၂၅၆ ဘီစီမွာ ေရးထိုးခဲ႔တဲ႔ အေသာကေက်ာက္စာအရ ကိုးတိုင္းကိုးဌာနသာသာနာျပဳခရီးဟာ Syria, Egypt, Macedonia နဲ႔ Cyrene တို႕အထိ ပါဝင္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒီသာသနာျပဳေတြဟာ သူတို႔ရည္႐ြယ္ထားတဲ့ ခရီးလမ္းဆုံးေရာက္မေရာက္ေတာ့ မသိရပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ေအဒီ တစ္ရာစုေရာက္တဲ႔အခါမွာေတာ့ အာ႐ွအလယ္ပိုင္းကို ဗုဒၶဘာသာေရာက္ရွိပ်ံ႕ႏံႇ႔ေနၿပီဆိုတာ သိရပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ အီရန္မွာ ဗုဒၶဘာသာ ေရာက္ရွိျပန္႔ႏံႇ႔ေနၿပီဆိုတာ သိရပါတယ္။
Turkmenistan မွာရွိတဲ့ Merv ၿမိဳ႕ဟာ Silk Road ႐ဲ႕ ခရီးတေထာက္နားတဲ႔ အရပ္ျဖစ္ၿပီး ဒီၿမိဳ႕ဟာ ကဗ်ာဆရာ၊ သခ်ၤာပညာရွင္ အိုမာခရမ္႐ဲ႕ ေမြးရပ္ေျမလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္း႐ဲ႕ အေရွ႕ေတာင္ေထာင္႔မွာ ပ်က္စီးေနတဲ ေစတီေဟာင္းေတြ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပ်က္ေတြလည္းေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီၿမိဳ႕ဟာ ၁၃ ရာစုအေရာက္မွာ မြန္ဂိုေတြလက္ခ်က္နဲ႔ ပ်က္စီးခဲ႔ရတယ္။ Merv ၿမိဳ႕ေတာ္ဟာ37.34(အေနာက္) နဲ႔ 61.25(အေရွ႕) ၾကားမွာတည္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဒီ တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိမႉဟာ ေရွးေဟာင္းဗုဒၶဘာသာ႐ဲ႕ အေနာက္ဖက္အက်ဆုံး ေတြ႔႐ွိမႈပါဘဲ။ ဒါေပမယ္႔ စာေပမွတ္တမ္းမ်ားအရကေတာ႔ အီရန္ႏိုင္ငံ႐ဲ႕ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ႔ Tabriz အထိေရာက္ခဲ႔တယ္လို႔သိရျပန္ပါတယ္။
အီရန္ဘုရင္ Arghum(1284-1291)ဟာ ဘာသာတရားကိုင္း႐ွဳိင္းတဲ႔ဘုရင္တစ္ပါးပါ။ သူေသဆုံးၿပီးတဲ႔ေနာက္ မြန္ဂိုေတြက်ဴးေက်ာ္တာ၊ သူ႕သားေတြ အခ်င္းခ်င္းမသင္႔ျမတ္တာေတြေၾကာင္႔ ျပႆနာမ်ိဳးစုံျဖစ္ခဲ႔ရတယ္။ အေရးအခင္းမွာ သူ႕သားႀကီျဖစ္တဲ႔ Ghazan အႏိုင္ရခဲ႔တယ္။ ဗုဒၶဘာသာတစ္ေယာက္အေနန႔ဲ ႀကီးျပင္းခဲ႔ေပမယ္႔ 1295ခု၊ ဂၽြန္လ 19 ရက္ေန႔မွာ ဘိသိက္မခံမီလပိုင္ေလးအလိုမွာပဲ မြတ္စလင္ဘာသာကို ကူးေျပာင္းခဲ႔တယ္။ မွတ္တမ္းမ်ားအရကေတာ႔ ဘိသိက္ခံၿပီး Tarbiz ၿမိဳ႔ကိုေရာက္ေရာက္ခ်င္းပဲ ခ်တ္ေက်ာင္းေတြ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြအားလုံး ဖ်က္ဆီးပစ္ဖို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ႔ပါသတဲ့။
Ghazan ႐ဲ႕လက္ထက္မွာရွိၾကတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ အျခားဘာသာေတြ႐ဲ႕ ကံၾကမၼာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေရွးေဟာင္းပါရွန္းဘာသာနဲ႔ ေဖာ္ျပထားတာရွိပါတယ္။ "Ghazan နန္းတက္ၿပီး မြတ္စလင္ျဖစ္သြားတဲ႔ေနာက္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ႐ုပ္ထုေတြ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြအားလုံး ဖ်က္ဆီးပစ္ဖို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ႔ပါတယ္။" မြတ္စလင္ႏိုင္ငံထဲမွာ ဒါမ်ိဳးေတြမထားရွိဖို႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တားျမစ္ပါတယ္။ ဘာသာအသီးသီးက ရဟန္းေတာ္ေတြ၊ ရဟန္းမေတြအားလုံးလူဝတ္လဲေစၿပီး မြတ္စလင္ဘာသာခံယူေစခဲ႔တယ္။
ရဟန္းလူထြက္ေတြကလည္း မြတ္စလင္ဘာသာကိုလည္းမယံု၊ သူတို႔အားကိုးေနတဲ႔ဘုရားကလည္း လာမကယ္ဆိုေတာ့ ေရလိုက္ငါးလိုက္ အေယာင္ေဆာင္ၿပီးေတာ႔ပဲေနလိုက္ၾကတယ္။ အခ်ိန္အတန္ၾကာေတာ႔ ဘုရင္က ဒီအေၾကာင္းေတြကိုသိၿပီး သူတို႔ကိုလာရင္းႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အင္ဒီးယား၊ ကက္ရွမီးယား၊ တိဗက္တို႔ကိုျပန္ပို႔လုိက္ၾက။ ဒီႏိုင္ငံထဲမွာေနၿပီး အေယာင္ေဆာင္ကိုးကြယ္သူေတြအားလုံးကို သတ္ပစ္မယ္လို႔ ႀကံဳးဝါးခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္ ဆယ္စုႏွစ္အနည္းငယ္အထိ အီရန္မွာ ဗုဒၶဘာသာခပ္တည္းတည္းက်န္ေနၿပီး ေနာက္ဆုံးလုံးဝကြယ္ေပ်ာက္ခဲ႔ရပါေတာ႔တယ္။
Ref:A to Z ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း
Ref:A to Z ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း
ကမ္းလက္
Post a Comment