နားဝင္မခ်ိဳ ( ၁၀ ) " ႀကိဳးတန္းလမ္းေလွ်ာက္ ႏို္င္ငံေရး "

ကၽြႏ္ုပ္တို႔ လက္ထက္၌ ေပၚထြက္လာေသာ ထူးျခားသည္႔ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားတြင္ လီကြမ္းက တစ္ေယာက္ အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။ သူသည္ အလြန္ အသိဉာဏ္ႀကီးမားေသာ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ေယာက္လည္း ျဖစ္သည္။ သူႏွင္႔ေတြ႔တိုင္း သူႏွင္႔ သေဘာမတူ ႏိုင္သည္ ဆိုေစဦးေတာ႔ သူ ထံမွ ကၽြန္ေတာ္ ေလ႔လာမွတ္သားျခင္းကိုမူ ရပ္တန္႔၍ မရခဲ႔ပါ။ ဤ စာအုပ္သည္ အထင္ရွားဆုံး သာဓက တစ္ခု ျဖစ္သည္။
Dr Joseph S. Nye Jr,
University Distinguished Service Professor,
Harvard University, and author of The Powers to lead

ေမး ။     ။ လူေတြ လက္ရွိအစုိးရကို ေထာက္ခံေနတယ္။ လူေတြလက္ရွိအစိုးရကို မေထာက္ခံေတာ့ဘူး။ ဒီအေျခအေနႏွစ္ရပ္ကို အေျခခံၿပီး မစၥတာလီ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

ေျဖ ။    ။ ဒါက ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဒီလိုျဖစ္လာမလဲ။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းပဲ ျဖစ္လာမလား၊ ခ်က္ခ်င္းႀကီး ျဖစ္လာမလားဆိုတာနဲ႔ ဆိုင္တယ္။ လက္ရွိအစိုးရရဲ့ အရည္အေသြးေတြ က်လာမယ္။ အတိုက္အခံအစိုးရရဲ့ အရည္အေသြးေတြလည္း တက္လာမယ္။ ဒါကို ျပည္သူလူထုက သေဘာေပါက္တယ္။ ဒီလို တျဖည္းျဖည္းျခင္းျဖစ္လာရင္ ေျပာင္းလဲသင့္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈမို႔ ျပႆနာမရွိဘူး။ ဒီလိုမဟုတ္ဘဲ ရုတ္တရက္ႀကီးေျပာင္းလဲမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံလည္း ထုိးဆင္းသြားလိမ့္မယ္။

ေမး ။     ။ ခ်က္ခ်င္းႀကီးေရာ ျဖစ္လာႏိုင္လို႔လား။

ေျဖ ။    ။ ငါ မေျပာတတ္ဘူး။ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အခ်င္းခ်င္းၿပိဳကြဲလာႏိုင္တာပဲ။ အေျခခံမူေတြကိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ္ပိုင္ယံုၾကည္မႈေတြအေပၚမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အႀကီးအက်ယ္ သေဘာထားကြဲလြဲတာေတြ ရွိလာႏိုင္တာပဲ။ ၁၉၆၁- ခုတုန္းက ဒါမ်ိဳးျဖစ္လုနီးနီး ႀကံဳခဲ့ရဖူးတယ္။ ဒီေတာ့ လာမယ့္ႏွစ္ ၂၀၊ ၃၀၊ ၄၀ ရဲ့ အနာဂတ္ကို ႀကိဳေျပာလို႔မရဘူး။ ဥပမာ- ဘယ္မူနဲ႔သြားမွ စင္ကာပူရဲ့အနာဂတ္ ေကာင္းႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆမ်ိဳးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သေဘာထားကြဲသြားႏိုင္တယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ့ အနာဂတ္ကို ဆယ္ႏွစ္ထက္ပိုၿပီး ႀကိဳတင္ေဟာကိန္းထုတ္ဖို႔ သိပ္မလြယ္တာပဲ။

စတာလင္ကိုပဲ ၾကည့္ကြာ။ အေရွ႕ဥေရာပတစ္တိုက္လံုး၊ ေတာင္ပုိင္း၊ အေရွ႕ပိုင္းအာရွ တစ္တိုက္လံုး သိမ္းယူတယ္။ တရုတ္လက္ေအာက္မွာရွိေနတဲ့ မြန္ဂိုလီယားပါ ပါတယ္။ အဲဒါ ၁၉၄၅- ခုက။ သူေသသြားတယ္။ ဒီစနစ္ႀကီးတစ္ခုလံုး ေဂါ့ဘားေခ်ာ့ လက္ထဲေရာက္ သြားတယ္။ သူက အဲဒီေတာ္လွန္ေရးႀကီးကို မေက်ာ္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။

တိန္ေရွာင့္ဖိန္ကိုၾကည့္။ သူက ေတာ္လွန္ေရးကို ေက်ာ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ တရုတ္ျပည္ၿပိဳကြဲ သြားရင္ ကိစၥလည္းၿပီးေရာပဲ။ ဒါကို သူသေဘာေပါက္တယ္။ Tiananmen အေရးအခင္းျဖစ္ေတာ့ ဒီေက်ာင္းသားေတြကို ေမာင္းထုတ္၊ မရရင္ ပစ္လို႔ေျပာခဲ့တာ။ အဲဒီတုန္းက ေက်ာင္းသားေတြ အေရးအခင္းမွာႏိုင္သြားၿပီဆုိရင္ ဒီေန႔ တရုတ္ျပည္ျဖစ္ လာႏိုင္မလား။

အခု ငါေျပာႏိုင္တာကေတာ့ လာမည့္(၁၀) ႏွစ္မွာ စင္ကာပူ ျပႆနာမရွိႏိုင္ေသးဘူး။ ဒါမ်ိဳးကို ေကာင္းေကာင္းထိန္းထားႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ျပည့္အဖြဲ႔ရွိေနလို႔။ ေနာက္ ၁၅- ႏွစ္၊ ႏွစ္ ၂၀၊ ၃၀ မွာ ဒီလိုမာတဲ့အဖြဲ႔မ်ိဳး ဆက္ရွိႏိုင္မလားဆိုတာအေပၚ အေျခခံတယ္။ အဖြဲ႔က အဖြဲ႔၊ ေခါင္းေဆာင္လည္းလိုတယ္။ လူထုနဲ႔ ဆက္သြယ္၊ လူထုကို စည္းရံုးရင္းေမာင္းႏွင္၊ ဒါေလာက္နဲ႔ မရေသးဘူး။ လူထုယံုၾကည္ကိုးစားတဲ့လူလည္း လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိန္႔ခြန္းေတြ ငါေလွ်ာ့ေျပာေနတာ။ ဒီကြက္လပ္ကို ေနာက္လူေတြ ျဖည့္ေစခ်င္လို႔။

ေမး ။     ။ မထင္မွတ္ဘဲ အစုိးရၿပိဳကြဲသြားရင္ ယာယီဝင္ထိန္းေပးႏိုင္ဖို႔ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကို ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္တာလား။

ေျဖ ။    ။ အတိအက်ပဲ။ ပီေအပီ ရံွဳးသြားခဲ့ရင္ေတာင္မွ စင္ကာပူအတြက္ တစ္ခုခုက်န္ေနရစ္ေစဖို႔။ ဆိုပါေတာ့ ရုတ္တရက္ႀကီး ထာဝရအတြင္းေရးမွဴးေတြကို ေျပာင္းမယ္။ စစ္တပ္အရာရွိႀကီးေတြကို ေျပာင္းမယ္။ ရဲအရာရွိေတြကို ေျပာင္းမယ္။ ဘုတ္အဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ စနစ္ႀကီးတစ္ခုလံုး ၿပိဳလဲသြားမွာေပါ့။ သမၼတက ဒါမ်ိဳးကို ငါးႏွစ္အထိ ထိန္းထားႏိုင္တယ္။ သိပ္ပါးနပ္မယ္ဆိုရင္ ဒုတိယသက္တမ္းပါ ႏိုင္ေအာင္လုပ္၊ ဒါဆို ေပၚလစီကို ေျပာင္းလဲလို႔ရတယ္။ ပထမသက္တမ္းငါးႏွစ္မွာေတာ့ မရႏိုင္ဘူး။

သမၼတက ဒါမ်ိဳးကိစၥကို ငါးႏွစ္အထိ ထိန္းထားႏိုင္တယ္ဆိုေတာ့ စင္ကာပူဟာ ငါးႏွစ္အတြင္း ရုတ္တရက္ႀကီး ထိုးက်မသြားႏုိင္ဘူး။ အနည္းဆံုးဆယ္ႏွစ္အထိ ခံမယ္။ ဒီလိုမွ မလုပ္ရင္ ပထမေရြးေကာက္ပြဲသက္တမ္း ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ အေျခမက် ကေမာက္ကမ ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ အဲဒါမ်ိဳး စင္ကာပူက လက္မခံႏိုင္ဘူး။

ေမး ။     ။ ဒါဆို ေတာ္ေတာ္ဂရုစုိက္ရမယ့္ အေနအထားပဲ။ ဒီထက္ပိုၿပီး အားေကာင္းလာစရာ ရွိႏိုင္မလား။

ေျဖ ။    ။ မင္းအေျခခံဥပေဒကိုုသိတဲ့ ေရွ႕ေနေတြကို ေမးၾကည့္ပါလား။ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ခံရတဲ့ အစုိးရကို အေျခခံဥပေဒ ဘာမွမျပင္ဆင္ရဘူးလို႔ တားျမစ္ထားသလားလို႔။ တကယ္လို႔ သူတို႔က မဲသံုးပံုႏွစ္ပံုကို ရမယ္ဆိုရင္ သူတို႔လုပ္ႏုိင္ခြင့္ တစ္ခ်ိဳ႕ရွိတယ္။ ရက္ဖရင္ဒန္ကို အေျခခံၿပီး သူတို႔ကို တစ္ခ်ိဳ႕ကိစၥေတြကို တားျမစ္ထားႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က ဒုတိယသက္တမ္းအထိ ျမဲေအာင္စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရင္ တစ္ခ်ိဳ႕ဥပေဒေတြကို သူတို႔ေျပာင္းလဲပစ္ႏုိင္တယ္။

တို႔က အေျခခံဥပေဒကို ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ခြင့္ျပဳမထားရင္ ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္ လာလိမ့္မယ္။ ငါလန္ဒန္မွာေနတုန္းက Harold Laski ( ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္၊ ေလဘာပါတီေခါင္းေဆာင္) ရဲ့ မိန္႔ခြန္းကို နားေထာင္ၿပီး ေလ့လာခဲ့ရတာ တစ္ခုရွိတယ္။ သူကေျပာတယ္၊ ဦးေႏွာက္နဲ႔ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္မလားတဲ့။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ေလဘာပါတီက အေျပာင္းအလဲေတြလုပ္ဖို႔ အားယူေနတုန္းပဲ။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ အၾကမ္းဖက္ေတာ္လွန္ေရး ျဖစ္သြားလိမ့္မယ္တဲ့။

တရုတ္နဲ႔ အိႏၵိယကို ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ေပါ့။ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုး အစြန္းေရာက္ေနတယ္။ တရုတ္ျပည္က ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အာဏာကို လက္လြတ္ခံမယ္လို႔ မျမင္မိဘူး။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေပၚလစီေျပာင္းတာ၊ မ်ိဳးဆက္သစ္အျမင္သစ္ရွိသူေတြ ပါတီထဲမွာပါလာၿပီး သူတို႔ကိုယ္တိုင္က ေျပာင္းလဲတာကလြဲရင္ေပါ့။ တရုတ္ျပည္မွာ ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲတာ မရွိဖူးဘူး။ တိန္ေရွာင့္ဖိန္က ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲ၊ ေခါင္းေဆာင္အေျပာင္းအလဲကို သူကိုယ္တိုင္ပံုေဖာ္ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ တရုတ္ျပည္မွာ ဒါမ်ိဳးျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထမရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ရုရွားမွာလို မရုိးသားမႈေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္ေတာ္လွန္ကူးေျပာင္းေရး ျဖစ္သြားတယ္။ လက္ရွိျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြကိုၾကည့္ရင္ အေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္နဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ အာဏာကို လက္လြတ္ခံလိမ့္မယ္လို႔ မျမင္မိဘူး။

အိႏၵိယက ေနာက္ထပ္အစြန္းတစ္ခု။ သေဘာမတူတဲ့ ျပည္နယ္တိုင္းကို သူတို႔သေဘာက် စီမံၾကဖို႔ ခြင့္ျပဳထားတယ္။ ျပည္နယ္ေတြရဲ့နယ္ျခားစည္းဆိုရင္လည္း အဂၤလိပ္အစုိးရ လက္ထက္ကတည္းက ဘာသာစကားတူတဲ့လူေတြ ေပါင္းစည္းမိေအာင္ဆိုၿပီး အျမဲတမ္း ေရႊ႕ေျပာင္းစည္းျခားခဲ့ၾကတယ္။ အဲသလုိမွ မလုပ္ဘူးဆိုရင္လည္း အိႏၵိယကြဲထြက္သြားမယ္။

သူတို႔က အစြန္းႏွစ္ဖက္ပဲ။ ငါတို႔ စင္ကာပူက ဒီၾကားထဲမွာလို႔ ငါထင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငါတို႔ႏိုင္ငံေရးဟာ အေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္တဲ့ စနစ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ ေျပာင္းလဲယူလို႔ရတယ္။

လူထုကို စည္းရံုးႏိုင္ရင္ေျပာင္းလဲလို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ေနာက္ ဘာေၾကာင့္လမ္းေပၚထြက္ ဆႏၵျပေနၾကေတာ့မွာလဲ။ မင္းအယူအဆမွန္တယ္လို႔ထင္ရင္ အစုိးရကလည္း မတားပါဘူး။ လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြ ရုိက္ၿပီးေဝ၊ အေဆာက္အဦးတြင္း အစည္းအေဝးေတြလုပ္ေပါ့။ အစုိးရက ဒါမ်ိဳးေတြကို မတားပါဘူး။

ေမး ။     ။ စင္ကာပူအတြက္ အစုိးရိမ္ဆံုးအခ်က္က ဘာပါလဲ။

ေျဖ ။    ။ ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ လူထုရဲ့အျမင္၊ လူထုအျမင္ဆိုတာ လက္ရွိအစုိးရ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အက်ပ္အတည္းကို နားလည္သေဘာေပါက္မႈလြဲတာကို ေျပာတာ။ လူနည္းစု အလြန္ ညီညြတ္တယ္။ ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ အားသန္တယ္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ယံုၾကည္မႈ အျပည့္အဝ ရွိတယ္။ ႏုိင္ငံႀကီးေတြနဲ႔ ဆက္ဆံရာမွာ အရည္အေသြးျပည့္မီတယ္။

ဒီလူစုေလးဆံုးရွဳံးရင္ ငါတို႔က်ရွဳံးမွာပဲ။ တို႔ႏိုင္ငံ ခ်က္ခ်င္းထိုးဆင္းသြားႏုိင္တယ္။

နားဝင္မခ်ိဳတဲ့ အမွန္တရားတခ်ိဳ႕ ( ၁ )
နားဝင္မခ်ိဳတဲ့ အမွန္တရားတခ်ိဳ႕ ( ၂ )
နားဝင္မခ်ိဳ ( ၃ ) "စင္ကာပူ ( သို႔ ) ႐ႊံ႕ေျမေပၚေဆာက္တ႔ဲ အထပ္ ( ၈၀ ) တိုက္တစ္လုံး"
နား၀င္မခ်ိဳ (၄) "စင္ကာပူရဲ႕ လားရာ"
နား၀င္မခ်ိဳ (၅) "မရွိမျဖစ္ဒီမိုကေရစီလား"
နား၀င္မခ်ိဳ (၆) "Let’s live and let live"
နား၀င္မခ်ိဳ (၇) " စံ "
နားဝင္မခ်ိဳ (၈) "လူေတာ္ေတြႏွင့္ အားနည္းခ်က္"
နားဝင္မခ်ိဳ ( ၉ ) "တတိယ ဂ်င္နေရးရွင္း နဲ႔ စိတ္ဓာတ္ျပင္ဆင္မႈ"

ဇင္ေ၀ေသာ္