကိုျမင္တဲ့အခါ၊ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ကို နားေထာင္တဲ့အခါ၊ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုရတဲ့အခါေတြမွာ ခံစားမႈစတဲ့ နာမ္သဘာဝ၊ ရုပ္သဘာဝေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ဒါဟာ ခႏၶာငါးပါးေၾကာင့္ပါပဲ။

ဒီခ်ဥ္းကပ္ပံုက သိပံၸအတြက္္ လုံးဝတစ္စိမ္းတရံမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလုိနည္းနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ၾကတာ အမ်ားႀကီးပါ။ အထင္ရွားဆံုးသာဓကကေတာ့ ဘာထရန္ ရပ္ဆဲ(လ္)ပါ။ ဗုဒၶဘာသာရဲ့ အဆံုးအမေတြနဲ ႏိႈ္င္းယွဥ္ၿပီးေလ့လာခဲ့တဲ့့သူရဲ့ ဒႆနိက သေဘာတရားေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။

အေနာက္တိုင္းစိိတ္ပညာရွင္ေတြဟာ အခုဆိုရင္ ဗုဒၶရဲ့ စိတ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ေစတနာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အဆံုးအမေတြကို ေလးေလးနက္နက္ႀကီး စိတ္ဝင္စားေနၾကပါၿပီ။ ဗုဒၶဘာသာတို႔အေပၚ အေနာက္က စိတ္ဝင္စားလာမႈဟာ (၂၀) ရာစုေႏွာင္းပိုင္းလည္းေရာက္ေရာ Relativity Theory နဲ႔ Quantum Physics တို႔ေၾကာင့္ အျမင့္ဆံုးကို ေရာက္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။

သိပၸံရဲ့ အေျခခံမတ္သတ္ေတြျဖစ္တဲ့ Observation, Experimentation နဲ႔ Analysis တို႔ကို ဗုဒၶကက်င့္သံုးခဲ့ယံုသာမက လူသားနဲ႔စၾကၤာဝဠာတို႔ သေဘာတရားေတြရဲ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္အဓိပၸါယ္ကုိ တိတိက်က်ေဖာ္ျပထားခဲ့တယ္။

ဆိုပါေတာ့ စိတ္ဟာအေရးအပါဆံုးဆိုတဲ့ကိစၥ။ ဒါကုိ အေနာက္တိုင္းက အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ မသိခဲၾကမိပါဘူး။ အခုမွ အသိအမွတ္ျပဳလာခဲ့ဲၾကတာပါ။ မၾကာေသးမီကပဲ ရူပေဗဒပညာရွင္တစ္ေယာက္က စၾကၤာဝဠာဟာ တကယ့္အႀကီးစားေတြ႔ႀကံဳမႈတစ္ခုနဲ႔ တူေနတယ္လို႔ေတာင္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ဘုရားရွင္ရဲ့ေျခရာကို ခံလိုက္တာပါ။ ဓမၼပဒမွာ စိတ္ဟာ အရာခပ္သိမ္းကို ျပဳလုပ္သူလို႔ေဟာခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုပါပဲ၊ ရုပ္နဲ႔ နာမ္ဆက္သြယ္ခ်က္၊ မက္္တာနဲ႔ အင္နာဂ်ီဆက္သြယ္ခ်က္၊ ဘာမွခြဲျခားထားလို႔မရပါဘူး။ ဒါက ဖြ႔ံၿဖိဳးလာတဲ့သိပၸံက သိလိုက္ရတဲ့၊ လက္ခံလိုက္ရတဲ့ အခ်က္ပါ။

ဒါေတြကို အားလံုးၿခံဳၾကည့္လိုက္ေတာ့ အေရွ႕ကဗုဒၶရဲ့ အဆံုးအမဟာ အေနာက္ကသိပၸံရဲ့ အေျခခံမူေတြနဲ႔ ဘာမွမျခားဘူးဆိုတာ သိပၸံပညာရွင္ေတြ၊ စိတ္ပညာရွင္ေတြ၊ ဒႆနိကဆရာေတြ ေတြ႔လာခဲ့ၾကရပါေတာ့တယ္။

အနည္းငယ္ထပ္ျဖည့္ရရင္ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ သိပၸံဟာ အေျခခံမူေတြ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ပံုေတြ တူညီတာရွိေနၾကေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာက အေလးထားခဲ့တဲ့ အဇၥ်တၱၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုေတာ့ အေနာက္သိပၸံက အလွမ္းကြာေဝးေနေသးတယ္ ဆိုတာ ပညာရွင္ေတြထပ္ေတြ႔လိုက္ရေတာ့ ဗုဒၶဘာသာကုိ သူတို႔က ပိုၿပီးေတာင္ စိတ္ဝင္တစားရွိလာၾကပါေတာ့တယ္။

သိပၸံက ပိုေကာင္းတဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ေတြ၊ လမ္းမႀကီးေတြ၊ စက္ရံုေတြ၊ စိုက္ခင္းေတြျဖစ္လာေအာင္ သင္ျပႏိုင္ေပမယ့္ ပိုေကာင္းတဲ့လူျဖစ္လာေအာင္ေတာ့ မသင္ျပခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေခတ္လူသားက ေႏွာင္းေခတ္က ဗုဒၶေဒသနာဆီကို ေျခဦးလွည့္လာၾကတာပါ။

ဒါေတြကေတာ့ ဒီေန႔အထိတိုးတက္လာေနတဲ့ သိပၸံကို ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ႏႈိင္းၾကည့္မိလုိက္တဲ့ ကြ်န္ေတာ့္အျမင္ပါ။ ။
(Peter Della Santina)

ဆုထားမ်က္ခ်ယ္

Copyright © 2012 ကမ္းလက္. All rights reserved.

Read more

ေရွးစကားလား လွေတာသားစကားလား

တစ္ခါက ပုတီးအပတ္ေစ႔ေအာင္ဆိုၿပီး တေဒါက္ေဒါက္နဲ႔ခပ္ျမန္ျမန္စိပ္ေနတဲ႔ အဘြားႀကီးတစ္ေယာက္ကို ျမန္လွပါလား လို႔ လူတစ္ေယာက္ကေမးတယ္၊ ဒါနဲ႔ အဲဒီ အဘြားႀကီးက ပုတီးအပတ္ေစ႔ေအာင္ခပ္ျမန္ျမန္စိပ္ေနတာလို႔ေျဖတယ္။ ဒီေတာ႔လူက အပတ္ေစ႔ဖို႔ဆိုရင္ေတာ႔ ေမာ္တာထဲ ထည္႕လွည္႔လိုက္ရင္ ပိုျမန္တာေပါ႔ လိ႔ု ျပန္ေထ႔တယ္၊ ေကာင္းတာလုပ္ေနတဲ႔လူကို ဒီလုိေျပာတာေတာ႔မေကာင္းဘူးေပါ႔၊ ဒါေပမယ္႔ သူေျပာလိုက္ပံုေလးကေတာ႔ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတယ္။

အဂၤလိပ္လိုမွာလည္း စကားပုံ (proverb) နဲ႔လက္ျဖစ္၊ လက္တန္းစကား (Aphorism) ဆိုတာ႐ိွပါတယ္၊ ပုဂၢလိကအျမင္ကိုေျပာရင္းနဲ႔ ဒီစကားေတြကလူထုထဲေရာက္သြားၿပီး ေယဘုယ်ဆန္သြားတာမ်ိဳးပါ။ ဒါေလးေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တုိင္းမ္ မဂၢဇင္းထဲက အက္ေဆးဆရာ Stefan Kanfer ရဲ႕ Proverbs or Aphorisms? ထဲက စိတ္ဝင္စားစရာ စကားေလးေတြကို ဆြဲထုတ္မိပါတယ္။

ၿပဳံးရင္း၊ ရယ္ရင္းနဲ႔ အဂၤလိပ္စကားလုံးတစ္ခ်ိဳ႕႐ႏိုင္တာေပါ့။

သူေ႐ြးျခယ္ထားတဲ႔ စကားေတြကိုေတာ႔ ဘာသာမျပန္ပဲထားလိုက္ပါတယ္၊ အဂၤလိပ္လိုနားလည္ဖို႔ေတာ႔မခက္ပါဘူး၊ သေဘာေပါက္ဖို႔ေတာ႔ နည္းနည္းစဥ္းစားရမယ္ထင္ပါတယ္။ အကယ္ဒမစ္ ဂ်ဳတ္ေလးေတြမို႔ပါ။ Robert Benchley ႐ဲ႕အလိုအရ လူတန္းစားႏွစ္မ်ိဳးပဲ႐ွိပါတယ္။

၁။ လူေတြဟာ လူတန္းစားႏွစ္မ်ိဳးပဲ႐ွိတယ္ဆိုတဲ႔ အုပ္စုနဲ႔
၂။ ဒါကို မယုံၾကည္တဲ႔အုပ္စု ရယ္ပါ တဲ႔။

ပထမအုပ္စုျဖတ႔ဲ Robert Benchley တို႔အဖြဲ႔က လွေတာသားစကားအုပ္စုျဖစ္ၿပီး ဒုတိယအဖြဲ႔ကေတာ႔ စကားပုံကို ပိုႏွစ္သက္ၾကပါတယ္။

Love နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး "Whom the gods love die young." ဆုိတဲ႔စကားပုံက သခ်ဳႋင္းကုန္းမွာငိုေနတဲ႔ အဘိုးႀကီး ၊ အဘြားႀကီးေတြအတြက္ စိတ္မသက္သာစရာျဖစ္ေစၿပီး "Love is blind." ကလည္း ေဈးထဲက အတင္းေျပာသူေတြ၊တြတ္ထိုးေနတဲ႔ဆယ္ေက်ာ္သက္ ေက်ာင္းသားေလးေတြ လူမႈေ႐းျပႆနာ အတိုင္ပင္ခံေတြ႐ဲ႕ လက္သုံးစကား ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။

"Proverbs ဆိုတာ အေတြ႔အႀကံဳအမ်ားႀကီးကို ေဖာ္ျပတဲ႔ ဝါက်တိုတိုေလးပါ" လို႔ Cervantes ကဆိုတယ္၊ ဒါကို Sancho တို႔အုပ္စုက သေဘာက်ၿပီး "There is no sauce in the world like hunger." "Never look for birds of this year in the nets of the last." "Patience, and shuffle the cards." လို႔ ေထာက္ခံခဲ႔ၾကတယ္။

သူတုိ႔ေခတ္ၿပိဳင္ Hamlet က သေဘာမေတြ႔လွဘူး။ "Proverb is something musty." စကားပံုက အေဟာင္းေစာ္ နံတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ဒါေပမယ္႔သူ႕ ျပဇာတ္ထဲမွာက်ေတာ႔ စကားပံုေတြက စီးေမ်ာေနျပန္ေရာ။ "Men are April when they woo; December when they wed; A little pot and soon hot." "The fashion wears more apparel than the man." တဲ႔။

သူေျပာမွစဥ္းစားစရာေလးတစ္ခု ျဖစ္သြားေတာ႔တယ္။ ဟုတ္တယ္၊ ဖက္႐ွင္က အလွထက္အဝတ္ပိုကုန္တယ္။ တစ္ခါက စာေရးဆရာတစ္ေယာက္ေရးထားတာကေတာ႔ ေယာက်္ားစစ္စစ္ေတြက ဖက္ရွင္႐ွဳိးမၾကည့္ ၊ ေမာ္ဒယ္႐ွဳိးပဲၾကၫ္႔သတဲ႔။ ဟုတ္ မဟုတ္ေတာ႔မသိပါဘူး။

Benjamin Franklin ကေတာ႔ "Three may keep secret, if two of them are dead." ဒီစကားကသေရာ္ဟန္စြက္ေနေပမယ္႔ "The used key is always bright." တဲ႔။ ဒါကိုက်ေတာ႔ ရီယယ္လစ္ဇင္ ဆန္ဆန္ေျပာခဲ႔ျပန္ေရာ။

အေရွ႕ဥေ႐ာပ Tolstoy ရဲ႕ စကားေတြက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း႐ွိသလို ေဗာ္ဒကာနံ႔ခပ္သင္းသင္းလည္းရေနျပန္တယ္။ "Where the needle goes, the thread follows."တဲ႔။ ဒါေလးက ေရွးစာဖက္ပိုဆင္ေနေပမယ္႔ "The devil pours honey into other man's wife." က်ေတာ႔ လူ႕ကာ႐ိုက္တာကို ျပက္ရယ္ျပဳသလိုလိုျဖစ္ေနတာ ခံစားရျပန္တယ္။ သူ႕သေရာ္ဟန္က "The Russian has three strong principles; perhaps, somehow and never mind." မွာ အထြတ္အထိပ္ကိုေရာက္ခဲ႔တယ္။

Tolstoy နဲ႔ ခံစားခ်က္တူတာက Cossacks ပါ။ သူ႕မွတ္ခ်က္ကေတာ႔ ဆိုဗီယက္ လူ႕အဖြဲ႔အစည္းကို ခပ္တင္းတင္း မီးေမာင္းထိုးျပခဲ႔တယ္။

Russian: The rich would have to eat money, but luckily the poor provide food." တဲ႔။
Yiddish: If the rich could have hire others to die for them, the poor could make a nice living."တဲ႔။

George Savile ကေတာ႔ ေရွးစကားပံုေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ပံုေသမ႐ိွလွဘူး။ "Ambition is either on all four or on tiptoes." လို႔ဆိုတယ္၊တစ္ခုမွလည္းအေျခမခိုင္လွဘူး။ "The enquiry into dream is another dream." "Love is presently out of breath when it is to go uphill, from the children to parents." ကေတာ႔ စုန္ေရ၊ ဆန္ေရ ဆိုတဲ႔ ျမန္မာစကားပံုနဲ႔ ၫႊန္းဆိုတာျခင္း တူေနတာေတြ႔ရတယ္။

လက္ျဖစ္စကားေလးေတြ သုံးစြဲလို႔ရမွန္းသိေတာ႔ သာမန္လူေတြပါ စတင္သုံးစြဲလာခဲ႔ၾကတယ္။ "Whoever is not a misanthrope at 40 can never have loved mankind." အသက္ ၄၀ ေရာက္လို႔မွ လူေတြကိုမမုန္းေသးရင္ လူေတြကိုမခ်စ္တတ္ခဲ႔လု႔ိတဲ႔။ Nietzsche လည္း ဒါမ်ိဳးေလးေတြကို ၿပံဳးစိစိေျပာတတ္ပါတယ္။

"The thought of suicide is a great consolation; with the help of it one has got through many a bad night.” ၁၉ ရာစု အလယ္ပိုင္းေရာက္လာေတာ႔ လက္ျဖစ္စကားေတြ ေပၚျပဴလာျဖစ္လာတယ္။ Oscar Wilde ကအခ်ိန္ကို ဒီလိုသေရာ္တယ္ "Punctuation is the thief of time."တဲ႔။

"Old enough to know worse."
"A thing is not necessary true because a man dies for it."
"One's real life is often the life that one does not lead."

George Bernard Shaw ကေတာ႔ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ဘာသာေရးကိစၥေတြကို သူ႕လက္ျဖစ္စကားေတြနဲ႔ ခပ္ျပင္းျပင္းေထ႔တတ္တယ္။ "All great truths begin as blasphemies." ႀကီးက်ယ္တ႔ဲအမွန္တရားေတြဟာ ဘာသာတရားကိုစြပ္စြဲရာကေန ျဖစ္လာပါသတဲ႔၊ စဥ္းစားစရာပါဘဲ။ သူလိုလူေနာက္တစ္ေယာက္ကေတာ႔ သူ႕ေခတ္ၿပိဳင္ G.K.Cheston ပါ။

"Silence is the unbearable repartee." တိတ္ဆိတ္ျခင္းက ေအာင္႔အီးထားလို႔မရတဲ႔ ပ်က္လုံး တဲ႔။ "A figure of speech can often get into crack too small for a definition." "Tradition is the democracy of the dead."တဲ႔။ ဒီမုိကေရစီက ရုံးထဲမွာေနရစ္ခဲ႔ေပမယ္႔ ယဥ္ေက်းမႈကေတာ႔ စီးဆင္းသြားေလ႐ဲ႕။

Elizabeth Bowen က "Memory is the editor of one's sense of life."တဲ႔။ ရိွတ္စပီးယား ႐ဲ႕ေလာင္းရိ္္ပ္ဆိုရမယ္ ထင္ပါ႐ဲ႕။ Peter De Vries က "Gluttony is an emotional escape,a sign that something is eating us."လို႔ဆိုျပန္တယ္။

Hannah Arendt ရဲ႕ စကားကေတာ႔ ရာစုမ်ားစြာ က်န္ရစ္ေစခဲ႔လိမ္႔မယ္ ၊ ၾကည္႔ပါ...........
"Power and violence are opposite; where one rules absolutely, the other is absent."တဲ႔။ လက္ျဖစ္စကားေတြ ဒီေလာက္တြင္က်ယ္ေပမဲ႔ ေရွးစကားမွ ေရွစကားဆိုသူေတြလည္းရွိေနတတ္ျပန္ေသး႐ဲ႕။ စီးပြားေရးနယ္ထဲမွာ "There is no such thing as a free lunch." တဲ႔၊ ကြန္ပ်ဴတာနယ္မွာေတာင္ ဒါမ်ိဳးက ႐ွိတတ္ေသးတယ္၊ "Garbage in, garbage out."တဲ႔။

ဒါေတြဖတ္ရင္းစဥ္းစားမိတယ္၊ အိမ္ေထာင္ျပဳဖို႔ ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ကို နားခ်ေတာ႔ ဒီလူႀကီးကိုမယူခ်င္ပါဘူး၊ အရက္ေသာက္တတ္တယ္ လို႔ ေကာင္မေလးကျပန္ေျပာသတဲ႔။ အဲဒီကာင္မေလးကုိ ေဘးကျပန္ေျပာၾကတာက "ဒီေခတ္ႀကီးထဲမွာ အရက္သမားနဲ႔ ပိုက္ဆံစုတ္ကေတာ႔ ေရွာင္လိ႔ုမလြတ္ႏိုင္ဘူး" တဲ႔။

ကဲ ၊ဘာပဲေျပာေျပာ ဟတ္ထိဖို႕ပဲမဟုတ္လား။

ဇင္ေဝေသာ္

Copyright © 2011 ကမ္းလက္. All rights reserved.

Read more

▼တြင္းတူးသူ▼

တစ္ခါက အညာၿမိဳ႕ေလးတစ္ၿမိဳ႕ထဲကေဈးထဲမွာ ဘာသာေရးနဲ ႔ႏြယ္တဲ့ အဝတ္အစားေတြဝတ္ထားတဲ႔လူတစ္ေယာက္က ေရရွားတဲ႔အရပ္အတြက္ အဝီစိတြင္းတြင္းတူးဖို႔ အလႉလိုက္ခံတယ္ တဲ႔။ ျမန္မာေတြကေတာ႔ ႀကံဳလာရင္ နည္းမ်ားမဆို လႉလိုက္ၾကတာပါပဲ။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ႔ အဲဒီ ေဈးထဲမွာမနက္က အလႉခံခဲ႔တဲ႔လူက ညေနေရာက္ေတာ႔ အရက္ဆိုင္ထဲမွာ က်က်နန ပြဲေတာ္တည္ေနေတာ႔သတဲ႔။ ဒီအခါမွာ အလႈရွင္ေတြထဲက သူ႕ကုိေကာင္းေကာင္းႀကီးမွတ္မိတဲ႔လူနဲ႔ ထိပ္တိုက္ ေတြ႔ပါေလေရာ၊ ဒါနဲ႔ အဲဒီလူက

"ေဈးထဲမွာ မနက္က အဝီစိတြင္းတြင္းတူးဖို႔ အလႉလိုက္ခံေနတာ ခင္ဗ်ားမဟုတ္လား၊ ခင္ဗ်ား လူလိမ္ပဲ"

"အလႉလိုက္ခံတာေတာ႔ ဟုတ္ပါတယ္၊ လူလိမ္ေတာ႔ မဟုတ္ပါဘူး၊ အခု တကယ္ပဲ အဝီစိတြင္းတူးေနတာပါ၊ က်ဳပ္ေသရင္ သြားရမဲ႔ အဝိစိတြင္းေလဗ်ာ" တဲ႔။

ခပ္နက္နက္ေလး ထပ္တူးဖို႔ အရက္ဖိုးေလးေတာင္ ထပ္ပူေဇာ္ရဦးမလိုလို။


( မိတ္ေဆြရဟန္းတစ္ပါး ရဲ႕ စကားကုိ ျပန္ရွဲတာပါ။)

သီဟနာဒ(ကမ္းလက္)

Copyright © 2012 ကမ္းလက္. All rights reserved.

Read more

ေဟာႏၲဳ (ဟြန္းတု၊ ဟြန္တု) ၊ ေဒမ (ေဒမ၊ ေဒးမ)

ဤအသံထြက္ကိစၥက ျမန္မာမဂၢဇင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျငင္းခဲ့ၾက၊ ခုံခဲ့ၾကသည္လည္း မ်ားလည္းမ်ား၊ ၾကာလည္း ၾကာလွၿပီး ျဖစ္သည္။ ေဟာႏၲဳကုိ ဟြန္းတုဟု စၥေျပာက္သံႏွင့္ ထြက္လုိက္ရမွ အားရပါးရ ရွိသည္ဟု ဆရာႀကီးေမာင္သာႏုိးက ဆုိခဲ့ဖူးသည္။ ထုိကိစၥႏွင့္ စပ္လ်င္း၍ ေရးေတာ့အမွန္၊ ဖတ္ေတာ့အသံဟူေသာ အုပ္စုက တစ္ခုကြဲေနသည္။

ဆရာေတာ္မ်ား ႐ြတ္ဖတ္သည္ကုိ ဂ႐ုတစုိက္ နားေထာင္ၾကည့္ေသာ အခါ၌ပင္ ဟြန္းတုဟု အသံထြက္ေသာ ဆရာေတာ္မ်ား ရွိသလုိ ဟြန္တုဟု အသံထြက္ေသာ ဆရာေတာ္မ်ား ရွိေနျပန္သည္။

အမွန္မူ ဤျပႆနာသည္ သဒၵါႏွင့္ ဘာသာေဗဒၾကားက ျပႆနာတစ္ခုသာ ျဖစ္သည္ဟု ထင္ပါသည္။ ဤသည္မွာလည္း ပါဠိသဒၵါဆုိသည္ထက္ ျမန္မာသဒၵါဟုဆုိလွ်င္ ပုိမွန္ပါလိမ့္မည္။ ဤဝစၥေပါက္က (မိမိႏွင့္ ရင္းႏွီးေသာ ဘာသာစကားမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္) ပါဠိမွာေရာ အဂၤလိပ္မွာပါ မရွိေပ။

ျမန္မာက က၊ ကာ၊ ကားဟု အသံသုံးမ်ိဳး ခြဲထားသည္။ ေရးထုံးလည္း ကြဲေနသည္။

ပါဠိမွာက (ပါဠိဟုဆုိေသာ္လည္း ႐ုိမင္အကၡရာေျပာင္းထားေသာ ပါဠိဟု ဆုိလုိသည္။) အႏွင့္ အာႏွစ္မ်ိဳးသာ ရွိသည္။ အကုိ (a) ျဖင့္ ျပၿပီး အာကုိ (È) တုံးတင္ထားေသာ ေအျဖင့္ သေကၤတျပသည္။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ အားဟူေသာ အသံပါဠိမွာ မရွိဟု ယူဆရန္ ျဖစ္သြားေတာ့သည္။ အမွန္ဆုိလွ်င္ ပါဠိသာ စကားေျပာဘာသာစကားျဖစ္လွ်င္ အား (သုိ႔) ကားစေသာ ဝစၥေပါက္ပါေသာ အသံ ရွိကုိရွိေနသင့္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ပါဠိမွာက ထုိေရးထုံး လုံးဝမရွိ။ ေရးထုံးမရွိသျဖင့္ အသံမရွိဟု ေျပာရန္ စဥ္းစားသင့္ၿပီဟု ထင္သည္။

အဂၤလိပ္ဘာသာစကားမွာလည္း ဝစၥေပါက္ကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ ေရးထုံး အတည္တက် မရွိပါ။ ဥပမာ… car - ျဖစ္ပါသည္။ စီေအအာ(ရ္)သည္ ကာမဟုတ္၊ ကား ျဖစ္သည္။ အာ(ရ္)က အာ အသံကုိ ကုိယ္စားျပဳသလုိ ဝစၥေပါက္သံ “ကား”ကုိလည္း ကုိယ္စားျပဳတတ္ေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႐ုိမင္အကၡရာျဖင့္ ပါဠိသင္ၾကားသူမ်ား၌ အာႏွင့္အားၾကား ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ျပႆနာ မရွိေတာ့ေပ။ အေၾကာင္းက ထုိဘာသာမ်ား၌ (:) ကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ သေကၤတ မရွိေသာေၾကာင့္ပင္။

ဥပမာတစ္ခု ျပခ်င္သည္။

ဒါန (dana) သံဃိကဒါန (Sanghika dana)

အင္တာေနရွင္နယ္က အသံထြက္ၾကေသာ ဤဒါနႏွစ္ခု အသံထြက္ မတူေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ ဒါနကုိ အသံထြက္ရာ၌ ျမန္မာမ်ား အသံထြက္သကဲ့သုိ႔ပင္ ဒါန - ဟု ဝစၥေပါက္သံ မပါဘဲ ထြက္ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ သံဃိကဒါနကုိ ေျပာၾကရာ၌ ဆန္ဃိက ဒါးန - ဟု ဝစၥေပါက္သံျဖင့္ ဒါးန - ဟု အသံထြက္ေနၾကသည္ကုိ ၾကားရသည္။

ေပမ (တဏွာ)ကုိလည္း ေပမဟု အသံထြက္သူ ရွိသလုိ ေပးမဟု ဝစၥေပါက္ျဖင့္ အသံထြက္ၾကသည္ကုိလည္း ေတြ႔ရျပန္သည္။

အသံေဗဒအရဆုိလွ်င္ေတာ့ အ၊ အာ၊ အား - အသံသုံးမ်ိဳးသည္ အရွည္အတုိသာ ကြာျခားသြားသည္။ အ - က ရွည္ေသာအခါ အာ - ျဖစ္သြားၿပီး အာ - ကုိ ပုိ၍ ရွည္ေစေသာအခါ အား - ျဖစ္သြားသည္ဟု ယူဆရန္သာ ရွိသည္ ထင္ပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘာသာေဗဒကုိ ကြ်မ္းက်င္ေသာ ေမာင္သာႏုိးအုပ္စုက ေဟာႏၲဳကို ဟြန္းတုဟု ျမန္မာသံပီပီ အသံထြက္လုိက္ရမွ အားရသည္ဟု ဆုိလုိက္ျခင္း ျဖစ္ဟန္တူပါသည္။ သူရွင္းျပေသာ ဘာသာေဗဒ ရွဳေထာင့္မ်ားလည္း ေတာ္ေတာ္စုံလင္ပါသည္။

ျမန္မာပါဠိကုိ ျမန္မာသဒၵါႏွင့္ တုိက္ဆုိင္၍ ဝစၥေပါက္သံ မရွိဟုဆုိေသာ အဖြဲ႔ကလည္း ေရွးေရွးေသာ ျမန္မာဆရာေတာ္မ်ား ေရးသားသည့္ က်မ္းဂန္တစ္ခ်ိဳ႕ကုိ ကုိးကားၿပီး ဟြန္တုဟုသာ အသံထြက္ႏုိင္ေၾကာင္း ျပန္လည္ ေျပာဆုိၾကသည္။

ယခုတင္ျပလုိေသာ အခ်က္ကား ေမာင္သာႏုိးလုိလဲ ဘာသာေဗဒရွဳ႕ေထာင့္မပါ၊ အျခာသူမ်ားလုိလည္း က်မ္းညႊန္းအကုိးအကား မပါ၊ ႀကံဳေတြ႔၊ ၾကားသိရေသာ ပါဠိစကားလုံးမ်ား၏ အသံကုိသာ ေျပာလုိျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိင္းသံဃာေတာ္မ်ား၊ သီရိလကၤာဆရာေတာ္မ်ား ပရိတ္ရြတ္သည္ကုိ ဂ႐ုတစုိက္ နားေထာင္ၾကည့္ေသာအခါ ဝစၥေပါက္ကိစၥကုိ သူတုိ႔ လုံးဝပင္ အေလးမထားေၾကာင္း ၾကားေနရသည္။ ဒီဃသရျဖင့္ ေရးထားေသာ ပုဒ္မ်ားကုိ တစ္ခါတစ္ရံ ဝစၥေပါက္သံ၊ တစ္ခါတစ္ရံ ဝစၥေပါက္ မပါေသာအသံတုိ႔ျဖင့္ ႐ြတ္ဆုိတတ္ၾကသည္။

သီရိလကၤာဆရာေတာ္တုိ႔ကုိ အဂၤလိပ္စာ လႊမ္းမုိးမႈ႔ေၾကာင့္ဟု ႀကံဖန္အေၾကာင္းျပရန္ ရွိေသာ္လည္း ထုိင္းဆရာေတာ္တုိ႔ကမူ ျမန္မာဆရာေတာ္မ်ား ကဲ့သုိ႔ပင္ ျဖစ္ၿပီး အဂၤလိပ္စာမွာ အလြန္အမင္း မေတာ္ၾကပါ။ သုိ႔ေသာ္ ထုိဆရာေတာ္မ်ား ရြတ္ဖတ္ေသာ ပါဠိ၌လည္း ဝစၥေပါက္သံမ်ား ပါေနသည္ကုိ ၾကားရသည္။

ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ ပါဠိ ၌ ဝစၥေပါက္အသံ ရွိ၊ မရွိကိစၥသည္ ျမန္မာမ်ားသာ ျငင္းခုံေနၾကေသာ ကိစၥဟု ယူဆရန္သာ ရွိေတာ့သည္။

ထုိ႔အျပင္ ေရးထုံးမရွိသျဖင့္ အသံမရွိဟု ေျပာရန္လည္း ခက္လွပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ (ကုိယ္တုိင္ သီရိလကၤာ၊ ထုိင္းရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ပရိတ္ အတူတူ ႐ြတ္ရတတ္ေသာ ရဟန္းတစ္ပါးအေနႏွင့္ ဆုိရလွ်င္ ေမာင္သာႏုိးတုိ႔အုပ္စုက ပုိ၍ အင္တာေနရွင္နယ္ဆန္သည္ဟု ဆုိရန္သာ ရွိပါေတာ့သည္။

သံဃႆ ေဒမ - ကုိ ေဒးမ - ဟု ဝစၥေပါက္ျဖင့္ အသံထြက္ၾကသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ေဒမဟုလည္း ထြက္သံ ၾကားရျပန္သည္။ သိပ္မထူးျခားလွဟု ထင္ပါသည္။

ဟြန္းတု - လုိ႔ရသည္၊ ေဒးမ - လုိ႔ ရသည္။

ဤျပႆနာက မိမိတုိ႔မွာသာ ရွိသည္။ အေၾကာင္းက ျမန္မာသဒၵါမွာ ဝစၥေပါက္သံ သီးသန္႔ထားရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပါဠိမွာ ၾကည့္ေသာအခါ ဝစၥေပါက္ မေတြ႔ရ၊ ဝစၥေပါက္သံ မရွိဟု ယူဆျခင္း ျဖစ္သည္။ အျခားဘာသာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၌ ဝစၥေပါက္သံ သီးသန္႔ေရးထုံး ရွိဟန္မတူ၊ (ေသခ်ာသည္က ပါဠိႏွင့္ အဂၤလိပ္မွာ မရွိ)။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဝစၥေပါက္မွာလည္း စပယ္ရွယ္ အခြင့္ေတာ့ မရွိေတာ့ေပ။ ဟြန္ - လုိ႔ရ၊ ဟြန္း - လုိ႔ရ၊ ေဒ - လုိ႔ရ၊ ေဒး - လုိ႔ ရေတာ့သည္။

သုိ႔ေသာ္
ကား - မရွိေသာ ဘာသာစကား၊
ဟြန္း - မရွိေသာ ဘာသာစကား၊
ေအး - မရွိေသာ ဘာသာစကားေတာ့ ရွိမည္မည္ မထင္။

သီဟနာဒ

Copyright © 2012 ကမ္းလက္. All rights reserved.

Read more

"ဝမ္" မွာစိုးရသည္

တရားနာျခင္းကို "ဓမၼႆ၀န" ဟုေခၚသည္။ တရားနာရာ၌

၁။ မၾကားဖူးေသးေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ၾကားရျခင္း၊
၂။ ၾကားဖူးေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ထပ္၍ ရွင္းလင္းစြာနားလည္ရျခင္း၊
၃။ ယံုမွားသံသယ ျဖစ္ေနေသာ အခ်က္မ်ား၌ ယံုမွားကင္းရျခင္း၊
၄။ အယူမွန္ သမၼာဒိ႒ိကို ရျခင္း၊
၅။ သဒၶါ ပညာတိုးပြား၍ စိတ္ၾကည္လင္ျခင္းဟူေသာ အက်ိဳး ငါးပါးကို ရႏိုင္သည္။

[ေဆာင္] သူေတာ္တရား ၊ နာယူျငားက ၊ မၾကားစဖူး ၊ ၾကားရဖူး၏။
ၾကားဖူးၿပီးျပန္ ၊ ထပ္မံရွင္း၍ ၊ လြတ္ကင္းယံုမွား ၊ ေျဖာင့္သားအယူ ၊
စိတ္ၾကည္ျဖဴသည္ ၊ငါးဆူရၿမဲ အက်ိဳးတည္း။

တရားနာ အတု

ဤအက်ိဳးတရားမ်ားကို ရဖို႕ရန္ ရည္သန္၍ တရားနာရာ၌သာ ဓမၼႆ၀န ကုသိုလ္အစစ္ျဖစ္ႏိုင္၏။ ဓမၼကထိကကို ခင္မင္၍ျဖစ္ေစ၊ ရယ္စရာ ေမာစရာ အေသာပါ၍ ေပ်ာ္ရႊင္၍ျဖစ္ေစ ၊ "တရားမွ နာေဖာ္မရဘူး ။ အပ်င္းထူလိုက္တာ" ဟုကဲ့ရဲ႕မည္ စိုး၍ျဖစ္ေစ၊ သူမ်ားအထင္ႀကီးေအာင္ျဖစ္ေစ၊ ဓမၼကထိက၏ အရည္အခ်င္းကို အကဲခတ္ကာ ကဲ့ရဲ႕တန္လွ်င္ ကဲ့ရဲ႕လို၍ျဖစ္ေစ နာၾကရာ၌ကား ေပါက္ေဖာ္ႀကီးစကားလို "၀မ္မွာ" စိုးရသည္။

ေရွးတုန္းက ေပါက္ေဖာ္တစ္ေယာက္ ေလွစီးသြားရာ ေလွသမားက "ေပါက္ေဖာ္ - ေလွကယိုလို႕ သတိထားပါ" ဟု သတိေပး၏။ ေပါက္ေဖာ္က "ေလွထဲ၌ ရွိေသာေရယိုတာ ဘာအေရးစိုက္စရာရွိလဲ" ဟု ယူဆ၍ အားပါးတရထိုင္၏။ အေတာ္ၾကာလွ်င္ တင္ပါးက ေအးစက္စက္ရွိ၍ ငံု႕ၾကည့္ေသာအခါ ေရေတြကို ျမင္သျဖင့္ "ဟင္....မယိုတဲ့အျပင္ ၀မ္ေတာင္ ၀မ္ေသးသကိုး" ဟုေျပာသတဲ့။

ထို႕အတူ မေကာင္းစိတ္ယိုထြက္ဖို႕ တရားနာရာ၌ အယိုဘဲ ၀မ္မွာ စိုးရသည္။

စာဖတ္ျခင္း အက်ိဳး

ယခုေခတ္၌ကား အလိမၼာကို ေကာင္းစြာေပးႏိုင္ေသာ က်မ္းစာေတြေပါမ်ားလွ၏။ ထိုကဲ့သို႕ေသာ က်မ္းစာမ်ားကို ၾကည့္ရွဳက်က္မွတ္ ရြတ္ဖတ္၍ ေနလွ်င္လည္း တရားနာျခင္း၏ အက်ိဳးကို ရႏိုင္၏။ ထို႕ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ေခတ္ဆန္ဆန္ တရားကိုနာမည့္အစား က်မ္းစာကို ၾကည့္ရွဳေနျခင္း ၊ ႏွဳတ္ရွင္းသူကို ဖတ္ဖို႕ရန္ေတာင္းပန္၍ ၾကားနာျခင္းတို႕က အက်ိဳးမ်ားဖြယ္ ရွိပါေသးသည္။
{မည္သည့္က်မ္းစာသည္ မိမိတို႕ႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္သည္ဟု မေရြးခ်ယ္တတ္လွ်င္ ဇိနတၳပကာသနီ ၊ ဗုဒၶ၀င္ ၊ သံေ၀ဂ၀တၳဳဒီပနီ၊ ငါးရာ့ငါးဆယ္ ဇာတ္ေတာ္ၾကီးမ်ားႏွင့္ ေရွးဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား စီစဥ္ေတာ္မူအပ္ေသာ က်မ္းစာတို႕သည္ အမွန္အက်ိဳးမ်ားေသာ က်မ္းစာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။}

(မဟာဂႏၶာရုံ ဆရာေတာ္ အရွင္ ဇနကာဘိ၀ံသ ေရးသားေတာ္မူေသာ "ကိုယ္က်င့္ အဘိဓမၼာ" စာ-၁၉၉~၂၀၀)

အဘိဓမၼာ အသင္း၀င္ တစ္ဦးမွ ျပန္လည္ပူေဇာ္သည္။

Copyright © 2012 ကမ္းလက္. All rights reserved.

Read more