ေရွးေရွးက ပိဋကတ္ သုံးပုံကို ဝိနည္း၊ သုတၱန္ အဘိဓမၼာ ဟု သုံးမ်ိဳးခြဲသည္။
ယေန႔ေခတ္ ပညာရွင္ အခ်ိဳ႕က ဝိနည္းကို ရဟန္းသိကၡာ အတြက္ လက္ေရွာင္ျပီး အထက္ပါ ပိဋကတ္ ( သုတၱန္ အဘိဓမၼာ ) ႏွစ္ပုံကို
၁ ) Devotional Buddhist teachings
၂ ) Intellectual Buddhist teachings
၃ ) Practical Buddhist teachings ဟု ခြဲျခားၾကသည္။
၁ ) Devotional Buddhist teachings ဟူသည္ သဒၶါတရားကို အားေကာင္းေစ၏၊ မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားသာ ယံုၾကည္ႏိုင္ျပီး မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာ မဟုတ္ေသာပညာ႐ွင္တို႔က လဲဂ်င္႔ ဟူသာ သာမန္လက္ခံသည္။ ဗုဒၶ၀င္ အေသးစိတ္၊ ၅၅၀ ဇာတ္ စသည္တို႔ ပါဝင္သည္။ ဗုဒၶ၀င္ ႏွင္႔ ပတ္သက္၍ တညီတညြတ္တည္း လက္ခံႏိုင္သည္မွာ "ဗုဒၶ " ဟူေသာ ပုဂၢဳိလ္ထူး တကယ္ရွိခဲ႔သည္၊ မိဘ ေဆြမ်ဳိးမ်ာလည္း ႐ိွခဲသည္၊ ကပိလ ဝတၳဳ ၊ ေဇတဝန္ စေသာ ေက်ာင္းေတာ္မ်ား တကယ္ရွိခဲ႔သည္ စသည္တု႔ိကို တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိမႈ အေထာက္ အထားတို႔အရ သိရသည္ ။ သုိ႔ေသာ္ ထို ဗုဒၶ ႏွင္႔ ပတ္သက္၍ ေမြးသကၠရာဇ္ကိုပင္ အယူအဆ အားေလ်ာ္စြာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲလြဲေနသည္။ ၅၅၀ ဇာတ္ေတာ္ စသည္တို႔ကလည္း ပံုစံ အမ်ိဳးစုံျဖင္႔ ဗုဒၶဘာသာ ဟုတ္ မဟုတ္ေသာ အာရွ ယဥ္ေက်းမႈတို႔၌ ေတြ႔ရသည္။ ပညာရွင္ လက္ခံႏိုင္သည္႔ အေထာက္အထားမ်ား ပထမဆုံး ေဖာ္ျပႏိုင္သည္မွာ အေသာက ေက်ာက္စာမ်ားသာ ျဖစ္ျပီး ထိုမွ သဲလြန္စ ယူကာ ဆက္လက္ သုေတသန ျပဳႏိုင္ၾကသည္။ မည္သိ႔ု ျဖစ္ေစ ဗုဒၶဘာသာ မ်ား အေနႏွင္႔ ဤမ်ွဆို ေက်နပ္ဖြယ္ပင္ ျဖစ္၏။ အလက္ဇန္ဒါး စေသာ ထိုထိုပညာ႐ွင္တို႔ မပါဘဲ လုမၺိနီ ဘယ္မွာရွိသည္ပင္ အႏၵိယသားမ်ား၊ နီေပါသားမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာအားလုံးမ်ား မသိခဲ႔ၾက။ သုတၱန္ ပိဋကတ္ထဲမွ အခ်ိ႕ကိုလည္း ဤ၌ ထည္႔သြင္းႏိုင္သည္။
၂) Intellectual Buddhist teachings ဟူသည္ ပညာရွင္ဆန္ျပီး စူးစမ္းေလ႔လာမႈကို အားျပဳေသာ အဆုံးအမတိ႔ု ျဖစ္သည္။ အဘိဓမၼာ ပိဋကတ္၊ ျဗဟၼဇာလသုတ္ စသည္တို႔ မ်ားစြာဤ၌ ပါဝင္သည္။
၃ ) Practical Buddhist teachings ဟူသည္ လက္ေတြ႔ အက်ဆုံး အဆုံးအမတိ႔ု ျဖစ္သည္။ မဂၤလသုတ္၊ သိဂၤါေလာဝါဒ သုတ္၊ ေမတၲသုတ္၊ မဟာသတိပ႒ာသုတ္ စသည္တို႔ မ်ားစြာပါဝင္သည္။
သုံးမ်ိဳးေသာ အဆုံးအမတိ႔ုကို အေျခခံျပီး သုံးမ်ိဳးေသာ ဗုဒၶဘာသာတို႔ ကြဲျပားလာသည္။
၁ ။ မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာ
၂ ။ ပညာ႐ွင္ဆန္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ
၃ ။ လက္ေတြ႔က်ေသာ ဗုဒၶဘာသာ တို႔ ဟုျဖစ္ေလသည္။
၁ ။ မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာမ်ားက Devotional Buddhist teachings ကို သေဘာက်သည္၊ ရိုးသားသည္၊ ယုံၾကည္လြယ္သည္၊ ေလ႔လာသုံးသပ္မူ အားနည္းသည္။ မိမိႏွင္႔ မတူလွ်င္ လက္မခံတတ္၊ သို႔ေသာ္ သဒၶါတရားေၾကာင္႔ ေအးခ်မ္း၏။
၂ ။ ပညာ႐ွင္ဆန္ေသာ ဗုဒၶဘာသာက Intellectual Buddhist teachings ကို သေဘာက်သည္၊ ေလ႔လာသည္၊ အလြယ္တကူ မယုံၾကည္၊ မိမိႏွင္႔ မတူေသာ္လည္း မတူညီမႈကို သေဘာေပါက္သည္၊ ေဆြးေႏြးမႈ၌ ဝါသနာပါသည္၊ ေကာင္း၏ သို႔ေသာ္ က်င္႔ဖို လိုေသး၏။
၃ ။ လက္ေတြ႔က်ေသာ ဗုဒၶဘာသာက Practical Buddhist teachings ကို သေဘာက်သည္၊ က်င္႔သည္၊ ေထြေထြထူးထူး သိပ္မေျပာ၊ ေျပာစရာ႐ိွ၍ ေျပာရမည္ဆိုလွ်င္လည္း အက်ိဳးအေၾကာင္းညီညီသာေျပာျပီး သူ႕အလုပ္ကိုသာ ဆက္လုပ္ေနတတ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ သုံးေယာက္တြင္ အဆင္႔ အျမင္႔ဆုံးဟု မွတ္ယူရေပမည္။ ကုန္ကုန္ေျပာရလွ်င္ အထက္ပါ ေလးသုတ္ကိုသာ ( မဂၤလသုတ္၊ သိဂၤါေလာဝါဒ သုတ္၊ ေမတၲသုတ္၊ မဟာသတိပ႒ာသုတ္ ) က်င္႔သုံးႏိုင္လွ်င္ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ ျပည္႔စုံျပီး နိဗၺာန္အထိေရာက္ႏိုင္ျပီဟုပင္ ဆိုႏိုင္ေပျပီ။
ယေန႔ေခတ္ ပညာရွင္ အခ်ိဳ႕က ဝိနည္းကို ရဟန္းသိကၡာ အတြက္ လက္ေရွာင္ျပီး အထက္ပါ ပိဋကတ္ ( သုတၱန္ အဘိဓမၼာ ) ႏွစ္ပုံကို
၁ ) Devotional Buddhist teachings
၂ ) Intellectual Buddhist teachings
၃ ) Practical Buddhist teachings ဟု ခြဲျခားၾကသည္။
၁ ) Devotional Buddhist teachings ဟူသည္ သဒၶါတရားကို အားေကာင္းေစ၏၊ မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားသာ ယံုၾကည္ႏိုင္ျပီး မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာ မဟုတ္ေသာပညာ႐ွင္တို႔က လဲဂ်င္႔ ဟူသာ သာမန္လက္ခံသည္။ ဗုဒၶ၀င္ အေသးစိတ္၊ ၅၅၀ ဇာတ္ စသည္တို႔ ပါဝင္သည္။ ဗုဒၶ၀င္ ႏွင္႔ ပတ္သက္၍ တညီတညြတ္တည္း လက္ခံႏိုင္သည္မွာ "ဗုဒၶ " ဟူေသာ ပုဂၢဳိလ္ထူး တကယ္ရွိခဲ႔သည္၊ မိဘ ေဆြမ်ဳိးမ်ာလည္း ႐ိွခဲသည္၊ ကပိလ ဝတၳဳ ၊ ေဇတဝန္ စေသာ ေက်ာင္းေတာ္မ်ား တကယ္ရွိခဲ႔သည္ စသည္တု႔ိကို တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိမႈ အေထာက္ အထားတို႔အရ သိရသည္ ။ သုိ႔ေသာ္ ထို ဗုဒၶ ႏွင္႔ ပတ္သက္၍ ေမြးသကၠရာဇ္ကိုပင္ အယူအဆ အားေလ်ာ္စြာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲလြဲေနသည္။ ၅၅၀ ဇာတ္ေတာ္ စသည္တို႔ကလည္း ပံုစံ အမ်ိဳးစုံျဖင္႔ ဗုဒၶဘာသာ ဟုတ္ မဟုတ္ေသာ အာရွ ယဥ္ေက်းမႈတို႔၌ ေတြ႔ရသည္။ ပညာရွင္ လက္ခံႏိုင္သည္႔ အေထာက္အထားမ်ား ပထမဆုံး ေဖာ္ျပႏိုင္သည္မွာ အေသာက ေက်ာက္စာမ်ားသာ ျဖစ္ျပီး ထိုမွ သဲလြန္စ ယူကာ ဆက္လက္ သုေတသန ျပဳႏိုင္ၾကသည္။ မည္သိ႔ု ျဖစ္ေစ ဗုဒၶဘာသာ မ်ား အေနႏွင္႔ ဤမ်ွဆို ေက်နပ္ဖြယ္ပင္ ျဖစ္၏။ အလက္ဇန္ဒါး စေသာ ထိုထိုပညာ႐ွင္တို႔ မပါဘဲ လုမၺိနီ ဘယ္မွာရွိသည္ပင္ အႏၵိယသားမ်ား၊ နီေပါသားမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာအားလုံးမ်ား မသိခဲ႔ၾက။ သုတၱန္ ပိဋကတ္ထဲမွ အခ်ိ႕ကိုလည္း ဤ၌ ထည္႔သြင္းႏိုင္သည္။
၂) Intellectual Buddhist teachings ဟူသည္ ပညာရွင္ဆန္ျပီး စူးစမ္းေလ႔လာမႈကို အားျပဳေသာ အဆုံးအမတိ႔ု ျဖစ္သည္။ အဘိဓမၼာ ပိဋကတ္၊ ျဗဟၼဇာလသုတ္ စသည္တို႔ မ်ားစြာဤ၌ ပါဝင္သည္။
၃ ) Practical Buddhist teachings ဟူသည္ လက္ေတြ႔ အက်ဆုံး အဆုံးအမတိ႔ု ျဖစ္သည္။ မဂၤလသုတ္၊ သိဂၤါေလာဝါဒ သုတ္၊ ေမတၲသုတ္၊ မဟာသတိပ႒ာသုတ္ စသည္တို႔ မ်ားစြာပါဝင္သည္။
သုံးမ်ိဳးေသာ အဆုံးအမတိ႔ုကို အေျခခံျပီး သုံးမ်ိဳးေသာ ဗုဒၶဘာသာတို႔ ကြဲျပားလာသည္။
၁ ။ မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာ
၂ ။ ပညာ႐ွင္ဆန္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ
၃ ။ လက္ေတြ႔က်ေသာ ဗုဒၶဘာသာ တို႔ ဟုျဖစ္ေလသည္။
၁ ။ မိရုိးဖလာ ဗုဒၶဘာသာမ်ားက Devotional Buddhist teachings ကို သေဘာက်သည္၊ ရိုးသားသည္၊ ယုံၾကည္လြယ္သည္၊ ေလ႔လာသုံးသပ္မူ အားနည္းသည္။ မိမိႏွင္႔ မတူလွ်င္ လက္မခံတတ္၊ သို႔ေသာ္ သဒၶါတရားေၾကာင္႔ ေအးခ်မ္း၏။
၂ ။ ပညာ႐ွင္ဆန္ေသာ ဗုဒၶဘာသာက Intellectual Buddhist teachings ကို သေဘာက်သည္၊ ေလ႔လာသည္၊ အလြယ္တကူ မယုံၾကည္၊ မိမိႏွင္႔ မတူေသာ္လည္း မတူညီမႈကို သေဘာေပါက္သည္၊ ေဆြးေႏြးမႈ၌ ဝါသနာပါသည္၊ ေကာင္း၏ သို႔ေသာ္ က်င္႔ဖို လိုေသး၏။
၃ ။ လက္ေတြ႔က်ေသာ ဗုဒၶဘာသာက Practical Buddhist teachings ကို သေဘာက်သည္၊ က်င္႔သည္၊ ေထြေထြထူးထူး သိပ္မေျပာ၊ ေျပာစရာ႐ိွ၍ ေျပာရမည္ဆိုလွ်င္လည္း အက်ိဳးအေၾကာင္းညီညီသာေျပာျပီး သူ႕အလုပ္ကိုသာ ဆက္လုပ္ေနတတ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ သုံးေယာက္တြင္ အဆင္႔ အျမင္႔ဆုံးဟု မွတ္ယူရေပမည္။ ကုန္ကုန္ေျပာရလွ်င္ အထက္ပါ ေလးသုတ္ကိုသာ ( မဂၤလသုတ္၊ သိဂၤါေလာဝါဒ သုတ္၊ ေမတၲသုတ္၊ မဟာသတိပ႒ာသုတ္ ) က်င္႔သုံးႏိုင္လွ်င္ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ ျပည္႔စုံျပီး နိဗၺာန္အထိေရာက္ႏိုင္ျပီဟုပင္ ဆိုႏိုင္ေပျပီ။
ေမတၱာျဖင့္
သီဟနာဒ
သီဟနာဒ
Post a Comment